Od formulli processus starosta nadzorował całe postępowanie egzekucyjne.
Egzekucja majątkowa rozpoczynała się od próby w wiązania w dobra przegranego w wysokości zasądzonego roszczeczenia. Próby wiązania dokonywał woźny i dwóch świadków. Osoba przegrana mógł się na to nie zgodzić. Wtedy następowało odbicie wiązania czyli przegrywający przepędzał woźnego i świadków. Wtedy strona która wygrała proces pozywała drugą stronę inotescencio na rok sądowy grodzki. Zasądzano zakład potrójny czyli potrójną kwotę zasądzonego roszczenia. Po tym informowano stronę listem otworzystym. Z takim orzeczeniem przychodził woźny. Jeżeli woźny ze świadkami został przepędzony wtedy na roku sądowym grodzkim, nakazywano zapłatę tego zakładu. Wtedy starosta zarządzał rumację czyli przymusową egzekucję. Grożono osobie sprzeciwiającej się rumacji, banicją. Znowu pojawiał woźny się ze świadkami wtedy sąd grodzki ogłaszał banicję. Banita nie podlegał ochronę prawnej, wtedy starosta przeprowadzał rumację przy pomocy służb. Zabicie banity było bezkarne. Mogło tak być że starosta ze swoimi siłami nie dał rady, wtedy wzywał całą szlachtę i organizowano zajazd.
EGZEKUCJA OSOBISTA
Przeprowadzona wtedy kiedy strona przegrana nie posiadała majątku. Wtedy starosta chwytał takiego szlachcica i oddawał go stronie wygrywającej. Był zobowiązano spłacić dług więc wtedy zmuszano go do odroku i pracy. Ucieczka zwalniała taką osobę z długu. Szlachta gołota bardzo bała się tej egzekucji ponieważ była sprawnie przeprowadzano.
SEJM WIELKI
1788 r. został zwołany sejm. Król otrzymał zgodę od Katarzyny II w 1777r. na sejm skonfederowany. Otrzymał zgodę ponieważ Rosja prowadziła wojne z Turcją dlatego żeby znaleźć dodatkowe wojska. Na czele konfederacji koronej stał marszałek sejmu Stanisław Małachowski, na czele konfederacji litewskiej stał Kazimierz Nestor Sapiecha który został potem marszałkiem senatu(po raz pierwszy pojawia się ten urząd). Sejm skonfederowany to sejm nadzwyczajny gdzie głosuje się większością głosów i nie można takiego sejmu zerwać.
Zgodnie z artykułami artykułami henrykowskimi sejm miał być zwoływany co dwa lata. Ale ciągle przedłużano te obradu. Na koniec tych w 1790 że do nowego kompletu tych posłów zostaną dołączeni starzy posłowie którzy byli przez dwa lata. Od 1790 sejm obraduje w podwójnej ilości posłów. Sejm wielki działał do 1792 r.
W pociągu pierwszych dwóch lat uchwalono reformy dotyczące wojska, podatków. Były to reformy powierzchowne ale już pod koniec 1790r. pojawiła się myśl ustawy zasadniczej. Wszedłby w miejsce artykułów henrykowski czy praw kardynalnych.
Od 1790r. prace zaczęły się toczyc znacznie szybciej. Nastapila polaczenie stronnictwa patriotycznego i części stronnictwa królewskiego. To dało przewagę w sejmie. Oni zaczęli pracować nad ustawą zasadniczą. Ustawa zasadnicza wyszła spod ręki Hugo Kołotaja, poniatowskiego, malachowskiego.
Konstytucja składa się z 3 aktów:
Marzec 1791- ustawa o sejmikach
Kwiecień 1791- ustawa o miastach królewskich
3 maja 1791- ustawa zasadnicza; spajał akty wcześniej ustalone
Ustawę rządową przyjęto przez aklamację bez liczenia głosów.
Konstytucja nie zmienia typu państwa, nadal jest państwem feudalnym(z podziałem stanowym). Forma zmieniła się na monarchię konstytucyjną.
Konstytucja jest poprzedzona preambułą. Preambuła mówi że konstytucja może podlegać rewizji(zmianom). Sejm który miałby dokonać rewizji konstytucji miałby się odbyć po 25 latach(1816r.). to pozwala zaliczyć konstytucję do konstytucji sztywnej.
Artykuły konstytucji:
Art.1 dotyczy religii, panującą religią jest rzymsko-katolicka. Gwarantowano tolerancje religijną nie oznacza to jednak swobody wyboru wyznania.
Art. 2,3,4- dotyczą poczególnych stanów.
Art.2 dotyczy szlachty ziemiańskiej, zagwarantowano nietykalność osobistą i majątkową.
Art.3 miasta i mieszczanie, trzeba jest rozróżnić bo pewne prawa otrzymaly miasta i pewne otrzymali mieszczanie, dotyczyły miast królewskich. Miasta miały swój samorząd, jednolite sądy, miasta zorganizowany w wydzialy(grupa miast z miastem wydziałowym na czele). W miescie wydziałowym był sad apelacyjny dla miast wydziałowych. Na szczeblu wydziału funkcjonowało zgromadzenie i wybierali plenipotentów. Mieszczanie otrzymywali dziedziczną własność swoich posesji. Zapewniono mieszczanom dostep do urzedów w wojsku, administracji, kosciele. Zapewniono im nietykalność osobistą i majątka. Był tam również rozpisany możliwość nobilitacji.
Art.4- chłopi, włościanie. wszelkie dobro płynęło z pracy na roli. Naród polityczny to szlachta i część mieszczaństwa.
Postanowienia ogolna: chłopi myśleli ze są wolni i przestali odrabiać tymczasowo pańszczyznę.
Postanowienia szczegółowe
Naklanianio do zawierania umow miedzy chlopami a panami których to określono prawa i obowiązki stron, umowy nie mogły być jednostronnie zmieniane
Wszyscy chłopi którzy powrócą do RP jako zbiegowie to otrzymują wolność osobistą.
Artykuly dotyczące polityki
Art.5 mowi o tym ze konstytucja zostala oparta na doktrynach suwerenności narodu(nie ludu) i trójpodziału władzy.
Art.6 wladza prawodawcza należy do dwuizbowego sejmu, dzieli się na izbe poselska i i izbe senatorska. Nie ma tutaj króla jako stanu sejmującego. Konstytucja gwarantowala przewage izby poselskiej nad senatem. Inicjatywe ustawodawcza miala izba posleska i król w straży praw(oznacza to że senat nie ma inicjatywy ustawodawczej). Sejm składał się z 204 posłów co wynikało z ustawy o sejmikach. Nie ma już mowy o rzeczpospolitej Obojga narodów, była mowa o 3 prownicja(Wielkopolsce, Małopolske i Litwe). Z kazdej prowincji wybierano 68 posłów. Głos miałą tylko szlachta posiadająca. Senat składał się z biskupow, wojewodow, kasztelanow i ministrow a na czele stal krol. Było 132 senatorow potem zmniejszono do 130.
Wprowadzono kadencje, sejm jest zawsze. Kadencja wynosila 2 lata.
Sejm uchwalał prawa ogólne(cywilne, karne, podatki), uchwały sejmowe(monetarne, polityka zagraniczna, wojna, pokój, wrog publiczny, nobilitacja. Podejmowane te decyzje większością glosow.
Senat miał prawo weta, wstrzymywała wejscie uchwały do czasu kiedy nie zostanie uchwalone na kolejnym sejmie ordynaryjnym. W przypadku uchwał sejmowych kiedy senat zawetowal to zbierano się razem i glosowano wspolnie
Wymagania na egzamin które nie będą na wykładach:
Reformy Stanisława Augusta Poniatowskiego(reformy sejmu konwokacyjnego, komisje skarbowe, i wojskowe, komisja edukacji narodowej(powstanie, zadania,dziala), Rada nieustająca
Pierwsze reformy sejmu wielkiego- dla chętnych
Konstytucja traktowana jako pytanie wyciągające
Historia prawa polskiego wyk.11 2010-04-20
Strona 3 z 3