Technikum i Liceum WOS
Klasa I Lekcja 35 Dział: Władza ustawodawcza
Temat: Organizacja sejmu i senatu. Funkcje parlamentu.
1. Organizacja i funkcjonowanie sejmu i senatu
Sejm i senat obradują na posiedzeniach -pierwsze zwołuje prezydent (marszałek senior Zbigniew Religa i Ryszard Bender- senat) a kolejne marszałkowie (obrady jawne lub tajne)
a. Organy sejmu (podobna organizację ma senat)
Marszałek sejmu - (Grzegorz Schetyna senat Bogdan Borusewicz z najliczniejszego klubu poselskiego ) (stan I. 2011)
Wybierany na pierwszym posiedzeniu (2 osoba w państwie)
Organizuje obrady sejmu, kieruje nimi, ustala harmonogram prac, reprezentuje sejm,
Zastępcy -wicemarszałkowie (S. Niesiołowski (PO), M. Kuchciński (PiS), J. Wenderlich (SLD), E. Kierkowska (PSL) (stan I. 2011r.)
Prezydium sejmu - marszałek i wicemarszałkowie (ustal plan pracy sejmu i koordynuje prace komisji)
Konwent seniorów - prezydium+ przewodniczący klubów i kół parlamentarnych (opiniowanie planu pracy sejmu)
Komisje sejmowe
Komisje stałe - rozpatrywanie spraw będących przedmiotem obrad sejmu, wyrażanie w sprawie ich opinii
Komisje nadzwyczajne np. śledcza -dla zbadania określonej sprawy (przesłuchiwania świadków)
b. rodzaje większości w parlamencie (w zależności od decyzji podejmowanych)
Kworum -liczba posłów niezbędna do podjęcia decyzji (50% parlamentarzystów)
Większość zwykła - za więcej niż przeciw - wstrzymujący bez znaczenia
Większość bezwzględna -liczba za większa od sumy przeciw i wstrzymujących (odrzucenie poprawek senatu)
Większość kwalifikowana wyrażona ułamkiem 2/3 (zmiany w konstytucji oskarżenie prezydenta przed TS), odrzucenie weta - 3/5
c. Droga legislacyjna - określone przez prawo czynności konieczne do uchwalenia i wejścia w życie ustawy
Inicjatywa ustawodawcza -zgłoszenie projektu ustawy do laski marszałkowskiej
Rozpatrywanie projektu przez sejm (3 czytania), poprawki, praca komisji sejmowych
Rozpatrywanie projektu przez Senat
Prezydent podpisuje ustawę bądź wetuje albo skierowuje do TK
W przypadku weta sejm ponownie uchwalić ją, ale większością kwalifikowaną 3/5
Prezydent podpisuje i zarządza publikacje w „Dzienniku Ustaw RP”
d. Zgromadzenie Narodowe (wspólne posiedzenie sejmu i senatu - nie każde) - zwoływane jest w celu:
Odebrania Przysięgi nowego prezydenta
Uznanie prezydenta za niezdolnego do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia
Postawienia prezydenta w stan oskarżenia
Wysłuchania orędzia prezydenta skierowanego do Zgromadzenia
2. Funkcje Parlamentu
a. ustrojodawcza - ustalanie bądź zmiana ustroju politycznego, społecznego lub ekonomicznego -zmiany w konstytucji (proket1/5 posłów, senat lub prezydent)
b. ustawodawcza -regulowanie określonych sfer życia
Inicjatywa ustawodawcza przysługuje:
Posłom (min.15-tu), Komisjom sejmowym, Senatowi, Prezydentowi, Radzie Ministrów, Grupa min. 100 tys. obywateli
c. Kontrolna -tylko sejm - ma prawo kontrolować rząd i inne organy państwa
Wotum zaufania - uchwała parlamentu wrażająca poparcie dla polityki rządu (po expose -program rządu)
Wotum nieufności - uchwała sejmu (bezwzględną większością) wyrażająca brak poparcia dla ministra lub rządu -dymisja rządu -wybór nowego premiera (konstruktywne wotum nieufności)
Absolutorium - zatwierdzenie działalności finansowej rządu w określonym czasie i uznanie jej za prawidłową (dobrze realizowany budżet)
Zapytania i interpelacje poselskie - pisemne zwracania się posłów do członków rządu (obowiązek odp.) z prośba o informacje
d. Kreacjna - sejm i senat mogą tworzyć organy państwowe
Sejm:
Powoływanie lub odwoływanie Rady Ministrów
Wybór członków TS i sędziów TK
Powoływanie na wniosek prezydenta prezesa NBP (Sławomir Skrzypek)
Sejm wspólnie z senatem:
Wybór członków KRRiT (sejm -2 senat-1)
Wybór członków Rady Polityki Pieniężnej (po 3 członków sejm i senat)
Prezesa NIK(J. Jezierski) oraz Rzecznika Praw Obywatelskich (Kochanowski)
Zadanie domowe
1. Czy działa obecnie jakaś komisja śledcza powołana przez Sejm RP? Dowiedz się, czego dotyczą jej prace. Jakimi sprawami najczęściej zajmują się tego typu komisje?
Komisja śledcza - powoływana jest, gdy władza dopuściła się jakiś nadużyć
Komisja śledcza ds. „nacisków”, Komisja Śledcza do zbadania okoliczności tragicznej śmierci byłej posłanki Barbary Blidy, Komisja Śledcza ws. Śmierci Olewnika
Pytania sprawdzające:
1. Wymień funkcje parlamentu
Ustrojodawcza, ustawodawcza, Kontrolna, Kreacyjna
35