PROJEKT PHARE 2000
KRAJOWY SYSTEM SZKOLENIA ZAWODOWEGO

KOMPONENT 2
OPRACOWANIE ZBIORU KRAJOWYCH
STANDARDÓW KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

STANDARD Kwalifikacji ZAWODOWYCH

dla zawodu

TECHNIK USŁUG POCZTOWYCH I TELEKOMUNIKACYJNYCH

(4213)

(PROJEKT - DO UŻYTKU WEWNĘTRZNEGO)

Warszawa 2003

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE 6

SŁOWNIK POJĘĆ 7

1. Podstawy prawne WYKONYWANIA ZAWODU 9

2. syntetyczny opis zawodu 9

3. STANOWISKA PRACY 12

4. ZADANIA ZAWODOWE 13

5. SKŁADOWE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH 13

6. KORELACJA MIĘDZY ZADANIAMI ZAWODOWYMI
A SKŁADOWYMI KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH 14

7. KWALIFIKACJE PONADZAWODOWE 15

8. SPECYFIKACJA KWALIFIKACJI OGÓLNOZAWODOWYCH,
PODSTAWOWYCH I SPECJALISTYCZNYCH DLA ZAWODU 16

Standard kwalifikacji zawodowych dla zawodu

TECHNIK USŁUG POCZTOWYCH I TELEKOMUNIKACYJNYCH (4213)

(PROJEKT)

AUTORZY

• lic. Hanna Całuń
  Instytut Technologii Eksploatacji w Radomiu

• mgr Stefania Magdzicka
  Dyrektor Rejonowego Urzędu Pocztowego w Radomiu

KONSULTANT DS. METODOLOGII

• lic. Małgorzata Sołtysiak
  Instytut Technologii Eksploatacji w Radomiu

RECENZENCI

• Janusz Grabowski
  Przewodniczący Związku Zawodowego Pracowników Łączności
  w Radomiu

• dr Janusz Giera
  Centralny Zarząd Poczty Polskiej, Biuro Technologii i Logistyki Pocztowej w Warszawie

EWALUATORZY ZEWNĘTRZNI

• Tadeusz Baliński
  Naczelnik Urzędu Pocztowego w Grójcu

• Konstanty Jakubiak
  Członek Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” Rejonowego Urzędu Poczty
  w Radomiu

• Barbara Sen
  Sekretarz Zarządu Związku Zawodowego Pracowników Łączności
  w Szydłowcu

WPROWADZENIE

Na europejskim rynku pracy, gdzie istnieje swoboda przepływu kapitału, towarów, usług i siły roboczej, polityka zatrudnieniowa i edukacyjna wiąże się z pojęciami: współpraca, uznawalność, porównywalność i przejrzystość. Wynika stąd naturalna tendencja do opracowy­wania w różnych dziedzinach życia społecznego standardów krajowych i ogólnoeuropejskich, w tym standardów kwalifikacji zawodowych w dziedzinie zatrudnienia i szkolenia zawodowego.

Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, uznając modernizację oferty szkoleniowej za niezbędną dla efektywnej aktywizacji zawodowej i społecznej obywateli, wspiera system edukacji ustawicznej, w szczególności osób bezrobotnych i zagrożonych bezrobociem. Departament Polityki Rynku Pracy zrealizował w latach 1993-1997 projekt pt. „Szkolenie Dorosłych” finansowany z pożyczki Banku Światowego, w wyniku którego została rozwinięta i zaktualizowana koncepcja Międzynarodowej Organizacji Pracy konstruowania modułów umiejętności zawodowych (ang. Modules of Employable Skills). W ramach projektu opracowane zostały modułowe programy szkolenia dla zawodów i specjalności z 21 obszarów zawodowych.

W Narodowej Strategii Wzrostu Zatrudnienia i Rozwoju Zasobów Ludzkich w latach
2000 - 2006 zwraca się uwagę na konieczność podwyższania jakości oferowanych usług szkoleniowych, co można osiągnąć m.in. przez zastosowanie krajowych standardów kwalifikacji zawodowych. Strategia zakłada m.in., że na krajowych standardach kwalifikacji, wspólnych dla systemu szkolnego i poza-szkolnego, oparte będą programy nauki zawodu oraz system egzaminów zawodowych.

W latach 1998 - 2000 Departament Polityki Rynku Pracy zrealizował projekt finansowany z grantu Europejskiej Fundacji Szkolenia w Turynie oraz rządu Szwecji pt. „Analiza Potrzeb Szkoleniowych”. Rezultatem projektu była metodologia budowania standardów kwalifikacji zawodowych oraz projekty standardów kwalifikacji dla ośmiu zawodów: technik mechanik, pracownik komórek finansowo-księgowych, doradca zawodowy, pośrednik pracy, pracownik socjalny, pracownik administracji samorządowej, technik bezpieczeństwa i higieny pracy, pracownik ochrony.

Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, przyjmując rozwój zasobów ludzkich za jeden z priorytetów postępu społeczno-gospodarczego, jak również odpowiadając na wyzwania wynikające z realizacji Strategii oraz budowania gospodarki opartej na wiedzy, kontynuowało powyżej wspomniane działania w ramach Projektu PHARE 2000 „Krajowy system szkolenia zawodowego”. W komponencie drugim tego projektu pt. „Opracowanie zbioru krajowych standardów kwalifikacji zawodowych opartych o analizę wymagań stanowisk pracy” zaprojektowano i udostępniono w bazie danych zbiór 40 krajowych standardów kwalifikacji zawodowych.

Standardy kwalifikacji zawodowych pozwolą na lepsze powiązanie treści kształcenia i szkolenia zawodowego z pracą zawodową i zachowanie określonej jakości oferowanych kursów, niezależnie od miejsca szkolenia. Stworzone zostaną także warunki sprzyjające powszechnemu uczestnictwu w edukacji osób, które opuściły system szkolny. Dla tych osób szczególnie cenne będzie uzyskanie możliwości uznawania umiejętności i kwalifikacji nabytych drogą nieformalną poprzez zdobywanie doświadczeń zawodowych w różnych miejscach wykonywania pracy. Umożliwią im to standardy kwalifikacji zawodowych, które są podstawą uznawania kształcenia nieformalnego.

Wprowadzenie standardów kwalifikacji zawodowych do systemu prawnego i organizacyjnego Polski będzie sprzyjać podniesieniu przejrzystości i jakości przygotowania zawodowego oraz porównywalności świadectw i dyplomów na europejskim, wspólnym rynku pracy. Również inne podsystemy społeczne (np. ubezpieczeń społecznych, wartościowania pracy itp.) mogą elastycznie i w zależności od potrzeb wykorzystywać standardy kwalifikacji zawodowych.

SŁOWNIK POJĘĆ

ZAWÓD	Zbiór zadań zawodowych wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wymagających od pracownika odpowiednich kwalifikacji zawodowych.
ZADANIE ZAWODOWE	Logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyraźnie określonym początku i końcu. Układ czynności zawodowych, powiązany jednym celem działania, kończącym się określonym wytworem, usługą lub istotną decyzją.
ZADANIA TECHNOLOGICZNE	Dotyczą metod działania podejmowanych na własnym stanowisku pracy, ale wynikających z technologii pracy w przedsiębiorstwie. Są związane z technologią wytwarzania, technologią świadczenia usług, czy też sposobem wykonywania określonych procedur i operacji na stanowisku pracy.
ZADANIA ORGANIZACYJNE	Dotyczą organizacji i planowania pracy na własnym stanowisku, w relacji ze stanowiskami współpracującymi. Łączą zakresy prac z zakresami odpowiedzialności i samokontroli.
ZADANIA KIEROWANIA I WSPÓŁPRACY	Dotyczą współpracy w zespole pracowniczym, kierowania zespołem, organizowania pracy zespołu, współpracy z przełożonymi, kooperantami i otoczeniem przedsiębiorstwa.
ZADANIA KONTROLI I OCENY JAKOŚCI	Dotyczą samokontroli wykonanych prac lub świadczonych usług, kontrolowania pracy podległych pracowników, oceny jakości wyrobów i usług, obowiązków związanych z procedurami systemu zapewniania jakości w przedsiębiorstwie.
KWALIFIKACJE ZAWODOWE	Układ umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych niezbędnych do wykonywania zestawu zadań zawodowych.
UMIEJĘTNOŚĆ	Zdolność do wykonania czynności prowadzących do zrealizowania zadania zawodowego.
CZYNNOŚCI ZAWODOWE	Działania podejmowane w ramach zadania zawodowego i dające efekt w postaci realizacji celu przewidzianego w zadaniu zawodowym. Czynności mogą mieć charakter motoryczny lub intelektualny.
WIADOMOŚCI	Zestaw informacji i procedur działania niezbędnych do ukształtowania określonych umiejętności.
CECHY PSYCHOFIZYCZNE	Wrodzone lub nabyte cechy osobowości, talentu, charakteru i sprawności posługiwania się ciałem (zwłaszcza kończynami i receptorami wzroku, słuchu, dotyku, smaku itp.), niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.
STANOWISKO PRACY	Najmniejsza jednostka organizacyjna przedsiębiorstwa, miejsce pracy, część powierzchni produkcyjnej lub usługowej zajmowanej lub obsługiwanej przez pracownika w celu wykonywania powierzonej mu pracy - zadań zawodowych.
STANDARD KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH	Akceptowana przez przedstawicieli pracodawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych partycypujących w gospodarce i rynku pracy norma minimalnych wymagań kwalifikacyjnych, w układzie pięciu poziomów kwalifikacji, z podziałem na kwalifikacje związane z typowymi stanowiskami pracy lub zadaniami zawodowymi, kwalifikacje ponadzawodowe, ogólnozawodowe, podstawowe i specjalistyczne dla zawodu opisujące zbiory niezbędnych umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych odpowiadających zadaniom zawodowym i kwalifikacjom wyodrębnionym w zawodzie i gwarantujących jakość wykonywania zawodu.

KWALIFIKACJE PONADZAWODOWE	Podstawowe umiejętności, wiadomości i cechy psychofizyczne potrzebne do sprawnego wykonywania pracy i podejmowania działań w życiu zawodowym i pozazawodowym. Kwalifikacje ponadzawodowe wyrażają się w pozytywnych postawach i pozytywnym stanie fizycznym, przy jednoczesnym opanowaniu ogólnych umiejętności działania praktycznego i umysłowego. Kwalifikacje ponadzawodowe nie uprawniają do wykonywania zawodu, ale są niezbędne do osiągnięcia wymaganej współcześnie jakości pracy. Na potrzeby standardu kwalifikacji zawodowych przyjęto, że kwalifikacje ponadzawodowe są wspólne dla branży/sektora gospodarki, do której należy zawód poddany standaryzacji.
KWALIFIKACJE OGÓLNOZAWODOWE	Wymagania w zakresie umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych, które ukierunkowują do wykonywania prac w określonym obszarze zawodowym, obejmującym zwykle grupę pokrewnych zawodów i specjalności. Na potrzeby standardu kwalifikacji zawodowych przyjęto, że kwalifikacje ogólnozawodowe są wspólne dla wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w standardzie dla danego zawodu.
KWALIFIKACJE PODSTAWOWE DLA ZAWODU	Wymagania w zakresie umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych, które umożliwiają efektywne wykonywanie typowych zadań zawodowych charakterystycznych dla określonego zawodu.
KWALIFIKACJE SPECJALISTYCZNE	Specyficzne, rzadziej występujące wymagania w zakresie umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych umożliwiających wykonywanie wyspecjalizowanych zadań i pełnienie nietypowych funkcji zawodowych.
POZIOMY KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH	Są hierarchicznym układem kwalifikacji, odzwierciedlającym stopień złożoności i trudności zadań zawodowych oraz związanych z nimi wymagań kwalifikacyjnych. Mogą służyć do wartościowania pracy, budowania hierarchii pracowników, określania zakresów odpowiedzialności, definiowania poziomów kształcenia itp.
Poziom 1	Kwalifikacje niezbędne do wykonywania prostych, rutynowych zadań wykonywanych pod kierunkiem przełożonego, stanowiących podstawę do dalszych, bardziej specjalistycznych działań.
Poziom 2	Kwalifikacje niezbędne do wykonywania zadań w sytuacjach typowych. Niektóre zadania mogą być bardziej złożone i wymagać działań samodzielnych, charakteryzujących się indywidualną odpowiedzialnością. Wymagać mogą również umiejętności pracy w zespole.
Poziom 3	Kwalifikacje niezbędne do wykonywania zadań złożonych, zarówno w warunkach typowych, jak i problemowych. Zadania charakteryzują się różnorodnością wykonywanych czynności i wymagają samodzielności i odpowiedzialności. Dotyczyć mogą również umiejętności kierowania pracą innych osób.
Poziom 4	Kwalifikacje niezbędne do wykonywania wielu różnorodnych, skomplikowanych zadań o charakterze technicznym, organizacyjnym lub specjalistycznym dla danego obszaru działalności zawodowej. Zadania wymagają wysokiej, osobistej odpowiedzialności i samodzielności, jak również umiejętności kierowania zespołem pracowników.
Poziom 5	Kwalifikacje niezbędne do wykonywania złożonych zadań, często w sytuacjach problemowych, wymagających podejmowania decyzji o znaczeniu strategicznym dla organizacji. Zadanie te związane są z pełną odpowiedzialnością za pracę i rozwój innych osób, a także wymagają umiejętności diagnozowania, analizowania, prognozowania, planowania oraz wdrażania nowych pomysłów do praktyki gospodarczej.

1. Podstawy prawne WYKONYWANIA ZAWODU

• Ustawa z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe (Dz. U. Nr 130, poz. 1188).

• Ustawa z dnia 30 lipca 1997 r. o państwowym przedsiębiorstwie użyteczności publicznej „Poczta Polska” (Dz. U. Nr 106, poz. 675 z późn. zm.).

2. syntetyczny opis zawodu

Technik usług pocztowych i telekomunikacyjnych to zawód gospodarczy i szkolny przygotowujący do pracy w państwowym przedsiębiorstwie użyteczności publicznej „Poczta Polska” oraz firmach kurierskich zajmujących się szybkim dostarczaniem przesyłek.

Główny celem zawodu jest obsługa klientów w zakresie:

• przyjmowania i wydawania przesyłek pocztowych (przesyłek listowych, listów wartościowych, paczek) i kurierskich,

• przyjmowania i wypłaty przekazów pocztowych,

• przyjmowania wpłat bankowych,

• realizacji innych operacji kasowych (wpłaty i wypłaty czekowe i oszczędnościowe, opłaty RTV, usługi na rzecz Banku Pocztowego, usługi ubezpieczeniowe),

• sprzedaży: znaczków, druków pocztowych, walorów filatelistycznych, prasy, towarów handlowych,

• realizacji innych usług (sprzedaż i skup walut, sprzedaż kart opłaty drogowej itp.).

Główne stanowiska do realizacji wyżej wymienionych celów to:

• listonosz miejski:

• listowo-pieniężny,

• paczkowy,

• przesyłek pośpiesznych,

• drukonoszy,

• listonosz wiejski,

• asystent pocztowy,

• kontroler,

• kierownik zmiany.

Listonosz dostarcza do osób wskazanych przez nadawców przesyłki pocztowe, telegramy oraz kwoty pieniężne, czyli świadczy usługi pocztowe na rzecz klienta.

Praca asystenta pocztowego odbywa się w placówkach pocztowych, w których obsługiwani są klienci. W obydwu przypadkach występuje ryzyko powstawania konfliktów z ludźmi. W przypadku asystenta pocztowego istnieje pewna specjalizacja. Jest ona widoczna w dużych urzędach, gdzie mogą być wyodrębnione następujące stanowiska:

• asystent pocztowy - okienko kasowe,

• asystent pocztowy - okienko listowe,

• asystent pocztowy - okienko listowo-paczkowe,

• asystent pocztowy - okienko paczkowe (przyjmowanie paczek, listów wartościowych i przesyłek kurierskich),

• asystent pocztowy - okienko telekomunikacyjne,

• asystent pocztowy - sprzedaż pozapocztowa.

W małych urzędach na ogół łączy się stanowiska pracy, np. tworząc jedno okienko, tzw. uniwersalne.

Kontroler/kierownik zmiany kontroluje dokumenty i nadzoruje stanowiska pracy w urzędzie.

Praca w tym zawodzie ma charakter indywidualny. Każdy pracownik wykonuje swoje czynności samodzielnie, niezależnie od pracy innych pracowników. Pracownicy: listonosze i asystenci odpowiadają finansowo za dokonane operacje i powierzone im środki pieniężne. Ponoszą ponadto odpowiedzialność za dobre imię firmy, gdyż klient właśnie poprzez ich pracę kształtuje swoje wyobrażenie o funkcjonowaniu poczty. Wymagana jest dobra prezencja, do czego przyczynia się obowiązek umundurowania, oraz dbałość o schludny wygląd.

Zakres wykonywanych czynności jest dość zróżnicowany, wymaga podzielności uwagi, łatwości wykonywania różnorodnych czynności. Asystenci, jak i listonosze, muszą dokonywać licznych operacji różnymi drobnymi przedmiotami, takimi jak znaczki, blankiety, listy oraz pieniądze, co wymaga dużej zręczności palców. Niezbędna jest także umiejętność pracy w warunkach monotonnych, gdyż czynności wykonywane przez asystentów są powtarzane wielokrotnie w ciągu dnia. Ze względu na możliwość pojawienia się fałszywych pieniędzy lub znaczków pocztowych, pracownicy wykonujący ten zawód powinni posiadać takie cechy, jak: dobry wzrok, spostrzegawczość, staranność oraz umiejętność rozpoznawania fałszywych znaków pieniężnych i dokumentów. Ważna jest także dokładność i staranność w pracy zwłaszcza, że praca ta wymaga ścisłego trzymania się określonych procedur (np. wypłacenie kwot pieniężnych musi być poprzedzone sprawdzeniem tożsamości osoby pobierającej, a następnie wypłata powinna być odpowiednio zarejestrowana). Brak ww. cech może powodować określone konsekwencje finansowe.

Istotną umiejętnością jest łatwość porozumiewania się oraz komunikowania się z ludźmi. W okresie spiętrzenia płatności i wydłużenia kolejek w urzędach pocztowych pracownicy powinni wykazywać się umiejętnością pracy w szybkim tempie.

Duże znaczenie w tym zawodzie na sprawność narządu wzroku oraz sprawność narządu słuchu oraz, w przypadku osób zajmujących się paczkami i dźwiganiem ciężkich toreb - kondycja fizyczna. Nie mogą być w zawodzie zatrudnione osoby ze schorzeniami psychicznymi, wadami wzroku i słuchu.

Warunkiem przyjęcia do pracy jest wykształcenie średnie, chociaż na stanowisku listonosza mogą być zatrudnione osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym.

Zakres zadań zależy od przygotowania zawodowego, czyli od: rodzaju ukończonej szkoły, stażu pracy, ukończonych kursów umożliwiających pracę na danym stanowisku.

Listonosz - obsługuje klientów w zakresie doręczania przesyłek i przekazów pieniężnych w przydzielonym rejonie, wykonując głównie zadania:

• podział przesyłek zwykłych na rejony doręczeń,

• doręczanie przesyłek zwykłych i rejestrowanych,

• wypłata przekazów pocztowych i emerytalno-rentowych,

• opróżnianie nadawczych skrzynek pocztowych,

• przyjmowanie przedpłat na prenumeratę prasy,

• codzienne rozliczanie się z przekazów, przesyłek i gotówki.

Charakterystyczne wymagania kwalifikacyjne:

• znajomość przepisów dotyczących służby doręczeń,

• znajomość przepisów ruchu drogowego,

• umiejętność prowadzenia pojazdów (prawo jazdy).

Preferuje się posiadanie wykształcenia średniego ogólnego.

Cechy, predyspozycje, umiejętności dodatkowe:

• predyspozycje do pracy w zespole i z klientami w terenie,

• kultura osobista,

• odpowiedzialność,

• uczciwość,

• dobry stan zdrowia.

Asystent pocztowy - obsługuje klientów w zakresie przyjmowania i wydawania przesyłek pocztowych. Zakres zadań:

• przyjmowanie przesyłek zwykłych i rejestrowanych, krajowych i zagranicznych,

• sprzedaż znaczków pocztowych, kart magnetycznych, kopert i kart pocztowych oraz innych druków,

• przyjmowanie przedpłat na prenumeratę,

• przyjmowanie przekazów pocztowych, wpłat na rachunki bankowe, opłat RTV, operacje oszczędnościowe i czekowe oraz wypłata przekazów pocztowych,

• wydawanie przesyłek pocztowych,

• codzienne rozliczanie się z uzyskanych wpływów i przyjętych oraz wydanych przesyłek,

• opróżnianie nadawczej skrzynki pocztowej,

• prowadzenie dokumentacji związanej z wykonywanymi usługami.

Preferowane wykształcenie - średnie ogólne lub ekonomiczne.

Charakterystyczne wymagania kwalifikacyjne:

• znajomość przepisów i regulaminów pocztowych,

• znajomość obsługi komputera.

Cechy, predyspozycje, umiejętności dodatkowe:

• predyspozycje do pracy w zespole i z klientami,

• kultura osobista,

• odpowiedzialność, uczciwość,

• odporność na stres.

Kontroler/kierownik zmiany - kontroluje dokumenty i sprawuje nadzór nad stanowiskami pracy w urzędzie. Zakres zadań:

• bieżąca kontrola dokumentów eksploatacyjnych rachunkowo-kasowych,

• kontrola awansów w znaczkach i drukach płatnych,

• awizowanie i zapewnienie ochrony przesyłkom o wyższej wartości,

• przyjmowanie reklamacji, skarg i wniosków,

• prowadzenie księgi raportów,

• prowadzenie ogólnego rachunku miesięcznego wraz z załącznikami,

• codzienna kontrola toreb listonoszy przed wyjściem w rejon i po powrocie z rejonu,

• uczestniczenie przy wymianie ładunku pocztowego,

• zachowywanie komisyjności przy dokonywaniu rozbioru i sporządzaniu odsyłek pocztowych,

• sporządzanie zamówień zasiłków kasowych,

• sporządzanie i odsyłanie zestawień dekadowych przyjętych i wypłaconych przekazów.

Wymagane wykształcenie średnie lub wyższe (ekonomia, administracja, prawo).

Wymagane doświadczenie zawodowe:

• staż pracy 5 lat - wykształcenie średnie,

• staż pracy 1 rok - wykształcenie wyższe.

Charakterystyczne wymagania kwalifikacyjne:

• znajomość przepisów i regulaminów pocztowych,

• kurs dla kadry kierowniczo-kontrolerskiej,

• umiejętność obsługi komputera.

Cechy, predyspozycje, umiejętności dodatkowe:

• odpowiedzialność,

• rzetelność,

• komunikatywność,

• odporność na stres,

• predyspozycje do pracy w zespole,

• samodzielność,

• zdolność podejmowania decyzji.

3. STANOWISKA PRACY

Tabela 1. Przyporządkowanie stanowisk pracy do poziomów kwalifikacji zawodowych

Poziom kwalifikacji zawodowych	Typowe stanowiska pracy	UWAGI
1	*)
2	listonosz	Stanowisko „listonosz” zawiera podstanowiska: listonosz miejski: listowo-pieniężny, paczkowy, przesyłek pośpiesznych, drukonoszy, listonosz wiejski.
3	asystent pocztowy	Stanowisko „asystent pocztowy” zawiera podstanowiska: asystent zaplecza, asystent-okienko kasowe-kantor wymiany walut, asystent-okienko kasowe, asystent-okienko listowe, asystent-okienko listowo-paczkowe, asystent-okienko paczkowe, asystent-okienko uniwersalne, asystent-okienko filatelistyczne
4	kontroler kierownik zmiany
5	*)

*) Nie zidentyfikowano w badaniach.

4. ZADANIA ZAWODOWE

1. Przyjmowanie i wydawanie/doręczanie przesyłek pocztowych krajowych i zagranicznych (przesyłki listowe, listy wartościowe, paczki, przesyłki kurierskie).

2. Realizacja usługi ,,przekaz pocztowy” (wpłaty i wypłaty/doręczanie przekazów pocztowych, przekazów ze świadczeniami emerytalno-rentowymi).

3. Obsługa masowych płatności (wpłaty na rachunki bankowe, opłaty RTV, rachunki telefoniczne i inne).

4. Świadczenie usług umownych na rzecz banków komercyjnych (obsługa obrotu oszczędnościowo-czekowego) oraz Banku Pocztowego S. A. (obsługa konta giro, kredyty, lokaty i inne).

5. Sprzedaż znaczków pocztowych, sprzedaż i skup walut, sprzedaż kart drogowych i innych walorów, przyjmowanie przedpłat na prenumeratę oraz zamawianie i utrzymanie zapasu znaczków, druków płatnych i walorów filatelistycznych.

6. Świadczenie innych usług (usługi biurofaksowe, przyjmowanie telegramów).

7. Rozliczenie z przyjętych i wydanych/doręczonych przesyłek oraz sporządzanie dokumentów eksploatacyjnych związanych z przyjmowaniem i wydawaniem przesyłek pocztowych.

8. Prowadzenie dokumentów związanych z usługami finansowymi i ich rozliczaniem.

9. Informowanie o usługach i promowanie oferowanych usług pocztowych.

10. Identyfikowanie potrzeb klienta oraz obsługa klienta zgodnie z zasadami kultury
    i etyki zawodowej.

11. Przestrzeganie procedur świadczenia usług pocztowych, finansowych i innych.

12. Przestrzeganie tajemnicy korespondencji i tajemnicy służbowej.

13. Przestrzeganie przepisów BHP.

5. SKŁADOWE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

1. Doręczanie przesyłek pocztowych (przesyłki listowe: listy zwykłe i rejestrowane, kartki pocztowe, druki, ankiety; druki bezadresowe, listy wartościowe, paczki pocztowe, przesyłki kurierskie), prasy, doręczanie wypłat kwot przekazów pocztowych.

2. Przyjmowanie i wydawanie przesyłek pocztowych oraz przyjmowanie i wypłata przekazów pocztowych.

3. Wykonywanie usług finansowych.

4. Wykonywanie innych usług (sprzedaż znaczków pocztowych, sprzedaż i skup walut, sprzedaż kart drogowych i innych walorów, przyjmowanie przedpłat na prenumeratę, usługi biurofaksowe, przyjmowanie telegramów).

5. Kontrola dokumentów i nadzór nad stanowiskami pracy w urzędzie pocztowym.

6. KORELACJA MIĘDZY ZADANIAMI ZAWODOWYMI A SKŁADOWYMI KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

Tabela 2. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych

Zadania zawodowe	Składowe kwalifikacji zawodowych
	K-1	K-2	K-3	K-4	K-5
Z-1	X	X
Z-2	X	X
Z-3			X
Z-4			X
Z-5	X	X	X	X
Z-6			X	X
Z-7	X	X			X
Z-8			X	X	X
Z-9	X	X	X	X	X
Z-10	X	X	X	X	X
Z-11	X	X	X	X	X
Z-12	X	X	X	X	X
Z-13	X	X	X	X	X

7. KWALIFIKACJE PONADZAWODOWE

Tabela 3. Przyporządkowanie kwalifikacji ponadzawodowych do poziomów kwalifikacji

Poziom kwalifikacji zawodowych	Kwalifikacje ponadzawodowe
UMIEJĘTNOŚCI
1	*)
2	Przestrzega przepisów BHP. Wykonuje usługi z zachowaniem przyjętych procedur i terminów. Rozpoznaje fałszywe znaki pieniężne i dokumenty. Przewiduje skutki nieprawidłowego lub nieterminowego wykonania usługi.
3	Obsługuje komputer, urządzenia informatyczne i techniczne. Rozpoznaje potrzeby i oczekiwania klientów. Udziela informacji o świadczonych i oferowanych usługach. Wykonuje pracę w sposób zapewniający ochronę danych osobowych i transakcji.
4	Przyjmuje i załatwia reklamacje. Sprawuje indywidualną opiekę nad klientami (account managament). Zaspokaja potrzeby klienta, zapobiega konfliktom, obsługuje klienta trudnego.
5	*)
WIADOMOŚCI
1	*)
2	Przepisy prawa powszechnie obowiązującego i wewnętrznego z zakresu świadczenia usług. Obieg dokumentów. Zabezpieczenia znaków pieniężnych i dokumentów.
3	Obsługa urządzeń technicznych i informatycznych. Cenniki opłat za usługi. Techniki promocji i sprzedaży. Oferta usługowa. Istota i cechy usług, metody obsługi klienta. Psychologia obsługi klienta. Komunikacja interpersonalna.
4	Podstawy marketingu. Postępowanie reklamacyjne.
5	*)
CECHY PSYCHOFIZYCZNE
1	*)
2	Akceptacja usługowego charakteru pracy. Obowiązkowość, uczciwość, dyskrecja. Kultura osobista, schludny wygląd zewnętrzny.
3	Odporność na sytuacje stresowe. Koordynacja wzrokowo-ruchowa. Logiczne rozumowanie.
4	Elastyczność w działaniu. Predyspozycje do pracy z grupą osób. Zdolność przekonywania. Łatwość zawiązywania kontaktów.
5	*)

*) Nie zidentyfikowano w badaniach

8. SPECYFIKACJA KWALIFIKACJI OGÓLNOZAWODOWYCH, PODSTAWOWYCH
I SPECJALISTYCZNYCH DLA ZAWODU

UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów niższych

POZIOM 1

• Nie zidentyfikowano.

POZIOM 2

KWALIFIKACJE OGÓLNOZAWODOWE

UMIEJĘTNOŚCI

• Zachowuje tajemnicę korespondencji i służbową.

• Obsługuje klienta profesjonalnie.

WIADOMOŚCI

• Przepisy dotyczące służby doręczeń.

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

- Dobry stan zdrowia.

KWALIFIKACJE PODSTAWOWE DLA ZAWODU

UMIEJĘTNOŚCI

• Doręcza przesyłki pocztowe (K-1).

• Wypłaca kwoty przekazów pocztowych (K-1).

• Doręcza prasę (K-1).

• Sprzedaje znaczki pocztowe (K-1, K-3).

• Rozlicza się z doręczonych przesyłek (K-1, K-5).

• Rozlicza się z wypłaconych przekazów pocztowych (K-1, K-2).

• Prowadzi dokumenty eksploatacyjne i terminowo je przekazuje (K-1, K-2).

• Właściwie postępuje z przesyłkami nie odpowiadającymi obowiązującym przepisom (K-1, K-2).

• Posługuje się przepisami dotyczącymi doręczania przesyłek (K-1, K-5).

• Posługuje się przepisami dotyczącymi wypłaty przekazów pocztowych (K-1, K-2, K-5 ).

• Przewiduje skutki nieprawidłowego lub nieterminowego wykonania doręczenia (K-1).

• Przewiduje skutki nieprawidłowej lub nieterminowej wypłaty przekazów pocztowych
  (K-1, K-2).

WIADOMOŚCI

• Przepisy i warunki świadczenia usługi dotyczącej doręczania przesyłek pocztowych, prasy (K-1).

• Przepisy i warunki świadczenia usługi dotyczącej wypłaty przekazów pocztowych (K-1,
  K-2).

• Obieg pocztowych dokumentów eksploatacyjnych (K-1).

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

• Życzliwość i cierpliwość (K-1).

• Dobra pamięć (K-1).

- Zdolność logicznego rozumowania (K-1).

KWALIFIKACJE SPECJALISTYCZNE DLA ZAWODU

• Nie zidentyfikowano.

POZIOM 3

KWALIFIKACJE OGÓLNOZAWODOWE

UMIEJĘTNOŚCI

• Obsługuje oprogramowanie komputerowe używane w urzędach pocztowych.

• Stosuje przepisy prawa powszechnie obowiązującego i wewnętrznego, instrukcje i regulaminy w zakresie świadczenia usług pocztowych, finansowych i innych.

• Wykonuje pracę w sposób zapewniający ochronę przesyłanych informacji, przesyłek i transakcji finansowych.

WIADOMOŚCI

• Przepisy prawa powszechnie obowiązującego i wewnętrznego, instrukcje, regulaminy oraz inne przepisy z zakresu świadczenia usług pocztowych, finansowych i innych.

• Oprogramowanie komputerowe używane w urzędach pocztowych.

• Obieg dokumentów w urzędzie pocztowym.

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

• Nie zidentyfikowano.

KWALIFIKACJE PODSTAWOWE DLA ZAWODU

UMIEJĘTNOŚCI

• Przyjmuje przesyłki listowe, listy wartościowe, paczki, przesyłki kurierskie (K-2).

• Przyjmuje i wypłaca przekazy pocztowe (K-2).

• Przyjmuje wpłaty na rachunki bankowe (K-3).

• Przyjmuje wpłaty wynikające z umów dotyczących obsługi masowych płatności (energia, telefony itp.) (K-3).

• Wykonuje pracę w sposób zapewniający bezpieczeństwo przesyłek (K-1, K-2).

• Wykonuje pracę w sposób zapewniający bezpieczeństwo transakcji finansowych (K-3).

• Obsługuje płatności w zakresie lokat, udzielania kredytów, wpłat i wypłat z konta giro
  (K-3).

• Obsługuje wpłaty składek ZUS (K-3).

• Przyjmuje opłaty RTV, rejestruje nowych abonentów i dokonuje zmian (K-3).

• Wydaje terminowo przesyłki w urzędzie pocztowym (K-2).

• Rozlicza się z przyjętych i wydanych przesyłek (K-2, K-5).

• Wykonuje operacje związane z kupnem i sprzedażą walut, kart drogowych i innych walorów (K-4).

• Posługuje się wagą, frankownicą itp. (K-2).

• Obsługuje biurofaks (K-4).

• Stosuje obowiązujące przepisy i warunki świadczenia usługi przyjmowania przedpłat na prenumeratę pocztową oraz usługę faksową (K-4).

• Ewidencjonuje nadane przekazy w księgach przyjętych przekazów (K-3).

• Ewidencjonuje przyjęte wpłaty w wykazach wpłat (K-3).

• Ewidencjonuje usługi realizowane na rzecz Banku Pocztowego S.A. (K-3).

• Ewidencjonuje wypłacone czeki gotówkowe i rozrachunkowe (K-3).

• Ewidencjonuje wypłacone przekazy w księgach wypłaconych przekazów (K-3).

• Klasyfikuje przyjęte wpłaty do właściwych dokumentów zbiorczych (wykazów wpłat)
  (K-3, K-5).

• Wykonuje działania posprzedażowe (K-4).

• Orientuje się w warunkach finansowych umów obowiązujących
  w zakresie obrotu oszczędnościowego i czekowego (K-3).

• Posługuje się przepisami dotyczącymi wydawania przesyłek (K-2).

• Posługuje się cennikami prenumeraty pocztowej oraz taryfą za usługi faksowe (K-4).

• Posługuje się cennikiem opłat za przesyłki pocztowe w obrocie krajowym i zagranicznym (K-3).

• Rozpoznaje fałszywe blankiety, czeki ROR, książeczki oszczędnościowe i inne dokumenty (K-3).

• Sprawnie przelicza banknoty i bilon (K-3).

WIADOMOŚCI

• Przepisy prawne i warunki świadczenia usługi przyjmowania przedpłat na prenumeratę pocztową (K-4).

• Przepisy prawne dotyczące świadczenia usługi biurofaksowej (K-4).

• Regulamin w zakresie świadczenia usług na rzecz Banku Pocztowego (K-3).

• Regulaminy, wytyczne i instrukcje z zakresu przyjmowania wpłat na rachunki bankowe oraz obsługi abonamentu RTV (K-3).

• Cenniki opłat za usługi pocztowe w obrocie krajowym i zagranicznym (K-2).

• Finansowanie umów dotyczących obsługi obrotu oszczędnościowego i czekowego (K-3).

• Finansowanie umów lokalnych dotyczących przyjmowania wpłat na rachunki bankowe
  (K-3)

• Zasady regulujące kurs sprzedaży i skupu walut (K-4).

• Zabezpieczenia znaków pieniężnych, blankietów czekowych.
  i dokumentów (K-3, K-4).

• Oferta usługowa Poczty Polskiej (K-2, K-3).

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

• Odpowiedzialność (K-2, K-3).

• Dokładność (K-2, K-3).

• Systematyczność (K-2, K-3).

• Komunikatywność i bezkonfliktowość (K-2, K-3, K-4).

• Podzielność uwagi (K-2, K-3).

• Nawyk samokontroli (K-2, K-3).

• Odporność na sytuacje stresowe (K-2, K-3).

• Zdolność koncentracji (K-3).

- Zdolność pracy w szybkim tempie (K-3).

KWALIFIKACJE SPECJALISTYCZNE DLA ZAWODU

• Nie zidentyfikowano.

POZIOM 4

KWALIFIKACJE OGÓLNOZAWODOWE

• Nie zidentyfikowano.

KWALIFIKACJE PODSTAWOWE DLA ZAWODU

UMIEJĘTNOŚCI

• Sprawdza dokumenty kasowo-finansowe i eksploatacyjne (K-5).

• Rozlicza kasę operacyjną (K-5).

• Sprawdza stan kasy operacyjnej i głównej (K-5).

• Właściwie postępuje w przypadku stwierdzenia braku lub nadwyżki kasowej (K-3, K-5).

• Sporządza zamówienia zasiłków kasowych (K-5).

• Przekazuje terminowo przesyłki (przekazy) na powiązane stanowiska pracy (K-5).

• Przyjmuje reklamacje, pełnomocnictwa, zastrzeżenia odbioru (K-5).

• Prowadzi księgi raportów (K-5).

• Zapewnia prawidłową organizację pracy na podporządkowanych stanowiskach (K-5).

• Zapewnia bezpieczeństwo przechowywania i obrotu pieniędzy (K-5).

• Zapewnia właściwe zabezpieczenia przesyłek (K-5).

• Udziela pomocy w wyborze usługi odpowiadającej potrzebom i oczekiwaniom klienta
  (K-5).

• Kieruje zespołem (K-5).

• Obsługuje klienta trudnego (K-5).

WIADOMOŚCI

• Istota marketingu, elementy marketingu mix (K-5).

• Postępowanie reklamacyjne dotyczące usług pocztowych (K-5).

• Instrumenty promocji usług pocztowych (K-5).

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

• Łatwość wypowiadania się w mowie i piśmie (K-5).

• Szybki refleks (K-5).

• Zdolność rozwiązywania problemów i konfliktów (K-5).

• Szybkie podejmowanie trafnych decyzji (K-5).

• Samodzielność (K-5).

KWALIFIKACJE SPECJALISTYCZNE DLA ZAWODU

• Nie zidentyfikowano.

POZIOM 5

• Nie zidentyfikowano.

Stan prawny na dzień 30 lipca 2003 r.

1

---