PRZEMIANA ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH

1. Cukry (węglowodany, sacharydy, cukrowce) - związki organiczne o ogólnym wzorze Cx (H₂O) y. Są to wielowodorotlenowe aldehydy i ketony oraz ich pochodne. Cukry spełniają funkcję zapasową, jest to „ paliwo” najlepsze, najtańsze i szybko spalane przez organizm. Cukry powstają w przyrodzie dzięki procesowi chemosyntezy (proces przyswajania CO₂ z atmosfery analogiczny do fotosyntezy, lecz zachodzi dzięki energii chemicznej uzyskanej z utleniania prostych substancji nieorganicznych) oraz dzięki procesowi fotosyntezy (proces syntezy prostych związków organicznych czyli węglowodanów z CO₂ i H₂O przebiegający dzięki wykorzystaniu energii świetlnej pochłanianej przez barwniki asymilacyjne).

FOTOSYNTEZA

6CO₂ + 6H₂O + 674 kcal C₆ H₁₂ O₆ + 6O₂

katalityczne działanie chlorofilu

GLUKOZA

CUKRY

BIAŁKA TŁUSZCZE

Światło - ma ono charakter korpuskularny (cząsteczkowy), jest to strumień fotonów mających znikomą masę, a zadziwiającą prędkość, ten foton uderza w chlorofil, siada na niego, zaczyna się z nim toczyć, nabiera energii, uderza w inną rzecz i wali w cząsteczkę wody rozbijając ją na wodór i tlen.

E= mc₂ - im większa masa, tym większa prędkość i energia.

Glukoza - najłatwiejszy uzyskiwany akumulator energii, glukoza w obecności tlenu dawać będzie CO₂ i wtedy zacznie wytwarzać energię. Energia glukozy jest pochodną energii elektrycznej chlorofilu i pochodną energii fotonów. W glukozie zawarty jest pewien kwant energii - 674 kcal.

2. Podział cukrów:

a) cukry proste (monosacharydy), np. ryboza, glukoza, fruktoza:

• grupa aldonowa - aldozy

O

C H

• grupa ketonowa - ketozy

C = O

b) dwucukry (disacharydy) - powstają przez kondensację dwóch cząsteczek monosacharydów:

• maltoza - woda sodowa - C₁₂

• sacharoza - trzcina - H₂₂

• laktoza - mleko - O₁₁

c) wielocukry (polisacharydy):

• ogólny wzór - (C₆ H₁₀ O₅) x

• skrobia

• celuloza

• glikogen

d) podział ze względu na liczbę węgli:

• 3C - triozy

• 5C - pentozy

• 5C - hektozy

3. Tłuszcze - estry gliceryny i wyższych kwasów tłuszczowych, jest to niezbędny związek organiczny i najlepszy biologiczny materiał zapasowy, tłuszcze kumulują ogromną ilość energii. Wyścielają one jamy ciała, są rozpuszczalne w różnych substancjach, spełniają funkcję izolatora termicznego i amortyzatora.

GLICERYNA

H

H - C - OH

H - C - OH

H - C - OH

H

Kwasy nasycone - występują w tłuszczach zwierzęcych:

• C₁₅ H₃₁ COOH - kwas palmitynowy

• C₁₇ H₃₅ COOH - kwas stearynowy

Kwasy nienasycone - występują w tłuszczach roślinnych:

• C₁₇ H₃₅ COOH - kwas oleinowy

Estryfikacja - reakcja kwasu z alkoholem:

H

H - C - O - OC - C₁₇ H₃₅

H - C - O - OC - C₁₇ H₃₅

H - C - O - OC - C₁₇ H₃₅

H

4. Białka - wielkocząsteczkowe związki organiczne składające się z długich łańcuchów połączonych ze sobą aminokwasów. Są zasadniczymi elementami metabolicznymi i strukturalnymi komórek, tkanek i narządów roślin i zwierząt.

5. Podział białek:

a) proste (proteiny - np. hemoglobina, insulina, enzymy) - zbudowane są tylko z aminokwasów np. albuminy, globuliny

b) złożone (proteidy) - składają się z białek prostych i grup o nie aminokwasowym charakterze np. nukleotydów, kwasów nukleinowych

6. Aminokwasy - związki organiczne zawierające w cząsteczce przynajmniej jedną grupę aminową (-NH2) i karboksylową (-COOH). W przyrodzie znanych jest około 30 aminokwasów. W skład organizmu ludzkiego wchodzi ok. 18-20 aminokwasów. Łańcuch aminokwasów to liczba 100.

H H H H R

R - C - COOH + R - C - COOH + R - C - COOH R - C - C - N - C -

NH₂ NH₂ NH₂ NH₂ O H H

wiązanie

peptydowe

---