Duch Mateusz gr. D
BN/III semestr
Klasyczna Strategia
Ochrona i Obrona Narodowa
Strategie działań pośrednich i odstraszania
Biogram B.H. Lidell Harta
Lidell-Hart urodził się 31 października 1895, w Paryżu jako syn pastora Metodystów. Kształcił się na uniwersytecie w Cabridge, następnie trafił do korpusu edukacyjnego, skąd odszedł w 1927 roku w stopniu kapitana. Po dwóch atakach serca które przeszedł 1921 i w 1922 roku, zakończył czynna służbę. Poświecił się wówczas karierze pisarskiej i dziennikarskiej. Współpracował z takimi dziennikami jak Daily Telegraph i The Times. Publikował także książki poświęcone wojskowości oraz biografie sławnych dowódców. W międzyczasie w ręce Lidell-Harta, trafiły plany lądowania w Normandii, który na trzy miesiące przed operacją , opublikował krytyczny tekst . Tekst oraz wcześniejsze krytyczne wypowiedzi na temat prowadzenia wojny doprowadziły o oskarżenie Liddell-Harta o sympatyzowanie z Niemcami. Był pod stałą obserwacją MI5. Zmarł 29 stycznia 1970 roku.
Dzieło „Strategia. Działania pośrednie”
Dzieło „Strategia…” składa się z XXII rozdziałów, podzielonych na 4 części, zajmujących się kolejno strategii do I Wojny Światowej, Strategii I WŚ, Strategii II WŚ oraz Strategia działań pośrednich w kampanii północnoafrykańskiej. Praca ta , jak wszystkie inne publikacje Lidell-Harta, poświęcona jest głównie sprawie umocnienia militarnej potęgi imperializmu angielskiego. Autor w swoich publikacjach głosił postulaty całkowitej motoryzacji i mechanizacji wojsk lądowych . Lidell-Hart poświęcił strategii cały rozdział. Zgodnie z autorem strategia oznacza sztukę rozdziału i użycia środków wojennych dla urzeczywistnienia celów polityki”, natomiast „wielka strategia” jest wyłącznie dziedziną działalności kierownictwa politycznego a jej zdaniem jest „wykrycie i ugodzenie w piętę Achillesową możliwości wojennych przeciwnika.” W pracy zajmuję się strategiami takich dowódców , jak Hanibala, Cezara, Belizariusza czy Hitlera. Wyciąga także wnioski z doświadczeń historycznych(„działania pośrednie stanowią formę strategii najbardziej wydajną i dającą najlepsze wyniki powodzenia.”), podaje także istotny cel prowadzenia działań wojennych prowadzący do zwycięstwa „istotnym celem wojny jest załamanie woli walki przywódców nieprzyjacielskich, a nie fizyczne rozbicie ich wojsk; że przechylenie się szali na stronę zwycięstwa czy porażki zależy od nastawienia psychicznego, a tylko pośrednio od ciosów fizycznych. Wstrząs wywołany zaskoczeniem i poczucie bezsilności do przeciwdziałania strategicznym posunięciem w większym stopniu wpłynęły na nerwowe załamanie się (…) niż straty w ludziach, sprzęcie i terytorium.”.
Założenia działania pośredniego
Lidell- Hart w prowadzeniu działań był zwolennikiem powściągliwości i umiaru. Jego zdaniem, celem wojny jest osiągnięcie lepszego stanu pokoju, w związku z czym prowadząc wojnę należy stale mieć na widoku pokój.
Strategia, zdaniem Lidell-Harta, nie ma na celu zajmowanie się pokonywaniem oporu, ale jej zadaniem jest zmniejszenie możliwości oporu, zatem jeśli dojdzie do sytuacji wymagającej użycia siły , sens strategii polega nie na tym żeby niszczyć, ale na tym żeby dezorientować. Wielką wagę przywiązuje do czynnika psychologicznego przenikającego do sfery fizycznej - jego głębsze zrozumienie chroni nas przed usiłowaniami teoretyzowania na temat strategii za pomocą wzorów matematycznych.
Lidell-Hart stawia na innowacyjność i wielowariantowość planów, mniejsza wagę przywiązuje do siły uderzenia. Jego zdaniem w czasach współzależności państw i narodów nawet konfliktowe sytuacje przestają mieć charakter zero- jedynkowy. Państwo rozbite i słabe jest źródłem zagrożeń, a dzisiejszy nieprzyjaciel może być jutro partnerem.
Biogram A. Beaufre'a
Andre Beaufre urodził się 25 stycznia 1902 roku w Neuilly-sur-Seine (Francja). W 1921 wstąpił do oficerskiej szkoły piechoty École Spéciale Militaire w Saint-Cyr, gdzie instruktorem był późniejszy prezydent Francji Charles de Gaulle. Prawdziwą karierę rozpoczął w 1925 roku biorąc udział w tzw. „Kampanii Ryfeńskiej” w Maroku. Następnie studiował w Wyższej Szkole Wojennej (École Supérieure de Guerre) oraz w Wolnej Wszechnicy Nauk Politycznych (École Libre des Sciences Politiques). Po zakończeniu studiów pełnił służbę w sztabie generalnym sił lądowych (w 1935 r. był najmłodszym oficerem w tym sztabie). W 1939/40 w czasie wojny niemiecko-francuskiej, pełnił służbę w Sztabie Głównym, po klęsce Francji, w latach 1940-1941 należał do gaullistowskiego ruchu oporu, zorganizowanym w Algierii. Po odtworzeniu sił francuskich brał udział w kampaniach 1 Armii Francuskiej w Afryce Północnej, na Półwyspie Apenińskim, we Francji i w Niemczech. Wojnę zakończył w stopniu pułkownika. W 1950 został zastępcą szefa sztabu sił lądowych Europy Zachodniej., następnie pełnił funkcję zastępcy naczelnego dowódcy. Po powrocie do Europy został mianowany szefem międzysojuszniczej grupy studiów taktycznych. W tym czasie w znacznym stopniu przyczynił się do zaktualizowania koncepcji odwetu na wypadek inwazji radzieckiej na Niemcy Zachodnie. Następnie został mianowany dowódcą 2 dywizji zmechanizowanej, do której wprowadził nową organizację „piątkową” - opartą na podziale na pięć jednostek. W 1955 roku został odkomenderowany do Algierii jako dowódca strefy operacyjnej, w roku następnym został mianowany dowódcą francuskiego korpusu armijnego w wyprawie sueskiej. W roku 1958 został zastępcą szefa sztabu Naczelnego Dowództwa Sprzymierzonych Sił Zbrojnych w Europie (SHAPE). Dwa lata później został mianowany przedstawicielem Francji w grupie stałej NATO w Waszyngtonie. Generał Beaufre zmarł w 1975 roku Belgradzie, gdzie był zaangażowany w serię wykładów na temat strategii. uznawany jest za jednego z największych
teoretyków strategii w okresie powojennym oraz za propagatora posiadania przez Francję niezależnej broni atomowej.
Dzieło „Wstęp do strategii. Odstraszanie i strategia”
Dzieło „Wstęp do strategii…” składa się z 5 rozdziałów : Ogólny rzut oka na strategię; Klasyczna strategia wojskowa; Strategia atomowa; Strategia pośrednia; Wnioski o strategii. Książka „Odstraszanie i strategia” składa się z dwóch części: Pierwsza nosi tytuł Prawa odstraszania iż zawiera podrozdziały :Odstraszanie kluczem do współczesnej strategii, Analiza odstraszania dwustronnego, Odstraszanie wielostronne. Druga część zatytułowana Skutki odstraszania, zawiera podrozdziały :Wojskowe skutki odstraszania, Strategiczne skutki odstraszania. Beaufre zawarł w nich podstawowe tezy strategiczne, np. jego zdaniem strategia nie powinna być jedynie doktryną , lecz metoda rozumowania pozwalającą klasyfikować i ustalać kolejność wydarzeń, a następnie wybierać najskuteczniejsze sposoby postępowania. Każdej sytuacji odpowiada określona strategia: każda strategia może być bardzo dobra w jednej z możliwych sytuacji i zła w innych sytuacjach. Zadaniem strategii, zdaniem autora, jest osiągnięcie celów wyznaczonych przez politykę. Jako że wojna stała się totalna, tak więc strategia może być tylko totalna. Jako role strategii, Beaufr'e , polega na wyznaczaniu technice i taktyce celu, do którego powinny one dążyć w ramach swych rozwiązań i poszukiwań. Wyznacza on także 4 rodzaje strategii: zaczepna bezpośredniego działania, bezpośrednia obronno-strategiczna, bezpośrednia pośredniego działania, strategia odstraszania, oraz podzielił ją na totalną, ogólną oraz operacyjną. Pokazuję w publikacjach także zależność pomiędzy strategią a taktyką - wybór taktyki to strategia oraz wyróżnia dwa rodzaje taktyki : taktyka przeciwko zaskoczeniu, taktyka przetrwania. Odstraszanie nuklearne zdaniem autora , to jedyny skuteczny sposób zapobiegania lub zakończenia wojny. Beaufre opracował „Odstraszanie i strategię” w kontekście dwubiegunowego układu świata okresu zimnej wojny, gdzie strach przed użyciem broni atomowej okazał się skuteczny. Istnienie tego strachu miało znaczenie psychologiczne i zapobiegło przed użyciem przez obie strony broni atomowej.
Czy Polska ma potencjał odstraszania ?
Do potencjału odstraszania zaliczamy przede wszystkim siłą militarna (liczebność armii, jakość jej wyposażenia, technologie oraz siła rezerwy), geografia (ukształtowanie terenu, zalesienie, typy terenu) czynnikiem odstraszającym może być także gospodarka, czynnikiem dodatkowym może być także typy granic (Polskie granice to przede wszystkim granice naturalne). Na potencjał odstraszania składają się także sojusze militarne, przynależność do organizacji międzynarodowych oraz powiązania gospodarcze. Polska posiada zawodowe wojsko, wspierane narodowymi siłami rezerwowymi. Polska armia jest w trakcie restrukturyzacji, środki przeznaczane na wojsko wciąż nie są zbyt wysokie, ale następuje ciągłe dozbrajanie armii oraz zmiana na nowoczesne technologie. Posiadamy duże rezerwy, w dużym stopniu przeszkolone. Istotną wadą jest jednak brak wojsk obrony terytorialnej.
Polska posiada dobrze prosperującą, rozwijającą się gospodarkę oraz sprawny przemysł. Polski przemysł zbrojeniowy także przechodzi gruntowną restrukturyzację i produkuje broń odpowiadającą światowym standardom oraz nowoczesnym technologią (np. projekt Żołnierz XXI w). Ważnym aspektem jest także ukształtowanie terenu. Polska jest krajem nizinnym, w którym jednak nie brak przeszkód naturalnych, niesprzyjających agresji : pas Sudetów i Karpat na południu, Morze Bałtyckie na północy, liczne jeziora i tereny podmokłe na Pomorzu i Mazurach. Polska staje się ważnym partnerem handlowym oraz poprzez członkostwo w Unii Europejskiej, została połączona silnymi więzami gospodarczymi. Poprzez swoje położenie staje się ważnym graczem w tej części Europy, wywiera coraz większy wpływ na forum europejskich (głównie za sprawą UE). Przynależność do NATO, także może być czynnikiem odstraszającym. Reasumując, Polska posiada potencjał odstraszania. Jednak błędem Polskiej polityki, jest opieranie całego systemu obrony na NATO, jak przestrzegał Jan Nowak Jeziorański „Polska może liczyć na pomoc sojuszników tylko wtedy, gdy będzie chciała i mogła bronić się sama, jeżeli zdobędzie własne możliwości odstraszania”
http://www.bumar.com/2010/12/prezes-bumaru-o-kondycji-polskiego-przemyslu-zbrojeniowego-o-bumarze-i-spolkach-grupy-bumar/ (19.01.2011)
Wywiad „Wprost” z 19.07.1998