Historia prasy wykład II-30.03.2007 rok

STALINIZACJA MEDIÓW 1947-1953

1. UWARUNKOWANIA POLITYCZNE I DECYZJE ORGANIZACYJNE

• Sfałszowane wybory w styczniu 1947 roku otwierają drogę PPR do rządów mono partyjnych

• „zimna wojna” jako pretekst do zwarcia szeregów i wzmożenia czujności

• powołanie biura informacyjnego partii komunistycznych i robotniczych (wrzesień 1947)

1. CENTRALIZACJA DZIAŁALNOŚCI INFORMACYJNO-PROPAGANDOWEJ

• Powołanie Komisji Prasowej przy KC PZPR

• Utworzenie Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „PRASA”

• Likwidacja 60 tytułów ograniczenie przydziału papieru, czasowe wstrzymanie wydawania zezwoleń

• Wprowadzenie prenumeraty zbiorowej dla członków PPR

• J. Berman jako kreator polityki informacyjnej i propagandowej

• Odebranie podmiotowości korporacyjnej Związkowi Zawodowemu Dziennikarzy RP. Organizacja pod nowym kierownictwem deklarowała: „nierozerwalne związki ze światem pracy i uznawała się za integralną część ruchu pracowniczego i robotniczego”

• Atak J. Bermana na „CZYTELNIKA” zarzuty o infiltrację anglosaską, dezorientację tytułową, nieokreślony i pesymistyczny ton.

• Pierwsza wzorowana na prasie radzieckiej kampania współzawodnictwa pracy zainicjowana przez Wincentego Pstrowskiego.

III. DYREKTYWY KC PZPR - MARZEC 1948 ROK

1. Ograniczenie dostępu di innych niż PAP źródeł informacji

2. Ograniczono prawo do wykorzystywania zagranicznych serwisów foto. (CAF)

3. Polecono zmienić proporcję materiałów informacyjnych na korzyść doniesień z krajów socjalistycznych

4. Wydano walkę z „amerykanizmu” bezkrytycznym zachwytom dla nauki i techniki amerykańskiej

5. Zakazano reklamowania organizacji charytatywnych posiadających centralę za granicą

6. Światowe wydarzenia sportowe postanowiono zdominować informacjami o rozwoju masowej kultury fizycznej w ZSRR.

1. PLENUM SIERPNIOWO- WRZEŚNIOWE KC PZPR (1948)

Odchylenie prawicowo nacjonalistyczne i przyśpieszenie procesu

stalinizacji mediów.

• Obniżenie nakładów prasy Kościoła Katolickiego o połowę

• Kolejne kalki wzorów radzieckich. Nowe kampanie medialne i bermanowska koncepcja krytyki prasowej

• Czystki kadrowe w związku ze zjednoczeniem ruchu robotniczego.

4. ZJEDNOCZENIE RUCHU ROBOTNICZEGO I JEGO

KONSEKWENCJE ( GRUDZIEŃ 1948)

• Odrzucenie ponad półwiecznej tradycji czasopiśmienniczej ruchu socjalistycznego

• Przejęcie bazy technicznej i redakcyjnej kilkunastu tytułów dla potrzeb prasy PZPR

• Wchłonięcie przez RSW „PRASA” struktur pepesowskiej Spółdzielni Wydawniczej „WIEDZA”

• Początek końca pionu prasowego „CZYTELNIKA”

• Pozbycie się grupy dziennikarzy związanych z prasą PPS

4. PARTIA STAWIA NA RADIO

1. uruchomienie Raszyna

2. po raz pierwszy w Polsce dwa równocześnie nadawane programy ogólnokrajowe

3. podwojeniu uległa łączna moc

4. liczba abonentów przekroczyła 3mln

5. uruchomiono nowa siedzibę przy ul. Myśliwieckiej

4. STALINIZACJA W POLSKIM RADIU

• Zmiany w ramówce

• Publicystyka i informacja podawana w „ideologicznym sosie” często przez odpowiednio dobrane głosy np. Wandy Odolskiej, Stafana Martki

• Nowe cykle pt: „Muzyka i Aktualności” czy „Fala 49”

• Zaangażowany teatr radiowy i reportaż

• Renesans pieśni masowych muzyki ludowej w tym radzieckiej

• Powołanie redakcji kontrolnej do politycznej oceny programu

4. INSPIRACJA

• Inspiracje dla prasy pochodziły z oficjalnych dokumentów partyjnych, przemówień działaczy czy spotkań dziennikarzy z władzami. Wynikały także z bieżących wydarzeń krajowych i zagranicznych

• Precyzowano je następnie w odpowiednich wydziałach Komitetu centralnego i jako dyrektywy przesyłano do redakcji.

4. KONTROLA

• Pierwszy stopień to autocenzura i kontrola w ramach redakcji

• Drugi stopień to kontrola cenzury (paradoksalnie nie mieli wiele do roboty po pierwszym etapie)

• Trzeci stopień to formy kontroli dokonywane z pewnej perspektywy czasowej (od Podstawowej organizacji Partyjnej w redakcji poprzez Komitet Wojewódzki i wydział zajmujący się pracą w KC)

4. KADRY

• Kluczowy problem ideologiczny

• Plenum KC z kwietnia 49-ego na którym Bierut zapowiedział: „izolowanie, wypieranie i rugowanie elementów klasowo wrogich, walkę z obcą agenturą…”

• Jesienią tego roku rozpoczęto masowe szkolenia dziennikarzy w oparciu o krótki kurs WKP(b)

4. NOWE KRYTERIA OCENY PRZYDATNOŚCI DO ZAWODU

1. Właściwa postawa polityczna

2. Ideowość

3. Pochodzenie społeczne

4. Talent i kwalifikacje

4. KADRY- KONSEKWENCJE NOWEJ POLITYKI

1. czystki personalne, które objęły ponad 100 dziennikarzy

2. ruch korespondentów robotniczo-chłopskich

3. zorganizowanie szkolnictwa dziennikarskiego w ramach uniwersytetów i szkół partyjnych

4. rozbicie syndykalistycznej struktury Związku Zawodowego Dziennikarzy RP i utworzenie w marcu 1951 Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich

5. w ciągu 5 lat doszło do wymiany kadr. Ponad trzy czwarte pracujących w mediach rozpoczynało karierę po wojnie.

4. STRATEGIA PROPAGANDOWA I POLITYKA WYDAWNICZA

• Propagandę i agitację w prasie i radiu uzupełniały filmy, gazetki, ścienne plakaty, hasła. Czytelnik został osaczony.

• Polityka wydawnicza miała na celu pełne nasycenie punktów dystrybucyjnych prasy partyjnej( nie mogło jej zabraknąć). Hamowano przyrost prasy „nie w pełni ideologicznej”

• Ceny dzienników i czasopism ustalono według siły nabywczej ludności w oderwaniu od rzeczywistych kosztów.

• Doszło do zmonopolizowania przez RUCH kanałów kolportażowych

4. KAMPANIJNOŚĆ

W systemach totalitarnych władza tworzy klimat permanentnej gotowości społeczeństwa do wykonania różnych zadań.

• Stawianie ambitnych celów miało konsolidować społeczeństwo, tworzyć więzy emocjonalne z kierownictwem oraz zniechęcać do głębszych refleksji i formułowania pytań

4. RODZAJE KAMPANII PROPAGANDOWEJ

• Narzucanie przez ZSRR wszystkim krają bloku haseł propagandy np kolektywizacji wsi

• Wynikające ze specyfiki i sytuacji w Polsce np. kampania oszczędzania surowców

4. MEDIA A RZECZYWISTOŚĆ

1. Rzeczywistość w mediach była preparowana

2. Przekaz miał być zgodny z ideologią

3. Prawdę relatywizowano. Była akceptowana przez partyjnego dysponenta do momentu kiedy nie obnażała błędów władzy i słabości systemu

4. Świat przedstawiany w mediach był dwubiegowy, opisywano go za pomocą prostych stereotypów i mitów

4. NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE STEREOTYPY I MITY

1. ZSRR i kraje socjalistyczne obrońcami pokoju

2. Partia reprezentantem obrońcą interesów ludzi pracy

3. Zachód i USA żandarmami świata

4. Kapitalizm ustrój wyzysku ludzi pracy ideologia oparta na pieniądzu i żądzy zysku

5. Cywilizacja i kultura zachodu w fazie schyłkowej przynosząca uczucie alienacji.

4. TWÓRCY I STRAŻNICY MITÓW

• Partyjna mitologia rodziła się w gabinetach KC w oparciu o doświadczenia i wzory radzieckie np., mit o romantyzmie wielkich budów socjalizmu

• Strażnicy mitów to nie tylko dziennikarze PAP, aparatu partyjnego, cenzury czy „zagłuszarki' zagłuszające sygnał Radia Wolna Europa, czy BBC ale przede wszystkim ludzie kultury w tym prawie wszyscy pisarze

4. JĘZYK MEDIÓW

• Cechą języka były epitety

• Te o konotacji pozytywnej wykorzystywane do opisywania socjalizmu i negatywne stosowane wobec wrogów

• Dominował styl militarny

Rzeczywistość pierwszej połowy lat 50-tych była „polem bitwy” poprzez które przetaczały się „kampanie”.

4. INNE RODZAJE MANIPULACJI

• Przemilczanie faktów

• Selekcja faktów czyli pozorny obiektywizm

• Kreacja faktów

• Blokowanie lub neutralizacja

• Gate-keeping

• Manipulacja fotografią

• Naddatki informacyjne

• Wywoływanie szumu informacyjnego

4. POLSKA POZA POLSKĄ

• Londyn największe centrum prasy emigracyjnej

• Tematyka koncentrowała się wokół najnowszej historii Polski. Publicystyka odchodziła od bieżących wydarzeń

• Prasa pełniła ważną rolę kulturotwórczą i edukacyjną wobec środowisk emigracyjnych pozwala zapomnieć o wyobcowaniu i nostalgii

4. POLSKI LONDYN

• Nad 390-cioma członkami sprawował pieczę Emigracyjny Związek Dziennikarzy

• Trzon prasy stanowiły tytuły złożone jeszcze w czasie wojny np. „Dziennik Polski”, „Dziennik Żołnierza”

4. „WIADOMOŚCI” -REDUTA ŚRODOWISKA „NIEPRZEJEDNANE”

• trzecie wcielenie tygodnika (po „Wiadomościach Literackich” i „Wiadomościach Polskich” było ponownie dziełem M. Grydzewskiego

4. PARYSKA „KULTURA”

• Pierwszy numer ukazał się w połowie 1947 roku w Rzymie jako suplement do książek wydawanych przez Instytut Literacki kierowany przez I. Giedroycia

• Następne numery ukazywały się już w pod paryskim Maisons Laffitte

• Paryska „KULTURA” w przeciwieństwie do londyńskich „nieprzejednanych” akceptowała nowy kształt geograficzny państwa, uznawała dobro kraju

AUTORKI KRĄG „KULTURY”

• Głównym publicystą rozwijającym tezy programowe był Juliusz Mieroszewski

• Pisali do niego również autorzy krajowi tacy jak Kołakowski czy Miłosz

4. GŁOS POLSKI NA FALACH RADIA

• BBC-SEKCJA POLSKA wszechstronne informacje i pogłębiony komentarz

• GŁOS AMERYKI- nadający z Monachium wyrażał stanowisko rządu USA ale prezentował bogaty serwis informacyjny, publicystyczny oraz przegląd prasy w tym emigracyjnej

• SEKCJA POLSKA RADIA MADRYT- wiele treści antykomunistycznych, stacja konfrontacyjna

4. RADIO WOLNA EUROPA

• Pierwsza emisja 3 maja 1952 roku pod nazwą „GŁOS WOLNEJ POLSKI”

• Słowo wstępne wygłosił współorganizator stacji i jej szef Jan Nowak-Jeziorański

• Pierwszy wielki sukces który zwrócił uwagę słuchaczy w Polsce na program stacji był cykl wystąpień płk Józefa Światły „ZA KULISAMI BEZPIEKI I PARTII”

4. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE RADIA WOLNA EUROPA

• Program adresowany do wszystkich grup społecznych

• Treści o odpowiednio dobranej formie kierowane do inteligencji, robotników, chłopów, młodzieży, członków partii

Krajowy serwis informacyjny oparty o wszystkie możliwe źródła najważniejsze wydarzenia były niezwłocznie komentowane

• Sztandarowe cykle informacyjno- publicystyczne to „PANORAMA” oraz „FAKTY, WYDARZENIA, OPINIE”

4. POWSTANIE TELEWIZJI

• Pierwsze systematyczne prace badawcze rok 1935

• Pierwsza eksperymentalna stacja telewizyjna w gmachu Towarzystwa Ubezpieczeniowego „PRUDENTIAL” przy ul. Napoleona 1938 rok

• W październiku emisja filmu „Barbara Radziwiłłówna”

4. OD PIERWSZEGO POKAZU DO PROGRAMU OGÓLNOPOLSKIEGO

• Pierwszy publiczny pokaz aparatury telewizyjnej na wystawie „Radio w walce o pokój i postęp” grudzień 1951 rok

• Inauguracyjny program nadano w sobotę 25 października 1952 roku o godz. 19.00

• Program zapowiadała pierwsza polska spikerka Maria Krzyżanowska

4. SAMODZIELNA REDAKCJA PROGRAMU TELEWIZYJNEGO- 2 STYCZEŃ 1953 ROKU

• Pół godzinny program regularnie w każdy piątek o godzinie 17.00

• 70 metrowe studio bez zaplecza i wentylacji. Temperatura dochodziła do 50 stopni.

• Kamery jednoobiektywowe bez regulacji, obraz odwrócony

4. ROK 1953 POCZĄTEK NOWEGO ETAPU

• Luty- samodzielną redakcję zastąpiono naczelną redakcją

• Rząd przyjął uchwałę o rozwoju telewizji

• Kwiecień- program 2 razy w tygodniu po 2-3 godziny

• Programy artystyczne, adresowane do dzieci, filmy. Pierwsza forma cykliczna: „TELEWIZYJNY MAGAZYN ROZMAITOŚCI”

---