HISTORIA PRASY WYKŁAD III (20.04.2007)
POWSTANIE WARSZAWSKIEGO OŚRODKA TELEWIZYJNEGO (WOT)
Ośrodek uruchomiono 30 kwietnia 1956 roku na 27 i 28 piętrze Pałacu Kultury
W jego strukturze znalazł się dział produkcji filmowej
Pierwsza transmisja w plenerze 1 maja 1956
BUDUJEMY TELEWIZJE
społeczny ruch budowy ośrodków telewizyjnych
pierwsza autentycznie oddolna akcja społeczna
22 lipca 1956 roku zapowiedzią „ Tu mówi Radio Łódź” rozpoczyna nadawanie ośrodek telewizyjny w Łodzi
1957 rok pojawia się ośrodek w Poznaniu i Katowicach
ODWILŻ W MEDIACH
Początki destalinizacji - koniec 1953 roku
Jako pierwsze „odwilżoną” dyskusję podejmują środowiska artystyczne, literackie i dziennikarskie
Główne zarzuty to:
Zła polityka informacyjna
Kreowanie nierealnej rzeczywistości
Sztampowy i hermetyczny język
Wewnętrzna cenzura
Brak szacunku dla indywidualności twórczych i oryginalności stylu
Ubóstwo form dziennikarskich
PIERWSZA SENSACJA „PAMIĘTNIK UCZENNICY”
tekst ukazał się w „Nowej Kulturze” w końcu listopada 1953 roku
bohaterka prawdziwa bądź zmyślona, 16-latka, żyje w 2 światach: stalinowskim teatrze przedstawień i w życiu normalnym pełnym spontaniczności
w tekście nie pada nazwa ZWIĄZEK MŁODZIEŻY POLSKIEJ
można było przeczytać o prywatce z winem, papierosach, pocałunkach
o zachwycie nad książką W. Katajewa „Samotny biały żagiel” ale także o wzruszeniu po lekturze „Trędowatej” czy „Dzikuski”
o słuchaniu radia Monte Carlo i miłości do Rity Hayworth i Stalina
1954 - STYCZNIOWY NUMER MIESIĘCZNIKA „PRASA POLSKA”
parodia polskiej prasy w wykonaniu czołowych polskich satyryków pod kierownictwem Mariana Eile
jeden z głównych artykułów prześmiewczych był : „Nuda redaktorem”
KRYZYS W PARTII POGŁĘBIA SIĘ
Ucieczka płk. J. Światły. Audycja „Za kulisami partii i bezpieki” na falach Radia Wolna Europa we wrześniu 1954 roku
Druzgocącą krytyką kierownictwo Partii na spotkaniu z aktywem /listopad 1954/
III Plenum KC /styczeń 1955/
W uchwale Plenum zawarto m.in. takie plany:
Polityka informacyjna powinna ulec zmianie poprzez zwiększenie materiałów informacyjnych
Kampanie oparte na emocjach powinny zastąpić perswazje
W uchwale zawarto także takie wnioski:
- Nagminne zakłamywanie rzeczywistości
wpłynęło na nieskuteczność propagandy
- Bogata w argumenty szczera rozmowa Partii z
masami miała zastąpić materiały lukrujące
rzeczywistość
- Krytyka mediów powinna dotykać wszystkich
niezależnie od zajmowanej funkcji
VII. NARASTA KONFLIKT MIĘDZY APARATEM A PRASĄ
List Sekretariatu z prośbą interpretacji wspomnianej uchwały
Wzrost ilości materiałów krytycznych w pierwszych dwóch miesiącach 1955 roku
Przejawy syndromu oblężonej twierdzy wśród przedstawicieli aparatu
SZOK czyli „Poemat dla dorosłych” A. Ważyka
Pierwsze sankcje dyscyplinarne dla Z. Mitznera i P. Hoffmana
Powiew wielkiego świata „Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów”
VIII. FENOMEN TYGODNIKA „PO PROSTU”
Niespodziewanie bez żadnych uzgodnień redakcja 4 września 1955 roku zmienia szatę graficzną na zieloną, zmienia podtytuł na „Tygodnik studentów i młodej inteligencji”
SKĄD TEN FENOMEN???
Władze Partii zbagatelizowały przemianę tygodnika
Zespół znakomicie wyczuwał rytm zmian politycznych
Fenomen brał się z tego, że w jednym czasie i miejscu spotkało się tak wielu zdolnych dziennikarzy m.in. J. Ambroziewicz czy J. Urban
PUBLIKACJE KTÓRE WPŁYNĘŁY NA POZYCJĘ TYGODNIKA
„Ziemia obiecana, o Brzozowie i życiu w nim młodych inteligentów”
zaproponowano na łamach „Po Prostu” aby powołać do życia „Klub Młodej Inteligencji”
S. Manturzewski „W zaklętym kręgu drętwej mowy” - pierwsza analiza socjologiczna grup chuligańskich
J. Abroziewicz, W. Namiotkiewicz, J. Olszewski „Na spotkanie ludziom z AK”
Tych samych autorów apel o rehabilitację niesłusznie skazanych „Niech prawo zawsze prawo znaczy”
Jerzy Urban -„Wyznania nawróconego cynika” - napisał ,że młodzi ludzie to pokolenie ZNP i nijakie
MEDIA W OKRESIE WYDARZEŃ POZNAŃSKIEGO CZERWCA 1956
Blokada informacyjna kraju
Pierwszy polityczny komentarz w radiu wygłoszony przez premiera Cyrankiewicza
Pierwszy opis sytuacji w PAP
Wersja oficjalna załamuje się w pierwszych dniach lipca, coraz częściej pisze się o niskim, nie raz fatalnie niskim poziomie życia mas
Pierwsze wnioski opublikowane w „Trybunie Ludu” bez uzgodnienia z partyjnym kierownictwem wywołały burzę
VII PLENUM KC- WALKA I PODZIAŁY W PARTII
Polaryzacja postaw w kierownictwie partii dokonywała się przy próbie oceny mediów
PRZEŁOMOWY PAŹDZIERNIK
Ukazuje się pierwszy numer „Współczesności” organu pokolenia młodych twórców. Gomułka zwraca „Tygodnik Powszechny” prawowitym właścicielom
Bolesław Piasecki- broni stalinizmu w artykule; „Instynkt Państwowy” (pisząc ze może dojść do anarchii)
VIII PLENUM KC
Kulminacja politycznego przesilenia, którego katalizatorem były media, głównie prasa/
Prasa budując charyzmat przywódczy Gomułki uczyniła z niego polityka zdolnego do prowadzenia w miarę samodzielnej polityki
Nasilają się tendencje uniezależnienia się prasy od biurokracji partyjnej, miały powstrzymywać Biuro Prasy przy Sekretariacie KC i Rady Redaktorów
GŁOS ŚRODOWISKA DZIENNIKARSKIEGO
II zjazd SDP /grudzień 1956/
Wysoka ocena roli prasy w przełomie październikowym
Nowe postulaty:
Zmiana stylu kierowania mediami
Zwiększenie odpowiedzialności redaktora naczelnego i kolegium
Uznanie wskaźnika rentowności za miernik poczytności pisma
Ograniczenie ingerencji cenzury
Skodyfikowanie prawa prasowego
STALINOWSKIE „OSTATKI”
Zlikwidowano ruch korespondentów robotniczo-chłopskich uznając, ze ruch ten się przeżył
Agresywnie propagandową „Fale 49” zastąpiła „Fala 56”
„POLITYKA”
nowe pismo „środka” w istocie ideowa i polityczna przeciwwaga dla tygodnika „Po Prostu”
akuszerzy A. Starowicz i S. Żółkiewski
powstaniu pisma towarzyszyła atmosfera niechęci. Plotka głosiła, że tygodnik drukowany jest w Moskwie
POCZĄTKI DYSCYPLINOWANIA MEDIÓW
„metoda salami” - plan A. Starowicza
pierwsze czystki kadrowe w „Sztandarze młodych”
oficjalnie były to tzw. „zmiany organizacyjne”
zaplanowano do końca marca 1957 roku likwidację 300 etatów
KONFLIKT W „TRYBUNIE LUDU”
Próby uniezależnienia się od kierownictwa partyjnego
Takie stanowisko redakcji zostało uznane za naruszenie dyscypliny partyjnej
Większość kolegium podała się do dymisji
W specjalnej uchwale Biura Politycznego napisano, że trybuna nie spełnia takiej roli jak wcześniej
POWRÓT DO STARYCH METOD -DECYZJE KOMISJI PRASOWEJ
Ujednolicenie treści. Zlecenie pisania w duchu optymistycznym
Z łamów prasy miały zniknąć fascynacja sytuacją gospodarczą na Zachodzie
Żądano tekstów antyklerykalnych i wykreślono tematykę AK i Powstania Warszawskiego
Wystąpienia w mediach miały współbrzmieć z głosami działaczy partyjnych
KONIEC ODWILŻY
Październik 1957 - likwidacja „Po Prostu” pod zarzutem prowadzenia działalności sprzecznej z uchwałami VIII i IX PLENUM KC
Dziennikarze, członkowie PZPR zostali ukarani, a niektórzy otrzymali zakaz pracy w prasie
Podobnych czystek dokonano w „Sztandarze Młodych” , „Życiu Gospodarczym”, „Dookoła Świata”. Wyrzuceni z redakcji otrzymywali wilczy bilet
Za skonfiskowane teksty autorzy nie otrzymywali uposażenia
POKŁOSIE POLSKIEGO PAŹDZIERNIKA W MEDIACH
Gazety, czasopisma, program radiowy i telewizyjny „normalnieją”
Oferują większą różnorodność tematyczną i formalną
Destalinizacja przyniosła dziennikarzom większą samodzielność, pojawiły się indywidualności pisarskie
Swoistym odreagowaniem na wszechobecną propagandę stalinowską było wielkie zainteresowanie czytelników prasa tygodniową głównie o charakterze magazynowym. Październik zapoczątkował także erę czytelnictwa w Polsce
1957 pojawiły się nowe tytuły profilowane, typu magazynowego np.: „Świat mody” „Filipinka”
na krótko zabłysnęły inicjatywy studenckie. Poznańskie „Wyboje” warszawska „Odnowa”, wrocławskie „Poglądy”, gdańska „Uwaga”, krakowska „Zebra” dorównywały entuzjazmem tygodnikowi „Po Prostu”
zmiany o charakterze decentralizacyjnym objęły największego wydawcę prasy w Polsce Robotniczą Spółdzielnie Wydawniczą PRASA. Delegatury zastąpiono wydawnictwami prasowymi o znacznym zakresie samodzielności
przeniesienie decyzji w teren sprzyjał powolnej odbudowie prasy regionalnej i lokalnej
w porównaniu z początkiem lat 50-tych zwiększyła swój stan posiadania prasa katolicka w 1957 roku 53 pisma
1954 zwiększono dwukrotnie przydział papieru gazetowego co pozwoliło osiągnąć nakład 800 tysięcy egzemplarzy
PRZEOBRAŻENIA W POLSKIM RADIU
Już w Boże Narodzenie 1954 roku słuchacze mogli słuchać kolę. Rok później ramówkę wzbogaciły programy rozrywkowe i jazz
Tym czym dla szarej i nudnej prasy było ukazanie się tygodnika „Dookoła Świata” tym samym dla radia był show „Zgaduj Zgadula”
„Z kraju i ze świata” - dzięki uniezależnieniu się od serwisów PAP
radiowym symbolem była telenowela „Matysiakowie” i teatr „Eterek”
dla najmłodszych słuchaczy był Program III od 1958 roku
od 1957 działała Rozgłośnia Harcerska ( rodzime Radio Luksemburg)
odrodził się „Podwieczorek przy mikrofonie”
likwidacja zagłuszarek
powołano Ośrodek Badania Opinii Publicznej- pierwszy w krajach „obozu”
TELEWIZJA PO ODWILŻY
Zmiany polityczne tylko w niewielkim stopniu wpłynęły na ofertę programową
W pierwszej w historii Polski ankiecie zaadresowanej w maju 1956 roku do 200 posiadaczy telewizorów- widzowie domagali się m.in. transmisji z obrad i imprez muzycznych i sportowych, aby gośćmi byli niesłusznie oskarżeni.