TADEUSZ KOTARBIŃSKI - UR. 1886,

• Jeden z czołowych filozofów, logików i prakseologów polskich

• Uczeń K. Twardowskiego

• 1919 - 1961 profesor Uniwersytetu Warszawskiego,

• 1945 - 1945 pierwszy rektor uniwersytetu w Łodzi

• od 1946 członek PAU

• od 1952 członek PAN (1957 - 1962 jej prezes)

• członek Institut International de Philosophie oraz wielu towarzystw naukowych polskich i zagranicznych

• od 1927 przewodniczący Polskiego Towarzystwa Filozoficznego

• członek AN ZSRR

• członek akad. Nauk Bułgarii i Mongolii

• doctor h. c. uniwersytetów krajowych i zagranicznych

• współtwórca i pionier teorii sprawnego działania

PRAKSEOLOGIA ►[gr.] ogólna teoria sprawnego (tj. racjonalnego i skutecznego) działania, dziedzina badań naukowych dotycząca metod wszelkiego celowego działania ludzi ( z tego względu zw. też metodologią ogólną);

Pierwszy program prakseologii zarysował w 1890 franc. Socjolog A. Espinas; pionierem badań w zakresie prakseologii, który usystematyzował jej problematykę nadając jej postać zwartej dyscypliny naukowej, był T. Kotarbiński. Obok jego prac i L. Von Misesa (Human Action 1949) do znacznego rozwoju badań prakseologicznych w ostatnich czasach przyczynił się szczególnie rozwój badań operacyjnych i teorii programowania; te dwie dziedziny badawcze weszły w skład prakseologii jako metody ułatwiające podejmowanie decyzji, które zapewniłyby maks. realizację zamierzonych celów (zwł. w skoordynowanym działaniu zespołowym, kompleksowym) oraz praktyczne stosowanie zasady racjonalnego gospodarowania. W rozwoju prakseologii znaczną rolę odgrywają również postępy cybernetyki i teorii gier. Systematyczne badania prakseologii dotyczą:

• opisu i analiz różnych aspektów i form działania, przy jednoczesnym opracowywaniu precyzyjnej aparatury pojęciowej prakseologii (np. takich pojęć jak: cel, środek, metoda, czyn, plan, sprawność, ekonomiczność, wydajność, oszczędność - składających się na określenie "dobrej roboty")

• formułowania zasad racjonalnej i skutecznej działalności ludzkiej, zasad osiągania sprawności w poszczególnych formach i dziedzinach działania.

W najnowszych czasach wobec rozwoju planowego (zwł. zespołowego) oddziaływania na bieg życia społ. - gosp. i na racjonalną organizację pracy, prakseologia wykazuje związki z ekonomią polityczną oraz z nauką organizacji i kierownictwa, dla których rezultaty badań prakseologicznych mają doniosłe znaczenie metodologiczne.

• W filozofii sformułował materialistyczną koncepcję tzw. konkretyzmu

REIZM ►- konkretyzm, pogląd filozoficzny głoszący, że realne istnienie przysługuje jedynie rzeczom (konkretom), negujące natomiast samodzielne istnienie zdarzeń, stosunków, własności itp.

- jako dyrektywa semantyczna reizm postuluje definicyjne sprowadzenie zwrotów (onomatoidów) zawierających nazwy pozorne do takich, w których zawarte są wyłącznie nazwy rzeczy.

• W pracach etycznych rozwinął program

tzw. ETYKI NIEZALEŻNEJ ( etyka laicka, uniezależniona od wskazań jakiejkolwiek religii )

• Zajmował się w szerokim zakresie problematyką logiki formalnej, semantyki logicznej i historią logiki

• Działalność naukowa Kotarbińskiego wywarła znaczny wpływ na rozwój nauk filozoficznych oraz wzrost kultury logiczno - semantycznej w Polsce

• Otrzymał nagrodę państwową w 1972

• Elementy teorii poznania, logiki formalnej, metodologii nauk /1929/

• Traktat o dobrej robocie /1955/

• Sprawność i błąd /1956/

• Wykłady z dziejów logiki /1957/

• Medytacje o życiu godziwym /1966/

Bibliografia:

Encyklopedia Państwowa PWN, Warszawa 1975

---