WSTĘPNA ANALIZA BILANSU obejmuje:
Analizę poziomą- badanie dynamiki sumy bilansowej oraz ważniejszych pozycji aktywów i pasywów.
Analizę pionową - badanie struktury aktywów i pasywów oraz wewnętrznej struktury wybranych pozycji bilansowych.
Analizę pionowo - poziomą - sprowadza się ona do badania struktury kapitałowo - majątkowej.
Analiza bilansu:
W ujęciu statycznym - dotyczy badania struktury majątku przedsiębiorstwa i źródeł jego finansowania w wybranym momencie (no. Na koniec roku)
W ujęciu dynamicznym - pozwala ocenić kierunki zmian tej struktury oraz dynamikę poszczególnych elementów aktywów i pasywów z kilku kolejnych lat.
ANALIZA POZIOMA:
Badanie dynamiki sumy bilansowej oraz poszczególnych pozycji majątku przedsiębiorstwa i źródeł jego pokrycia pozwala na ustalenie kierunków jego rozwoju oraz stopnia wzrostu kapitałów finansujących ten rozwój. Zróżnicowanie tempa zmian poszczególnych elementów aktywów i pasywów bilansu prowadzi do zmian ich struktury. Obejmuje ona:
- zmianę stanu absolutną (bezwzględną), stanowiącą różnicę pomiędzy poziomami badanego zjawiska w okresie badanym (np. na koniec roku) i okresie podstawowym (np. na początek roku)
* różnica ta wskazuje, o ile zmieniła się poziom badanego zjawiska w okresie badanym w porównaniu do wielkości bazowej: np.
- aktywa trwałe w firmie X na początek roku wynosiły 110mln zł
- na koniec roku aktywa trwałe wynosiły 135mln zł
- zatem różnica absolutna wynosząca 25mln, nie pokazuje stopnia zmian badanej wielkości, może jednak być wykorzystana do badania przyrostu względnego tego zjawiska.
- tempo zmian (zmianę względną) - określa stosunek zmiany bezwzględnej (zmiany stanu) do poziomu badanego zjawiska w okresie bazowym.
* pokazuje, ile razy przyrost absolutny badanego zjawiska jest wyższy lub niższy od poziomu tego zjawiska w okresie podstawowym
* najczęściej wyraża się go w procentach ( % ):
- aktywa trwałe w firmie X na początek roku wynosiły 110mln zł
- na koniec roku aktywa trwałe wynosiły 135mln zł
- tempo wzrostu aktywów trwałych = (25mln : 110mln) * 100% = 22,7%
= (różnica absolutna : początek roku) * 100%
- wskaźnik dynamiki - relacja poziomu zjawiska w okresie badanym do poziomu tego zjawiska w okresie bazowym
- aktywa trwałe w firmie X na początek roku wynosiły 110mln zł
- na koniec roku aktywa trwałe wynosiły 135mln zł
- wskaźnik dynamiki = (135mln : 110mln) * 100% = 122,7%
ANALIZA PIONOWA
Wyposażenie przedsiębiorstwa w środki gospodarcze
Im większy jest udział aktywów trwałych w aktywach ogółem, tym większe są koszty stałe związane z ich utrzymaniem oraz większe ryzyko zmiany cen posiadanych długoterminowych aktywów finansowych.
Niski udział aktywów trwałych pozwala łatwiej reagować na zmiany koniunktury i związany z nią poziom sprzedaży.
Wynika to stąd, iż udział aktywów trwałych w aktywach ogółem wpływa na wyniki finansowe przedsiębiorstw.
Aktywa obrotowe przedsiębiorstwa
● Struktura aktywów trwałych informuje o stopniu związania kapitałów w poszczególnych składnikach.
● Wysoki udział inwestycji długoterminowych wskazuje na możliwość łatwiejszego odzyskania środków, niż gdyby były one ulokowane w rzeczowych aktywach trwałych
● Struktura aktywów obrotowych jest wykorzystywana do wyjaśnienia płynności finansowej przedsiębiorstwa → wyznacza płynność majątku, czyli tempo jego zamienialności na gotówkę.
● Im wyższy jest w strukturze zapasów udział wyrobów gotowych i towarów, tym wyzsza jest ich płynność
Ogólną pionową strukturę źródeł finansowania majątku przedsiębiorstwa można właściwie ustalić, posługując się wskaźnikami wyposażenia przedsiębiorstwa w kapitał własny oraz wskaźnikami obciążenia przedsiębiorstwa zobowiązaniami długoterminowymi
Wysoki udział kapitałów własnych w pasywach ogółem zapewnia przedsiębiorstwu suwerenność wobec otoczenia i stabilność oraz zapewnia wierzycielom wypłacalność. ( kapitały własne powinny stanowić 1/3 pasywów ogółem)
ZŁOTA REGUŁA FINANSOWANIA (reguła bilansowa)
Kapitał własny >= 1
Zobowiązania ogółem
- Kapitał własny powinien finansować ok.50% aktywów przedsiębiorstwa.
- pozwala na utrzymanie długoterminowej płynności finansowej (wypłacalności)
STRUKTURA KAPITAŁOWO - MAJATKOWA ( analiza pionowo - pozioma)
Ustalenie udziału kapitału własnego w finansowaniu aktywów stałych przedsiębiorstwa
Wskaźnik pokrycia Kapitał własny
Aktywów stałych = ---------------------- · 100%
Kapitałem własnym Aktywa stałe*
*Aktywa Stałe = Aktywa Trwałe + Należności z tytułu dostaw i usług powyżej 12 miesięcy
Jeśli aktywa stałe są w pełni pokryte kapitałem własnym, to zachowana jest ZŁOTA REGUŁA BILANSOWA.
Zgodnie z nią składniki aktywów przedsiębiorstwa powinny być finansowane kapitałem własnym, ponieważ ta część majątku jest długoterminowo związana z przedsiębiorstwem, a więc charakteryzuje się niskim tempem zamiany na gotówkę, toteż powinna być sfinansowana bardziej stabilnymi kapitałami, oddanymi do dyspozycji przedsiębiorstwa na długi okres.
Wskaźnik pokrycia Kapitał stały
Aktywów stałych = ------------------------ · 100%
Kapitałem stałym Aktywa Stałe*
*Aktywa Stałe = Aktywa Trwałe + Należności z tytułu dostaw i usług powyżej 12 miesięcy
Jeśli poziom kapitałów stałych jest równy bądź wyższy niż aktywa stałe, to zachowana jest SREBRNA REGUŁA BILANSOWA
Ważny w niej jest udział kapitałów własnych w kapitałach stałych.
→ Im jest on wyższy, tym przedsiębiorstwo dysponuje większą swobodą i niezależnością finansową.
→ Przynajmniej 2/3 aktywów stałych powinno być finansowane kapitałem własnym.
Kapitał Obrotowy Netto - to ta część aktywów bieżących, która nie musi być przeznaczona na regulowanie zobowiązań krótkoterminowych.
Kapitał obrotowy netto = kapitał stały - aktywa stałe
lub
Kapitał obrotowy netto = aktywa bieżące - zobowiązania bieżące
Zadaniem Kapitału obrotowego netto jest zmniejszanie ryzyka wynikającego z mniejszej płynności części aktywów bieżących (zapasów, nalezności) lub też wynikającego ze strat związanych z tymi środkami, np. z powodu trudności sprzedaży wytworzonych produktów.
Dodatnia różnica między kapitałem stałym a aktywami stałymi oznacza, że część aktywów bieżących przedsiębiorstwa jest finansowana ze źródeł długoterminowych i z tego powodu pozostaje w ciągłej dyspozycji w obrotowej działalności przedsiębiorstwa
Zerowy poziom kapitału mamy wtedy, gdy przedsiębiorstwo nie posiada kapitału obrotowego, a całe aktywa stale są finansowane kapitałami stałymi, aktywa bieżące zaś kapitałami krótkoterminowymi.
Ujemny poziom kapitału mamy wtedy, gdy aktywa stałe są wyższe niż kapitał stały, przedsiębiorstwo nie posiada kapitału obrotowego netto, a część aktywów długoterminowych jest finansowana ze źródeł krótkoterminowych.
ZKON = KON - SNP + ZP gdzie: ZKON - zapotrzebowanie na kapitał obrotowy netto
KON - poziom kapitału obrotowego netto
SNP - saldo netto środków pieniężnych (różnica między środkami pozyskanymi z kredytów, pożyczek, itp. Od zaliczek KON = Kapitały stałe - aktywa stałe od odbiorców)
Zp - zobowiązania przeterminowane