Budżet samorządów.
Zgodnie z ustawami o samorządzie terytorialnym podstawę samodzielnej gospodarki finansowej gminy, powiatu lub województwa stanowi budżet. Jest on planem finansowym, obejmującym dochody i wydatki. Realizują one określone w ustawach zadania dotyczące: oświaty, kultury, ochrony zdrowia, opieki społecznej, transportu i ochrony środowiska. Do jego obowiązków należy również zadbanie nad bezpieczeństwem mieszkańców np., klęsk żywiołowych. Samorząd ma prawo do samodzielnego podejmowania decyzji, muszą one jednak być zgodne z prawem. Do mienia komunalnego wchodzą m.in.:
- rzeczowy majątek trwały, czyli grunty, budynki, drogi, środki transportu.
- pozostały majątek trwały, czyli udziały, akcje, papiery wartościowe.
- majątek obrotowy, czyli materiały budowlane, towary, należności z tytułu podatków.
Największą częścią majątku gminy zarządzają zakłady budżetowe takie jak: oczyszczanie miasta, zarządy dróg, zakłady gospodarki mieszkaniowej oraz placówki oświatowo-wychowawcze, placówki ochrony zdrowia i opieki społecznej, placówki kultury.
Zadania gminy:
-budowa, modernizacja, utrzymanie dróg lokalnych
- utrzymanie wodociągów, kanalizacji, ciepłownictwa, zbiorowej komunikacji lokalnej, itd.
- zarządzanie mieniem komunalnym,
- zapewnienie kobietom w ciąży opieki socjalnej, prawnej, medycznej,
- kierowanie działaniem przedszkoli, żłobków
- tworzenie i utrzymanie instytucji kulturalnych, bibliotek publicznych,
- budowa, utrzymanie urządzeń kultury fizycznej,
- prowadzenie izby wytrzeźwieć,
- zapewnienie pomieszczeń i środków straży pożarnej,
- prowadzenie targowisk,
- ochrania środowisko przed odpadami, utrzymuje porządek i czystość,
Zadania Powiatu:
- gospodarjka wodna na terenie powiatu,
- poradnie psych-ped
- szkoły ponadgim
- wydawania prawa jazdy
- powiatowe biura pracy
- teatry
- gimnazja specjalne,
- biblioteki i muzea powiatowe,
- drogi powiatowe,
szpitale ogólno rejonowe,
- rejestracja pojazdów,
- komunikacja w obrębie powiatu,
Zadania województwa:
- drogi wojew. Biuro pracy,
- promowanie woj.
- szpitale specjalistyczne,
- przyciąganie inwestorów,
- modernizacja terenów wiejskich,
- zawodowe szkoły wyższe,
- muzea, biblioteki, teatry, filharmonie,
- pomoc społeczna województwie zasięgu regionalnym,
- przygotowanie strategii rozwoju regionu,
- gospodarka wodna województwie regionie,
- komunikacja woje. obrębie woje. i koordynacja z sąsiadami
Dochody gminy:
1. Wpływy z podatków
# podatek od nieruchomości
# podatek od środków transportu
# podatek od posiadania psa
# podatek rolny i leśny
# podatek od spadków i darowizn
2. Wpływy z opłat
# opłata klimatyczna
# targowa,
#skarbowa,
# administracyjna
# eksploatacyjna
# opłaty inne, na podstawie odrębnych ustaw (parkingowa, za wydanie koncesji, pozwoleń)
3. Udział w podatkach PIT i CIT stanowiących dochód państwa
4. Subwencja ogólna, czyli zasilanie jednostek samorządu terytorialnego budżetu państwa, na przykład subwencja na cele oświatowe.
5. Dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe gmin (urząd gminy, szkoły, gminne ośrodki opieki społecznej)
6. Dotacje celowe z budżetu państwa, czyli środki na realizacje zleconych gminie zadań z zakresu administracji rządowej.
7. Dochody z majątku gminy oraz odsetki od środków finansowych gminy
Dochody powiatu i województwa pochodzą głównie z udziałów w podatkach PIT i CIT, dotacji celowych z budżetu państwa, dochodów z jednostek budżetowych oraz majątku powiatu lub województwa.
Wydatki budżetu samorządowego przeznaczone są głównie na realizacje ustawowych zadań gminy, powiatu lub województwa.