WOLNI OD... WOLNI DLA

Doświadczamy tego codziennie: wszyscy ludzie noszą w sobie nieprzepartą chęć wolności. Również dzieci i młodzież manifestując, często hałaśliwie, potrzebę wolności. "Mam przecież prawo robić to, co chcę... Zostawcie mnie w spokoju... Chcę robić to, co mi się podoba... " Jeżeli przeglądamy gazetę lub oglądamy telewizję widzimy, że na świecie mnóstwo jest ruchów wolnościowych, partii, które walczą o wolność, ludów, które giną za nią. Wciąż żywe są pragnienia poprawy nieludzkich warunków pracy, zmian w polityce, zniesienia ucisku ekonomicznego i ideowego. Człowiek chce uwolnić się od cierpienia, śmierci a także od swoich nałogów: narkotyków, papierosów, alkoholu, przyzwyczajeń...

Katechizmy i książki religijne podkreślają często prawdę zawartą w Księdze Wyjścia: "Bóg uwalnia swój lud od niewoli, aby zawrzeć z nim przymierze miłości ". Katechizm dla dzieci mówi: "Tak jak to czyni ojciec ze swym dzieckiem, tak Bóg bierze za rękę swój lud. Nie po to, by zatrzymać go, ale by kazać mu iść; nie po to, by uczynić go poddanym, ale po to, by mógł wzrastać; nie po to, by trzymać go w niewoli, ale by mógł dojść do wolności ".

Chcąc zainicjować rozmowę o wolności, można zapoznać dzieci z bajką Leo Lionniego.

ALEKSANDER I MECHANICZNA MYSZ

- Na pomoc! Ratunku! Mysz!

Filiżanki, podstawki i łyżki fruwały we wszystkich kierunkach. Zewsząd dobiegał też krzyk i łoskot.

Z sercem w gardle, Aleksander pobiegł schronić się do swej norki. Chciał tylko zjeść kilka kruszynek, ale ilekroć zauważano go, powstawało wielkie zamieszanie. Ktoś krzyczał "na pomoc!", ktoś inny gonił go z miotłą.

Pewnego dnia, gdy był sam w domu, Aleksander usłyszał w pokoju Gizelli jakieś piszczenie. Po cichutku zbliżył się i co zobaczył? Mysz. Ale nie taką, jak on sam. W miejscu łapek myszka miała dwa kółka a na grzbiecie żelazny kluczyk.

- Kim jesteś? - spytał Aleksander.

- Jestem Pippo, mysz mechaniczna, ulubiona zabawka Gizelli. Nakręcają mnie, a ja biegam wokoło. Wszyscy ,

mnie pieszczą, noeą śpię na miękkiej poduszce pomiędzy lalką a misiem. Bardzo mnie tu kochają!

- Mnie nikt nie kocha - stwierdził Aleksander ze smutkiem. Ale ucieszył się, że znalazł kolegę.

- Chodźmy do kuchni i poszukajmy okruchów - zaproponował.

- O, ja nie mogę - powiedział Pippo. Mogę poruszać się jedynie wówczas, gdy mnie nakręcą. Ale to nic nie szkodzi. Wszyscy mnie kochają.

Również Aleksander pokochał Pippa i często chodził odwiedzić go w pokoju Gizelli. Opowiadał mu o swoich przygodach z miotłą, o pułapkach i o fruwających talerzach. Pippo tymczasem opowiadał o pluszowym misiu, o szmacianym pingwinie a przede wszystkim o Gizelli. Dwaj przyjaciele spędzali wspólnie wiele godzin.

Kolorowa jaszczurka

Ale gdy Aleksander był sam, w ciemnościach swej norki, myślał o Pippie z rosnącą zazdrością.

- Ach! - wzdychał. - Chciałbym i ja być mechaniczną myszą, chciałbym być pieszczonym i kochanym!

Pewnego dnia Pippo opowiedział dziwną historię.

- Słyszałem - zamruczał tajemniczo - że w ogrodzie, na końcu ścieżki, blisko krzaka morwy, żyje magiczna jaszczurka, która może zmienić każde zwierzę w zupełnie inne.

- Czy sądzisz-spytał Aleksander-że mogłaby zmienić mnie w mechaniczną mysz?

Tego samego popołudnia Aleksander wyszedł do ogrodu i pobiegł na koniec ścieżki.

- Jaszczurko, jaszczurko! - zawołał.

Nagle ukazała się przed nim wielka różnobarwna jaszczurka.

- Czy to prawda, że możesz zmienić mnie w mechaniczną mysz? - zapytał Aleksander.

- Gdy będzie pełnia księżyca - powiedziała jaszczurka - przynieś mi fioletowy kamyczek.

Całymi dniami Aleksander przeszukiwał każdy kąt , ogrodu w poszukiwaniu fioletowego kamyka. Na próżno.

Znalazł żółte, niebieskie, zielone, ale nigdzie nie było kamyczka fioletowego. Wreszcie zmęczony i wygłodniały powrócił do domu. W kącie spiżarni znalazł pudło pełne starych zabawek i tam wśród klocków i połamanych lalek był Pippo.

- Co się stało? - zapytał Aleksander.

Pippo opowiedział mu smutną historię. Były urodziny Gizelli i każdy z gości przyniósł jakiś podarek.

- Następnego dnia - Pippo westchnął smutnie - wiele starych zabawek powędrowało do tego pudła. Teraz wyrzucą nas na śmieci.

Aleksander prawie że płakał.

- Biedny, biedny Pippo! - myślał. Ale w tym momencie coś przyciągnęło jego uwagę. Czy to możliwe? Tak, naprawdę! Tam leżał fioletowy kamyk. Cały przejęty, z cennym kamykiem w łapce, pobiegł do ogrodu. Była właśnie pełnia księżyca. Aleksander bez tchu zatrzymał się przy morwie.

- Jaszczurko, jaszczurko - szeptał przejęty.

I oto ukazała się jaszczurka.

- Jest pełnia księżyca. Jest też kamyk. Kim chcesz być? Powiedz mi!

- Chcę być... -Aleksander zamilkł. Potem nagle spytał:

- Jaszczurko, jaszczurko, czy mogłabyś zmienić Pippa w myszkę taką jak ja?

Jaszczurka opuściła wielkie powieki. Aleksander ujrzał oślepiający błysk, potem wszystko ucichło. Jaszczurka zniknęła, fioletowy kamień również. Aleksander pobiegł do domu. Pudełko stało na swoim miejscu, ale niestety było puste.

- Za późno - pomyślał Aleksander i z ciężkim sercem powrócił do swej norki. Nagle usłyszał piszczenie. Powoli zbliżył się i zobaczył mysi ogonek.

- Kim jesteś? - spytał Aleksander.

- Nazywam się Pippo! - odpowiedziała mysz.

- Pippo! - zawołał radośnie Aleksander. - Niech żyje jaszczurka!

Dwaj przyjaciele uściskali się serdecznie. Potem pobiegli na ścieżkę w ogrodzie i tam tańczyli do rana.

WSKAZÓWKI KATECHETYCZNE

Doświadczenie ukryte w opowiadaniu

Dwie myszki reprezentują umownie kogoś, kto jest wolny i kogoś, kto nie jest wolny. Aleksander bezsprzecznie jest wolny. Może podejmować decyzje, które go dotyczą i podlega zwykłym i naturalnym "ograniczeniom" w życiu (krzyki, uderzenia miotłą itd.). Pippo reprezentuje jednostkę bardzo uzależnioną, ale w sumie zadowoloną ze swego stanu dobrze zamaskowanej niewoli. Aleksander uważa, że położenie Pippa jest godne zazdrości. Życie na wolności jest trudne, wymaga odpowiedzialności i trudu. Jego zdaniem o wiele lepiej jest żyć w zależności, w bierności. Potem jednak Aleksander odkrywa, że ta jego niewygodna wolność jest w rzeczywistości bardzo cenna.

Opowiadanie to uczy, że istnieją różne etapy wolności.

· Pierwsze stadium to jest uniezależnienie się od... Uniezależnienie od uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych, które zamieniają jednostkę w marionetkę, w niewolnika bez wigoru i osobowości. Pippo posiada wiele "rzeczy", ale brakuje mu najważniejszego.

· Drugim stadium jest wolność dla... Wolność jest energią zmieniającą życie w projekt, który trzeba zrealizować, jest twórczością i inicjatywą, jest decyzją podjętą dla ważnych powodów. Aleksander decyduje się na wykorzystanie swej wolności w celu "wyzwolenia" Pippa. Chce go ocalić, chce dać mu autentyczne życie.

· Trzecie stadium polega na wspólnym przeżywaniu wolności dla... Wolność jest wspólnym zobowiązaniem, darem, w którym się uczestniczy i którego się udziela. Św. Paweł pisze do Galatów: "Wy zatem bracia, powołani zostaliście do wolności. Tylko nie bierzcie wolności jako zachęty do hołdowania ciału, wręcz przeciwnie, miłością ożywieni służcie sobie wzajemnie" (Gal 5,13).

Taniec dwóch przyjaciół przy końcu bajki wyraża radość wolności przeżywanej wspólnie.

Dla ułatwienia dialogu

Bajka jest bardzo prosta i jasna. Katecheta powinien jedynie ułatwić dzieciom zrozumienie jej wymowy, poszerzając potem horyzont widzenia wybranego tematu.

Można posłużyć się w tym celu następującymi pytaniami:

· Co charakteryzuje Pippa, mechaniczną mysz?

· Dlaczego wydaje się on szczęśliwszy od Aleksandra do tego opinia, że w pewnym momencie Aleksander chce stać się podobny do niego?

· Dlaczego Aleksander tak bardzo przejmuje się losem Pippa? · Co zyskuje Aleksander doprowadzając do tego, że Pippo staje

się prawdziwą myszką? Dlaczego to czyni?

· Kto według was, w świecie ludzi najbardziej upodabnia się do

Pippa?

· Kiedy zdarza się, że wy też trochę podobni jesteście do "mechanicznego chłopca"?

· Kiedy podobni jesteście do Aleksandra?

· Przypomnijcie sobie wiadomości z historii, kto postępował jak Aleksander, stając się "oswobodzicielem" innych?

Dla pobudzenia aktywności

· Św. Augustyn twierdził: "Trzeba odkryć, gdzie tkwi własne niewolnictwo a gdzie własna wolność".

Dzieci mogą przygotować wielki plakat, podzielony na dwie części. W pierwszej niech spróbują przedstawić za pomocą różnych technik (np. collage) niewolę ludzkości. W drugiej części wszystko, co przedstawia wolność człowieka.

Można osiągnąć również aktywność indywidualną. Każde dziecko wymieni na kartce swoje osobiste „niewole" (np. różne uwarunkowania, przyzwyczajenia, złe przyjaźnie, lenistwo, egoizm, pychę, bierność) a potem opisze swoją "drogę wolności", której można nada również nazwę "fioletowego kamyka".

W czasie spotkania dobrze byłoby też przygotować plakat zatytułowany: Wolność według Jezusa z Nazaretu. Katecheta pomoże dzieciom odnaleźć w Piśmie św. projekt "wolności synów Bożych": od uwarunkowań prawa - do wyboru z miłości; od niewoli władzy ekonomicznej - do współudziału w dobrach; od praktyk i obrzędów - do adoracji w duchu i prawdzie; od niewoli systemu politycznego - do wyboru służby człowiekowi, od niewoli śmierci - do wyboru życia wiecznego.

Również Pismo św. opowiada

Warto przeczytać z dziećmi historię Mojżesza (albo wyświetlić odpowiedni film). Katecheta musi podkreślić wspaniałomyślne wzięcie na siebie odpowiedzialności przez Mojżesza, który cierpiał widząc niewolę swych braci i pomimo wykrętów i strachu, powoli wziął na swoje barki zadanie "wyzwoliciela swego ludu".

---