NAZWA - wyrażenie, które może wystąpić na miejscu wyrażenia A lub wyrażenia B w zdaniu „A jest B”.

PRZYKŁADY: kot, pies, człowiek, niespotykanie spokojny człowiek, góra, szklana góra, góra w Tatrach, Tatry, amortyzator...

DESYGNAT danej nazwy - przedmiot, o którym daną nazwę można prawdziwie orzec.

ZAKRES NAZWY - zbiór przedmiotów, o których można ją prawdziwie orzec

(1) PUSTY (brak desygnatów)

- szklana góra, człowiek o wzroście 310 cm

(2) JEDEN DESYGNAT

- prezydent USA w dniu 1.01.2009; najcięższy mieszkaniec Warszawy

(3) WIĘCEJ NIŻ JEDEN DESYGNAT

- człowiek, psycholog, student SWPS, wykładowca SWPS

Stąd nazwy: PUSTE, JEDNOSTKOWE, OGÓLNE

ZALEŻNOŚCI MIĘDZY ZAKRESAMI NAZW

Między zakresami dwóch nazw A i B mogą zachodzić następujące zależności:

1) zakres nazwy A jest ZAWARTY W zakresie nazwy B

2) zakres nazwy A jest RÓWNY zakresowi nazwy B

3) zakres nazwy A KRZYŻUJE SIĘ Z zakresem nazwy B

4) zakres nazwy A jest ROZŁĄCZNY Z zakresem nazwy B

ad 1) A - pies, B - ssak;

A - samochód, B - pojazd;

ad 2) A - stolica Polski, B - miasto, w którym znajduje się siedziba SWPS;

A - Krzysztof Wójtowicz, B - osoba prowadząca ten wykład

ad 3) A - lekarz; B - mieszkaniec Warszawy;

A - pies, B - zwierzę koloru brązowego;

ad 4) A - samochód, B - człowiek;

A - książka, B - pies.

UWAGA!!!!! Co to znaczy, że zakres nazwy A zawiera się w zakresie nazwy B?

• Każdy przedmiot typu A (będący A) jest też B

- kot, ssak

- cienkopis, przyrząd do pisania

- studentka psychologii SWPS, studentka

- ojciec, mężczyzna

PRZYKŁAD: czy zachodzi zawieranie zakresów:

• palec, dłoń

• czarny kot, czerń

• noga, człowiek

• człowiek, ludzkość

• dobry człowiek, dobro

• sprawiedliwy sąd, sprawiedliwość

• Warszawa, Polska

UWAGA. Zakres nazwy A krzyżuje się z zakresem nazwy B, gdy istnieją 3 typy przedmiotów:

(i) A, lecz nie B

(ii) jednocześnie A i B

(iii) B, lecz nie A.

PRZYKŁAD: Ustal zależności między zakresami nazw:

1) kot, mysz;

2) Warszawa, miasto w Europie;

3) Paryż, Francja;

4) lekarz, właściciel samochodu;

5) człowiek, ręka

NAZWY OSTRE I NIEOSTRE

Nazwa nieostra - zbiór jej desygnatów nie jest wyznaczony jednoznacznie:

- o pewnych przedmiotach można powiedzieć, że na pewno są desygnatami danej nazwy,

- o pewnych - że na pewno nie są,

- są też takie przedmioty, których status jest wątpliwy.

PRZYKŁAD

NAZWY NIEOSTRE:

→ gatunek zagrożony wymarciem

→ wysoki człowiek

→ korzystna transakcja

→ ciekawa książka

→ człowiek lekceważący normy społeczne

NAZWY OSTRE:

→ gatunek, który liczy sobie mniej niż 100 osobników

→ człowiek o wzroście powyżej 185 cm

→ student SWPS

→ osoba skazana prawomocnym wyrokiem sądowym

---