Wielka Smuta- geneza i konsekwencje

Geneza:

1. Ivan Groźny umarł w 1584 roku. Po jego śmierci władzę przejął jego syn- Fiodor I, który był człowiekiem bardzo słabej woli, nieustannie chorującym, nie rozumiejącym spraw państwowych i nie miejącym chęci ich zrozumieć. Był on ostatnim Rurykowiczem

2. Fiodor nie zajmował się sprawami państwowymi, robili to za niego doradcy- początkowo pięcioosobowa rada przyboczna, w skład której wchodziły same bojarcze i arystokratyczne nazwiska. Po odejściu z rady wuja Fiodora- na pierwsze miejsce wysunął się zdecydowanie szwagier cara- Borys Godunow.

3. Okres panowania Fiodora przeszedł na ogół spokojnie. Nie obeszło się jednak bez wojny ze Szwecją, ale zakończyło się korzystnym dla Rosji w Tiawzinie. Całkowicie uzależniła się cerkiew prawosławna w Moskwie, umacniała się południowa granica, odnoszono sukcesy na Syberii, patriarchat.

4. Żaden sukces nie łagodził jednak zaostrzających się przeciwieństw społecznych- opierający się na szlachcie rząd Godunowa musiał brać pod uwagę interesy szlacheckie. Doszło do tego, że w praktyce nie pozwalano już chłopom zmieniać miejsca zamieszkania, a czynsze nieustannie wzrastały. W 1597 roku zdecydowano się całkowicie przytwierdzić chłopów do ziemi.

5. W 1591 roku zamordowano carewicza Dymitra- podejrzenie padło na Godunowa, który po jego śmierci został carem Rosji.

6. Ta tragedia pociągnęła za sobą bardzo wiele ofiar, rozgniewani ludzie doszli do obłędu. Po przeprowadzeniu śledztwa ogłoszono, że mały Dymitr sam wbił sobie nóż w gardło. Nikt wtedy nie spodziewał się, że po 13. latach, Dymitr zmartwychwstanie i to niejednokrotnie.

7. 7 lat po tym wydarzeniu, zmarł ostatni Rurykowicz i Rosja po raz pierwszy stanęła przed wyborem nowego władcy.

8. Chciano, aby tron objęła żona Fiodora- Irena, ta jednak nie zgodziła się. Po jej odmowie bojarzy wpadli na pomysł, aby dumie bojarskiej nadać kompetencje, jak gdyby rządu tymczasowego. Propozycja ta spotkała się ze zdecydowaną odmową. Poproszono o zajęcie tronu Borysa Godunowa, ten jednak nie zgodził się. Kiedy jednak zwołany Sobór Ziemski postanowił ofiarować mu koronę, przyjął ją.

9. Trwała wojna z Polską i Szwecją.

10. Ciągle aktualny był konflikt między carem i bojarami. Szpiegowanie i donosicielstwo, popierane przez cara kwitło,

11. Latem 1601 roku wiele prowincji dotkniętych zostało fatalnym nieurodzajem, który powtórzył się w 1603 roku. Zapanowała klęska głodowa, epidemie dziesiątkowały ludność, zdarzało się, że nawet bogaci właściciele ziemscy wypędzali chłopów ze swoich dóbr, ażeby nie musieć ich karmić. Ludzie uciekali przed siebie często nie wiedząc, czynią, po kraju włóczyły się całe gromady bezdomnych, oszalałych ze strachu i głodu. Szerzył się bandytyzm, grabiono, mordowano i podpalono, zdarzały się przypadki ludożerstwa.

12. Car Godunow pomagał jak tylko mógł, polecił wydawać ludziom zboże z państwowych spichrzów, działy się jednak przy tym nadużycia.

13. Następną przyczyną, która spowodowała pogłębienie zamętu, spowodowała wieść, że to wcale nie Dymitr został zamordowany w Ugliczu i ukrywał się, a teraz przybył z pwrotem i upomina się o tron. Tak zaczął się nasyp Samozwańców.

Konsekwencje:

1. ogromny chaos w państwie.

2. zrujnowany kraj

3. włóczące się bandy , uzbrojone i gotowe na wszystko

4. liczne grabieże, mordy i podpalenia

5. upadek rolnictwa, rzemiosła i handlu

6. człowiek był dla człowieka wilkiem

7. wśród ludzi panowała trwoga, rozpacz, bezprawie i zdziczenie

8. brak pieniędzy, które można byłoby przedsięwziąć, wyposażając np. należycie ekspedycje zbrojne przeciw rozbójnikom i wszystkim innym wierzycielom

9. stan nieustannego zagrożenia

---