Bocheński, rozdział 3
1.Wyrażenie określane przez inne wyrażenie to (argument)
2.Cecha charakterystyczna języka potocznego to (uniwersalizm)
3.Ile wymiarów ma znak? (trzy)
4.Co jest przedmiotem semiotyki? (znak)
5.Jak nazywa się zasada sformułowana przez R. Carnapa, brzmiąca „Każdy jest wolny w określeniu, jaki rodzaj weryfikacji chce dopuścić”? (tolerancji)
6.Co pozwala wg Bergsona dojść do skutku prawdziwej wiedzy filozoficznej? (intuicja)
7.Język „codzienny”, to język … (naturalny)
8.Jak nazywają się złożone wyrażenia języka? (molekularne)
9.W teorii stopni semantycznych „pierwszym stopniem” jest język przedmiotowy, jaki jest „drugi stopień”? (metajęzyk)
10.Kto jest autorem nazwy semiotyka, oraz twórcą ogólnego podziału tej nauki? (Morris)
11.Sytuacja, gdy dwa twierdzenia oczywiste, są zarazem sprzeczne to: antynomia… (kłamcy)
12.Wyrażenie utworzone zgodnie z regułami danego języka to wyrażenie (sensowne)
13.Jak nazywają się stosunki pomiędzy słowami, a ludźmi, którzy ich używają? (pragmatyczne)
14.Co należy wstawić przy wyrażeniu, by oznaczało ono samo siebie lub wyrażenie równokształtne z nim? (cudzysłów)
15.W odniesieniu do oznaczenia (zakresu) mówi się o ekstensjonalności, natomiast w odniesieniu do znaczenia (treści) mówi się o? (intensjonalności)
Operacja, w której aby uzasadnić wniosek, wyraźnie formułuje się przesłanki i regułę to… (dowód).
Modus Popendo ponens to reguła (wnioskowania)
Arystoteles to twórca sylogistyki (kategorycznej)
Jak nazywa się wg Łukasiewicza wnioskowanie wg schematu „jeżeli A, to B, A, więc B” (dedukcja)
Jak nazywa się wg Łukasiewicza wnioskowanie wg schematu „jeżeli A, to B, B, więc A” (redukcja)
Specjalny przypadek redukcji wg Łukasiewicza to (indukcja)
Wprowadził (znane już stoikom) rozróżnienie między prawem a regułą (Husserl)
Sformułował pojęcie konsekwencji (Bolzano)
Wg Arystotelesa jest to zdanie będące zasadą dla innych zdań, które z tej zasady zostają wyprowadzone (aksjomat)
Może być uznany za aksjomatyczny system wyrażeń, zbudowany jest on całkowicie analogicznie do aksjomatycznego systemu zdań. Jest to tzw. System (konstytucyjny)
Najpierw formuuje się zdanie, które ma być dowiedzione, potem wprowadza się konieczne dla dowodu, wcześniej już uznane prawa. Jest to dedukcja (regresywna)
Pierwszy logik matematyczny (Leibniz)
Gigantyczne dzieło Witehead' a i Russel' a (Principia Mathematica)
Systemy zbudowane na innej, nie arystotelesowskiej i nie stoickiej podstawie, to tzw. Systemy (heterodoksalne)
Rodzaj logik konsekwencji, które składają się z samych reguł, zbudowane przez Gentzana i Jaśkowskiego, są to logiki (neutralne)
Logika H. Currego, to tzw. Logika (kombinatoryczna)
Co znaczy termin tertium non datur? (prawo wyłączonego środka)
Jest problemem metodologii, związany z systemami matematyczno - logicznymi, pojawił się po powstaniu np. logik trójwartościowych (relatywizm)
Rozdział V. Metody redukcyjne
1.Wykluczamy jedno po drugim fałszywe wyjaśnienia za pomocą ………..Hasło - falsyfikacji.
2. Nauki przyrodnicze, stanowią podklasę tzw. nauk ……………,do których poza tym należą jeszcze tzw. nauki historyczne. Hasło- empirycznych
3. Dział indukcji „autentycznych” gdzie eliminuje się możliwe hipotezy które w danej sytuacji mogłyby wchodzić w grę. Są to indukcje <eliminacyjne>
4. Założenie mówiące o tym, że w ogóle istnieje warunek odpowiedniego typu to postulat………… <determinizmu>
5. Wnioski wynikają……………. Jeżeli założymy postulat determinizmu u zamkniętego systemu. <dedukcyjnie>
6. W naukach przyrodniczych wyjaśnianie i …………są stosowane na przemian. Hasło - weryfikacja
7. Rodzaj determinizmu o którym można mówić tylko w wypadku połączonej metody zgodności i różnicy <ścisły>.
8. Zdania …………………rozstrzygają o dopuszczalności innych elementów systemu w tych dyscyplinach. Hasło - obserwacyjne
9. Dział indukcji „autentycznych” które akumulują tylko zdania które mogą być wyprowadzone ze zdania wyjaśniającego\. Są to indukcje….. <enumeracyjne>
10. W wysoko rozwiniętych naukach - nie tylko w fizyce, lecz także w psychologii - formułuje się tzw. prawa …………… Hasło - funkcjonalne
11. wyjaśnienia ………….- Ich istota polega na tym, że podaje się cel wyjaśnianego fenomenu. Hasło - teleologiczne.
12. Założenie mówiące o tym że tylko jeden z wyliczonych fenomenów może być tym warunkiem to postulat …………………… <zamkniętego systemu>
HASŁO GŁÓWNE - FRANCIS BACON
WYJAŚNIENIE: filozof, który nadał nowoczesną formę metodom redukcyjnym. Jego“tabulae” są pierwszymi próbami sformułowania odpowiednich dla tej dziedziny reguł. Za czasówBacona i jeszcze aż do połowy XIX wieku mieszano ciągle w fatalny sposób logikę zmetodologią, tak że w końcu prawie wszyscy metodologowie sądzili, że należy znaleźć “inną” i“lepszą” logikę niż dedukcyjna, a mianowicie tak zwaną logikę “indukcyjną”
1. Pomiar podstawowy- funkcja, która przedmiotom przyporządkowuje liczby rzeczywiste, w taki sposób, aby pewne stosunki zachodzące między tymi liczbami „odzwierciedlały” jakieś relacje między owymi przedmiotami.
2. Homomorfizm- Zachodzi pomiędzy relacjami zbioru przedmiotów empirycznych, a relacjami reprezentujących te przedmioty w pomiarze liczb
3. Reprezentacja- Dla empirycznego układu relacyjnego jest to każdy homomorficzny z nim matematyczny system relacyjny.
4. System relacyjny- Zbiór obiektów empirycznych lub matematycznych wraz z ich relacjami.
5. Skala -System symboli kodujących wyniki pomiaru lub dowolne dane. Klasyfikuje się go ze względu na sposób, w jaki można zestawić wyniki pomiarów.
6. Skalowanie- W skali U=<A ,B ,f> funkcja przekształcająca zbiór A na zbiór B.
7. Nominalna- Skala przyporządkowująca danym wartości, których uporządkowanie nie wynika z natury danego zjawiska.
8. Porządkująca- Skala, w której wartości mają jasno określony porządek, ale nie są dane odległości między nimi (nie da się w sensowny sposób określić różnicy ani ilorazu między dwiema wartościami).
9. Interwałowa- Skala, w której różnice pomiędzy wartościami mają sensowną interpretację, ale ich iloraz już nie - np. skala temperatury.
10. Ilorazowa- Skala, w której przedmiotowe uzasadnienie maja nie tylko różnice wartości, ale także ich ilorazy - np. skala wag, długości.
11. Równościowa- Skala, dzięki której dokonuje się pomiaru, oddającego homomorficznie relację równości.
12. Absolutna- Skala, w której z natury danego zjawiska wynika zarówno umiejscowienie zera na skali, jak i jednostka miary. Łączy ona cechy skali interwałowej i ilorazowej.
13. Galileusz- Uczony żyjący w XVII wieku, który wprowadził do nauki metodę pomiaru.
14. Beauforta- Skala służąca do pomiaru siły wiatru, przykład skali porządkującej.
15. Celsjusza- Skala służąca do pomiaru temperatury, przykład skali interwałowej.
1. Nazwisko osoby która rozwijała logikę dialogową zapoczątkowaną
przez Lorenza ? (Lorenzen)
2. W grze Hamblina, osoby w niej uczestniczące zwane są odpowiednio:
White i.... ? (Black)
3. Zwolennik dowolnej formuły( proponent)
4. Inaczej sequitur (wynikanie)
5.Ciężar dowodu (onus probandi)
6.Działanie zespołowe, w dwuosobowym przynajmniej zespole,
zamierzającym do wspólnego celu jaki jest zwykle rozwiązanie jakiegoś
problemu (Dyskusja)
7.Sztuka „wskazywania własnej racji w sporach” to dialektyka (Erystyczna)
8.Jaki dialog w swojej grze zastosował Hamblin (Kołowy)
9 . Jeden z błędów w rozumowaniu wymienianych przez Robinsona (formalny)
10. System do jakiego należy gra dialogowa stworzona przez Hamblina (kumulatywny)
11. Na czym oparta jest gra stworzona przez Kripkego ? (semantyka)
12. Osoba zobowiązana do uzasadniania twierdzenia, którego broni - (defendent)
13 Jeśli któraś ze stron przeprowadza argument zdania sprzecznego
względnie przeciwnego
w stosunku do tezy przeciwnika, to jest to - (Kontrargument)
14 Co według Arystotelesa było celem dialektyki ? (pewność)
15 Co według Arystotelesa było celem logiki? - (prawda)
Autorem metody, będącej specjalnym sposobem stosowania indukcji eliminacyjnej jest...
To, co dane jest w poznaniu zmysłowym, a więc obrazy, dźwięki, zapachy, smaki itd.
Prawa te nazywane są także “indeterministycznymi”, ponieważ nie mówi się w nich nic określonego (zdeterminowanego) o poszczególnych indywiduach.
Wyjaśnienia, których istota polega na tym,że podaje się cel wyjaśnianego fenomenu.
Jak Kuhn nazywa wielkie teorie (takie, które mogą być odrzucone tylko w wyniku prawdziwych rewolucji naukowych) ?
Inaczej decyzja.
Zbiór obserwacji statystycznych wybranych (zwykle wylosowanych) z populacji.
Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię.
Nauki..., ich przedmiotem są zdarzenia materialne.
Prawa te mają zawsze następującą formę: dla każdego A, F i G - przy czym F i G są cechami A - wielkość F jest (matematyczną) funkcją wielkości G.
Jak nazywamy progresywną redukcję?
Wzajemny związek, zależność np. zmiennych losowych.
Nauki charakteryzujące się tym, że występują w nich zdania obserwacyjne i tworzą one bazę całego systemu.
Jak nazywamy redukcję regresywną?
Zdania, które stwierdzają zachodzenie fenomenów.
Inaczej indukcja nieautentyczna.
Rozdział II książki „Pojęcie błędu petitionis principii” Mieczysława Bombika
Epistemiczne petitio principii
Błędy petitionis principii ujmowane epistemicznie traktowane są w aspekcie już nie syntaktycznym, lecz 1) ………. i 2) ………. - semantycznym i pragmatycznym.
3) Definicja epistemicznego petitio principii wg Sanforda: „Epistemiczne petitio principii jest rozumowaniem poszerzającym / nie poszerzającym wiedzy użytkowników dyskursu”. - nie poszerzającym.
4) Wg tego filozofa żaden sylogizm nie poszerza wiedzy. - Mill.
5) Kiedy sylogizm jest błędny- „jeżeli w ……… jest coś więcej, niż zostało przyjęte w przesłankach”. (Mill) - konkluzji.
6) Nazwa rozumowania, które wg Milla jest procesem od znanego do nieznanego: jest środkiem dojścia do wiedzy o czymś, czego przedtem nie znaliśmy. - inferencja.
7) Informacja mieszcząca się we wniosku powinna być też zawarta w przesłankach, lecz wyłącznie ………. - potencjalnie.
8) Wszelkie epistemiczne petitio principii jest pewnego rodzaju informacyjnym „dreptaniem w ……….” - koło.
9) Epistemiczne petitio principii dzielimy na: 1) dedukcyjne i 2) ………. - pozadedukcyjne.
10) Petitio w dedukcji dzielimy na dwie odmiany: 1) petitio ………. i 2) petitio kołowe (circulus vitiosus). - niekołowe.
11) Kołowe epistemiczne petitio principii ma swoją postać semantyczną a także odmianę pragmatyczną. To semantyczne koło, w odróżnieniu od koła syntaktycznego, nie zakłada ………. wniosku z dowolną przesłanką, lecz dopuszcza słabsze związki semantyczne wniosku z jedną z przesłanek. - identyczności.
12) Trzy słabsze związki semantyczne wniosku z jedną z przesłanek dopuszczalne w kole semantycznym to: 1) semantyczna równość; 2) semantyczna ……….; i 3) semantyczna równoważność. - równoznaczność.
Petitio kołowe pragmatyczne ma miejsce w dedukcji wówczas, gdy 13) ………. warunkiem akceptacji przesłanek jest uznanie wniosku, tzn. jeśli przesłanki-czy też choćby jedna z przesłanek-dedukcji nie mogą być przez użytkownika uznane bez uprzedniej czy też 14) ………… akceptacji wniosku. - koniecznym, równoczesnej.
15) Druga odmiana niekołowego epistemicznego petitio principii ujmowana jest jako naruszenie zasady dziedziczenia stopni uznania w dedukcji. Jest to taki błąd dedukcji, który polega na ………. przez jej twórcę wyższego stopnia pewności odnośnie do wniosku, niż te stopnie uznania, które może odbiorca przypisać przesłankom. - sugerowaniu.