100 Przykłady aktywnych programów aktywnej bioróżnorodności


100. Przykłady aktywnych programów aktywnej bioróżnorodności

Finalną fazą aktywnej ochrony gatunków są działania obejmujące restytucje, reintrodukcje i metaplantacje roślin i zwierząt. Programy te prowadzone w wielu krajach wymagają wielostopniowych i wielopoziomowych działań: od rozpoznania gatunków krytycznie zagrożonych, poprzez proces selekcji tych, które będą podlegać kompleksowym programom: przygotowania projektu i realizacji programu; zebranie grupy wykonawczej, zabezpieczenie środków finansowych aż po przeprowadzenie wieloletnich badań i monitoringu, potwierdzających skuteczność przedsięwzięcia.

Terminy związane z aktywną ochroną:

Restytucja (rehabilitacja)- termin ogólny łączący wszystkie formy ochrony czynnej

Introdukcja - wprowadzenie taksonu poza areał jego występowania

Reintrodukcja (odtworzenie)- ponowne wprowadzenie gatunku na pierwotne, wcześniej znane stanowisko naturalne lub ponowne wprowadzenie gatunku na obszar, na który był uprzednio nieskutecznie wprowadzany

Zasilanie (uzupełnianiem, wzmacnianie) - zwiększanie rozmiarów istniejącej populacji przez wprowadzanie nowych osobników

Translokacja - przenoszenie osobników z obszaru zagrożonego na inny, chroniony i/lub niezagrożony, na ogół w obrębie areału występowania gatunku.

Wprowadzanie (wsiedlanie) termin określający każde wprowadzanie osobników poprzez transfer z innych miejsc

Czynna ochrona gatunków jest aktem wiedzy i woli. Wiedzy o tym, dlaczego giną gatunki i jaka jest w tym rola człowieka oraz woli odpowiedzialnego zarządzania biosferą, w tym również przywracanie jej utraconych lub zdziesiątkowanych zasobów. Dlatego też w celach ochronnych nie pomagamy wszystkim ginącym gatunkom. Wybieramy spośród nich jedynie te wobec których mamy uzasadnione powody, aby sądzić że zostały zdziesiątkowane w wyniku naszej świadomej działalności lub jako uboczny efekt naszych działań.

Czynna ochrona jest również przedsięwzięciem administracyjnym, naukowym, praktycznym, edukacyjnym i propagandowym. Oznacza to, iż przedsięwzięcie to musi skupiać określony zespół ludzi, reprezentujących rozmaite dziedziny wiedzy teoretycznej i praktycznej. Zespół ten najpierw przygotowuje założenia programu , a następnie jego realizacje, postępując według schematu przygotowanego przez ekspertów z IUCN. Bardzo często przedsięwzięcie wykracza poza obszar jednego kraju, co powoduje, iż staje się przedsięwzięciem wymagającym uzgodnień w skali międzynarodowej.

Czynna ochrona gatunków jest również procesem, który aby się zakończył się sukcesem, musi trwać określoną ilość czasu, obejmować odpowiedni areał.

Propozycja przygotowana dla Unii Europejskiej przez Machado (1997) sugeruje 6 etapów działania:

1. Inwentaryzację podjętych i zakończonych programów restytucji w celu ułatwienia dostępu do istniejącej wiedzy na ten temat oraz uporządkowania procesów prawno-administracyjnych i podejmowania trafnych decyzji w poszczególnych przypadkach

2. Ponowne oszacowanie statusu zagrożenia gatunków, zgodnie z nowymi kryteriami Komisji Ochrony Gatunków IUCN, a także wytycznymi Grupy Specjalistów ds. Restytucji IUCN. Celem tego etapu jest wyeliminowanie projektów przypadkowych i mniej pilnych

3. Machado (1997) sugeruje ponadto utworzenie oficjalnej listy na której zarejestrowane będą wszystkie potencjalne obiekty mogące stanowić przedmiot restytucji, reintrodukcji lub wsiedlania.

4. Przygotowanie przez interdyscyplinarny zespół projektu działania, który będzie podlegał dyskusji, będzie również prezentowany w mediach. Na etapie projektu należy również zapewnić źródła finansowania przyszłego programu.

5. Program realizacji projektu. Powinien on być podzielony na etapy pracy oraz na poszczególne elementy, które mają być wykonane w każdym etapie. Taki szczegółowy podział ułatwi śledzenie postępów programu i ocenę jego wykonania.

6. Monitoring restytuowanej populacji w celu upewnienia się, że zachowuje ona cechy populacji żywotnej, w przewidywalnym horyzoncie czasowym nie zagrożonej ekstynkcją.

W Polsce w ostatnich kilkudziesięciu latach przeprowadzono wiele eksperymentów z wsiedlaniem, przesiedlaniem restytucją i introdukcją gatunków w celu uratowania ich przed prognozowaną ekstynkcją w skali lokalnej, regionalnej lub nawet globalnej. Wśród zwierząt takim uratowanym w Polsce gatunkiem jest żubr, zaś wśród roślin warzucha polska, która - choć wyginęła na swoim naturalnym stanowisku- przetrwała w analogicznych, starannie dobranych siedliskach.

Wśród gatunków ssaków planowana jest restytucja, prawdopodobnie wymarłej populacji susła moręgowatego na Śląsku, natomiast wiele programów zasilania populacji i/lub reintrodukcji jest prowadzonych w przypadku ryb. Do gatunków regularnie zasilanych należy głowacica, zaś wobec kilku gatunków szybko zanikających- różanki.

Metoda aktywnej ochronny gatunków poddawana jest również krytyce. Najczęściej krytykuje się nie samą metodę lecz jej wadliwe wykonanie. Przykładem, podnoszonym przez wielu krytyków restytucji gatunków, jest brak właściwego rozpoznania, przygotowania i trwałego utrzymywania siedlisk, pozwalających na trwałe bytowanie żywotnej populacji restytuowanego gatunku. W efekcie obserwujemy często efekt błędnego koła: zanikanie- restytucja- zanikanie. Przykładem może być zanikanie populacji skalnika driada po wprowadzeniu go na nowe stanowisko.

Innym przykładem błędnej oceny w ramach projektu jest brak określonych ram przestrzennych, czasowych i rozmiarów populacji, która podlega restytucji. Z takim przykładem mamy do czynienia w przypadku restytucji populacji puchacza. - gdzie populację wprowadzono na zbyt małym do zasiedlania obszarze, pozbawionym korytarzy ekologicznych. Jednakże mimo tych zastrzeżeń, restytucja gatunków jest metodą, które musi być coraz częściej stosowana w ochronie przyrody.

Inne stosowane metody aktywnej ochrony gatunków

Inne, obok omówionych już restytucji i reintrodukcji, formy aktywnej ochrony gatunków to:

Czynna ochrona i kształtowanie ekosystemów

Celem czynnej ochrony ekosystemów jest:

A) aktywne utrzymywanie aktualnego stanu wszystkich komponentów środowiska przyrodniczego z uwagi na walory prezentowane przez przejściowe stadia sukcesyjne. Taką formą ochrony obejmuje się najczęściej niektóre zbiorowiska półnaturalne, antropogeniczne lub spontanicznie powstałe zbiorowiska post-antropogeniczne (np. zbiorowiska segetalne, łąki, pastwiska, wrzosowiska), będące nieswoistymi syntaksonami o ograniczonym zasięgu lub też miejscami występowania licznych gatunków rzadkich, chronionych i ginących.

B) zastąpienie obecnie występujących zbiorowisk roślinnych przez zbiorowiska nowe, często zbliżone do takich, które występowały w danym miejscu w przeszłości. Proces ten często nazywa się „renaturalizacją” , choć jest to termin mylący, gdyż: po pierwsze zakłada, że występujące w przeszłości zbiorowiska roślinne miały charakter bardziej naturalny niż obecnie, i - po drugie- „odtwarzanie” nigdy nie prowadzi do rzeczywistego odtworzenia historycznego składu gatunkowego ekosystemów, a jedynie do stanu wyobrażanego przez nas jako „naturalny i historyczny”.

Zakres działań związanych z czynna ochroną i kształtowaniem ekosystemów może być bardzo różny i obejmować w szczególności:

Literatura:

„Różnorodność biologiczna Polski. Drugi Polski raport - 10 lat po RIO” . Pod redakcją Romana Andrzejewskiego i Andrzeja Weigla.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Przykłady aktywnej polityki społecznej w Europie
ipet przykład indywidualnego programu nauczania
100 Nowy Dokument programu Microsoft Office Word
Funkcja warunkowa przyklady, Tutoriale, Programowanie
C & C++ Wyklady Politechnika Wroclawska 1 rok informatyki, W01 wstep typy operatory, przykłady prost
ipet przykład indywidualnego programu nauczania
przyklad kompilowania programow w UNIKSie
Przykłady wykorzystania programowalnych sterowników PLC w systemach sterowania
przykladowy ramowy program szkolenia okresowego azbest ok
program Aktywność ruchowa
programy PZ, Rola aktywności ruchowej w promocji zdrowia u osób starszych
Przykładowe gry dla dzieci, Przykładowe zabawy i gry ruchowe mozliwe do wykorzystania na za
Sprawozdanie z realizacji cyklicznego programu opierającego się na aktywności fizycznej
Norweskie Programy Aktywności Knillów w terapii dzieci niepełnosprawnych
Dotyk i Komunikacjaoraz Programy Aktywności Świadomość Ciała, Kontakt i Komunikacja
ok Fizjologia Fizjologiczne podsatwy programowania aktywności fizycznej
5) Czynniki warunkujące aktywność enzymów na przykładzie fosfatazy kwaśnej
SZKOLENIA METODAMI AKTYWNYMI - NOWY PROGRAM, psychoedukacja
Projekt Badawczy - Przykład - Związki aktywności ruchowej..., Fizjoterapia

więcej podobnych podstron