SYSTEM PODATKOWY I CELNY W POLSCE - WYKŁADY.
Wykład z dnia 25.02.2012 r.
Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) .
Znaczenie PIT dla budżetu.
Od 1995 r. do lat 2002 - 2003 znaczenie PIT dla budżetu państwa spadało.
Tendencje te można tłumaczyć tym, iż na rynku pracy zachodziły znaczne zmiany strukturalne. I po drugie w znaczeniu zaczynają w budżecie nabierać podatki konsumpcyjne chociażby VAT .
Przesunięcie opodatkowania z dochodów na konsumpcję jest widoczne w zarówno systemach podatkowych Europy i Polski.
Mimo wszystko dochody podatku z PIT stanowią istotne źródło dochodów budżetowych, a jego udział w dochodach budżetowych zależy od jakości systemu podatkowego.
Minimalna wartość z dochodów budżetowych z podatku PIT wynosi 20%.
Na tą wielkość zasadniczo wpływa wielkość bezrobocia.
Drugi aspekt, który wpływa na wielkość dochodów PIT są to tendencje demograficzne, gdzie można przypuszczać, że baza podatkowa PIT powinna stale się zwiększać, powinna w długiej perspektywie przedstawiać trend wzrostowy, stabilizacyjny a tym samym należy oczekiwać stabilnych wpływów podatkowych z PIT.
Elementem, dodatkowym argumentem przemawiającym, przekonującym o stabilności bazy podatkowej PIT jest również zawarta w podatku stawka zdrowotna.
PIT na świecie - problem progresji podatkowej.
Podatek dochodowy od osób fizycznych nie narzuca takiej wysokiej konkurencji podatkowej w obrębie różnych państw jak ma to miejsce w przypadku podatku CIT - podatek od osób prawnych.
Podatek od osób fizycznych opodatkowuje głównie dochody z pracy i świadczenia emerytalne, a jego ewentualnie negatywny wpływ może przejawiać się tym, iż następować będzie migracja między państwami członkowskimi Unii Europejskiej.
W obrębie państw europejskich mimo, iż nie występuje koordynacja polityki fiskalnej, stawki podatkowe PIT mają zbliżone wartości.
Rok 2004:
Austria - 5 stawek podatkowych ( 0 , 21, 31, 41, 50)
Finlandia - 6 stawek podatkowych (0 , 11, 15, 21, 27, 34)
Francja - 7 stawek podatkowych ( 0, 6.83 , 19.14, 28.26, 37.38, 42.62, 48.09)
Luksemburg - najwięcej stawek podatkowych - 17 stawek podatkowych (0, 8, 10, 12, 14, 16, 18, 20, 22, 24, 26, 28, 30, 32, 34, 36, 38)
Słowacja, Łotwa, Litwa, Estonia - najniższe stawki podatkowej - 1 stawka podatkowa.
Progresja podatkowa, która występuje w skalach podatkowych ma wpływ na ilość i jakość oferowanej podaży pracy.
Analizując ten problem należy wskazać na działanie efektu dochodowego i substytucyjnego przy zmieniających się stawkach podatkowych.
Aspektem zasadniczym, znaczeniem jest rozróżnienie stawek:
Marginalnych
Przeciętnej (inaczej zw. nominalną).
Zakładając, że czas wolny, którym dysponujemy jest dobrem normalnym i wraz ze wzrostem dochodu rośnie jego konsumpcja. Podaż pracy jest doskonale elastyczna a produktywność każdej godziny pracy jest identyczna, zatem można wskazać na następujące wnioski:
Wzrost krańcowej stopy podatku zaowocuje powstaniem efektu substytucyjnego,
Będzie to oddziaływać niekorzystnie negatywnie na podaż pracy,
Będzie to zachętą do zmniejszenia godzin pracy,
Spadek krańcowej stopy podatku będzie powodował wzrost podaży pracy.
Koszty funkcjonowania podatku dochodowego.
Koszty administracyjne.
Skomplikowany system podatkowy, system który zawiera dużą ilość przepisów, ulg i preferencji powoduje ogromne koszty. Z analizy funkcjonowania systemów podatkowych wynika, że najłatwiejsze do oszacowania są koszty administracyjne i są one wprost proporcjonalne do stopnia skomplikowania systemu.
Oprócz systemu podatkowego w którym mamy do czynienia z podatkiem liniowym bez zwolnień i kwoty wolnej od opodatkowania.
Podatek, który jest płacony zatem u źródła funduszu płacowego nie wymaga dużego aparatu administracyjnego a tym samym koszty administracyjne w przypadku jego jest nie duży, niewielki.
Wraz z ilością wprowadzonych ulg i zwolnień koszt administracyjny takiego systemu będzie rósł.
Koszt stosowania podatku.
Jest związany z przestrzeganiem i stosowaniem przepisów podatkowych.
Każdy czas poświęcony na udokumentowanie, przygotowanie, złożenie, wyjaśnienie zeznania podatkowego jest dla podatników kosztem.
Im bardziej skomplikowany i nie przejrzysty system w tym koszt stosowania podatku jest wyższy.
Koszt polityczny.
Każda nowo wprowadzona do systemu podatkowego ulga czy zwolnienie stanowi dla poszczególnych grup podatników - korzyść, zysk. Tym samym stanowi ona pewnego rodzaju stratę dla budżetu czy wzrost obciążenia budżetowego.
Mamy do czynienia zatem z klasycznym przypadkiem, jednostkowych zysków i straty ogółu.
Stajemy przed dylematem jak wybrać najlepsze rozwiązania z grupy dobrych.
Wybór ten jest najczęściej wyborem politycznym a koszty z nim związane są kosztami politycznymi.
Forma rozliczenia PIT .
Podatki dochodowe to podatki cebularne, które oznacza nie mniej nie więcej iż podatek liczymy oddzielnie od każdego źródła dochodu.
Podatki globalne gdzie opodatkowaniu podlegają całe dochody przez nas osiągane.
Podatek dochodowy od osób fizycznych w Polsce jest podatkiem globalnym ale istnieją pewne odstępstwa, chociażby dochody z tytułu sprzedaży lub zamiany nieruchomości czy dochody z kapitałów pieniężnych.
Podatek dochodowy od osób fizycznych zaczął w Polsce obowiązywać od 1992 r. i zastąpił on pięć innych podatków:
Podatek od wynagrodzeń,
Podatek od opłat,
Podatek wyrównawczy,
Podatek rolny w części dotyczącej dochodów działów specjalnych produkcji rolnej,
Podatek od działalności gospodarczej prowadzącej przez osoby fizyczne.
Podmiotem podatku dochodowego od osób fizycznych jest osoba fizyczna od momentu urodzenia do śmierci.
Konstrukcja podatku dochodowego od osób fizycznych wyróżnia:
Obowiązek podatkowy ograniczony
Obowiązek podatkowy ograniczony dotyczy osób które nie mają miejsca zamieszkania na Tereni RP, osób z pobytem czasowym krótszym niż 182 dni oraz osób których pobyt trwa dłużej niż 183 dni ale przybyły one do Polski w celu podjęcia zatrudnienia w zagranicznych przedsiębiorstwach.
Obowiązek podatkowy nieograniczony.
Osoby mieszkające na terytorium RP i osoby czasowe których pobyt czasowy trwa dłużej niż 183 dni - płacą podatek niezależnie od tego gdzie znajduje się źródło dochodu w kraju czy z zagranicą.
Zwolnienia z tej zasady dotyczą sytuacji porozumień podpisanych między krajami które znoszą podwójne opodatkowania.
Jeżeli osobę dotyczy nieograniczony obowiązek podatkowy stosuje się umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Zasadą w podatku dochodowym jest odrębne opodatkowanie współmałżonków.
Aby mogli się oni wspólnie rozliczyć z podatku na koniec roku, powinni oni przez rok podatkowy pozostawać małżeństwem, powinna istnieć wspólnota majątkowa, oboje podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.
Przedmiotem opodatkowania są wszelkie dochody rozumiane jako nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania.
Źródła uzyskania dochodów:
Stosunek służbowy, stosunek pracy, praca nakładcza emerytura i renta,
Działalność wykonywana osobiście , dotyczy to umów zlecenie, umów o dzieło.
Poza rolnicza działalność gospodarcza.
Działy specjalne produkcji rolnej: uprawy rolne pod szklarniane, uprawa grzybów, hodowla drobiu, hodowla zwierząt futerkowych.
Dochody uzyskane z nieruchomości lub ich części.
Dochody z najmu lub dzierżawy.
Dochody z kapitału pieniężnego lub praw majątkowych.
Sprzedaż lub zamiana nieruchomości.
Inne źródła : zasiłki chorobowe, macierzyńskie lub opiekuńcze.
Występują dwa rodzaje zwolnień w zakresie podatku:
Podmiotowe związane z osobą podatnika
Przedmiotowe związane z okolicznościami dotyczącymi przedmiotu opodatkowania np.: zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne, wychowawcze, stypendia naukowe , kwoty umorzonych kredytów, kwoty umorzonych pożyczek studenckich.
Podstawą opodatkowania jest suma dochodów z poszczególnych źródeł przychodów. Jest to dodatnia różnica między sumą przychodów a kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym.
W ustawie przewiduje się trzy zasadnicze sposoby ustalania kosztów, uzyskania przychodów:
W przypadku podatników zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz księgi przychodów i rozchodów, koszty rzeczywiste umorzone powinny wynikać z rzetelnych i prawidłowych ksiąg, które winny mieć oparcie w dokumentach księgowych.
Ryczałtowy sposób ustalania kosztów dotyczy przychodów z tytułu korzystania praw autorskich. W przypadku przychodów z tytułu umowy o dzieło czy umowy o zlecenie.
W przypadku niektórych przychodów nie liczymy kosztów uzyskania, dotyczy to: rent, emerytur, dochodów z kapitałów pieniężnych.
Odliczenia w przypadku PIT:
Składki na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne
Darowizny na cele naukowe
Wydatki na nową technologię - Internet.