Witold Sprężycki
Witold Sprężycki to główny bohater utworu. Początkowo był prymusem, gdy Ślimacki doniósł, że tańczy na środku klasy polkę-ułankę, został pozbawiony tej funkcji.
Był chłopcem z wyobraźnią. Wzruszały go dzieła literackie, poezja czytana na lekcji i poza szkołą. Uciekł z lekcji, ponieważ chciał zobaczyć prawdziwego poetę. Czekał kilka godzin, zmarzł, ale w końcu się doczekał i zobaczył go. Przez długi czas chorował. Miał zwichniętą nogę i źle mu ją leczono. Istniała nawet groźba amputacji nogi. Gdy zmienił lekarza i wyjechał do Warszawy wyzdrowiał. Po powrocie do szkoły szybko nadrobił zaległości, a na zakończenie roku dostał nagrodę za dobre wyniki w nauce. Na zakończenie roku, recytując odę rosyjską, odniósł wielki sukces. Był bardzo ambitny, chciał dalej się kształcić. Marzył o studiach uniwersyteckich. Brzydził się kłamstwem. Moim zdaniem był to ambitny i pracowity chłopiec. Uczył się bardzo dobrze, a nauka nie sprawiała mu problemów. Chodzi do szkoły w Pułtusku.
Już w najmłodszych latach, kiedy charaktery dopiero się kształtują, człowiek potrafi krzywdzić innych mając na uwadze tylko własny interes. Już wtedy ludzie intuicyjnie dzielą się na tych, co postępują fair play i tych co donoszą, podlizują się i oczerniają innych. Postawa Sprężyckiego jest na tym tle imponująca. Ślimacki wezwał inspektora, kiedy jego bystry kolega tańczył polkę. Od tej chwili miał wyłączne prawo do tytułu prymusa. Nie bardzo mu się to opłaciło, bo koledzy po zakończeniu roku szkolenego sprawili mu lanie, choć już wcześniej nie ukrywali swojej niechęci do niego. Prymus-lizus przeniósł się w końcu do gimnazjum gubernialnego.
Jest on sprytny, zaradny, zdolny, uczciwy trochę zadziorny ale jednocześnie wrazliwy chłopak. Przyjaźni się z Bronkiem Dembowskim, który jednak na rok przed zakończeniem edukacji przenosi się do gimnazjum w Warszawie.
Sprężycki to sympatyczny chłopiec o miłej powierzchowności. Jednak to nie wygląd zewnętrzny sprawia, że wybija się spośród grona innych uczniów. Sprężyckiego cechuje niezwykła wrażliwość. Uwielbia poezję, szczególnie ceni sobie Mickiewicza. Literatura przenosi go w inny świat, wywołując w chłopcu bardzo silne emocje. Słowo pisane chłonie całym sobą, często wzruszając się do łez.
Wrażliwość chłopca ujawniła się także podczas rozmowy z księdzem Siennickim. Wiedziony ciekawością Sprężycki odważył się wejść do pustelni księdza. Widok starego człowieka, który karmił dzikie ptaki niemalże z ręki, do głębi poruszyły chłopca. Nie chciał przeszkadzać księdzu, jednak jego obecność została odkryta. Po kilku minutach rozmowy samotnik dostrzegł, że jego gość nie jest ciekawskim natrętem, ale człowiekiem o pięknej duszy, wiedzionym chęcią poznawania świata w całej jego okazałości.
Sprężycki to najlepszy uczeń w klasie. Ma doskonałą pamięć, jest elokwentny, oczytany, a przede wszystkim naprawdę lubi się uczyć. To sprawia, że szanują go i koledzy z klasy i nauczyciele.