MIĘDZYNARODOWE ORGANIZACJE GOSPODARCZE - SEMESTR VIII

NATO

Przyczyny powstania:

• Po II wojnie światowej nastąpił wyraźny podział świata na dwie części - USA i Związek Radziecki - okres zimnej wojny

• Eskalacja zbrojeń po II wojnie światowej („żelazna kurtyna”)

• 1947 rok marzec - kraje Beneluksu, Francja i wielka Brytania podpisały porozumienie, które nazywało się układami brukselskimi. W ramach ich ustalono wspólny system obronny i celem było rozwijanie stosunków gospodarczych i poczucie bezpieczeństwa

• Rosnąca rola związku radzieckiego

• Rozmowy w 1948 roku o stworzeniu systemu obronnego - USA, Kanada i Europa Zachodnia

9.IV. 1949 rok - w Waszyngtonie podpisano porozumienie o powołaniu NATO

Kraje członkowskie:

• Belgia, Dania, Francja, Holandia, Islandia, Kanada, Luxemburg, Norwegia, Portugalia, Wielka Brytania, Włochy, USA

• 18.02.1952 - Grecja, Turcja

• 05.05.1955 - RFN

• 30.05.1982 - Hiszpania

• 12.03.1999 - sekretarz stanu Madeleine Albright przyjęła akcesję Polski, Węgier i Czech

• 2004 - Bułgaria, Rumunia, Słowenia, Słowacja, Estonia, Litwa, Łotwa

Podstawowe cele NATO:

1. zagwarantowanie bezpieczeństwa, wolności, wspólnego dziedzictwa i cywilizacji ludności państw członkowskich, opartych na zasadach demokracji, indywidualnej wolności i poszanowania prawa;

2. Zjednoczenie wysiłków tych państw, aby zbiorowo zapewnić zagwarantowanie pokoju i bezpieczeństwa;

3. Popieranie stabilności (ustroju) i dobrobytu w strefie północnego Atlantyku

4. Udzielanie wzajemnej pomocy w przypadku napaści zbrojnej na jedno z nich.

Struktura NATO (nietypowa)

Mówi się o cywilnej i wojskowej strukturze.

Struktura cywilna odpowiada za współpracę polityczną w ramach sojuszu i kieruje polityką Paktu, aparatem administracyjnym, opracowuje i realizuje programy współpracy (ekonomiczna itd.)

Rada Północnoatlantycka

Podejmuje głównie decyzje polityczne, nadaje kierunek polityki w zakresie pokoju i bezpieczeństwa, w skład Rady wchodzą przedstawiciele państw noszący nazwę ambasadorów. Do pomocy Radzie służą Komitety Specjalistyczne. Rada zbiera się 3 razy w roku. Między sesjami Rady Północnoatlantyckiej działa Rada Stała, to są spotkania na szczeblu ambasadorów. Wyraża opinie, nie podejmuje decyzji. Prezydent na 1 rok wybierany jest spośród ministrów (kolejność alfabetyczna organizacji).

Komitet Planowania Obrony

W skład którego wchodzą stali przedstawiciele państw członkowskich poza Francją. Spotykają się 2 razy w roku na szczeblu ministrów obrony. Głównym celem jest przeprowadzanie dyskusji nad zagadnieniami związanymi z obronnością oraz ustalanie wytycznych ds. wojskowych. Do pomocy służą komitety.

Grupa Planowania Nuklearnego

W skład tej grupy wchodzą ministrowie obrony i grupa ta zajmuje się rola sił nuklearnych, ich rozmieszczeniem, zabezpieczeniem broni nuklearnej. Zajmuje się także zdolnością do przetrwania w wypadku ataku przeciwnika oraz systemem łączności i przekazywania danych i kontrolą zbrojeń. Do pomocy służą grupy sztabowe.

Międzynarodowy Sekretariat

Koordynacja pracy poszczególnych organów, kadencja trwa 3-4 lata

WOJSKOWA STRUKTURA

(Wojskowi przedstawiciele)

Komitet Wojskowy

Najwyższy organ decyzyjny ds. militarnych, podlega Radzie Północnoatlantyckiej i Komitetowi Planowania Obrony. Kieruje pracą dowództwa i innych organ ów, opiniuje programy działania, które następnie przedstawia Komitetowi Planowania Obrony oraz Grupie Panowania Nuklearnego.

Skład: szefowie sztabów generalnych państw członkowskich, ale są dwa wyjątki: Francję reprezentuje misja wojskowa, a Islandię przedstawiciel cywilny. Spotykają się 2 razy do roku, a między sesjami działa Stały Komitet Wojskowy. Przewodniczący jest wybierany na 3 lata i jest on głównym reprezentantem NATO na zewnątrz.

Międzynarodowy Sztab Wojskowy

Pełni funkcję pomocniczą w stosunku do Komitetu Wojskowego. Członkami są przedstawiciele wszystkich państw, bez Francji. Cel działalności to kontrola realizacji zadan przyjętej polityki i postanowień. Do pomocy służą departamenty.

Akademia Wojskowa

1951 rok; siedziba Rzym

Języki w NATO - francuski i angielski

Droga Polski do NATO

1. I. 1994 - program Partnerstwo dla Pokoju

2. 02.II. 1994 - Polska w PDP

3. 25.IV.1994 - Dokument Prezentacyjny

4. 05.VII. 1994 - Zatwierdzenie Programu

5. 20.IX. 1995 - studium o rozszerzeniu NATO

6. 1994 - 97 - polskie siły uczestniczą w manewrach NATO (udział w misji w Bośni)

7. lato 1996 - warsztaty NATO w Polsce

8. 27.V.1997 - podpisanie w Helsinkach Karty - Rosja - NATO

9. 08.VII. 1997 - oficjalne zaproszenie Czech, Polski i Węgier do Sojuszu Północnoatlantyckiego

10. XI. 1997 - zakończenie rokowań

11. 10.XI. 1997 - ustalenie składki w wysokości 44 mld USD rocznie, 2,48% budżetu NATO

12. 16.XII.1997 - Geremek podpisuje w Brukseli protokół przystąpienia do NATO

13. rozpoczęcie ratyfikacji w parlamentach krajów Sojuszu. Polska zostaje członkiem NATO w kwietniu 1999 roku.

Nowa koncepcja strategiczna

Podstawowe założenia

1. utrzymanie transatlantyckich powiązań niepodzielności bezpieczeństwa europejskiego i amerykańskiego

2. zdolność do obrony - muszą stworzyć strukturę, która będzie w stanie efektywnie działać

3. kontrola zbrojeń

4. rozwój europejskiego bezpieczeństwa

5. zapobieganie konfliktom, rozwiązywanie kryzysów

6. partnerstwo, współpraca i dialog ze wszystkimi państwami demokratycznymi

7. możliwość rozszerzania Sojuszu.

OECD

OEEC - Organizacja Europejskiej Gospodarczej Współpracy, założona w 1948 roku. Poprzedniczka OECD. Głównymi zadaniami było niesienie pomocy krajom zniszczonym Europy Zachodniej oraz kontrola przydziałów finansowych w ramach planu Marshalla.

W 1960/61 rok przekształcono OEEC na OECD.

Organizacja ds. Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Początkowo było 18 krajów europejskich + Kanada + USA. W roku 1996 przystąpiła Polska, Czechy i Węgry.

OECD uważa się za organizacje państw bogatych.

Siedziba w Paryżu.

Języki to francuski i angielski.

Formy członkowstwa:

1. członkowie zwyczajni

2. członkowie stowarzyszeni (nie ma się prawa głosu)

Na budżet - 80% składki obowiązkowe i 20% składki dobrowolne.

OECD jest forum, na którym rządy państw pracują razem, aby zająć się wyzwaniami ekonomicznymi, socjologicznymi i dotyczącymi ochrony środowiska w obliczu współzależności i globalizacji. Dostarcza także porównawczych danych, analiz i prognoz aby podtrzymywać wielostronna współpracę.

Główne cele i zadania:

1. wysoki wzrost gospodarczy i stabilność finansowa

2. podtrzymywanie wolnej wymiany międzynarodowej

3. wysoki poziom zatrudnienia i stopy życiowej

4. ochrona środowiska naturalnego

5. analiza procesów zachodzących w gospodarce światowej i ustalenie wspólnych zasad jej działania

6. wymiana informacji na temat działalności gospodarczej krajów członkowskich (organ koordynująco-opiniotwórczy)

OECD nie pełni działalności kredytowej i pomocowej

Sposób pracy OECD

1. zbieranie danych

2. analizy

3. dyskusje

4. decyzje

5. wprowadzanie w życie

6. ocena wyników rozmów, wielostronna inwigilacja

Organy OECD

Najważniejszym organem jest Rada, która jest organem zarządzającym i decyzyjnym. W jej skład wchodzi po jednym przedstawicielu z każdego państwa członkowskiego. Spotkania odbywają się na dwóch szczeblach: pierwsze to spotkania ministrów spraw zagranicznych i finansów, a drugie to spotkania stałych przedstawicieli. Rada realizuje główne zadania OECD i podpisuje umowy z innymi organizacjami.

Komitet Wykonawczy - 10 osób. Jest wybierany przez Radę i celem tego Komitetu jest przygotowywanie wniosków dla Rady na podstawie materiałów uzyskanych od organów pomocniczych.

Do spraw administracyjno - technicznych służy Sekretariat. Zajmuje się on także publikacjami.

Komitet ds. Pomocy Rozwojowej - pomoc krajom słaborozwiniętym. Składa się 18 przedstawicieli krajów eksportujących kapitał. Cel to przygotowanie opracowań, które pomogą w pełni wykorzystać zasoby naturalne krajów rozwijających się. Zajmuje się też kontrolą napływu kapitału do tych krajów, poprawia efektywność gospodarek tych krajów.

Międzynarodowa Agencja Energetyczna - 1974 rok. Koordynuje politykę energetyczną, m.in. analizuje sytuację na rynku surowców energetycznych, przeprowadza działania w kierunku oszczędności energii.

Agencja Energii Jądrowej - zajmuje się pokojowym wykorzystaniem energii jądrowej, przeprowadza badania w tym zakresie i przeprowadza wymianę naukowo-techniczną.

Komitet ds. Polityki Gospodarczej - w skład wchodzą czołowi doradcy rządowi i eksperci. Wydaje publikację „Economic Outlook”, w której zawarte są prognozy gospodarcze na 2 lata. Zajmuje się analizą bilansów płatniczych krajów członkowskich, rynkiem pracy, handlem międzynarodowym.

Komitet ds. Siły Roboczej i Spraw Społecznych - zajmuje się pomocą sile roboczej w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych i ustalaniu standardów w tym zakresie.

Współpraca z instytucjami publicznymi

- konsultacja poprzez BIAC

Komitet Doradczy Biznesu i Przemysłu przy OECD (Business and Industry Advisory Committee to the OECD - BIAC) powstał w marcu 1962 roku jak niezależna organizacja uznana oficjalnie przez OECD jako ciało będące reprezentatywnym przedstawicielem biznesu i przemysłu. Rolą BIAC jest dostarczanie OECD i rządom krajów członkowskich opinii środowiska przedsiębiorców. BIAC stanowi dogodne forum umożliwiające przedsiębiorcom uczestniczenie w międzyrządowych dyskusjach dotyczących polityki gospodarczej i daje temu środowisku możliwość wpływania na długofalową politykę państw członkowskich.

BIAC organizuje swoje prace w ramach komitetów, zajmujących się poszczególnymi aspektami polityki społeczno- gospodarczej.

- konsultacje poprzez TUAC

TUAC jest międzynarodową organizacją związkową będącą pomostem między związkami zawodowymi państw członkowskich a OECD i jej komitetami specjalistycznymi.

W 1990 roku stworzono Ośrodek Współpracy z Europejskimi Gospodarkami w okresie przemian. W 1991 roku przyznano specjalny status dla krajów z Grupy Wyszechradzkiej, podpisano umowę o współpracy, podjęto działania w kierunku przygotowania specjalnych raportów dla tych państw. Stworzono program pod nazwą „Partnerzy w trakcie przemian”. Negocjacje Polski z OECD dotyczyły:

1. przepływu kapitału i polityka tych państw wobec transferu kapitału;

2. transakcji usługowych z sektora finansowo-bankowego, działalność korporacji transnarodowych;

3. stan środowiska naturalnego;

4. polityki podatkowej;

5. eliminowania subwencji;

6. normy i standardy zgodnie z zasadami OECD.

Uczestnictwo Polski w OECD

Zobowiązania Polski:

1. likwidacja barier prawnych i administracyjnych

2. swobodny transfer kapitału

3. swoboda działalności firm międzynarodowych

4. swoboda nabywania nieruchomości przez cudzoziemców

5. działanie w zgodzie z zasadami WTO

6. rozwijanie gospodarki rynkowej

7. wprowadzanie zasad demokracji

- walka z terroryzmem

- walka z narkotykami

- pranie brudnych pieniędzy (blokowanie kont)

Ocena OECD według dekad:

1. dekada 61-70 - głównym celem OECD było zapewnienie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego, zachowanie równowagi bilansu płatniczego, pobudzanie inwestycji krajowych i zagranicznych, walka z inflacją.

2. dekada 71-80 - zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego, OECD zajęła się walką z ubóstwem.

3. dekada 81-90 - eliminowanie negatywnych skutków kryzysów energetycznych, kryzys zadłużeniowy, stymulowanie reform w krajach postsocjalistycznych.

4. dekada 91-2000 - koordynowanie pomocy zagranicznej i wspieranie reform rynkowych w krajach postsocjalistycznych

5. dekada 2001-2010 - walka z terroryzmem, dalsza pomoc dla krajów postsocjalistycznych (Bułgaria, Rumunia), pomoc gospodarcza dla krajów najsłabiej rozwiniętych.

CUSFTA - Strefa Wolnego Handlu między USA i Kanadą

Przyczyny powstania strefy wolnego handlu między USA a Kanadą:

Z punktu widzenia USA:

1. wzrasta znaczenie Europy Zachodniej, co z kolei rzutuje na ograniczenie kontaktów gospodarczych z USA;

2. wzrost tendencji trendów integracyjnych w Europie Zachodniej (European House).

Z punktu widzenia Kanady:

1. USA reprezentowały bardzo dobry stan gospodarki amerykańskiej;

2. liberalna polityka handlowa między tymi państwami;

3. znaczy wzrost BIZ-ów pochodzących z USA;

4. obawa napływu towarów z Japonii.

Cel:

Stworzenie silnych powiązań integracyjnych na kontynencie Ameryki Północnej; wzrost wymiany handlowej; wzrost usług i inwestycji.

NAFTA

Przesłanki powstania NAFTA z punktu widzenia:

USA

1. przesłanki polityczne: utrzymanie polityki proamerykańskiej i ustanowienie z Meksyku wzorca dla innych krajów rozwijających się;

2. przesłanki ekonomiczne: szerszy dostęp do rynku meksykańskiego i kanadyjskiego; poprawa konkurencyjności i wzrost wydajności pracy; wzrost eksportu z USA; nowe miejsca pracy; większa efektywność gospodarcza

3. imigracja

4. ochrona środowiska

5. przemyt narkotyków

Kanada

Brak alternatywy, obawa utraty korzyści ekonomicznych (uzyskanych w ramach CUSFTA). Chodziło przede wszystkim o zabezpieczenie interesów.

Meksyk

1. przesłanki ekonomiczne - łatwiejszy dostęp do rynku amerykańskiego i kanadyjskiego; szybszy wzrost gospodarczy; wzrost konkurencyjności wyrobów wyprodukowanych w Meksyku poprzez inwestycje i restrukturyzację przemysłu;

Działania poprzedzające powstanie NAFTA

• pierwsze rozmowy lata 80-te

• 12.08. 92 uzgodniono treść porozumienia

• 31.12. 92 porozumienie zostało parafowane przez wszystkich przyszłych uczestników NAFTA

• sierpień 1993 - włączono dodatkowe umowy na temat ochrony środowiska i rynku pracy

• 14.09.1993 - podpisanie układu

• NAFTA zaczęła działać od 01.01.1994

Meksyk: ratyfikował bez oporu

USA: był to długi proces

Kanada: ratyfikacja NAFTA wiązała się z klęską partii konserwatywnej i dopiero gdy USA udzieliły dodatkowych koncesji doszło do ratyfikacji układu

Podstawowe cele:

• eliminacja barier handlowych, ułatwianie handlu zagranicznego towarami i usługami;

• wspieranie warunków dla zdrowej konkurencji w strefie wolnego handlu;

• rozszerzenie możliwości inwestowania na terytorium trzech krajów;

• zapewnienie odpowiedniej i efektywnej protekcji dla własności intelektualnej;

• wypracowanie efektywnych procedur dla wprowadzania i stosowania porozumienia, a także wspólne administrowanie i rozwiązywanie sporów;

• stworzenie ram dla dalszej trójstronnej, regionalnej i multiregionalnej współpracy, umożliwiającej osiągnięcie i wzmocnienie korzyści wynikających z tego układu.

Struktura NAFTA

Podstawą działania NAFTA jest trójstronna Komisja Wolnego Handlu, w skład której wchodzą ministrowie handlu. Decyzje powinny być podejmowane jednomyślnie, ale jeżeli decyzje komisji ingerują w sprawy poszczególnych krajów musza być przegłosowane przez parlamenty tych krajów, ponieważ NAFTA nie jest częścią prawodawstwa stron układu. Do pomocy służą Grupy Robocze oraz Sekretariat.

Przewidywane efekty tworzenia NAFTA:

1. zgodnie z teorią kosztów komparatywnych powinna nastąpić najskuteczniejsza alokacja czynników produkcji;

2. oczekiwano, że dzięki tej strefie nastąpi wyrównanie cen towarów i czynników produkcji;

3. oczekiwano, że handel między państwami ulegnie unifikacji dzięki pogłębianiu komplementarności gospodarek partnerów.

Zgłoszono obawy co do przyszłych efektów i były one następujące:

1. zróżnicowanie konkurencji zagranicznej

2. migracja ludności z Meksyku do USA

3. różnice w wielkości i wykształceniu siły roboczej

4. różnice w rozwoju infrastruktury

5. różnice w standardzie ochrony środowiska

6. różnice w uregulowaniach prawnych

7. różnice kulturowe, klimatyczne, językowe

8. odległości między krajami - Kanadą a Meksykiem

Różnice między NAFTA, a UE

1. moment powstania;

2. strefa handlu - UE to jednolity rynek, a NAFTA to tylko strefa wolnego handlu;

3. stopień integracji regionalnej

4. struktura gospodarek, w UE handel międzygałęziowy w NAFTA handel wewnątrzgałęziowy

5. pomoc ekonomiczna

6. płaszczyzna monetarna

7. struktura - UE posiada pełną strukturę, a NAFTA traktuje się jako organizację quasirządową.

Najważniejszy organ

Służą do pomocy Radzie

Międzynarodowy Sekretariat

Sekretarz Generalny

Komitety Specjalistyczne:

Ekonomiczny

Finansowy

Planowanie Logistyki

Bezpieczeństwa

Polityki

Informacji

Naukowy

i inne (…)

Grupa Planowania Nuklearnego

Komitet Planowania Obrony

Rada Północnoatlantycka

Stali Przedstawiciele i Delegacje Narodowe

---