1.WSTĘP
1.1. Przedmiot normy
Przedmiotem normy są wymagania, jakie powinny spełniać uszczelki końców rur kanalizcji pierwotnej, kanalizacji wtórnej oraz rurociągów kablowych o średnicach 25, 32, 40, 50, 63, 75, 90, 100 i 110 mm pustych lub zawierających kable telekomunikacyjne różnych typów.
1.2. Zakres stosowania normy
Postanowienia normy powinny być stosowane przy badaniach, zamawianiu i odbiorach uszczelek końców rur kanalizacji kablowej oraz przy projektowaniu, budowie i odbiorze technicznym kanalizacji kablowej w zakresie wykonania uszczelnień.
1.3. Określenia
Uszczelka rury kanalizacji kablowej (UR) - urządzenie lub zestaw elementów służących do uszczelnienia rur kanalizacji kablowej wraz z ułożonymi w nich kablami lub rurami kanalizacji wtórnej, rur kanalizacji wtórnej i rurociągów kablowych wraz z ułożonymi w nich kablami, a także do uszczelnienia wszystkich rodzajów rur pustych.
Uszczelka UR nakładkowa - uszczelka nakładana z zewnątrz.
Uszczelka UR nakładkowa mechaniczna - uszczelka nakładkowa, uszczelniana na zasadzie docisku mechanicznego.
Uszczelka UR nakładkowa klejona - uszczelka nakładkowa uszczelniana na zasadzie klejenia.
Uszczelka UR nakładkowa termokurczliwa - uszczelka nakładkowa uszczelniana na zasadzie obkurczania.
Uszczelka UR wnętrzowa - uszczelka wkładana do wnętrza rury.
Uszczelka UR wnętrzowa mechaniczna (rozporowa) - uszczelka wnętrzowa, uszczelniana na zasadzie docisku mechanicznego.
Uszczelka UR wnętrzowa pneumatyczna - uszczelka wnętrzowa, uszczelniana na zasadzie rozpierania pneumatycznego.
Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa - zespół podziemnych rur i studni kablowych, służący do układania kabli telekomunikacyjnych.
Kanalizacja pierwotna - kanalizacja kablowa, do której wciąga się kable telekomunikacyjne lub rury kanalizacji wtórnej.
Kanalizacja wtórna - zespół rur zaciąganych do otworów kanalizacji pierwotnej, stanowiących dodatkowe zabezpieczenie kabli światłowodowych i innych.
Rurociąg kablowy - ciąg rur polietylenowych lub innych o nie gorszych własnościach oraz zasobników złączowych układanych bezpośrednio w ziemi i stanowiacych osłonę ochronną dla kabli światłowodowych.
Studnia kablowa - pomieszczenie podziemne wbudowane w ciągi kanalizacji kablowej, umożliwiające wciąganie, montaż i konserwację kabli lub przynajmniej jedno z tych zadań.
Zasobnik złączowy - zbiornik stanowiący osłonę ochronną dla złącza kabla światłowodowego i jego zapasów, umieszczony bezpośrednio w ziemi.
2. PODZIAŁ I OZNACZENIE
Rozróżnia się następujące rodzaje i oznaczenia uszczelek rur kanalizacji kablowej (UR):
a) ze względu na średnicę rury:
UR32 - uszczelka rury o średnicy 32mm,
UR100 - uszczelka rury o średnicy 100mm itd.,
b) ze względu na konstrukcję (zasadę uszczelnienia):
URnm - uszczelka nakładkowa (n) mechaniczna (m),
URnk - uszczelka nakładkowa (n) klejona (k),
URnt - uszczelka nakładkowa (n) termokurczliwa, (t)
URwm - uszczelka wnętrzowa (w) mechaniczna (m),
URww- uszczelka wnętrzowa (w) wypełniona (w),
URwp- uszczelka wnętrzowa (w) pneumatyczna (p),
c) ze względu na zajętość rury:
UR32 - uszczelka rury *32 pustej (bez oznaczenia),
UR40k- uszczelka rury *40 z kablami lub kanalizacją wtórną (k),
d) ze względu na odporność temperaturową:
URt - uszczelka odporna na podwyższoną temperaturę,
Przykład:
UR40wkt - uszczelka rury o średnicy 40mm z kablem, odporna na podwyższoną temperaturę.
3. WYMAGANIA
3.1. Wymagania funkcjonalne
Uszczelki końców rur kanalizacji kablowej powinny zapewniać/umożliwiać:
a) mułoszczelność, tzn. zabezpieczenie kanalizacji przed przenikaniem mułu do jej wnętrza,
b) mułoszczelność wysokotemperaturową (uszczelnienie specjalne), tzn. zabezpieczenie kanalizacji przed przenikaniem mułu do jej wnętrza w warunkach okresowego pojawiania się w kanalizacji wody gorącej o temperaturze ok. 85*C,
c) szybki i niezawodny montaż i demontaż uszczelnienia, w tym uszczelnienia z kablem w rurze, przy użyciu narzędzi i materiałów standardowych,
d) łatwe wysunięcie się kabla OTK z rurociągu kablowego pod działaniem siły nie większej od 50 N,
e) trwałość uszczelnienia w okresie co najmniej 30 lat,
f) odporność uszczelnienia na zginanie kabli lub rury kanalizacji wtórnej.
3.2. Wymiary
Wymiary powinny być zgodne z dokumentacją producenta.
Wymiary powinny być dostosowane do rur o średnicach 25, 32, 40, 50 63, 75, 90, 100 i 110 mm oraz uwzględniać kable o różnych średnicach - od 6 do 70mm oraz rury kanalizacji wtórnej o średnicy 32 i 40mm, przy liczbie kabli lub rur kanalizacji wtórnej od 1 do 4.
Dopuszcza się uszczelnienia uwzględniające inne wymiary, uzgodnione między odbiorcą a producentem.
3.3. Materiały
Uszczelka kanalizacji kablowej powinna być wykonana z materiałów nieszkodliwych dla ludzi, kompatybilnych z materiałami rur kanalizacji kablowej i powłok kabli telekomunikacyjnych oraz zapewniajacych wieloletnią (około 30-letnią) trwałość uszczelnienia w warunkach agresywnych wód gruntowych, a zwłaszcza wód zanieczyszczonych związkami siarki.
Materiały stosowane do wykonania uszczelek kanalizacji kablowej powinny mieć zaświadczenie jakości materiałów.
3.4. Wygląd zewnętrzny
Oględziny elementów uszczelki dokonane nieuzbrojonym okiem nie powinny wykazywać wad wykonania elementów uszczelki takich jak pęknięcia, zarysowania, niedostateczna gładkość powierzchni itp.
Dopuszcza się nieznaczne zagłębienia skurczowe na elementach z tworzyw termoplastycznych.
3.5. Cechowanie
Na powierzchniach elementów uszczelek nie mających wpływu na uzyskanie hermetyczności zaleca się wykonanie cechowania określającego producenta, rok produkcji oraz oznaczenie typu wg rozdz. 2.
3.6.Temperatura przechowywania, transportu, instalowania i eksploatacji
a) przechowywanie i transport od -40*C do +70*C,
b) instalowanie od -5*C do +30*C,
c) eksploatacja od -10*C do +30*C, a dla uszczelek wysokotemperaturowych do +80*C.
4. PAKOWANIE, PRZECHOWYWANIE I TRANSPORT
4.1. Pakowanie
Elementy uszczelnień powinny być pakowane w pudełka zawierające po kilka kompletów (np.5, 10, 20 lub 50). Dopuszcza się pakowanie jednakowych elementów w osobne pudełka. Osobno pakowane powinny być elementy i materiały pomocnicze używane do montażu.
Elementy w opakowaniu jednostkowym powinny być czyste i suche.
Opakowanie jednostkowe powinno być pyłoszczelne i chroniące elementy uszczelnienia w zakresie temperatury otoczenia od -40*C do +70*C.
Opakowania jednostkowe zawierające liczbę elementów np. 5, 10, 20 lub 50 szt. powinny być pakowane w opakowania zbiorcze, np. pudła kartonowe, z ewentualnym wypełnieniem chroniącym pakowane elementy od uszkodzeń.
4.2. Znakowanie opakowań
Każde opakowanie jednostkowe i zbiorcze powinno mieć wkładkę, naklejkę lub nadruk z następującymi danymi:
a) nazwa i znak firmowy producenta,
b) nazwa i/lub oznaczenia typu oraz ewentualnie zakresu stosowania elementu,
c) rok produkcji i/lub numer serii produkcyjnej,
d) liczba sztuk elementów w opakowaniu.
4.3. Przechowywanie i transport
Przechowywanie i transport uszczelek (elementów uszczelnień) powinien się odbywać w opakowaniach wg p. 4.1. ogólnie stosowanymi krytymi środkami transportu, z zastosowaniem zabezpieczeń przed opadami atmosferycznymi i uszkodzeniami mechanicznymi.
5. BADANIA
5.1. Badania pełne
Przeprowadza się je po wprowadzeniu nowej konstrukcji, nowych materiałów lub technologji produkcji okresowo, co najmniej raz na dwa lata.
5.2. Badania niepełne
Przeprowadza się je podczas bieżącej kontroli produkcji oraz podczas odbiorów zakupionych uszczelek.
Badania niepełne obejmują podatność montażową (5.5.3), odporność na zginanie (5.5.6) i mułoszczelność (5.5.1) wykonywane na jednej próbce, a ponadto sprawdzenie: wymiarów (5.5.7), materiałów (5.5.8), wyglądu zewnętrznego (5.5.9) i cechowania (5.5.10).
5.3. Skład i liczność próbek
Odpowiednio do zakresu badań.
5.4. Sposób pobierania próbek
Sposób losowy wg PN-83/N-03010.
5.5. Opis badań
5.5.1. Mułoszczelność (3.1.a)
Wykonać uszczelnienie końca rury o długości około1,2 m. Ustawić rurę pionowo, uszczelnieniem w dół. Pod rurą umieścić kartkę białego papieru. Rurę napełnić wodą, zabarwioną atramentem lub innym barwnikiem, do wysokości 1m ponad uszczelkę.
Wynik próby uznać za dodatni, jeżeli w ciągu 24 godzin przecieknie przez uszczelnienie nie więcej niż kilka kropel wody.
5.5.2. Mułoszczelność wysokotemperaturowa (3.1.b)
Przygotować próbkę jak w p.5.5.1. Rurę napełnić do wysokości 1m wodą zabarwioną o temperaturze 85*C. Po godzinie rurę opróżnić i ponownie napełnić jak wyżej.
Wynik próby uznać za dodatni, jeżeli po 24 godzinach od trzeciego napełnienia przecieknie przez uszczelnienie nie więcej niż kilka kropel wody.
5.5.3. Podatność montażową (3.1c)
Sprawdza się ją obserwując łatwość i poprawność przygotowania próbek do poszczególnych badań oraz łatwość demontażu uszczelnień.
Wynik obserwacji uznaje się za dodatni, jeśli uzna się, że montaż i demontaż uszczelnienia nie nastręcza trudności, a możliwość popełnienia błędu (spowodowania nieszczelności) jest znikoma.
5.5.4. Wysunięcie się kabla OTK z uszczelnienia (3.1 d)
Po wykonaniu badań szczelności próbkę należy umocować poziomo i do kabla przyłożyć siłę powodującą wysunięcie się kabla.
Wynik próby uznaje się za dodatni, jeżeli kabel wysunął się przy sile nie większej niż 50N.
W wyniku próby uszczelnienie może ulec uszkodzeniu.
5.5.5. Trwałość uszczelnienia (3.1e)
Próbkę przygotowaną do badań szczelności umieścić w komorze klimatyzacyjnej i poddać 10 dobowym symetrycznym cyklom temperaturowym w zakresie -10*C i +30*C i wykonać próbę mułoszczelności (wg p.5.5.1)
5.5.6. Odporność uszczelnienia na zginanie kabla lub rury kanalizacji wtórnej (3.1f)
Próbkę przygotowaną do badania szczelności umocować poziomo. Uchwycić kabel lub rurę kanalizacji wtórnej w odległości 0,5m od uszczelnienia i wykonać po 5 cykli odchyleń poziomych i pionowych o kąt 30 *, po czym poddać próbie na mułoszczelność (wg p.5.5.1).
5.5.7. Wymiary (3.2)
Sprawdza się je na zgodność z dokumentacją producenta przymiarem liniowym z podziałką milimetrową oraz suwmiarką z noniuszem.
5.5.8. Materiały (3.3)
Sprawdza się zaświadczenie jakościowe materiałów na zgodność z 3.3.
5.5.9. Wygląd zewnętrzny (3.4)
Sprawdza się okiem nieuzbrojonym i z pomocą lupy.
5.5.10. Cechowanie (3.5)
Sprawdza się okiem nieuzbrojonym .
5.5.11. Temperatura przechowywania, transportu instalowania i eksploatacji.
Sprawdza się odpowiednie zaświadczenia jakości materiałów.
5.6. Ocena wyników badań
Partię uszczelek należy uznać za spełniającą wymagania normy, jeżeli przeprowadzone wg p.5.5. badania dały wynik dodatni.
6.INFORMACJE DODATKOWE
6.1. Instytucja opracowująca normę
Zakład Doświadczalny Budownictwa Łączności.
6.2. Normy i dokumenty związane
PN/T-01001. Słownictwo telekomunikacyjne. Pojęcia podstawowe.
PN/T-01002. Słownictwo telekomunikacyjne. Teletransmisja przewodowa. Nazwy i określenia.
PN-83/N-03010. Statystyczna kontrola jakości. Losowy wybór jednostek produktu do próbki.
ZN-96/TPSA-011. Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Ogólne wymagania techniczne.
ZN-96/TPSA-012 - Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Kanalizacja kablowa pierwotna. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-013 - Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Kanalizacja wtórna. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-023 - Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Studnie kablowe z osprzętem. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-024 - Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Zasobniki złączowe.Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-027 - Telekomunikacyjne sieci miejscowe. Linie kablowe o torach miedzianych. Ogólne wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-002 - Telekomunikacyjne linie kablowe dalekosiężne. Linie optotelekomunikacyjne. Ogólne wymagania techniczne.
ZN-96/TPSA-005 - Telekomunikacyjne linie kablowe. Kable optotelekomunikacyjne jednomodowe liniowe.Wymagania i badania.