1. WSTĘP
1.1. Przedmiot normy
Przedmiotem normy są wymagania na rury z polipropylenu, wykonane metodą wytłaczania, przeznaczone do budowy kanalizacji kablowej pierwotnej.
1.2. Zakres stosowania normy
Postanowienia normy należy stosować przy badaniach, zamawianiu i odbiorze rur oraz przy projektowaniu, budowie i odbiorze kanalizacji kablowej w sieciach miejscowych.
1.3. Określenia
Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa - zespół podziemnych rur i studni kablowych, służący do układania kabli telekomunikacyjnych.
Kanalizacja pierwotna - kanalizacja kablowa, do której wciąga się kable telekomunikacyjne lub rury kanalizacji wtórnej.
Kanalizacja wtórna - zespół rur zaciąganych do otworów kanalizacji pierwotnej, stanowiących dodatkowe zabezpieczenie kabli optotelekomunikacyjnych i innych.
Kanalizacja magistralna - kanalizacja pierwotna wielootworowa, przeznaczona dla kabli linii magistralnych, wewnątrzstrefowych, międzycentralowych i międzymiastowych.
Kanalizacja rozdzielcza - kanalizacja pierwotna jedno- lub dwuotworowa, przeznaczona dla kabli linii rozdzielczych.
Kanalizacja specjalna - kanalizacja pierwotna z rur stalowych, wypełnionych rurami z tworzyw termoplastycznych, przeznaczona dla kabli telekomunikacyjnych na terenie stacji elektroenergetycznych i w ich bezpośrednim sąsiedztwie, ograniczająca oddziaływanie urządzeń elektroenergetycznych na te kable.
Rura kanalizacji kablowej - rura osłonowa z polichlorku winylu (PCW), polipropylenu (PP), polietylenu (PE) lub z innego materiału o nie gorszych właściwościach, a także rura stalowa, stosowana do zestawiania ciągów kanalizacji kablowej.
Rura cienkościenna (kanalizacji pierwotnej) - rura z tworzywa termoplastycznego o grubości ścianki nie mniejszej niż 3 mm, przeznaczona do budowy ciągów kanalizacyjnych w miejscach o mniejszym zagrożeniu uszkodzeniami mechanicznymi.
Rura grubościenna (kanalizacji pierwotnej) - rura z tworzywa termoplastycznego o grubości ścianki nie mniejszej niż 5 mm, przeznaczona do budowy ciągów kanalizacyjnych w miejscach szczególnie obciążonych, np. pod jezdniami ulic, placami, torowiskami itp.
Rura przepustowa - rura grubościenna z tworzywa termoplastycznego, rura stalowa lub z innego materiału o nie gorszych właściwościach, przeznaczona do budowy przepustów dla kabli lub rurociągów kablowych w miejscach skrzyżowań z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego.
Ciąg kanalizacji kablowej - zespół ułożonych jeden za drugim i połączonych ze sobą odcinków rur kanalizacyjnych tworzących kanał do ułożenia w nim kabli telekomunikacyjnych.
Doprowadzenia kanalizacji kablowej - krótkie odcinki kanalizacji łączące studnie kablowe stacyjne z komorami kablowymi albo też studnie rozdzielcze z budynkami lub ze studniami przy słupach kablowych.
Studnia kablowa - pomieszczenie podziemne wbudowane w ciągi kanalizacji kablowej, umożliwiające wciąganie, montaż i konserwację kabli, lub przynajmniej jedno z tych zadań.
Złączka rurowa - element osprzętu, służący do szczelnego połączenia rur polietylenowych lub innych, z których budowana jest kanalizacja pierwotna, wtórna lub rurociąg kablowy.
Uszczelki końców rur - zespół elementów służących do uszczelnienia rur kanalizacji kablowej wraz z ułożonymi w nich kablami, a także do uszczelnienia wszystkich rodzajów rur pustych.
Pozostałe określenia - wg ZN-96/TPSA-011.
2. PODZIAŁ I OZNACZENIE TYPU
2.1. Podział
Ze względu na grubość ścianki rury dzielą się na:
a) Rury cienkościenne o grubości ścianki nie mniejszej niż 3 mm,
b) Rury grubościenne o grubości ścianki nie mniejszej niż 5 mm.
2.2. Przykład oznaczenia typu
a) Rura RPP o średnicy nominalnej 100 mm i grubości ścianki 3 mm
RPP 100/3,7
b) Rura RPP o średnicy nominalnej 100 mm i grubości ścianki 5 mm
RPP 100/5
c) Rura RPE o średnicy nominalnej 100 mm i grubości ścianki 3 mm
RPE 100/3,7
d) Rura RPE o średnicy nominalnej 100 mm i grubości ścianki 5 mm
RPE 100/5
3. WYMAGANIA
3.1. Materiał
a) Rury powinny być wykonane z polipropylenu pierwotnego o gęstości zawartej w granicach od 0,905 do 0,917 g/cm3 lub polietylenu pierwotnego o gęstości nie mniejszej niż 0,935 g/cm3 .
b) Współczynnik płynięcia MFR polipropylenu powinien zawierać się w granicach od 0,3 do 1,3 g/10 min.
3.2. Wymiary
Wymiary poprzeczne rur powinny spełniać wymagania podane w tablicy 1.
Minimalna grubość ścianki
3.3. Owalność rury
Owalność rury nie powinna przekraczać 2% D, gdzie D oznacza nominalną średnicę rury.
3.4. Długość i zakończenie odcinków fabrykacyjnych
Długość odcinków fabrykacyjnych powinna wynosić 6 i 12 m *1%. Odcinki fabrykacyjne powinny być ucięte prostopadle do osi rury.
3.5. Powierzchnia
Zewnętrzna i wewnętrzna powierzchnia rur powinna być gładka. Dopuszcza się nieznaczne pofałdowania i nierówności pod warunkiem, że nieregularności te mieszczą się w granicach dopuszczalnej tolerancji.
3.6. Barwa
Rury RPP i RPE powinny mieć barwę czarną bez widocznych okiem nieuzbrojonym plam i smug.
3.7. Wytrzymałość na ciśnienie wewnętrzne.
Wytrzymałość na ciśnienie wewnętrzne powinna wynosić co najmniej 1 MPa w ciągu 30 min.
3.8. Udarność
Odcinki rur lub wycięte z rur próbki poddane próbie udarności ciężarem 10 N z wysokości 1 m w temp. -20*C nie powinny wykazać pęknięć.
3.9. Wydłużenie względne przy zerwaniu
Wytrzymałość na wydłużenie względne przy zerwaniu powinno wynosić co najmniej 250%.
3.10. Niejednorodność materiału
Niejednorodność nie powinna być większa niż 0,05 mm.
3.11. Stabilność wymiarów
Średnia względna zmiana długości rury po wygrzaniu w temp. 110*C nie powinna być większa niż 5%.
3.12. Korozja naprężeniowa
Próbka polipropylenu lub polietylenu poddana badaniom odporności na korozję naprężeniową powinna spełniać wymagania normy PN-90/E-04160/40. Sposób B.
3.13. Oznakowanie
Rury RPP i RPE powinny być oznakowane trwałym napisem zawierającym:
- znak TPSA
- oznaczenie typu
- symbol fabryki
- długość odcinka
Przed napisem i za napisem na długości co najmniej 15 cm powinien znajdować się jeden z podanych znaków:
1) - - - - - - - - - - - - - -
2) = = = = = = = = = =
3) > > > > > > > > > >
4) + + + + + + + + + +
5) x x x x x x x x x x x
Rodzaj znaku powinien być uzgodniony z zamawiającym.
Wysokość znaków nie powinna być mniejsza niż 5 mm.
Na każdym odcinku rury powinien znajdować się co najmniej jeden napis.
4. PAKOWANIE, PRZECHOWYWANIE I TRANSPORT
4.1. Pakowanie
Rury RPP i RPE zaleca się wiązać za pomocą taśmy stalowej wg PN-73/H-92326 i listew drewnianych, w pakiety o masie nie większej niż 50 kg.
Wiązanie rur powinno być wykonywane przy końcach pakietów, a w przypadku rur o długości większej niż 6 m - w odstępach 2 m. Pakiety rur powinny być chronione przed działaniem promieni słonecznych za pomocą czarnej folii.
Do każdego pakietu powinna być przyczepiona zawieszka zawierająca następujące dane:
- nazwę i adres producenta rur
- oznaczenie wyrobu
- długość odcinków
- znak kontroli jakości
- datę lub okres produkcji.
4.2. Przechowywanie
Rury należy przechowywać w temperaturze od -15 *C do + 40 *C w miejscach zabezpieczonych przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych i opadami atmosferycznymi.
Pierwsza warstwa rur powinna leżeć na równym podkładzie i stykać się z nim na całej długości. Wysokość składowania rur nie powinna przekraczać 1,5 m.
4.3. Transport
Rury można przewozić dowolnymi środkami transportu przy temperaturze nie niższej od -100C. Przy załadunku i rozładunku w okresie obniżonych temperatur nie należy rzucać rurami i należy chronić je przed uderzeniami. Rury powinny być ładowane obok siebie na całej powierzchni i zabezpieczone przed przesuwaniem się przez podklinowanie lub w inny sposób.
Należy zwrócić uwagę, aby rury nie stykały się z ostrymi przedmiotami i przez to nie zostały uszkodzone mechanicznie.
4.4. Instalacja
Rury powinny być instalowane przy temperaturach nie niższych od -100C.
5. BADANIA
5.1. Badania pełne
5.1.1. Program badań pełnych
Program powinien obejmować badania wg tablicy 2 kolumna 4. Badania te powinny być wykonywane przy uruchamianiu produkcji, przy wprowadzaniu zmian w konstrukcji rur lub zmianie surowców, a przy ciągłej produkcji co najmniej raz na dwa lata.
Ciężar właściwy polipropylenu i polietylenu
Wytrzymałość na ciśnienie wewnętrzne
Niejednorodność materiału
5.1.2. Liczność próbek
Do badań pełnych należy pobrać losowo próbki wg opisu badań, z trzech odcinków fabrykacyjnych każdego typu rury.
5.2. Badania niepełne
5.2.1. Program badań niepełnych
Program powinien obejmować badania wg tablicy 2 kolumna 5. Badania te należy wykonywać przy bieżącej produkcji i przy odbiorze rur.
5.2.2. Liczność próbek
Próbki do badań niepełnych należy pobrać losowo z co najmniej 10% liczby badanych (odbieranych) odcinków fabrykacyjnych każdego typu rury.
5.3. Opis badań
Do badań rur można przystąpić nie wcześniej, niż po upływie 15 godzin od ich wykonania.
5.3.1. Sprawdzenie materiału
Producent rur powinien przedstawić dokumenty jakościowe wystawione przez dostawcę materiału.
a) Gęstość polipropylenu i polietylenu sprawdza się przez zważenie i zmierzenie objętości próbki oraz obliczenie ciężaru właściwego (gęstości),
b) Współczynnik płynięcia polipropylenu i polietylenu sprawdza się wg normy PN-80/C-89069.
5.3.2. Sprawdzenie wymiarów poprzecznych
Sprawdzenie należy wykonać wg PN-93/C-89218 "Rury i kształtki z tworzyw sztucznych. Sprawdzanie wymiarów".
5.3.3. Sprawdzenie owalności rur
Sprawdzenie należy wykonać przy pomocy suwmiarki i obliczyć wg wzoru:
5.3.4. Sprawdzenie długości odcinków fabrykacyjnych i ich zakończenie
Sprawdzenie to należy wykonać taśmą mierniczą i przez oględziny.
5.3.5. Sprawdzenie powierzchni
Sprawdzenie powierzchni rur wykonuje się wizualnie, przy pomocy szkła powiększającego.
5.3.6. Sprawdzenie barwy
Sprawdzenie barwy rur należy wykonać poprzez oględziny okiem nieuzbrojonym.
5.3.7. Sprawdzenie wytrzymałości rur na ciśnienie wewnętrzne
Sprawdzenie należy wykonać zgodnie z PN-92/C-89017.
5.3.8. Sprawdzenie odporności na udar.
Próbkę o długości 20 cm należy zamrozić do temp. -20*C, umieścić w rowku o kształcie V o rozpiętości 120* i uderzyć ciężarkiem 10 N z wysokości 1 m. Czoło ciężarka powinno być zaokrąglone o promieniu mniejszym niż 30 cm. Próbka nie powinna wykazać pęknięć.
5.3.9. Sprawdzenie wydłużenia przy zerwaniu
Badanie należy wykonać wg PN-81/C-89034.
5.3.10. Sprawdzenie niejednorodności materiału
Badanie należy wykonać przy pomocy mikroskopu. Do badania należy pobrać wycinek rury poprzeczny do jej osi. Wycinek ten powinien mieć grubość około 0,02 m.
5.3.11. Sprawdzenie stabilności wymiarów
Sprawdzenie to należy wykonać zgodnie z PN-89/C-89211.
5.3.12. Sprawdzenie korozji naprężeniowej
Sprawdzenie to należy wykonać wg PN-90/E-04160 Sposób B.
5.3.13. Sprawdzenie oznakowania
Odczytanie znaków, pomiar wysokości znaków - suwmiarką.
6. OCENA WYNIKÓW BADAŃ
6.1. Wynik badań pełnych
Wynik należy uznać za dodatni, jeżeli wszystkie badania dały wynik dodatni. W przypadku uzyskania jednego wyniku negatywnego, badania należy powtórzyć na trzykrotnie większej liczbie próbek.
6.2. Wynik badań niepełnych
Wynik należy uznać za dodatni, jeżeli wszystkie badania dały wynik dodatni.
W przypadku stwierdzenia wady badanego odcinka fabrykacyjnego, należy pobrać metodą losową próbki z 10% liczby badanych odcinków i poddać je ponownie badaniom, a po powtórzeniu się wady - wykonać badania pełne.
6.3. Zaświadczenie wytwórni rur o wynikach badań
Każda partia rur uznana za zgodną z wymaganiami Normy Zakładowej powinna być wyposażona w zaświadczenie wytwórni, zawierające następujące dane:
a) nazwę i adres wytwórni
b) datę wystawienia zaświadczenia
c) typy, liczbę odcinków fabrykacyjnych oraz ich długość
d) datę lub okres produkcji
e) znak kontroli jakości
7.INFORMACJE DODATKOWE
7.1. Instytucja opracowująca normę
Zakład Doświadczalny Budownictwa Łączności.
7.2. Normy i dokumenty związane:
PN-73/H-92326 Taśma stalowa walcowana na zimno do pancerzenia kabli i opakowań.
PN-80/C-89069 Tworzywa sztuczne. Oznaczanie masowego (MFR) i objętościowego (MVR) wskaźnika szybkości płynięcia tworzyw termoplastycznych
PN-81/C-89034 Oznaczanie cech wytrzymałościowych przy statycznym rozciąganiu.
PN-89/C-89211 Rury z termoplastycznych tworzyw sztucznych. Oznaczanie zmian długości rur w wyniku ogrzewania.
PN-90/E-04160/40 Metody badań. Sprawdzanie odporności polietylenu na korozję naprężeniową.
PN-92/C-89017 Rury z tworzyw sztucznych. Oznaczanie wytrzymałości na ciśnienie wewnętrzne.
PN-93/C-89218 Rury i kształtki z tworzyw sztucznych. Sprawdzanie wymiarów.
ZN-96/TPSA-004 Telekomunikacyjne linie przewodowe. Zbliżenia i skrzyżowania z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego. Ogólne wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-011 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Ogólne wymagania techniczne.
ZN-96/TPSA-012 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa Kanalizacja kablowa pierwotna. Wymagania i badania.
ZN-96/TPSA-013 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Kanalizacja wtórna i rurociągi kablowe. Wymagania i badania.
Opracowanie Zakładu Doświadczalnego Budownictwa Łączności wykonane przez zespół pod kierunkiem Ludmiły Godlewskiej
|