1. WSTĘP
1.1. Przedmiot normy
Przedmiotem normy są wymagania, jakie powinny spełniać złączki rur kanalizacji kablowej.
1.2. Zakres stosowania normy
Postanowienia normy powinny być stosowane przy badaniach, zamawianiu i odbiorach złączek rur kanalizacji kablowej oraz przy projektowaniu, budowie i odbiorze technicznym kanalizacji kablowej, wykonanej z zastosowaniem złączek.
1.3. Określenia
Złącze rur kanalizacji kablowej - połączenie rur kanalizacji kablowej.
Złączka rur kanalizacji kablowej (ZR) - urządzenie lub zestaw elementów służących do wykonania złącza (połączenia) rur kanalizacji kablowej.
Złączka rur kanalizacji kablowej dielektryczna (ZRd) - złączka wykonana z elementów dielektrycznych.
Złączka rur kanalizacji kablowej gwintowana (ZRg) - złączka rur kanalizacji wtórnej i rurociągów kablowych wykorzystująca do połączeń końców rur konstrukcję lewo- i prawoskrętnego gwintu.
Złączka rur kanalizacji kablowej klejona (ZRk) - złączka rur kanalizacji kablowej wykorzystująca do połączeń końców rur nasunięty element rurowy o nieco większej średnicy oraz warstwę kleju łączącą go z rurami.
Złączka rur kanalizacji kablowej metalowa (ZRm) - złączka wykonana z elementów metalowych.
Złączka rur kanalizacji kablowej odporna na podwyższoną temperaturę (ZRt) - złączka wykonana w taki sposób, aby jej szczelność i wytrzymałość była zapewniona również przy okresowym zalewaniu gorącą wodą o temperaturze + 85° C.
Złączka rur kanalizacji kablowej skręcana (ZRs) - złączka rozbieralna z tworzywa sztucznego do połączeń rur kanalizacji wtórnej i rurociągów kablowych wykorzystująca do połączeń końców rur stożkowe elementy dociskowe i pierścienie uszczelniające skompletowane w konstrukcji skręcanej.
Złączka rur kanalizacji kablowej zakleszczana (ZRz) - złączka rur kanalizacji kablowej z tworzywa sztucznego wykorzystująca do połączeń końców rur zjawisko zakleszczania się ich wewnątrz konstrukcji złączki.
Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa - zespół podziemnych rur i studni kablowych, służący do układania kabli telekomunikacyjnych.
Kanalizacja pierwotna - kanalizacja kablowa, do której wciąga się kable telekomunikacyjne lub rury kanalizacji wtórnej.
Kanalizacja wtórna - zespół rur zaciąganych do otworów kanalizacji pierwotnej, stanowiących dodatkowe zabezpieczenie kabli światłowodowych i innych.
Rurociąg kablowy - ciąg rur polietylenowych lub innych o nie gorszych właściwościach oraz zasobników złączowych układanych bezpośrednio w ziemi i stanowiących osłonę ochronną dla kabli światłowodowych.
Studnia kablowa - pomieszczenie podziemne wbudowane w ciągu kanalizacji kablowej, umożliwiające wciąganie, montaż i konserwację kabli lub przynajmniej jedno z tych zadań.
2. PODZIAŁ I OZNACZENIE
Rozróżnia się następujące rodzaje i oznaczenia złączek rur kanalizacji kablowej (ZR):
ze względu na średnicę rury:
ZR 32 - złączka rur o średnicy 32 mm,
ZR 100 - złączka rur o średnicy 100 mm,
ZR 40/32- złączka rur o średnicy 40 i 32 mm itd.;
ze względu na konstrukcję (zasadę uszczelniania):
ZRk - złączka klejona (k),
ZRz - złączka zakleszczania (z),
ZRg - złączka gwintowana (g),
ZRs - złączka skręcana (s);
ze względu na przewodność materiału:
ZRm - złączka metalowa (m),
ZRd - złączka dielektryczna (d);
ze względu na odporność temperaturową:
Zrt - złączka odporna na podwyższoną temperaturę (85° C).
Przykład: ZR 100 kdt - złączka rur kanalizacji kablowej o średnicy 100 mm, klejona, dielektryczna, odporna na podwyższoną temperaturę.
3. WYMAGANIA
3.1. Wymagania funkcjonalne
3.1.1. Złączki rur kanalizacji kablowej
Złączki powinny zapewniać/umożliwiać:
wodoszczelność, tzn. zabezpieczenie kanalizacji przed przenikaniem wody do jej wnętrza,
wodoszczelność temperaturową (złączki wg rozdz. 2.d.), tzn. zabezpieczenie kanalizacji przed przenikaniem wody do jej wnętrza w warunkach okresowego pojawiania się w kanalizacji wody gorącej o temperaturze ok. 85° C,
wytrzymałość pneumatyczną,
szybki i niezawodny montaż i demontaż przy użyciu narzędzi i materiałów standardowych,
trwałość w okresie co najmniej 30 lat.
3.1.2. Złączki ciśnieniowych rur polietylenowych
Złączki posiadające atesty sprawdzenia na zgodność z normami ISO, zwłaszcza 3458, 3459, 3503, mogą być uznane jako spełniające wymagania niniejszej normy z wyjątkiem wymagania 3.1.1.b.
3.2. Wymiary
Wymiary powinny być zgodne z dokumantacją producenta. Wymiary powinny być dostosowane do rur o średnicach 25, 32, 40, 50, 63, 75, 90, 100 i 110 mm.
Dopuszcza się złączki dostosowane do innych średnic rur wg uzgodnienia między odbiorcą a producentem.
złączka rur kanalizacji kablowej powinna być wykonana z materiałów nieszkodliwych dla ludzi, kompatybilnych z materiałami rur kanalizacji kablowej i powłok kabli telekomunikacyjnych oraz zapewniających wieloletnią (około 30-letnią) trwałość połączenia w warunkach agresywnych wód gruntowych, a zwłaszcza wód zanieczyszczonych związkami siarki,
materiały stosowane do wykonywania złączek rur kanalizacji kablowej powinny mieć zaświadczenie jakości materiałów.
3.4. Wygląd zewnętrzny
Oględziny elementów złączki rur kanalizacji kablowej dokonane nieuzbrojonym okiem nie powinny wykazać wad wykonania elementów złączki takich jak pęknięcia, zarysowania, niedostateczna gładkość powierzchni itp.
Dopuszcza się nieznaczne zagłębienia skurczowe na elementach z tworzyw termoplastycznych.
3.5.Cechowanie
Na powierzchniach elementów złączek rur kanalizacji kablowej, nie mających wpływu na uzyskanie hermetyczności połączenia rur, zaleca się wykonanie cechowania określającego producenta, rok produkcji oraz oznaczenie typu wg rozdz. 2.
3.6. Temperatura przechowywania, transportu, instalowania i eksploatacji
przechowywanie i transport od -40°C do +70°C,
instalowanie od -5°C do + 30°C,
eksploatacja od -10°C do +30°C, a dla złączek wysokotemperaturowych do +85°C.
4. PAKOWANIE, PRZECHOWYWANIE, TRANSPORT
4.1. Pakowanie
Elementy złączek powinny być pakowane w pudełka zawierające po kilka kompletów (np. 5, 10, 20 lub 50).
Dopuszcza się pakowanie jednakowych elementów w osobne pudełka. Osobno powinny być pakowane elementy i materiały pomocnicze używane do montażu.
Elementy w opakowaniu jednostkowym powinny być czyste i suche. Opakowanie jednostkowe powinno być pyłoszczelne i chroniące elementy złączki w zakresie temperatury otoczenia od -40°C do +70°C.
Opakowania jednostkowe zawierające liczbę elementów np. 5, 10 20 lub 50 sztuk powinny być pakowane w opakowania zbiorcze, np. pudła kartonowe, z ewentualnym wypełnieniem chroniącym pakowane elementy od uszkodzeń.
4.2. Znakowanie opakowań
Każde opakowanie jednostkowe i zbiorcze powinno mieć wkładkę, naklejkę lub nadruk z następującymi danymi:
nazwa i znak firmowy producenta,
nazwa i/lub oznaczenie typu oraz ewentualnie zakresu stosowania elementu,
rok produkcji i/lub numer serii produkcyjnej,
liczba sztuk elementów w opakowaniu.
4.3. Przechowywanie i transport
Przechowywanie i transport elementów złączek powinien odbywać się w opakowaniach wg p.4.1, ogólnie stosowanymi, krytymi środkami transportu, z zastosowaniem zabezpieczeń przed opadami atmosferycznymi i uszkodzeniami mechanicznymi.
5. BADANIA
5.1. Badania pełne (badania typu)
Badania przeprowadza się po wprowadzeniu nowej konstrukcji, nowych materiałów lub technologii produkcji oraz okresowo, co najmniej raz na 2 lata. Badania obejmują pełny zakres badań.
5.2. Badania niepełne
Badania przeprowadza się podczas bieżącej kontroli produkcji, odbioru zakupionych złączek rur kanalizacji kablowej oraz odbioru technicznego kanalizacji kablowej, wykonywanej z zastosowaniem złączek.
Badania niepełne obejmują podatność montażową (5.5.5) i szczelność pneumatyczną (5.5.3), wykonywane na jednej próbce, a ponadto sprawdzenie: wymiarów (5.5.7), materiałów (5.5.8), wyglądu zewnętrznego (5.5.9) i cechowania (5.5.10).
5.3. Skład i liczność próbek
Skład i liczność próbek - odpowiednio do zakresu badań.
5.4. Sposób pobierania próbek
Sposób losowy wg PN-83/N-03010.
5.5. Opis badań
5.5.1. Wodoszczelność (3.1.1.a)
Badanie przeprowadza się w warunkach laboratoryjnych. Wykonać złączkę na rurach przezroczystych, przeznaczonych do badań. Po wykonaniu złączki połączone rury ustawić pionowo po uprzednim uszczelnieniu dolnego końca próbki i nalać do wnętrza wody o temperaturze pokojowej, do wysokości 2 m ponad złączkę. Zaznaczyć na rurze poziom wody. Wynik próby uznać za dodatni, jeżeli poziom wody nie opadnie po upływie 24 godzin. Jeżeli wykonanie złączki nie jest możliwe na rurach przezroczystych, zamontować szczelnie u góry próbki odcinek badaniowy rury przezroczystej w celu umożliwienia sprawdzenia poziomu wody, ewentualnie zmierzyć precyzyjnie objętość wody przed próbą i po próbie.
5.5.2. Wodoszczelność wysokotemperaturowa (3.1.1.b)
Badanie przeprowadza się w warunkach laboratoryjnych. Wykonać złączkę jak do badań 5.5.1 i ustawić pionowo, a następnie nalać wody o temperaturze 85°C, sięgającej 2 m ponad złączkę. Po godzinie wodę wylać i ponownie nalać wody o temperaturze 85°C do poziomu 2 m ponad złączkę. Po następnej godzinie wodę ponownie wylać i napełnić wodą o temperaturze 85°C do poziomu 2 m ponad złączkę.
Wynik próby uznać za dodatni, jeżeli poziom wody nie opadnie ani w ciągu dwóch pierwszych jednogodzinnych prób, ani w ciągu 24 godzin od ostatniego (trzeciego) nalania.
5.5.3. Szczelność pneumatyczna (3.1.1.c)
Badanie przeprowadza się w warunkach laboratoryjnych. Do badań należy użyć próbkę po uprzednich badaniach wg p. 5.5.1 względnie 5.5.2. Badana próbkę należy na jednym końcu uszczelnić, na drugim końcu zastosować uszczelnienie z wmontowanym zaworem wpustowo-kontrolnym (wentylem). W wypadku np. kanalizacji wtórnej stosuje się uszczelnienie za pomocą kapturków termokurczliwych z klejem.
Badaną próbkę należy napełnić sprzężonym powietrzem do nadciśnienia 100 kPa.
Wynik próby uznać za dodatni, jeżeli pomiar dokonany manometrem technicznym po upływie 24 godzin nie wykaże spadku ciśnienia.
5.5.4. Wytrzymałość pneumatyczna (3.1.1.d)
Badanie przeprowadza się w warunkach laboratoryjnych. Należy połączyć przy pomocy złączki 2 dowolne odcinki rur uszczelnionych na końcach i tak przygotowaną próbkę napełnić sprzężonym powietrzem do nadciśnienia 1 MPa. Złączka powinna wytrzymać tę próbę bez uszkodzenia w ciągu 30 minut.
5.5.5. Podatność montażowa (3.1.1.e)
Sprawdza się ją, obserwując łatwość i poprawność przygotowania próbek do poszczególnych badań oraz łatwość demontażu złączki.
Wynik obserwacji uznaje się za dodatni, jeżeli montaż i demontaż nie nastręcza trudności, a możliwość popełnienia błędu (spowodowania nieszczelności złączki) jest znikoma.
5.5.6. Trwałość wykonanego złącza rur kanalizacji kablowej (3.1.1.f)
Próbkę przygotowaną do badań wodoszczelności umieścić w komorze klimatycznej i poddać 10 dobowym symetrycznym cyklom temperaturowym w zakresie: -10°C i +30°C, a następnie wykonać próbę wodoszczelności (wg p. 5.5.1).
5.5.7. Wymiary (3.2)
Sprawdza się na zgodność z dokumentacją producenta przymiarem liniowym z podziałką milimetrową oraz suwmiarką z noniuszem.
5.5.8. Materiały (3.3)
Sprawdza się zaświadczenie jakości materiałów na zgodność z p. 3.3.a.
5.5.9. Wygląd zewnętrzny (3.4)
Sprawdza się okiem nieuzbrojonym i z pomocą lupy.
5.5.10. Cechowanie (3.5)
Sprawdza się okiem nieuzbrojonym
5.5.11. Temperatura przechowywania, transportu, instalowania i eksploatacji (3.6)
Sprawdza się odpowiednie zaświadczenia jakości materiałów.
5.6. Ocena wyników badań
Partię należy uznać za spełniającą wymagania normy, jeżeli badania przeprowadzone wg p. 5.5. dały wynik dodatni.
6. INFORMACJE DODATKOWE
6.1. Instytucja opracowująca normę
Zakład Doświadczalny Budownictwa Łączności.
6.2. Normy i dokumenty związane
PN-74/H-74200 Rury stalowe ze szwem gwintowane.
PN-79/H-74244 Rury stalowe ze szwem przewodowe.
PN-83/N-03010 Statystyczna kontrola jakości. Losowy wybór jednostek produktu do próbki.
ZN-96/TP S.A.-011 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Ogólne wymagania techniczne.
ZN-96/TP S.A.-012 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Kanalizacja pierwotna. Wymagania i badania.
ZN-96/TP S.A.-013 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Kanalizacja wtórna i rurociągi kablowe. Wymagania i badania.
ZN-96/TP S.A.-014 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Rury z polichlorku winylu (PCW). Wymagania i badania.
ZN-96/TP S.A.-015 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Rury polipropylenowe (PP). Wymagania i badania.
ZN-95/TP S.A.-016 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Rury polietylenowe karbowane, dwuwarstwowe. Wymagania i badania.
ZN-95/TP S.A.-017 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Rury kanalizacji wtórnej i rurociągu kablowego (RHDPE). Wymagania i badania.
ZN-95/TP S.A.-018 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Rury polietylenowe (RHDPEp) przepustowe. Wymagania i badania.
ZN-95/TP S.A.-019 Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Rury trudnopalne (RHDPEt). Wymagania i badania.
ISO 3459 Podciśnieniowa wewnętrzna próba na zmontowanym połączeniu pomiędzy armaturą i ciśnieniową rurą polietylenową PE.
ISO 3458 Ciśnieniowa próba wewnętrzna na zmontowanym połączeniu pomiędzy armaturą i ciśnieniową rurą polietylenową PE.
ISO 3501 Próba na zmontowanym połączeniu pomiędzy armaturą i rurą polietylenową PE w celu sprawdzenia odporności na wyciągnięcie rury.
ISO 3503 Ciśnieniowa próba wewnętrzna na zmontowanym połączeniu pomiędzy armaturą i ciśnieniową rurą polietylenową PE, gdy rura poddana jest zginaniu.
|