Bela3 napisał "Nauka pisania bywa często źródłem cierpienia wielu dzieci , a także ich nauczycieli .
Nauczanie początkowe , w czasie którego odbywa się pierwsze spotkanie z pismem i pierwsze systematyczne ćwiczenia mające na celu rozwinięcie sztuki czytania i pisania, tworzy podstawę do późniejszego obcowania z książką , ze słowem pisanym i wiedzą .
Trudności w nauce czytania i pisania oraz ich przyczyny .
Nauka pisania bywa często źródłem cierpienia wielu dzieci , a także ich nauczycieli .
Nauczanie początkowe , w czasie którego odbywa się pierwsze spotkanie z pismem i pierwsze systematyczne ćwiczenia mające na celu rozwinięcie sztuki czytania i pisania, tworzy podstawę do późniejszego obcowania z książką , ze słowem pisanym i wiedzą .
Gdy spotkanie z pismem kojarzy się z cierpieniem , z upokorzeniem , z brakiem wiary w siebie i ze zniecierpliwieniem dorosłych , to biada dziecku . A tak przecież często bywa . Wiele ku temu jest przyczyn . Różne dzieci mają różnego rodzaju trudności , o rozmaitym stopniu ich nasilenia i zasięgu .
Do najważniejszych przyczyn powodujących te trudności należą : obniżona sprawność intelektualna , zaburzenia w funkcjonowaniu narządów receptorycznych analizatorów , zwłaszcza wzroku i słuchu , zaburzenia mowy, zła sytuacja rodzinna , brak pozytywnej motywacji do nauki , brak pełnej dojrzałości szkolnej , wadliwa metoda nauki czytania i pisania , zaniedbania pedagogiczne ; zwłaszcza w szczególnych przypadkach fragmentaryczne zaburzenia funkcji percepcyjno - motorycznych . Innego rodzaju podłoże trudności w nauce czytania i pisania mogą stanowić przewlekłe schorzenia np.: choroby reumatyczne , laryngologiczne , astma oskrzelowa , nerwice , choroby serca i innych narządów wewnętrznych . Poważną przyczyną niepowodzeń w nauce czytania i pisania są zaburzenia w funkcjonowaniu wzroku i słuchu . Do przyczyn powodujących trudności w czytaniu i pisaniu , szczególnie w początkowym okresie nauki , należą wszelkie zaburzenia mowy , zwłaszcza powstałe na skutek obwodowych narządów mowy lub narządu słuchu . Dość często spotykane wadliwe artykułowanie głosek dotyczy seplenienia i rerania , wymawiania głoski „l” oraz głoski „k” zastępowanej najczęściej przez „t” , a także ubezdźwięcznienie głosek dźwięcznych .
Trudności w pisaniu i czytaniu mogą wynikać z posługiwania się gwarą lub żargonem . Dziecko zniekształca odczytywany tekst i z trudem osiąga poprawność w pisaniu , zwłaszcza w pisaniu tekstów własnych lub ze słuchu . Do najczęściej spotykanych błędów z tego zakresu należy zniekształcenie głosek miękkich zwłaszcza w końcowych cząstkach wyrazów .
Czynniki natury psychicznej także mogą wpływać na trudności w czytaniu i pisaniu . Do czynników tych należy brak zainteresowania czytaniem, brak adekwatnej motywacji do czytania albo brak gotowości do czytania , polegający na nie osiągnięciu dojrzałości do dokonania analizy i syntezy , które są istotnymi elementami procesu czytania i pisania . Niepowodzenia w nauce czytania i pisania występują z reguły wówczas , gdy dziecko znajduje się w wyraźnie złej sytuacji rodzinnej , którą stanowi rozkład rodziny , jej rozbicie , zaabsorbowanie samotnej matki pracą zawodową i obowiązkami domowymi, alkoholizm któregoś z rodziców itp.
Trudności w opanowaniu techniki czytania i pisania w początkowym , elementarzowym okresie nauki pojawiają się ze szczególną wyrazistością w przypadku wadliwej metody nauczania , która wynikać może z nieznajomości prawidłowej metody , z jej niedostatecznej , powierzchownej znajomości lub z niepełnego jej zrozumienia bądź niedoceniania wskazań metodycznych w jej stosowaniu w codziennej praktyce szkolnej, a także z nieprzestrzegania zasad dydaktycznych , zwłaszcza zasady stopniowania trudności , zasady systematyczności i indywidualizacji w nauczaniu . Zaniedbania pedagogiczne jest przyczyną innego rodzaju trudności w czytaniu i pisaniu . Do najczęściej spotykanych zaniedbań pedagogicznych należy brak zainteresowania lub niewielkie zainteresowanie rodziców nauką dziecka . Brak zainteresowania postępami dziecka w nauce wywołuje osłabienie motywacji do nauki , a niekiedy nawet całkowity zanik chęci dziecka do pracy . Jest to szczególnie niebezpieczne zjawisko od III klasy wzwyż , kiedy rodzicom wydaje się , że dziecko już w dostatecznym stopniu radzi sobie z czytaniem i pisaniem . Trudności w czytaniu i pisaniu mogą być spowodowane brakiem warunków w domu sprzyjających utrwalaniu umiejętności zdobytych w szkole , co ujemnie wpływa na wyniki pracy dziecka w przypadku powolnego tempa lub nieco słabszych możliwości uczenia się . Inny powód trudności z zakresu zaniedbań to brak kontroli stopnia opanowania techniki czytania i pisania , zwłaszcza u uczniów słabych .
Trudności w czytaniu i pisaniu mogą spowodowane być deficytami rozwoju poszczególnych funkcji percepcyjno - motorycznych . Zaburzenia te stanowią podłoże złożonych trudności , zwanych dysleksją , dysortografią i dysgrafią . Jednym z pierwszych objawów opóźnienia rozwoju tych funkcji są zaburzenia rozwoju mowy . Nie stanowią one jednak bezpośredniej przyczyny dysleksji . U dzieci dyslektycznych obok zaburzeń mowy występują zaburzenia procesu lateralizacji , orientacji przestrzennej i emocjonaln- uczuciowej . Zaburzenia lateralizacji przejawiają się w różny sposób , może wystąpić np.: lewostronność całkowita , leworęczność , lewooczność albo też lateralizacja skrzyżowana . Swoiste trudności w nauce czytania i pisania , objęte nazwami dysleksja , dysgrafia i dysortografia występują u dzieci z normą intelektualną a nawet u dzieci z intelektem powyżej normy .
Bibliografia :
1. J. Majchrzak „Wprowadzenie dziecka w świat pisma”, WSiP, W-wa 1995
2. J. Malendowicz „O trudnej nauce czytania i pisania”, Nasza Księgarnia , W-wa 1978
Opracowała: Izabela Badura