Michał Głowiński, O stylizacji

stylizacja - pewien swoisty stosunek do kodów literackich epoki; stosunek, w którym wyraża się świadomość uzależnień kulturowych danego stylu w danym momencie historii i wynikających z tego faktu ograniczeń wypowiedzi, które realizują jego zasady. Mimo owych uzależnień styl ów działa w danym momencie, stanowi jeden z języków literatury epoki.

stylizacja:

- wynik przygodnego wyboru

- zawołanie programowe (np. neoklasycyzm)

Elementem koniecznym stylizacji jest odwołanie do tych stylów, które uważa się za historyczne. stylizacja historyczna

stylizacja egzotyczna

stylizacja folklorystyczna

W zakres stylizacji nie wchodzą te elementy wcześniejszych stylów, które stały się elementem stylu nowo ukształtowanego.

II definicja:

stylizacja - to wykorzystanie czy tylko przywołanie tych elementów, których historyczność jest widoczna i odczuwalna, które pełnią takie czy inne funkcje właśnie przez to, że dają się odnieść do historii

punkt odniesienia: style współczesne

Stylizacji nie można traktować jako archaizmu w obrębie … lit.:

• stylizacja nie traci cech historyczności,

• nie ogranicza się do jednego elementu.

Co dla twórcy może nie być stylizacją, może nią być dla odbiorcy i odwrotnie: pisarz może założyć stylizację, by dzieła dotarły do odbiorców ( literatura dla ludu).

Co w jednym układzie może być stylizacją, w innym - nie musi. Każda sytuacja historycznoliteracka tworzy sobie właściwy repertuar form, gatunków literackich, stylów. W procesie wypracowywania tego repertuaru wyrażają się podstawowe dla jej charakterystyki tendencje i dążenia.

Nie każda forma, której historyczność jest wyraźna, stanowić będzie stylizację.

2 właściwości form uznanych za stylizowane:

1. są poza repertuarem

2. ich historyczność nie stanowi problemu genezy, jest istotnym współczynnikiem znaczeniowym danej formy.

Charakter stylizowany mają te formy, które nie weszły do repertuaru.

stylizacja jako

Historyczność ma dodać prestiżu uświęcająco-symboliczna funkcja stylizacji (np. oratorium religijne).

Stylizacja jako swoisty sygnał dawności ma budzić wyobrażenie o przeszłości (np. barok).

Co może być przedmiotem stylizacji?

• wszystko, co wchodzi w obręb dzieła

• każdy element mogący ujawnić ów stosunek do stylów historycznych wersyfikacja, stylistyka, ideologia, wizja świata

epickość w prozie współczesnej - Sława i chwała

stylizacja o charakterze instytucjonalnym - rewolucja francuska

pastisz a stylizacja

Kontynuacja - to ciągłe pozostawanie przy pewnym ukształtowanym w historii stylu, pomimo, że style towarzyszące uległy przekształceniom, a niekiedy daleko idącym zmianom.

Epigonizm - jest przedsięwzięciem indywidualnym, kontynuacja stylu poprzedniej epoki, gdy styl ów został już zanegowany i przezwyciężony przez reprezentantów nowych stylów - historyczność jest po prostu przedłużeniem stylu.

Modernizacja - przeciwny kierunek do stylizacji, wypowiedź z epoki minionej modeluje się tak, by odpowiadała stylowi współczesnemu (np. wykonania utworów muzycznych, przebudowy kościołów). Zasadniczy kontekst, podobnie jak przy stylizacji, stanowi styl panujący współcześnie.

Stylizacja, nie tracąc nic ze swej historyczności, może stać się współczynnikiem nowo kształtującego się stylu, który przezwycięża istniejące schematy i stereotypy, dążąc do oddania zużytej konwencji.

wybór

- pisarz chce osiągnąć jakiś cel

konieczność

- gdy epoka nie dysponuje swoim własnym językiem

funkcjo-nalność stylizacji

- samo naśladowanie stylu historycznego

- dystans do stylu

- charakter ludyczny

- wprowadzenie stylu historycznego w język współczesny, ale historyczność ma być uchwytna

- identyfikacja ze stylem

---