Pojęcie procesów logistycznych, przez które rozumie się procesy przepływu dóbr, polegające na fizycznym przemieszczaniu i magazynowaniu surowców, materiałów i produktów oraz na przepływie związanej z tym przemieszczaniem informacji przez kolejne fazy różnego typu procesów gospodarczych, tak zorganizowane, aby realizacja tych procesów była sprawna i ekonomicznie uzasadniona.
Można więc wskazać następujące zadania logistyki w przedsiębiorstwie:
Usprawnienie zarządzania procesami przepływu i magazynowania produktów, prowadzące do zaspokojenia materialnych potrzeb uczestników procesów logistycznych;
Uwzględnienie w strategii rozwoju przedsiębiorstwa elementów związanych z budową łańcuchów logistycznych;
podporządkowanie czynności związanych z procesami logistycznymi wymaganiom obsługi odbiorców (klientów);
zwiększenie efektywności przepływu dóbr, co prowadzi do obniżenia kosztów przepływu, a ostatecznie - kosztów procesów logistycznych.
Przekładając powyższe na praktyczne działania, można w przedsiębiorstwie wyróżnić pięć następujących obszarów zarządzania logistycznego (rys 6):
1) optymalizacja fizycznego przepływu dóbr rzeczowych:
opracowanie nowej strategii dla rozwoju przedsiębiorstwa, czyli strategii logistycznej, przez budowę łańcuchów logistycznych,
zarządzanie logistyczno-marketingowe, umożliwiające dobór surowców i opakowań stosownie do zmieniających się potrzeb konsumentów,
symulacja komputerowa, pozwalająca na eksperymentowanie - bez ujemnych skutków dla obiektów rzeczywistych - i dzięki temu wybór rozwiązań optymalnych,
integracja czynności związanych z procesami logistycznymi przez modernizację struktur organizacyjnych i powołanie służb logistycznych,
objęcie całych łańcuchów logistycznych badaniami operacyjnymi do optymalizacji odcinkowych, co wymaga kompleksowej optymalizacji wielokryterialnej,
sterowanie przepływem materiałów i towarów, które prowadzi do optymalizacji fizycznego ich przepływu;
2) usprawnienie procesów informacyjno-decyzyjnych:
wprowadzenie postępu w technologii informatycznej (hardware i software w systemach sieciowych), który otwiera nowe możliwości w zakresie wspomagania zarządzania,
rozwój nowych technik produkcyjnych (komputerowo zintegrowane wytwarzanie, CIM) oraz transportowych, pozwalających na lepsze wykorzystanie systemów wspomagania komputerowego oraz zintegrowanych systemów zarządzania,
automatyczna identyfikacja za pomocą kodów kreskowych usprawniająca weryfikację informacji o przepływie dóbr,
elektroniczna wymiana danych (EDI), prowadząca do bezpapierowych systemów ewidencji,
analiza zamówień handlowych i nowe formy opracowania zleceń, przyczyniające się do lepszej realizacji porozumień handlowych;
3) utrzymanie optymalnych zapasów rzeczowych:
synchronizacja transportu z gospodarką zapasami, pozwalająca na wyznaczenie optymalnej wielkości partii dostaw i bezpiecznej częstotliwości dostaw,
pojawienie się nowoczesnych koncepcji zarządzania (np. zasady Just-in-Time, planowania potrzeb materiałowych - MRP, planowania zasobów produkcyjnych - MRP II, optymalizacji technologii produkcji czy planowania dystrybucji zasobów - DRP), prowadzących do coraz doskonalszych technik sterowania zapasami i przez to do ich optymalizacji,
zapewnienie terminowości dostaw przy podwyższanym poziomie jakości świadczenia usług, zwłaszcza przy realizacji zamówień, prowadzące do optymalizacji wielkości zapasów i zmniejszania kosztów magazynowania,
zagwarantowanie jakości (przez gotowość dostawczą, lepszą jakość przesyłek, terminowość, elastyczność w stosunku do zmian, niezawodność i dyspozycyjność środków transportu), zapewniające konkurencyjność produktów przedsiębiorstwa wobec innych partnerów na rynku;
4) synchronizacja infrastruktury procesów logistycznych:
koordynacja zamówień odbiorców z manipulacjami transportowymi, składowaniem i gospodarką opakowaniami dzięki prognozowaniu popytu, planowaniu potrzeb materiałowych oraz realizacji dostaw,
synchronizacja prac transportu zewnętrznego oraz wewnętrznego, z uwzględnieniem przeładunków i warunków magazynowania, a także odpowiednich środków transportu,
koordynacja wyboru źródeł zakupu, programowania oraz planowania potrzeb materiałowych i sterowania zapasami,
dobór systemu automatycznej identyfikacji w łańcuchach logistycznych,
dostosowanie procesów informacyjnych do działań dotyczących pozyskiwania i gromadzenia informacji oraz ich transformacji, prowadzącej do ustalenia potrzeb materiałowych;
5) analiza kosztów procesów logistycznych:
analiza kosztów w odniesieniu do infrastruktury logistycznej,
redukcja lub skrócenie czasu realizacji usług transportowych,
zmniejszenie lub redukcja zapasów, i - co za tym idzie - kosztów magazynowania,
zastosowanie metod ABC oraz XYZ do grupowania materiałów i towarów o jednorodnych kosztach i do oceny asortymentu przez pryzmat jego ,,cenności”, określanej np. udziałem w wartości łącznego zużycia,
wprowadzenie metod kontrolingu w zakresie kosztów dzięki odpowiednim narzędziom wspomagania komputerowego,
właściwe wykorzystanie czasu w układzie przestrzennym, co wpływa korzystnie na zmniejszenie kosztów,
włączenie do obsługi usługodawców logistycznych,
prowadzenie kompleksowego rachunku kosztów coraz bardziej rozbudowywanych łańcuchów logistycznych.
Zastosowanie logistyki w przedsiębiorstwie:
przez strategię logistyczną sytuuje przedsiębiorstwo w łańcuchu logistycznym, co korzystnie wpływa na zaopatrzenie i zbyt;
dzięki marketingowi logistycznemu zapewnia panowanie na rynkach zbytu i struktury asortymentowej towarów o właściwym poziomie jakości;
dzięki łańcuchom logistycznym umożliwia optymalizację przepływów dóbr rzeczowych i towarzyszących im informacji, zarówno przez odcinkowe, jak i wielokryterialne rachunki optymalizacyjne;
przyczynia się do wzrostu specjalizacji produkcji, skrócenia czasu realizacji zadań oraz zwiększenia elastyczności procesów produkcyjnych i dystrybucyjnych;
rozszerza zastosowania strategii zarządzania przepływem strumieni dostaw, mających na celu minimalizację zapasów (zasada Just-in-Time);
uwzględnia w ramach eurologistyki rosnącą liczbę powiązań produkcyjnych i dystrybucyjnym w układach regionalnych i międzykontynentalnych;
przyczynia się do współpracy przedsiębiorstw z logistycznymi centami dystrybucji jako przyszłościowymi rozwiązaniami łączenia producentów z konsumentami.
Kompleksowość rozwiązań logistycznych wymaga nie tylko integracji sieci komputerowych, lecz także (a może przede wszystkim) wykorzystania w nich całego dorobku teorii i praktyki w zakresie technologii informatycznej, marketingu, strategii systemów, łańcuchów zaopatrzeniowych, automatycznej identyfikacji oraz rachunków optymalizacyjnych, z zastosowaniem symulacji komputerowej.