Maria Czermikarz
DSA II
Prezydent - pozycja ustrojowa w systemie organów państwowych, kompetencje
Prezydent RP to organ wykonawczy, wypełnia istotne funkcje organizacyjno-władcze za pomocą wykonywania ustaw a także przez stanowienie prawa, jest to przykład tzw. Dualistycznej egzekutywy.
Prezydent jest głową państwa, najważniejszym przedstawicielem RP i gwarantem ciągłości władzy publicznej, wybierany przez naród. Jako organ egzekutywy wypełnia dwie funkcje:
strażnik przestrzegania konstytucji, korzystając z takich instrumentów jak: odmowa podpisania ustawy czy prawo zaskarżenia ustaw do TK
jest gwarantem suwerenności, bezpieczeństwa państwa nienaruszalności i niepodzielności terytorialnej
Za swoje czynności urzędowe odpowiada tylko w trybie odpowiedzialności konstytucyjnej przed TS, w tym za naruszenie Konstytucji i ustaw. Za przestępstwa odpowiada karnie także przed TS. Prezydent w stan oskarżenia może postawić zgromadzenie narodowe większością 2/3 głosów. Kadencja trwa 5 lat , sprawować ją może najwyżej 2 razy.
Akty urzędowe wydawane przez Prezydenta:
- rozporządzenie z mocą ustawy wydawane wyłączeni w czasie stanu wojennego na wniosek RM
- rozporządzenie zwykłe lub wykonawcze, które są aktami prawa powszechnie obowiązującego. W sferze wewnętrznej wydaje zarządzenia i postanowienia.
Inne uprawnienia:
- zarządzenie wyborów do Sejmu i Senatu
- zwołanie pierwszego posiedzenia tych izb
- zarządzenie referendum
- podpis pod ratyfikowaną umową międzynarodową
- wnioski do TS w ramach tzw. Pytania o treść prawa
Na niektórych aktach prezydenta wymagana jest kontrasygnata premiera. Ta cecha systemu parlamentarno-gabinetowego zapewnia współdziałanie prezydenta z rządem i jednolitość działania egzekutywy.
Prerogatywy prezydenta wykonywane osobiście bez konsekwencji:
w razie sporów zagranicznych współdziała z rządem i ratyfikuje, za zgodą wyrażoną ustawie, umowy międzynarodowe
w razie zwierzchnictwa sił zbrojnych obronności i bezpieczeństwa państwa na czas wojny i pokoju m. In. Zarządza stan wojenny, mobilizację i użycie sił zbrojnych
klasyczne uprawnienie głowy państwa:
- prawo łaski
- nadaje obywatelstwo
- nadaje ordery.