Twórczość Adama Mickiewicza
„Oda do młodości”
Oda to jeden z podstawowych gatunków literackich wywodzących się z greckiej liryki chóralnej. Utwór wierszowany, najczęściej stroficzny, o charakterze pochwalno - penegirycznym lub dziękczynnym; utrzymywany w patetycznym stylu opiewa wybitną postać, wydarzenie, instytucję lub wzniosłą ideę. W starożytnej Grecji oda była początkowo gatunkiem związanym z obrzędami religijnymi i świętami narodowymi; z czasem uległa specjalizacji jako pieśń sławiąca bohaterów. W renesansie (w języku łacińskim) uprawiana była przez poetów humanistów, natomiast w XVI-XVII w. przez liryków całej Europy -
w Polsce przez Jana Kochanowskiego. Szczególnie eksponowane miejsce zajmowała
w poetyce klasycyzmu jako zasadnicza forma liryczno - retorycznego przemówienia skierowanego do określonych adresatów, utrzymanego w wysokim stylu. Jej punkt rozwoju
w literaturze polskiej stanowiła twórczość Ignacego Krasickiego, Adama Naruszewicza
i Stanisława Trembeckiego, a następnie romantyków - Juliusza Słowackiego i Adama Mickiewicza.
„Oda do młodości” jest utworem przynależnym poetyką do klasycyzmu, lecz przełamuje już oświeceniowe ideały. Jest nie tylko piękną poezją ukazującą - dosadnie
i z pełnią życia - konflikt pomiędzy pokoleniem starców i młodych, ale i niesamowitym manifestem, którego brzmienie pokłada ufność w miłość, braterstwo i patriotyzm młodych utożsamianych z mocą rewolucyjnego przekształcenia rzeczywistości. To wizjonerskie wezwanie do zjednoczenia i walki wspólnoty z wrogiem sprawiły, że „Oda do młodości”
stała się jedną z najważniejszych proklamacji postawy walczącej o lepszy świat. Przez dziesiątki lat była punktem odniesienia dla innych manifestów ideowej postawy walki
i czynu.
Na przestrzeni wieków oda stała się rozbudowanym utworem poetyckim o charakterze patetycznego manifestu światopoglądowego, pozbawionym obowiązujących rygorów kompozycyjnych i weryfikacyjnych; uprawiano ją zarówno jako formę sposobną do wyrażania przeżyć związanych z uczestnictwem w działaniach zbiorowości, jak i gatunek pozwalający efektywnie nawiązywać do tradycji klasycystycznych.
„Romantyczność”
„Romantyczność” jest utworem poetyckim zawartym w tomiku poezji Adama Mickiewicza p.t. „Ballady i romanse”, wydanym w 1822 roku.
Jego akcja rozgrywa się w miasteczku - większej wsi, którą zamieszkują prości ludzie. Bohaterką jest Karusia. Dziewczyna jest pośrednikiem pomiędzy światem ludzi
i światem niematerialnym, bowiem rozmawia, dotyka i czule pieści - zmarłego przed dwoma laty - ukochanego Jędrka. Pozwala jej na to silne uczucie, którym go wciąż darzy. Jej zachowanie obserwuje mędrzec, który stwierdza, że kobieta jest obłąkana, tym samym negując istnienie jakichkolwiek sił ponadnaturalnych - w swym myśleniu kieruje się rozumem; podobnie jak część tłumu. Narrator - mimo iż również jest człowiekiem wykształconym- wierzy w widzenia Karusi, ponieważ ma rozbudzoną zdolność do współodczuwania, a jego serce przepełnione jest uczuciem. Część ludu popiera narratora -modli się i okazuje współczucie.
„Romantyczność” kończy się lapidarną pointą - „Miej serce i patrzaj w serce”. Utwór programowo głosi, że nadrzędnymi wartościami są przeczucie i intuicja, a przede wszystkim zdolność do empatii.