Ochrona zwierząt poddawanych doświadczeniom w świetle prawa i norm etycznych. Rozwój ustawodawstwa w ochronie zwierząt. Ustawa o ochronie zwierząt w Polsce.
Prekursorem badań eksperymentalnych na zwierzętach był Erasistratos z Keos (304-257 p.n.e.) - starożytny lekarz grecki, autor dzieł medycznych, współzałożyciel szkoły medycznej w aleksandryjskim Muzejonie.
Klaudiusz Galen z Pergamonu (129-199 n. e.) - grecki lekarz i przyrodnik był jednym z najważniejszych badaczy i eksperymentatorów. Był lekarzem gladiatorów. Z zachowanych przekazów wiemy, że choć nie prowadził sekcji zwłok ludzkich, to systematycznie prowadził je w przypadku zwierząt, a także dokonywał ich wiwisekcji. Badania fizjologiczne Galena były prowadzone w oparciu o wiwisekcje świń: „przecinał np. mięśnie międzyżebrowe i rdzeń kręgowy na różnych wysokościach. Dzieki temu dokonał szeregu trafnych odkryć". Badania i eksperymenty medyczne dotyczące ludzi dokonywał zwłaszcza na małpach, które, z racji podobieństwa anatomicznego, w taki sposób stały się substytutem ciała ludzkiego. Bezkrytyczne przekonanie o anatomicznej zgodności ciała małpy z ludzkim było jednak przyczyną wielu błędów w opisach i rozumowaniu i zaważyło na wiele wieków o wiedzy medycznej. Trzeba jednak przyznać, że dzięki wiwisekcjom i sekcjom małp Galen odkrył zasady funkcjonowania układu oddechowego oraz pokarmowego, obalając błędne przekonania Arystotelesa w tym względzie.
Jeremy Bentham (1748-1832r.) - angielski prawnik, filozof i ekonomista. Jako jeden z pierwszych zauważył, że zwierzęta cierpią. Także jako pierwszy zadał publicznie pytanie „Należy pytać nie o to, czy zwierzęta mogą rozumować ani czy mogą mówić, lecz czy mogą cierpieć?”. Sam był wegetarianinem.
Claude Bernard (1813-1878r.) - twórca współczesnego eksperymentu fizjologicznego w tym wiwisekcyjnego. Prowadził eksperymenty na żywych królikach. Dokonywał sekcji sympatycznego nerwu z okolicy szyi, aby zbadać wpływ tej ingerencji na ciepłotę ciała.
Jego prace wykazywały znaczenie homeostazy organizmu. Opisał rolę trzustki ślinianek i wątroby w procesie trawienia, a także drogę przebywaną przez tlen w organizmie.
Zbadał i opisał zasady reakcji odruchowej. Opracował podstawy biochemiczne glikogenu i kurary. Pionier nakłóć IV komory mózgu.
Rudolf Virchow (1821-1902r.) - niemiecki patolog i antropolog. W 1839 roku otrzymał stypendium wojskowe które pozwoliło mu na podjęcie studiów medycznych. Twórca teorii patologii komórkowej, która, choć błędna (wsławił się niefortunnymi polemikami m.in. z Pasteurem) walnie przyczyniła się do rozwoju współczesnej patologii. Jako jeden z pierwszych wykonywał biopsje, sformułował pojęcie białaczki i amyloidozy, pozostawił cenne prace na temat nowotworów, zakrzepów, zatorów i gruźlicy, zajmował się także mianownictwem medycznym. Rozszerzył teorię komórkową. Był przeciwnikiem stosowania wiwisekcji na zwierzętach.
1959r. - ZASADA 3R wprowadzona przez Williama Russela i Rexa Burcha - zasada humanitarnej metodyki doświadczalnej
1. REPLECMENT - zastąpienie doświadczeń na zwierzętach metodami In vitro (hodowle komórkowe, tkankowe), zastąpienie zwierzętami o niższym stopniu rozwoju ewolucyjnego;
2. REDUCTION - zmniejszenie liczby zwierząt poprzez lepsze wykorzystanie metod statystycznych;
3. REFINMENT - zmiana procedury eksperymentalnej na przysparzającą zwierzętom mniej cierpień.
Zasada 3R wyznacza kierunki poszukiwań metod alternatywnych. Poczynając od lat 60tych organizacje humanitarne i rządy poszukiwały metod alternatywnych: finansując je (Europejskie Centrum Walidacji Metod Alternatywnych - ECVAM uzyskuje także finansowanie, powstało w 1992r.)
Peter Singer (ur. 1946r.) - australijski etyk, opracował na gruncie filozoficznym i spopularyzował ideę wyzwolenia zwierząt, sam od lat 70. jest wegetarianinem, a jego dietę w dużej części można zaklasyfikować jako wegańską. Duży rozgłos przyniosła mu książka Animal Liberation (Wyzwolenie zwierząt), w której argumentuje, iż normy moralne nie powinny odnosić się jedynie do ludzi, lecz do wszystkich istot, które zdolne są odczuwać cierpienie. Stała się ona swego rodzaju biblią wielu obrońców praw zwierząt i wegetarian. Jego zdaniem nie ma dobrych powodów pozwalających nam na używanie zwierząt do zaspokajania naszych potrzeb. Jeśliby przestać opierać się na doktrynach religijnych ustalających arbitralnie jakościową różnicę między ludźmi i innymi gatunkami oraz zapomnieć o naszych utartych nawykach i pokusić się o przemyślenie problemu zwierząt na nowo, okaże się, że nasz obecny stosunek do nich jest radykalnie błędny. Jest znany z kontrowersyjnych poglądów bioetycznych: dopuszcza aborcję, zabijanie silnie upośledzonych niemowląt i eutanazję.
Tom Regan (ur. 1938r.) - amerykański filozof specjalizujący się w teorii praw zwierząt.
Jest autorem książek nt. filozofii praw zwierząt, które stały się jednym z głównych źródeł inspiracji ruchu wyzwolenia zwierząt. Twierdzi w nich, że zwierzęta niebędące ludźmi mają prawa moralne. Wywodzi swoje wnioski z filozofii Kanta, choć odrzuca jego przekonanie, że etyczne traktowanie należy się tylko istotom racjonalnym. Wskazuje, że sami przyznajemy wartość (a w konsekwencji traktujemy je zgodnie z wymaganiami etyki) noworodkom czy ludziom znacznie upośledzonym.
Korzyści z eksperymentowania na żywych zwierzętach można wymienić w kilku sferach:
1. Korzyści ekonomiczne:
• Zwierzęta doświadczalne są tanie, dla przykładu hodowla myszy czy szczurów nie stanowi poważnego obciążenia dla laboratoriów. Jeśli nawet jest możliwe prowadzenie analogicznych doświadczeń na ludziach, to koszty
ich są wielokrotnie wyższe.
• Lekarze i naukowcy nabywają koniecznych umiejętności ćwiczą na tanich i łatwo wymiennych zwierzętach, przez co skuteczność
operacji dokonywanych na ludziach znacząco wzrasta.
2. Korzyści medyczne (terapeutyczne):
• Eksperymenty na zwierzętach pozwalają uniknąć kosztownych błędów i jeszcze przed wprowadzeniem do obrotu handlowego określić niepożądane skutki uboczne bądź przeciwwskazania stosowania niektórych terapii chirurgicznych i farmakologicznych.
3. Korzyści ekologiczne:
• Eksperymenty potwierdzają jedność biologiczną wszystkich organizmów żywych (biojedność) oraz wpływ przynajmniej niektórych czynników związanych z działalnością człowieka na życie w ogóle, jak i na pojedyncze gatunki bądź organizmy.
4. Korzyści naukowe:
• Łatwość osiągnięcia przedmiotu badań i prosta powtarzalność poszczególnych eksperymentów z uwagi na powszechność występowania materiału poddawanego doświadczeniom. Dzięki temu rezultaty badań są powtarzalne i nie zależą od stanu środowiska zewnętrznego.
Negatywne skutki prowadzenia eksperymentów
1. Skutki moralne:
• Obniżenie ogólnego poziomu wrażliwości moralnej, w tym zwłaszcza pracowników nauki poddających eksperymentom i wiwisekcjom żywe organizmy. Zwierzętom poddawanym eksperymentom zadaje się niekonieczne cierpienie, co może się przenieść na kolejne kontakty ze środowiskiem naturalnym a nawet ujawniać się w stosunkach z innymi ludźmi.
• Uprzedmiotowienie zwierząt - w stosunku do zwierząt poddanych eksperymentom stosuje się nazwy pochodzące z procesów technologicznych jak np. „obiekt doświadczalny", „próbka nr ..." itp., co powoduje instrumentalne ich traktowanie.
• Efekt gradualizmu - dopuszczalność pewnych praktyk badawczych skutkuje przyzwalaniem na coraz to nowe eksperymenty stanowiące logiczną kontynuację dotychczas prowadzonych. W ten sposób efekt końcowy takiego rozszerzania ich zakresu „jest dramatyczną zmianą w stosunku do sytuacji początkowej. Takie małe kroki bywają niezauważalne aż do chwili, kiedy jakiś przypadek spowoduje niebezpieczny skutek; wówczas się go niweluje i próbuje formułować dopuszczalne granice takich interwencji", na nowym coraz wyższym poziomie.
2. Skutki ekologiczne:
• hodowla zwierząt laboratoryjnych poza naturalnym środowiskiem oraz „konstruowanie" organizmów transgenicznych o z góry zaplanowanych właściwościach może zmienić historię każdego gatunku zwierząt wykorzystywanych w doświadczeniach a w efekcie i wpłynąć na stan ziemskiego ekosystemu.
Skutki niewymierne i uboczne prowadzanie badań na zwierzętach:
• Akcje sprzeciwu przeciwko wiwisekcjom poprawiają stan wiedzy biologicznej społeczeństwa.
• Konsumenci zaczynają rozróżniać producentów leków, kosmetyków oraz placówki naukowe jako ekologiczne (nieprowadzące eksperymentów na żywych zwierzętach) i nieekologiczne, co w efekcie wymusza większą dbałość producentów o wprowadzanie do produkcji technologii sprzyjających środowisku.
• Protesty uwrażliwiają także społeczeństwo na cierpienie nie tylko ludzi ale i sfery non-human. Efektem tego jest poprawa stanu moralności w społeczeństwie.
• Opór przed prowadzeniem wiwisekcji na zwierzętach może przyczynić się do propagowania zdrowego stylu życia, co poprzez poprawę stanu zdrowia obywateli w znaczący sposób może zmniejszyć zapotrzebowanie na tego typu doświadczenia
• Skuteczność form protestu niewątpliwie integruje społeczeństwa i przygotowuje je do kolejnych działań w obronie praw ludzi i innych organizmów żywych.
• Rozpowszechnianie się wegetarianizmu i ruchów obrońców praw zwierząt.
• Powstawanie licznych organizacji broniących praw zwierząt (Greenpeace, PGTA, FWZ)
USTAWODAWSTWO
Ustawa przeciw okrutnemu traktowaniu bydła
Uchwalona w 1822r. przez Parlament Zjednoczonego Królestwa
Dotyczyła takich zwierząt, jak wół, jałówka, owca czy krowa.
W 1835 roku rozszerzona o kolejne gatunki (m.in. psy i niedźwiedzie).
W 1849 uchwalono nową ustawę, uchylającą dwie poprzednie, żadna z nich jednak nie odnosiła się bezpośrednio do problemu prowadzenia doświadczeń na zwierzętach!
Pierwsza ustawa przeciw okrucieństwu wobec zwierząt została uchwalona w Wielkiej Brytanii w roku 1876r. Zawierała ona przepisy dotyczące wykorzystania zwierząt w eksperymentach medycznych i wprowadzała pierwsze regulacje prawne.
ICLAS - The International Council for Laboratory Animal Science (1979r.)
jest jedynym ośrodkiem w świecie testowania i weryfikacji jakości zwierząt laboratoryjnych, jest to organizacja międzynarodowa i pozarządowa, nie przynoszącą dochodów
Celem ICLAS jest międzynarodowa współpraca w zakresie badań nad poprawą zdrowia zarówno ludzi jak i zwierząt, poprzez promowanie wysokiego poziomu badań biomedycznych z użyciem zwierząt oraz troski o zapewnienie zwierzętom humanitarnej opieki w trakcie prowadzonych badań naukowych
Zadania ICLAS:
wspieranie i koordynowanie działań zmierzających do rozwijania wiedzy o zwierzętach laboratoryjnych w skali ogólnoświatowej, a zwłaszcza w krajach rozwijających się
wspieranie działań mających na celu podnoszenie i definiowanie jakości zwierząt
monitorowanie stanu ich zdrowia oraz cech biologicznych
zbieranie i rozpowszechnianie informacji z zakresu wiedzy na temat zwierząt laboratoryjnych
rozwijanie i harmonizowanie ogólnoświatowych działań mających na celu właściwe stosowanie zwierząt
wspieranie działań mających na celu przestrzeganie zasad humanitarnego traktowania zwierząt używanych w badaniach naukowych
rozpowszechnianie i wspieranie realizacji zasad 3 R
Rada Europy - 1986r - uchwalenie dyrektywy 86/609/EWG
Dyrektywa o ochronie zwierząt używanych w eksperymentach i do innych celów naukowych
Sporządzono w Brukseli, dnia 24 listopada 1986 roku
Zawiera m.in. następujące definicje:
zwierzę - każdy żyjący gatunek kręgowca nie będący istotą ludzką, łącznie z wolnożyjącymi larwami i/lub zdolnymi do rozmnażania formami larwalnymi, ale z wyłączeniem form płodowych lub embrionalnych, jeśli dalej nie określono inaczej
doświadczenie - jakiekolwiek wykorzystanie zwierzęcia do celów doświadczalnych lub innych celów naukowych, które może u niego spowodować ból, cierpienie, silny niepokój lub trwałe uszkodzenie, łącznie z wszelkimi czynnościami mającymi na celu lub powodującymi urodzenie się zwierzęcia w każdej z wymienionych sytuacji, ale z wyłączeniem najmniej bolesnych sposobów zabijania lub znakowania zwierząt przyjętych w nowoczesnej praktyce (t.j. sposobów "humanitarnych"); doświadczenie rozpoczyna się, gdy zwierzę zostaje po raz pierwszy przygotowane do wykorzystania, a kończy, gdy nie mają już być wykonywane żadne dalsze obserwacje związane z celem tego doświadczenia; eliminowanie bólu, cierpienia, silnego niepokoju lub trwałego uszkodzenia poprzez skuteczne zastosowanie znieczulenia, środków przeciwbólowych lub innych metod nie powoduje wyłączenia wykorzystania zwierzęcia z tego określenia; praktyki niedoświadczalne, rolne i kliniczno-weterynaryjne są wyłączone
prawidłowo znieczulony - pozbawiony czucia przez znieczulenie (miejscowe lub ogólne), tak samo skuteczne, jak stosowane w prawidłowej praktyce weterynaryjnej
humanitarny sposób zabijania - zabijanie zwierzęcia z zadaniem mu zależnie od gatunku minimum cierpienia fizycznego i psychicznego.
Polska:
Rozporządzenie Prezydenta RP o ochronie zwierząt (z dnia 22 marca 1928r).
Zostało uzupełnione rozporządzeniem Ministra Szkolnictwa Wyższego w 1950r. - w całości zostało poświęcone zagadnieniom dokonywania doświadczeń na zwierzętach.
Ustawa o ochronie zwierząt z dn. 21 sierpnia 1997r.
Rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i sposobu transportu zwierząt
Rozporządzenie w sprawie zasad i warunków wyłapywania bezdomnych zwierząt
Rozporządzenie w sprawie wykazu ras psów uznawanych za agresywne
Rozporządzenie w sprawie kwalifikacji i zakresu uprawnień zawodowych osób nie posiadających tytułu lekarza weterynarii
Rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy uboju zwierząt i przetwórstwie mięsa
Rozporządzenie w sprawie kwalifikacji osób uprawnionych do zawodowego uboju, dopuszczalnych metod uśmiercania zwierząt stosownie do gatunku oraz organów uprawnionych do kontroli działalności osób, które zawodowo trudnią się ubojem zwierząt
Rozporządzenie w sprawie minimalnych warunków utrzymywania poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich
Rozporządzenie w sprawie minimalnych warunków utrzymywania poszczególnych gatunków zwierząt wykorzystywanych do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych
Ustawa o doświadczeniach na zwierzętach z dn. 21 stycznia 2005r.
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków utrzymywania zwierząt w hodowlach zwierząt laboratoryjnych oraz w jednostkach prowadzących doświadczenia lub testy z dn. 24 lutego 2005 r.
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia schronisk dla zwierząt
Ustawa o ochronie zwierząt z dn. 21 sierpnia 1997r.
ROZDZIAŁY:
1. Przepisy ogólne;
2. Zwierzęta domowe;
3. Zwierzęta gospodarskie;
4. Zwierzęta wykorzystywane do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych;
5. Zwierzęta w ogrodach zoologicznych (UCHYLONY - art. 19 i 20);
6. Zwierzęta wolno żyjące (dzikie);
7. Transport zwierząt;
8. Zabiegi na zwierzętach;
9. Procedury doświadczalne z użyciem zwierząt (UCHYLONY art. 28-32);
10. Ubój, uśmiercanie i ograniczenie populacji zwierząt;
11. Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt;
12. Przepisy karne;
13. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe.
Przepisy ogólne:
Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.
W sprawach nie uregulowanych w ustawie do zwierząt stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rzeczy.
Organy administracji publicznej podejmują działania na rzecz ochrony zwierząt, współdziałając w tym zakresie z odpowiednimi instytucjami i organizacjami krajowymi i międzynarodowymi.
W celu realizacji przepisów ustawy Inspekcja Weterynaryjna oraz inne właściwe organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego współdziałają z samorządem lekarsko-weterynaryjnym oraz z innymi instytucjami i organizacjami społecznymi, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.
Ustawa o doświadczeniach na zwierzętach z dn. 21 stycznia 2005r.
ROZDZIAŁY:
1. Przepisy ogólne;
2. Zasady wykorzystywania zwierząt do doświadczeń;
3. Utrzymywanie zwierząt doświadczalnych;
4. Hodowla zwierząt laboratoryjnych lub dostarczanie zwierząt doświadczalnych;
5. Jednostki i procedury doświadczalne;
6. Komisje etyczne do spraw doświadczeń na zwierzętach;
7. Nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy;
8. Przepisy karne;
9. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy dostosowujące, przejściowe i końcowe.
1. Przepisy ogólne
Pojęcia:
Zwierzęta laboratoryjne - zwierzęta doświadczalne hodowane w obiektach jednostek hodowlanych lub doświadczalnych, w szczególności: myszy, szczury, świnki morskie, chomiki złote, króliki, psy, koty, przepiórki oraz zwierzęta naczelne.
Metody alternatywne - metody badawcze lub dydaktyczne, które umożliwiają wyeliminowanie użycia żywych zwierząt, zmniejszenie ich liczby lub złagodzenie doświadczenia.
5. Jednostki i procedury doświadczalne
Jednostkami doświadczalnymi są:
jednostki organizacyjne szkół wyższych
instytuty naukowo-badawcze
placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk
urzędowe laboratoria weterynaryjne
wytwórnie produktów leczniczych i biopreparatów
jednostki organizacyjne posiadające specjalistyczne laboratoria, wykonujące badania produktów leczniczych, środków spożywczych, substancji i preparatów chemicznych, środków ochrony roślin, produktów biobójczych i organizmów genetycznie zmodyfikowanych, jeżeli obowiązek przeprowadzania takich badań wynika z odrębnych przepisów [...]
Komisje etyczne do spraw doświadczeń na zwierzętach
Utworzenie Krajowej Komisji Etycznej, do której należy:
ustalanie i przekazywanie lokalnym komisjom etycznym standardów przeprowadzania doświadczeń na zwierzętach oraz stopnia inwazyjności tych doświadczeń
powoływanie lokalnych komisji etycznych i określanie ich właściwości miejscowej
rozpatrywanie odwołań od uchwał lokalnych komisji etycznych
przedstawianie lokalnym komisjom etycznym, właściwym organom, organizacjom lub jednostkom organizacyjnym opinii i wniosków w sprawach etycznych standardów przeprowadzania doświadczeń na zwierzętach
W skład Krajowej Komisji Etycznej wchodzi 12 członków - przedstawicieli nauk biologicznych, medycznych, rolniczych, weterynaryjnych i humanistycznych oraz 3 członków - przedstawicieli organizacji pozarządowych, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.
Kadencja Krajowej Komisji Etycznej trwa 4 lata.
Członków Krajowej Komisji Etycznej powołuje minister właściwy do spraw nauki.
Zadania Lokalnych Komisji Etycznych
wyrażają zgodę na przeprowadzanie doświadczeń
sprawują nadzór nad prowadzeniem doświadczeń
W skład lokalnej komisji etycznej wchodzi 7 członków - przedstawicieli nauk biologicznych, medycznych, rolniczych, weterynaryjnych i humanistycznych oraz 2 członków - przedstawicieli organizacji pozarządowych, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.
Kadencja LKE trwa 4 lata
Członkowie KKE i LKE w zakresie wykonywania zadań określonych w ustawie są niezależni od organów administracji publicznej i jednostek doświadczalnych. Są także zobowiązani do nieujawniania informacji, które uzyskali w związku z wykonywaniem obowiązków w tych komisjach.
7. Nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy
Inspekcja Weterynaryjna sprawuje nadzór nad utrzymywaniem, hodowlą, prowadzeniem ewidencji zwierząt doświadczalnych w jednostkach doświadczalnych, jednostkach hodowlanych i u dostawców.
Inspekcja Weterynaryjna ma prawo do kontroli jednostek doświadczalnych m.in. do:
wstępu do wszelkich obiektów oraz miejsc lub pomieszczeń, w których zwierzęta doświadczalne są hodowane, utrzymywane lub poddawane doświadczeniom
żądania pisemnych lub ustnych informacji w zakresie objętym kontrolą
żadania okazywania i udostępniania dokumentów dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na hodowli zwierząt laboratoryjnych lub dostarczaniu zwierząt doświadczalnych oraz dokumentów dotyczących przeprowadzania doświadczeń.
Minister właściwy do spraw nauki ogłasza corocznie do dnia 30 czerwca, w drodze obwieszczenia, w dzienniku urzędowym ministra raport za rok ubiegły dotyczący wykorzystania zwierząt doświadczalnych.
Raport zawiera dane:
liczbie zwierząt
wykorzystanych do doświadczeń, z podziałem na gatunki
wykorzystanych do doświadczeń, o których mowa w art.1 ust.2 (konieczność wykonywania doświadczeń)
wykorzystanych do doświadczeń, których obowiązek wynika z przepisów wymienionych w art. 16 ust. 1 ptk 6 (preparaty farmaceutyczne, chemiczne itd.)
dotyczące stopnia inwazyjności przeprowadzanych doświadczeń
Nie ma systemu prawa, w którym zwierzęta byłyby traktowane jako podmioty, a nie przedmioty praw. W większości tych systemów zwierzęta korzystają jednak ze szczególnej pozycji. Jako istoty żywe i zdolne odczuwać cierpienie powinny być traktowane tak, aby tego cierpienia nie odczuwały, jeśli nie jest to konieczne (np. w związku z ubojem, odstrzałem etc.).
Prawa zwierząt w praktyce:
Większość grup, organizacji i stowarzyszeń deklarujących działalność na rzecz praw zwierząt ogranicza się do prowadzenia akcji informacyjnych, działalności wydawniczej i wpływania na organy ustawodawcze. Istnieje jednak niewielka, choć warta odnotowania i rosnąca grupa aktywistów, którzy swoją działalność opierają na tzw. akcjach bezpośrednich, polegających na uwalnianiu zwierząt z miejsc, gdzie poddawane są cierpieniom oraz na niszczeniu mienia. Akcje te w założeniu mają spowodować zwrócenie uwagi publicznej na istniejący problem oraz realny uszczerbek finansowy firm wykorzystujących zwierzęta do eksperymentów. Według ALF nie dochodzi tu do kradzieży, ponieważ uważa się zwierzęta za istoty wolne.
Z uwagi na zdecydowanie negatywny odbiór akcji bezpośrednich przez opinię publiczną (w Stanach Zjednoczonych FBI ogłosiło, że traktuje Animal Liberation Front i Earth Liberation Front jako rodzime organizacje terrorystyczne). Wszystkie organizacje potępiają akcje z użyciem przemocy skierowane przeciwko ludziom.