Medycyna Ratunkowa. Wykład z dnia 11. 05. 2003r.
Wstrząs
Wstrząs jest to zespół zaburzeń wodno-elektrolitowych i metabolicznych z niedostatecznym zaopatrzeniem w tlen ważnych dla życia narządów, innymi słowy- ograniczenie użytkowania tlenu przez komórki narządów ważnych dla utrzymania właściwej homeostazy.
Wstrząs może współistnieć z wieloma chorobami.
By nie doszło do wstrząsu musi być zachowana sprawna wentylacja, krążenie i dyfuzja w pęcherzykach płucnych.
Etiologia wstrząsu:
Wszystkie przyczyny, które prowdzą do dysproporcji pomiędzy objętością krwi krążącej o objętością łożyska naczyniowego,
- oligowolemia wstrząs krwotoczny, hipowolemiczny
-powiększenie łożyska naczyniowego - septyczny, toksyczny, anafilaktyczny, neurogenny (bólowy), rdzeniowy (brak adrenaliny i noradrenaliny),
Zaburzenia pracy serca - wstrząs kardiogenny:
osłabienie kurczliwości mięśnia sercowego,
utrudnienie napełniania serca (zab. Rytmu, tachykardia, odma prężna),
wzrost obciążenia następczego ( arterload),
Niewydolność ukł. oddechowego (wstrząs płucny),
zaburzenia wentylacji,
zaburzenia perfuzji,
zaburzenia dyfuzji,
Nieprawidłowe funkcjonowanie krwinek czerwonych (wstrząs hemolityczny):
anemia sierpowata,
wzmożona hemoliza krwinek czerwonych,
Patogeneza:
-Spadek R/R przy prawidłowym działaniu baroreceptorów zatoki szyjnej
- Reakcja adrenergiczna - współczulna , obkurczenie naczyń żylnych -
centralizacja krążenia,
Aktywacja układu renina-angiotensyna-aldosteron w konsekwencji zatrzymanie sodu
Obraz kliniczny:
Układ krążenia :tachykardia, spadek R/R, nitkowate HR, zapadanie żył,
Układ oddechowy: płytki , szybki oddech, sinica,
Układ moczowy: skąpomocz, bezmocz,
Układ pokarmowy : nudności, wymioty, biegunka,
Skóra: blado-sina, zlana potem,
OUN : zaburzenia świadomości.
Wskaźnik wstrząsowy: Stosunek częstości tętna do ciśnienia skurczowego
Norma 0,5
Powrót włośniczkowy 2 sekundy.
Powikłania :
Ostra niewydolność nerek , ciśnienie <60 mm Hg,
Zespół ostrej niewydolności oddechowej,
DIC -wykrzepianie
Leczenie „Wstrząs to chwilowa przerwa w drodze do śmierci”
Chorzy nie mogą stale pozostawać we wstrząsie .
Cele leczenia:
Usunięcie przyczyny wstrząsu.
Przywrócenie adekwatnej objętości krwi,
Zwalczanie zaburzeń oddechowych,
Zwalczanie zaburzeń metabolicznych,
Zapobieganie powikłaniom: ostrej niewydolności nerek, oddechowej, DIC
11.Ocena objętości krwi:
Ciśnienie skurczowe krwi; 90-100 mm Hg.(wyższe tylko w zagrożeniu wgłobienia mózgu),
OCŻ około 12-13 cm H2O (wypełnienie żył szyjnych i nasady języka),
Postępowanie przedszpitalne:
Zapewnić drożność dróg oddechowych, podać tlen,
Ułożyć chorego: wstrząs kardiogenny- pozycja półsiedząca , oligowolemiczny - pozycja leżąca z nogami uniesionymi powyżej poziomu głowy,
Ochronić przed utratą ciepła: koce , folie termiczne,
Założyć dwa wkłucia do żył obwodowych,
Przetaczać płyny: 15-20 ml./ kg. masy ciała,
Monitorować i przewieźć do szpitala.