Przyczyny kolonializmu niemieckiego:
Polityka kolonialna państw europejskich na przełomie XIX i XX wieku była ściśle związana z rozwojem kapitalizmu. Nowe kolonie dawały możliwość nieograniczonych rynków zbytu poza granicami kraju. Wygrana wojna z Francją i zjednoczenie Niemiec w 1871 roku spowodowały rozwój gospodarczy nowo utworzonego Cesarstwa Niemieckiego. Ponadto Niemcy nieustannie rozbudowywali swoją flotę, która była poważnym zagrożeniem dla Brytyjczyków. Dodatkową niechęć Wielkiej Brytanii wobec Niemców powodował import niemieckich towarów, który negatywnie wpływał na rozwój rodzimej produkcji. W celu odróżniania kraju pochodzenia towarów, tworzono naszywki z miejscem produkcji - "Made in Germany".
Politykę kolonialną Niemiec określano mianem Weltpolitik (polityki światowej). Była to jednak spóźniona reakcja Cesarstwa Niemieckiego, gdyż większość kolonii została już wcześniej rozdzielona między inne kraje europejskie, w szczególności przez Wielką Brytanię i Francję. Mimo tego Niemcy nie składali broni, a ich polityka zagraniczna skoncentrowana była w 3 różnych kierunkach:
-Daleki Wschód
-Bliski Wschód
-Afryka
Główne narzędzia w prowadzeniu polityki:
Głównym narzędziem w ekspansji terytorialnej był Związek Wszechniemiecki. Ta niezwykle sprawnie działająca organizacja skupiała w swoich szeregach około 22 tysiące członków. Miała ona bardzo silne oparcie w Partii Narodowo-Liberalnej, czy też w Partii Konserwatywnej. Działalność organizacyjna Związku rozciągała się na wszystkie zakątki świata i obejmowała miejsca, w których żyły silnie skupione grupy ludności niemieckiej. Ważne znaczenie dla rozwoju Związku Wszechniemieckiego mieli czołowi przemysłowcy niemieccy, m.in. Krupp, Kandorf, Stinnes czy Tyssen.
Ekspansja na Dalekim Wschodzie:
Głównym celem polityki zagranicznej było opanowanie rynku chińskiego. Jedyną możliwością realizacji tych planów było porozumienie z Rosją, przy jednoczesnym konkurowaniu z Japonią i Wielką Brytanią, które miały bardzo silne wpływy na terenach Chin. W 1897 roku zamordowano kilku niemieckich zakonników, co spowodowało, że armia niemiecka wylądowała na przylądku Kiauczou. W efekcie tych działań, a także słabości rządu chińskiego w 1898 roku zawarto układ na mocy którego, Niemcy otrzymali w dzierżawę na 99 lat przylądek Kiauczou wraz z przylegającym wybrzeżem o powierzchni 501 km² z około 35 tysiącami mieszkańców. W 1900 roku Niemcy zaangażowali się w pomoc Burom (potomkom holenderskich osadników) w czasie powstania bokserów wymierzonego w Brytyjczyków, którzy nie chcieli dopuścić do utraty roli hegemona na tym terenie. W efekcie Niemcom nigdy nie udało się poszerzyć swoich stref wpływów na tym terenie.
Bliski Wschód:
Ważnym terenem ekspansji na tym terenie była Turcja. W 1888 roku rząd turecki wydał Bankowi Niemieckiemu koncesję na budowę linii kolejowych Izmir-Angora. Kolejne zbliżenie nastąpiło w 1898 roku, kiedy to Wilhelm II Hohenzollern przybył na spotkanie z sułtanem tureckim. Zapewniło to nową strefę wpływów dla kapitału niemieckiego, bowiem w 1899 roku Niemcy otrzymali koncesję na budowę linii kolejowej Berlin-Bagdad. Dla Brytyjczyków był to wyraźny sygnał do imperialnych zapędów Cesarstwa Niemieckiego, co zagrażało brytyjskim wpływom w rejonie Kanału Sueskiego.
Afryka:
Zdobycze kolonialne w Afryce datuje się na lata osiemdziesiąte XIX wieku.Do głównych zdobyczy na tym terenie należały: Niemiecka Afryka Południowo-Zachodnia, Niemiecka Afryka Wschodnia, Togo, a także Kamerun. Chęć uzyskania kolonii w Afryce była w głównej mierze spowodowana koniecznością rezygnacji ze zdobyczy w Azji Południowo-Wschodniej. Dlatego też głównym kierunkiem działań niemieckich stał się kontynent afrykański. Jednak Anglia i Francja mające olbrzymie wpływy na tych terenach, za wszelką cenę nie chciały dopuścić by Niemcy uzyskały nowe ziemie. W konsekwencji doprowadziło to do antagonizmów francusko- niemieckich, które ulegały ciągłym zaostrzeniom i prowadziły do poważnych kryzysów dyplomatycznych.
Pierwszy kryzys marokański:
Na początku XX wieku niemiecka ekspansja skierowała się w stronę Afryki Północnej, a dokładniej Maroka, które było jedynym niepodległym krajem w tym rejonie. Działania te spotkały się z ogromnym sprzeciwem zarówno Anglii jak i Francji. Na skutek bezkompromisowej polityki niemieckiej w latach 1905-1906 doszło do ogromnego napięcia na arenie międzynarodowej, co groziło wybuchem wojny. W 1905 roku sułtan Abd al-Aziz spotkał się z Wilhelmem II, który przybył do Tangeru. Cesarz niemiecki dał sygnał do niepodległości dla Maroka. W ten sposób chciano przetestować trwałość "serdecznego porozumienia" francusko-brytyjskiego. Jednak zapewnienia brytyjskie o pomocy dla Francji załagodziły niemieckie zapędy. W konsekwencji, w 1906 roku zwołano konferencje w Algeciras. Na jej mocy podtrzymano niepodległość Maroka, utworzono Marokański Bank Państwowy, oraz wprowadzono kontrolę Francji i Hiszpanii nad miejscową policją. W ten sposób I kryzys marokański został załagodzony.
Drugi kryzys marokański:
Rezultaty konferencji w Algeciras nie zadowoliły ani Francji, ani Niemiec. W 1907 roku po obaleniu sułtana al-Aziza Francuzi próbowali wykorzystać niespokojną sytuację w Maroku. Do Casablanki wysłano desant 3000 żołnierzy. W 1908 roku 5 dezerterów francuskiej Legii Cudzoziemskiej zbiegło z armii i schroniło się w konsulacie niemieckim. Kolejne zaognienie sytuacji nastąpiło w 1911 roku, kiedy to wybuchło powstanie w okolicach Fezu. Sytuację próbowali wykorzystać Francuzi, którzy w sile 8000 żołnierzy wkroczyli do kraju pozbawiając go niepodległości. Reakcja Niemców była natychmiastowa - do portu w Agadirze wpłynęła niemiecka „Pantera”; wojna wisiała na włosku. Jednak zapewnienia Davida Lloyd George'a o pomocy Francji na wypadek wojny spowodowała, że Niemcy wycofali się. Konsekwencją II kryzysu marokańskiego był francuski protektorat nad Marokiem; w zamian jednak Francuzi zobowiązali się oddać Niemcom swoją posiadłość w Afryce - Kongo Francuskie.
Zdobycze niemieckie:
Niemiecka polityka kolonialna była mocno związana z narodzinami niemieckiego imperializmu. W efekcie na przełomie XIX i XX wieku Cesarstwo Niemieckie stało się posiadaczem szeregu kolonii na całym świecie:
AZJA:
-przylądek Kiauczou (dzierżawa od 1898)
AFRYKA:
-Niemiecka Afryka Wschodnia (1885-1890)
-Niemiecka Afryka Południowo- Zachodnia (1884-1890)
-Kamerun (1884)
-Togo (1884)
OCEANIA:
-Wyspy Marshalla (1885)
-Nauru (1888)
- Samoa Zachodnie (1898)
- Karoliny (1899)
-Mariany (1899)
- Niemiecka Nowa Gwinea (Archipelag Bismarcka, Ziemia Cesarza Wilhelma, Wyspy Salomona)
Korzyści i konsekwencje:
Z pośród niemieckich zdobyczy kolonialnych najważniejsze znaczenie strategiczno- polityczne i gospodarcze miały kolonie w Afryce. Jednak ich obszar, bogactwa naturalne i możliwości eksploatacji były mocno ograniczone, dlatego też szybko rozwijające się Niemcy ciągle poszukiwały nowych kolonii. Jednak większość terytoriów była zagarnięta przez inne kraje, dlatego też Cesarstwo Niemieckie za wszelką cenę starało się walczyć o nowe tereny, mimo że groziło to wybuchem wojny światowej.
