I FUNKCJE PRAWA I POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

1. Funkcje - typowe, zamierzone, odpowiadające wyznaczonemu celowi efekty działania określonego urządzenia prawnego

2. Doktryna (Wróblewski) dzieli funkcje prawa na 3 kategorie:

1. podstawowe - związane z funkcjami samego państwa; elementy normatywne kontroli społecznej

2. pochodne - możemy je przypisać różnym gałęziom prawa

3. techniczne - środki za pomocą. których są realizowane funkcje podstawowe i pochodne - nakazy, zakazy, gratyfikacje, dozwolenia

3. Praktyczny podział funkcji prawa:

1. ochronna - zagwarantowanie przestrzegania prawa przez zastosowanie środków przymusu - 3 aspekty

1. ochrona interesu publicznego (dobra wspólnego)

2. ochrona interesów indywidualnych

1. mogą one być kolidujące, neutralne lub zgodne z interesem publicznym

3. ochrona słabszych - dać szansę wydźwignięcia się - dać wędkę a nie rybę

2. organizacyjna - zapewnienie ładu zbiorowego

1. konieczna jest skuteczność i efektywność społeczna

3. wychowawcza - kształtowanie pozytywnych postaw wobec prawa

4. Funkcje prawa procesowego

1. funkcja ochronna

1. funkcja ochronna interesu indywidualnego

1. prawo reguluje sytuację prawną strony, a zatem określa jej prawa i obowiązki - uniezależnia to stronę w zakresie podej­mowania obrony swoich interesów od dobrej lub złej woli organu prowadzącego postępowanie

2. nałożenie na organy administracji publicznej obowiązku uwzględnienia interesu indywidualnego z urzędu

3. zapewnienie dodatkowych uprawnień „stronie słabszej”

4. funkcja procesowa adwokata, pozwanego, powoda, sądu, prokuratora

2. funkcja ochronna interesu społecznego

1. nałożenie na organy administracji publicznej obowiązku uwzględnienia interesu społecznego

2. udział organizacji społecznej na prawach strony w postępowaniu adm.

3. wprowadzenie wyjątków od zasady reformationis in peius

2. funkcja porządkująca - narzucenie jednolitości wzorców w procesie

1. są pewne schematy i konieczność zachowania ściśle jednakowych elementów

3. funkcja instrumentalna - procedura powinna zapewniać skuteczność i efektywność działania

5. Prawo procesowe służy realizacji prawa materialnego (pełni funkcje służebne wobec niego), ale oprócz tego realizuje również funkcje samodzielne (w indywidualizacji stosowania prawa) np. przepis materialny mówi, że jeśli spełnione są warunki to należy przyznać pozwolenie na broń, ale o jakie warunki chodzi określa procedura

II HISTORIA

1. INNE KRAJE

1. HISZPANIA

1. zdaniem Wiener i profesora pierwszą kodyfikacją post. administracyjnego była ramowa ustawa hiszpańska z 1889 r., umocowująca ministrów do uregulowania w ich resortach szczegółowego trybu postępowania administracyjnego

2. AUSTRIA

1. 1875 r. - powołanie Wiedeńskiego Trybunału Administracyjnego

1. sąd 1-instancyjny, kasacyjny, który wydawał rozstrzygnięcia dotyczące trybu postępowania organów administracyjnych

2. 1896 r. - regulacja określająca zasady wnoszenia odwołań od decyzji

3. 21 lipca 1925 r. - ustawa o postępowaniu administracyjnym

1. jej wzorce wykorzystywane są w naszym kręgu kulturowym

2. z pewnymi zmianami obowiązuje do dziś

3. towarzyszyły jej jeszcze 3 ustawy:

1. o prawie i postępowaniu karno-administracyjnym

2. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

3. ustawa zawierająca przepisy wprowadzające wszystkie trzy ustawy

3. Kraje niemieckie

1. pojawiają się tzw. procedury sporno-administracyjne, podporządkowane zasadom procesu cywilnego lub karnego i zawierające elementy tych procedur

2. Pierwsza polska kodyfikacja postępowania administracyjnego OGÓLNEGO - została dokonana w kilku stadiach

1. 2 sierpnia 1919 r. - tymczasowa ustawa o organizacji władz administracyjnych II instancji

1. porządkowała tok instancji

2. Konstytucja Marcowa z 1921 r. - ustanowiła zasadę dwuinstancyjności i zapowiedziała utworzenie NTA

3. 1 sierpnia 1923 r. - ustawa w sprawie środków prawnych od orzeczeń władz administracyjnych

1. uregulowała jednolicie dla całego obszaru państwa zasady i tryb wnoszenia odwołań od decyzji administracyjnych oraz wznowienia postępowania administracyjnego

2. była wzorowana na austriackiej ustawie z 1896 r.,

3. ograniczyła tok instancji do 2 (bo w byłym zaborze austriackim istniała możliwość rozpatrywania sprawy nawet przez 4 instancje)

4. 1922 r. - rozpoczął działalność NTA

5. 19 stycznia 1926 r. - powołanie podkomisji działającej w organizacyjnych ramach Komisji Wniosków Ustawodawczych przy Prezydium Rady Ministrów

1. prowadziła właściwe prace kodyfikacyjne dotyczące postępowania administracyjnego

2. podstawa prac - ostateczna wersja projektu austriackiej ustawy o post. administracyjnym, a nie - jak powszechnie się twierdzi - już uchwalona ustawa

3. projekt końcowy kodyfikacji został wprowadzony w życie w formie rozporządzenia Prezydenta RP z mocą ustawy z 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnym

1. obowiązywało aż do końca 1960 r.

2. w tym samym dniu wydano jeszcze dwa rozporządzenia Prezydenta RP z mocą ustawy:

1. o postępowaniu przymusowym w administracji

2. o postępowaniu karno-administracyjnym

6. Langrot: „kraj mający skodyfikowaną procedurę administracyjną nie zdecyduje się nigdy potem wrócić do dawnego systemu unormowań fragmentarycznych” - tak też było u nas

3. DRUGA KODYFIKACJA POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO OGÓLNEGO

1. 1957 r. - Komisja Prawa Administracyjnego przy Zarządzie Głównym Zrzeszenia Prawników Polskich przygotowała wstępny projekt KPA i zainicjowała prace kodyfikacyjne

2. 1958 r. - powołano Komisję Kodyfikacyjną przy RM

3. 14 czerwca 1960 r. - uchwalenie ustawy KPA

1. weszła w życie 1 stycznia 1961 r.

2. półroczny okres vacatio legis został wykorzystany na opracowanie 60 wzorów pism i formularzy oraz na przeszkolenie pracowników administracji

3. pewne elementy były ważnym novum:

1. wprowadzono zasady ogólne prawa administracyjnego

2. uregulowano 2 postępowania: administracyjne ogólne i w sprawach skarg i wniosków

3. unormowano procedurę prokuratorskiej kontroli przestrzegania prawa w sprawach indywidualnych

4. zakres stosowania KPA określono klauzulą generalną

5. przyjęto dodatkowo zasadę posiłkowego stosowania przepisów KPA zawsze wtedy, gdy przepisy prawa odsyłają do przepisów o postępowaniu administracyjnym

6. zapewniono łączność wszystkich uregulowań zawartych w KPA

1. istniały wspólne pojęcia prawne i instytucje procesowe, co uzasadniało nadanie ustawie formy kodeksu

7. nie trzeba rozpatrywać skargi lub wniosku jeśli nie ma znamion procesowych

1. dawniej trzeba było rozpatrzeć każdą skargę i wniosek

2. zmiana przywróciła funkcjonalność działania administracji

4. BARDZIEJ ZNACZĄCE NOWELIZACJE KPA

1. 1977 r. - Polska ratyfikuje ONZ-owski Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych, który stanowił w art. 14 o ochronie praw jednostki na drodze sądowej

1. dawało to realną podstawę starań o rozszerzenie sądowej kontroli administracji lub o powołanie sądownictwa administracyjnego

2. ustawa z 31 stycznia 1980 r. o NSA oraz o zmianie ustawy Kodeks postępowania administracyjnego

1. weszła w życie 1 września 1980 r.

2. wprowadziła postępowanie przed sądem administracyjnym

3. KPA stał się kodeksem kilku procedur:

1. PAO

2. postępowanie w sprawie rozstrzygania sporów o właściwość między administracją a sądami

3. postępowanie przed NSA

4. postępowanie skargowo - wnioskowe

5. elementy postępowania przed Kolegium Kompetencyjnym przy Sądzie Najwyższym

6. uproszczone postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń

7. elementy kształtujące procesowe formy prokuratorskiej kontroli legalności decyzji administracyjnych

4. wprowadzono pojęcie nielegalności jurysdykcyjnej

1. organy administracji wywołuje szkodę swym działaniem

2. sam fakt wywołania szkody rodzi obowiązek jej kompensacji

3. odrywamy pojęcie winy od funkcjonariusza - zobiektyzowanie odpowiedzialności administracji

3. ustawa z 24 maja 1990 r. o zmianie ustawy KPA

1. związana z przywróceniem instytucji samorządu terytorialnego

2. rozszerzyła moc obowiązującą przepisów KPA na organy samorządowe, gdy rozpatrują one sprawy indywidualne własne lub zlecone

3. określiła miejsce organów samorządowych w toku instancji administracyjnych oraz w nadzwyczajnych trybach postępowania

4. rozszerzyła moc obowiązującą KPA na postępowanie przed organami administracji wojskowej i w sprawach powszechnego obowiązku obrony, a także w niektórych sprawach dyscyplinarnych

5. wprowadziła SKO

1. początkowo powoływane przez sejmiki wojewódzkie

1. problem

• sejmik wojewódzki utrzymywał się ze składek gmin

• kolegia uchylały decyzje wójtów

• niektóre gminy doszły do wniosku że nie będą płacić składek

6. po przywróceniu ST w KPA zmieniono nomenklaturę

1. administracja państwowa i organy administracji państwowej na administracja publiczna - dualistyczna

1. rządowa

2. samorządowa

4. ustawa z 12 października 1994 r. o SKO

1. nadaje kolegiom wyraźniejszy charakter organów orzeczniczych quasi-sądowych

2. składy SKO podlegają w zakresie orzekania tylko prawu

3. SKO mają prawo wnosić pytania prawne do NSA

4. SKO stają się zakładami budżetowymi - nie utrzymują się z podatków

5. SKO jest 49

5. Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, która stanowiła powrót do koncepcji sprzed nowelizacji z 1980

1. wyłącza z KPA przepisy o:

1. zobowiązań podatkowych

2. informacji i kontroli podatkowej

3. czynności sprawdzających

4. kontroli skarbowej

5. oraz w sprawach celnych

6. 02.04.1997 r. - Konstytucja RP

1. art. 77 - otwarcie drogi do dochodzenia szkód

2. art. 78 - statuuje jako generalną zasadę dwuinstancyjności (i w administracji i w postępowaniu sądowym)

3. art. 87 i następne

1. precyzują co jest powszechnym źródłem prawa

2. administracja nie może działać na podstawie zarządzeń i regulaminów (prawa wewnętrznego)

4. art. 175 - wymienia sądy administracyjne jako sprawujące wymiar sprawiedliwości

5. art. 176 - postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne

7. ustawa z 29 grudnia 1998 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa,

1. dostosowuje przepisy KPA do nowej struktury terenowej administracji publicznej wprowadzonej z dniem 1 stycznia 1999 r.

8. 06.2004 r.

1. zlikwidowano przepisy o odszkodowaniach w KPA, bo w KC otwarto drogę do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych z powodu wadliwości legislacyjnej i judykacyjnej

9. 2005 r.

1. wprowadzenie elektroniczną formę doręczania dokumentów , ale dopiero w 2006 r. ustalono formę

5. POSTĘPOWANIE SĄDOWO-ADMINISTRACYJNE

1. początki sądownictwa administracyjnego w Polsce przypadają na okres Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego

1. Księstwo Warszawskie

1. na podstawie konstytucji z 1807 r. powołano sądownictwo sporów administracyjnych wg francuskiego wzoru - powołano:

1. rady prefekturalne - organy I instancji

2. Radę Stan - sąd administracyjny II instancji

2. do 1867 r. ten system obowiązywał

2. Zabór austriacki - 1875 r. - Wiedeński Trybunał Administracyjny

3. Zabór pruski - wieloinstancyjne sądownictwo administracyjne działające na podstawie ustaw zarządu administracji krajem

2. okres II RP

1. były zabór austriacki - początkowo nadal obowiązywały przepisy pozwalające na zaskarżanie decyzji administracyjnych do wiedeńskiego Trybunału Administracyjnego

1. 1919 r. - na mocy dekretu Naczelnika Państwa kompetencje WTA przeniesiono na SN, przy którym utworzono Senat(IV) dla tych spraw publiczno-prawnych, złożony z polskich członków dawnego WTA

2. były zabór pruski

1. 1920 r. -przekształcono wydziały powiatowe (sądy I instancji) w wojewódzkie sady administracyjne działające w I lub II instancji

2. 1920 r. - kompetencje Najwyższego Sądu Administracyjnego w Berlinie przeszły ostatecznie na Senat Administracyjny przy Sądzie Apelacyjnym w Poznaniu

3. były zabór rosyjski

1. nie działało sądownictwo administracyjne

4. Konstytucja Marcowa z 1921 r.

1. zapowiedziała utworzenie sądownictwa administracyjnego z NTA na czele

2. stanęła na rozdrożu, bo przepis dotyczący Najwyższego Trybunału Administracyjnego umieszczono na końcu rozdziału o władzy wykonawczej, a nie w dziale dotyczącym wymiaru sprawiedliwości model jak we Francji

5. ustawa z 03.08.1922 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym

1. rozpoczął on działalność 22 października 1922 r.

2. NTA

1. w zasadzie jednoinstancyjny

2. orzekał o legalności aktów indywidualnych, podejmowanych przez organy adm. rządowej bądź ST w wykonaniu funkcji publicznoprawnych ujętych w formę procesową orzeczeń lub zarządzeń

3. orzekał wyłącznie w składach sędziów zawodowych

4. podstawa prawna skargi: naruszenie publicznych praw podmiotowych

5. orzekał na podstawie stanu faktycznego utrwalonego w aktach sprawy

6. jeśli

• skarga była uzasadniona NTA uchylał zaskarżone orzeczenie/ zarządzenie w całości, z mocy ustawy na organie adm. spoczywał obowiązek wydania nowej decyzji (wyłącznie kompetencje kasacyjne)

• skarga była bezzasadna oddalona; zaskarżona decyzja stawała się prawomocna

• umorzenie postępowania w razie cofnięcia skargi, bądź gdy organ sam uchyli decyzje, nie czekając na NTA

3. 1932 r. - rozporządzenie Prezydenta RP o NTA - znacznie dokładniej regulowało postępowanie

4. Konstytucja kwietniowa 1935 r. - NTA jednoznacznie władzą sądowniczą

6. Inwalidzki Sąd Administracyjny przy NTA

1. utworzony ustawą z dnia 26 marca 1936 o Inwalidzkim Sądzie Administracyjnym

2. miał rozstrzygać o legalności orzeczeń w sprawach zaopatrzeń inwalidów wojennych i wojskowych oraz osób pozostałych po tych inwalidach

3. miał działać do 30.09.1940 (wejścia w życie przepisów o sądownictwie ubezpieczeń społ.)

4. orzekał w składach ławniczych

5. miał kompetencje kasacyjno-reformacyjne

7. sądy powszechne w kontroli administracji

1. sądy karne

1. rozpatrywanie przez sądy karne żądania skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego w sprawach wykroczeń (w sprawach karno-administracyjnych)

2. sądy cywilne

1. SN - 01.02.1922 r. uznał prawo sądów powszechnych do badania w sprawie cywilnej, „czy złożona w sprawie decyzja władzy adm. wydana została w granicach właściwości tej władzy, jak również jej prawomocność; nie mogą wchodzić w ocenę zasadności samej decyzji, która, wydana przez władzę administracyjną właściwą i w granicach jej uprawnień, po uprawomocnieniu się jej, obowiązuje również sądy”

2. co do zasady, decyzje adm. nie podlegają kontroli sądy cywilnego, chyba że decyzja jest dotknięta tak ciężkimi wadami, iż nabiera cech działania faktycznego (np. niezachowanie procedury)

3. sąd w wyniku kontroli wstępnej nie pozbawia decyzji mocy obowiązującej, jedynie odmawia stosowania jej w konkretnej sprawie

3. lata 1944 - 1980

1. po II WŚ obowiązywała k'21 ale, nie reaktywowano NTA

2. od 1946 działało dwuinstancyjne sądownictwo ubezpieczeń społecznych

1. zachowało odrębność organizacyjna do 1974 r.

2. utworzono je wykonując ustawę z 1939 r. - Prawo o sądach ubezpieczeń społecznych

3. ich właściwość dotyczyła sporów z zakresu ubezpieczeń społecznych

4. wydawały orzeczenia rozstrzygające sprawę merytorycznie

1. I instancja - okręgowe sądy ubezpieczeń społecznych

2. II instancja - Trybunał Ubezpieczeń Społecznych

3. sprawy karno- adm.

1. przepisy przedwojenne do 1951

2. potem do 1972 przed organami adm. specjalnej

4. mieszany tryb postępowania

1. po wydaniu decyzji w post. adm. otwierała się droga sądowa, z której można było skorzystać na zas. ogólnych (namiastka sądowej kontroli decyzji)

5. odpowiedzialność odszkodowawcza adm. (za działania funkcjonariuszy): ust. z 1956, KC, inne ustawy

6. sądy cywilne

1. uznawały swoją kompetencję do badania ważności decyzji administracyjnej oraz odmawiania jej skuteczności w konkretnej sprawie, jeśli organ adm. był niewłaściwy albo nie zastosował żadnej procedury.

7. 1974 - ustawa o okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych

1. zniesiono okręgowe sądy ubezpieczeń społecznych oraz TUS

2. w ich miejsce - okręgowe sądy pracy i ubezpieczeń społ, właściwe do rozpatrywania odwołań w sprawach sporów ze stos. pracy i ubezpieczeń społecznych

4. 31.01.1980 r. - ustawa o NSA i zmianie ustawy KPA

1. jej uchwalenie jest związane z reformą administracji terenowej (1972-1975) i ratyfikacją MPPOiP (1977)

2. przywraca sądownictwo administracyjne ogólne

3. tworzy NSA

1. działa od 1.09.1980

2. NSA to jednoinstancyjny sąd szczególny

3. właściwość NSA

1. decyzje administracyjne

2. milczenie organów administracyjnych w sprawach, w których miały one obowiązek działania

4. postępowanie przed NSA toczyło się na podstawie

1. niewielu przepisów procesowych wprowadzonych do KPA

2. stosowanych odpowiednio przepisów KPC

5. NSA sprawował kontrolę pod względem zgodności z prawem i posiadał wyłączne kompetencje kasacyjne

6. NSA wykonywał orzecznictwo w siedzibie w Warszawie, a od 1981 r. w ośrodkach zamiejscowych

7. działa pod nadzorem judykacyjnym SN

1. pytania prawne

2. wytyczne

3. rewizje nadzwyczajne

8. w sprawach nieuregulowanych stosuje się ustawę o ustroju sądów powszechnych, ale co do płac odsyła się do ustawy o SN

5. 11.05.1995 - ustawa o NSA

1. podział NSA na 2 Izby

2. poszerzenie zakresu właściwości

3. procedura nadal z odesłaniem do KPC

6. 1995 r. - SKO mogą wnosić pytania prawne do NSA

7. ustanowienie dwuinstancyjnego sądownictwa administracyjnego

1. 3 ustawy, które weszły w życie 1 stycznia 2004 r.

1. ustawa z lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sadów administracyjnych

1. 2 instancje

• 16 wojewódzkich sądów administracyjnych - przejęły większość kompetencji NSA

• NSA - rozpatruje środki odwoławcze od orzeczeń WSA i odpowiada na pytania prawne

2. ustawa z sierpnia 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

1. w dużej mierze skopiowano KPC

2. w kwestiach nieuregulowanych nieliczne odesłania do KPC

3. w sprawach nieregulowanych odwołania do:

1. ustawy o ustroju sądów powszechnych (w przypadku WSA)

2. ustawy o SN (w przypadku NSA)

III ZAKRES MOCY OBOWIĄZUJĄCEJ PODSTAWOWYCH AKTÓW PRAWNYCH

I KPA - ustawa z dn. 14.06.1960

1. postępowanie administracyjne ogólne (jurysdykcyjne) - art. 1 pkt. 1,2

1. art. 1 pkt. 1 określa 4 przesłanki pozytywne, które muszą być spełnione łącznie

1. postępowanie w sprawie będzie prowadzić organ administracji publicznej

1. art. 5 § 2 pkt. 3

1. Ilekroć w przepisach KPA jest mowa o organach administracji publicznej rozumie się przez to:

• ministrów

• centralne organy administracji rządowe

• wojewodów

• działające w imieniu wojewodów lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej)

• organy jednostek samorządu terytorialnego

1. art. 5 § 2 pkt. 6

• organy gminy, powiatu, województwa, związków gmin, związków powiatów

• wójt, burmistrz, prezydent miasta

• starosta

• marszałka województwa

• kierownicy służb, inspekcji i straży działający w imieniu wójta (burmistrza ,prezydenta miasta), starosty lub marszałka województwa

• samorządowe kolegia odwoławcze.

6. organy i podmioty wymienione w art. 1 pkt. 2

1. inne organy państwowe oraz inne podmioty, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych w art. 1 pkt. 1

2. pojęcie organu jest zatem dualistyczne

• skonstruowane ustrojowo - organ, który w rozumieniu przepisów ustrojowych należy do tej kategorii

• skonstruowane funkcjonalnie - istnieją 2 podstawy działania organów funkcjonalnych

1. wprost wynika z ustawy, np. weterynarz, zakład administracyjny, przedsiębiorstwo z ustawy ma możliwość wydawania decyzji

2. w drodze porozumienia organ może przekazać wykonywanie zadań, łącznie z wydawaniem decyzji, konkretnej osobie - jej działanie jest traktowane tak jak działanie samego organu

• Art. 268a KPA

• „Organ administracji publicznej

• może w formie pisemnej

• upoważniać pracowników kierowanej jednostki organizacyjnej do załatwiania spraw w jego imieniu w ustalonym zakresie,

• a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych, postanowień i zaświadczeń

2. sprawa należy do właściwości tego organu - przepis prawa powszechnie obowiązującego ustanawia organ, który jest władny/zobowiązany załatwiać dane sprawy

1. organ musi być właściwy:

• rzeczowo

1. np. organy budowlane, pomocy społecznej, gospodarki przestrzennej

2. miejscowo - jaka część kraju objęta jest właściwością:

1. wójt - gmina

2. wojewoda - województwo

3. premier - cały kraj

3. instancyjnie

2. przepisy prawa określają wprost, który organ i gdzie jest właściwy

3. Art. 19 KPA „Organy administracji publicznej przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej.”

4. w procesie cywilnym dopuszczalne jest ustalenie sądu właściwego w sprawach umów

• ???!!!

sprawa ma charakter indywidualny - znamionuje ją podwójna konkretność

1. konkretność podmiotu - konkretna osoba, określona znamionami właściwymi osobie fizycznej albo prawnej

• może być to jednostka, która tylko jest wyodrębniona organizacyjnie jeśli tak wynika z przepisów, np.

1. grupa mieszkańców związana stosunkiem spółdzielczym

2. założyciele stowarzyszenia

2. konkretność osoby wyraża się w podaniu danych, które ją indywidualizują

3. podmiot musi być zdolny do przyjęcia praw i obowiązków, np. dziecko tylko w niektórych sprawach

konkretność praw i obowiązków, o których należy rozstrzygnąć

• np. wystąpienie o pozwolenie na budowę na konkretnej działce - dotyczy to konkretnej inwestycji

• sprawa jest rozstrzygana w drodze decyzji administracyjnej

1. decyzyjność sprawy - sytuacja gdy z przepisów prawa powszechnie obowiązującego wynika możliwość władczej ingerencji w indywidualnej sytuacji

• wyłączenia spod mocy obowiązującej KPA:

1. Art. 3 KPA

1. § 1. Przepisów KPA nie stosuje się do:

1. postępowania w sprawach karnych skarbowych

2. spraw uregulowanych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, z wyjątkiem przepisów działów

• IV - udział prokuratora

• V - skreślone

• VIII - skargi i wnioski

2. § 2. Przepisów KPA nie stosuje się również do postępowania w sprawach należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

1. np. wydawanie wiz, paszportów

2. repatriacja

3. § 3. Przepisów KPA nie stosuje się także do postępowania w sprawach wynikających z:

1. nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami państwowymi i innymi państwowymi jednostkami organizacyjnymi

2. podległości służbowej pracowników organów i jednostek organizacyjnych wymienionych w pkt 1, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej

• takie sprawy składają się na sferę wewnętrzną administracji i są organizowane za pomocą aktów wewnętrznych

• § 4. Do postępowania w sprawach wymienionych w § 1, 2 i 3 pkt 2 stosuje się jednak przepisy działu VIII.

• § 5. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia może rozciągnąć przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego w całości lub w części na postępowania w sprawach wymienionych w § 2.

• Art. 4 KPA „KPA nie narusza szczególnych uprawnień wynikających z immunitetu dyplomatycznego i konsularnego oraz umów i zwyczajów międzynarodowych.”

1. personel oficjalny przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu konsularnego w określonych sytuacjach może być poddany w pewnym zakresie jurysdykcji administracyjnej państwa przyjmującego tylko z woli państwa wysyłającego lub wskutek indywidualnej zgody poszczególnych osób korzystających z immunitetu

• art. 5 § 1 KPA Jeżeli przepis prawa powołuje się ogólnie na przepisy o postępowaniu administracyjnym, rozumie się przez to przepisy KPA

• sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych

1. Art. 180 KPA

1. § 1 „W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się przepisy KPA, chyba że przepisy dotyczące ubezpieczeń ustalają odmienne zasady postępowania w tych sprawach”

2. § 2 Przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się sprawy wynikające z przepisów

1. o ubezpieczeniach społecznych

2. o zaopatrzeniach emerytalnych i rentowych

3. o funduszu alimentacyjnym

4. o innych świadczeniach wypłacanych z funduszów przeznaczonych na ubezpieczenia społeczne

2. Art. 181 „Organy odwoławcze właściwe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych określają przepisy odrębne; do postępowania przed tymi organami stosuje się odpowiednio przepis art. 180 § 1.”

1. stosujemy przepisy KPA, ale najpierw trzeba wziąć pod uwagę przepisy odrębne

• art. 1 pkt 3 - sprawy rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między organami i podmiotami, o których mowa w pkt 2

1. w KPA nie ma przepisów procesowych dotyczących czynności podejmowanych przy rozpatrywaniu tych sporów,

2. jedynie wskazuje się właściwe do tego organy, które w trybie pozaprocesowym wydają rozstrzygnięcie wskazujące właściwy organ

3. Art. 22 KPA

• art. 1 § 4 KPA - postępowanie w sprawie wydawania zaświadczeń

1. dział VII KPA - art. 217 - 220 KPA - mają zastosowanie w całej administracji publicznej z wyjątkiem spraw podatkowych

2. postępowanie w sprawie wydawania zaświadczeń prowadzone jest przez organy administracji publicznej z wyjątkiem organów podatkowych

3. czynności związane z wydaniem zaświadczenia mają charakter materialno - techniczny

4. przedmiotem postępowania w sprawie wydawania zaświadczeń jest potwierdzenie faktów lub stanu prawnego - nie wyjaśnia się nowych okoliczności

5. mogą w nim uczestniczyć osoby ubiegające się o wydanie zaświadczenia

6. w tym post. nie występują strony i nie są wydawane decyzje adm.

7. zaświadczenie wydaje się, jeżeli

1. urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa,

2. osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.

8. wszystkie czynności mają charakter wewnętrzny a dopiero gdy organ odmawia wydania zaświadczenie dokonuje się czynności procesowej

9. jest to postępowanie uproszczone

• postępowanie w sprawach skarg i wniosków oraz petycji

1. art. 2 KPA „KPA normuje postępowanie w sprawie skarg i wniosków (Dział VIII) przed

1. organami państwowymi

2. organami jednostek samorządu terytorialnego

3. organami organizacji społecznych”

2. art. 63 K'97

1. Każdy ma prawo składać petycje, wnioski i skargi w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą do

1. organów władzy publicznej

2. organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej.

2. tryb rozpatrywania petycji, wniosków i skarg określa ustawa

3. pojęcia

1. petycja - treściowo jest to skarga lub wniosek

2. skarga - negatywna ocena pewnych zdarzeń, które miały miejsce

3. wniosek - zmierza do tego by coś ulepszyć

4. tryb skargowo - wnioskowy to postępowanie uproszczone - skarga, wniosek i petycja nie mogą mieć znamion czynności procesowej postępowania administracyjnego lub sądowego

• udział prokuratora w postępowaniu

1. reguluje to dział IV KPA (art. 182 - 189 KPA)

2. są to uprawnienia płynące z obowiązku urzędowego

3. przepisy te stosuje się odpowiednio do RPO

4. jeśli prokurator chce wystąpić w postępowaniu administracyjnym a ma niedostatek informacji to stosuje przepisy KPA dla postępowania wyjaśniającego dla własnych celów

II POSTĘPOWANIE PODATKOWE

1. Zasadnicza część postępowania podatkowego jest regulowana ustawą z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja Podatkowa

1. na mocy art. 318 OP regulacja ta została rozciągnięta na:

1. postępowanie przed organami kontroli skarbowej ? (czy nie było jakiejś zmiany???)

2. postępowanie w sprawach celnych

2. Jest to postępowanie administracyjne szczególne - musi konkretyzować podmioty i przedmiot

1. obowiązuje tylko

1. przed wskazanymi dokładnie organami administracyjnymi

2. i tylko w sprawach określonego rodzaju

3. art. 1 pkt. 3 OP „ Ustawa normuje postępowanie podatkowe, kontrolę podatkową i czynności sprawdzające”

4. art. 2 § 1. OP - „Przepisy ustawy stosuje się do:

1. podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego, do których ustalania lub określania uprawnione są organy podatkowe

2. opłaty skarbowej oraz opłat, o których mowa w przepisach o podatkach i opłatach lokalnych;

3. spraw z zakresu prawa podatkowego innych niż wymienione w pkt 1, należących do właściwości organów podatkowych.”

5. definicje

1. art. 3 OP - zbiór definicji

1. pkt 3 - podatki - rozumie się przez to również:

1. zaliczki na podatki

2. raty podatków

3. opłaty oraz niepodatkowe należności budżetowe

2. art. 4 - 6 OP - definicje precyzujące dodatkowo przedmiot

1. art. 4 OP - Obowiązek podatkowy - wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach

2. art. 5 OP - Zobowiązanie podatkowe - wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

3. art. 6 OP - Podatek - publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.

6. Podmioty

1. organy podatkowe- stosują przepisy postępowania podatkowego

1. art. 13 § 1 OP - Organem podatkowym, stosownie do swojej właściwości, jest:

1. organ I instancji

1. naczelnik urzędu skarbowego

2. naczelnik urzędu celnego

3. wójt, burmistrz(prezydent miasta)

4. starosta

5. marszałek województwa

2. organ II instancji

1. dyrektor izby skarbowej

2. dyrektor izby celnej

3. samorządowe kolegium odwoławcze

2. art. 13a OP

1. RM może, w drodze rozporządzenia, nadać uprawnienia organów podatkowych:

1. Szefowi Agencji Wywiadu

2. Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego

3. Szefowi Centralnego Biura Antykorupcyjnego

4. Szefowi Służby Wywiadu Wojskowego

5. Szefowi Służby Kontrwywiadu Wojskowego

2. jeżeli jest to uzasadnione ochroną tajemnicy państwowej i wymogami bezpieczeństwa państwa

2. strony w postępowaniu podatkowym

1. art. 133 OP - stroną w postępowaniu podatkowym jest:

1. podatnik

1. art. 7 OP

• § 1. Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

• § 2. Ustawy podatkowe mogą ustanawiać podatnikami inne podmioty niż wymienione w § 1.

2. płatnik

1. art. 8 OP

• Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

1. np. UŁ w stosunku do pracowników

2. odpowiada całym swoim majątkiem za pobranie i obliczenie

3. inkasent

1. art. 9 OP

• Inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu

4. następcy prawni podatnika, płatnika, inkasenta

5. osoby 3. odpowiedzialne za długi podatkowe/celne

6. podmiot, który ma interes prawny lub obowiązek

• gdy małżonkowie solidarnie są opodatkowani / występują o zwrot są traktowani jako 1 strona (solidarne obowiązki lub roszczenia)

• Postępowanie w sprawach zaświadczeń

1. do pewnego momentu było odesłanie do KPA, ale komplikacje sprawiły, że odstąpiono od odesłania i wprowadzono przepisy do Ordynacji Podatkowej

2. postępowanie to reguluje dział VIIIa - art. 306a - 306n OP

1. art. 306a - 306d - powtórzono rozwiązania z KPA

2. art. 306e - 306n

1. szczegółowo opisano

1. jak wydawać zaświadczenia

2. treść zaświadczeń

2. wprowadzono ścisła ewidencję zaświadczeń

IV ZASADY

pytania:

1. Naczelne:

1. praworządności

2. proporcjonalności

3. równości wobec prawa

4. prawo do sprawiedliwego i jasnego rozpatrzenia sprawy przez niezależny, bezstronny i niezawisły sąd

5. ochrony dóbr osobistych

6. prawa do petycji, skarg i wniosków

7. dwuinstancyjności

8. odszkodowania za niezgodne z prawem działanie adm. publ.

2. Ogólne:

1. praworządności

2. prawdy obiektywnej

3. uwzględnienia interesu społecznego i słusznego interesu obywateli

4. pogłębiania zaufania obywateli do organów państwowych

5. udzielania informacji

6. wysłuchania stron

7. przekonywania

8. szybkości i prostoty

9. ugodowego załatwiania spraw spornych

10. pisemności

11. dwuinstancyjności postępowania

12. trwałości decyzji

13. sądowej kontroli legalności decyzji

3. Zasady w OP

1. praworządności (tylko organy)

2. prawdy obiektywnej

3. czynnego udziału strony

4. zaufania

5. dwuinstancyjności

6. trwałości decyzji

7. przekonywania

8. informacji

9. szybkości i prostoty

10. pisemności

11. jawności postępowania dla stron

12. BRAK: wyważania interesu publicznego i jednostkowego, sądowej kontroli, ugodowości, wychowawczości

4. Postępowanie dowodowe

1. dysponowania zakresem postępowania przez organ prowadzący

2. bezpośredniości postępowania

3. otwartego systemu dowodów

4. równej mocy środków dowodowych

5. czynnego udziału stron w postępowania

6. swobodnej oceny dowodów

6. Zasady można podzielić na:

1. normatywne - są zasady wyraźnie wyodrębnione w KPA, pewne zawarte są również w:

1. ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja Podatkowa

2. ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

3. ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. - prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

2. doktrynalne - utrwalone w orzecznictwie NSA

1. np. zasada legalności decyzji administracyjnej

7. TK wydobywa pewne wartości znamienne dla zasad

1. treść zasady jest 1, ale pewne wartości czasem traktowane są samodzielnie

8. Zasady postępowania administracyjnego naczelne oraz ogólne

1. art. 6 Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (1950 r., Polska ratyfikowała w 1992 r.)

1. prawo do procesu przed organem administracyjnym, a następnie sporu w procesie przed sądem

2. prawo do załatwienia sprawy w szybkim (rozsądnym) terminie

3. prawo do uzyskania szybkiej i wyczerpującej informacji prawnej;

4. prawo do realnych możliwości obrony swoich praw i interesów;

5. prawo do czynnego udziału w postępowaniu osobistym lub przez pełnomocnika

1. zasady te pojawiają się również w rozwiązaniach konstytucyjnych

2. art. 41 i 42 Karty Praw Podstawowych UE (proklamowana jako deklaracja polityczna w Nicei)

1. prawo do dobrej administracji

2. prawo do środków prawnych i sprawiedliwego procesu

3. ETS dodatkowo wywiódł z KPP

1. prawo do sądu i sprawiedliwego procesu

2. prawo do obrony

3. prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego

4. prawo do wolności wyrażania opinii

5. prawo do własności

6. zakaz dyskryminacji rozumiany bardzo szeroko

7. pewność prawa - przewidywalność prawa

8. prawo do obrony

4. te zasady mają tworzyć wspólnotowe państwo prawa

5. powinna z nich wynikać odpowiednia interpretacja prawa unijnego na gruncie stosowanego prawa krajowego

3. Europejski Kodeks Dobrej Administracji (uchwalony przez PE w 2001 r.)

1. wprowadza wiele ogólnych zasad obowiązujących urzędników w toku czynno­ści administracyjnych i w kontaktach z uczestnikami postępowania

2. część z nich nawiązuję do zasad państwa prawa, np. do

1. zasady praworządności

2. zasady równości wobec prawa

3. zasady proporcjonalności

4. zasady obiektywizmu

3. część dotyczy poprawności czynności proceduralnych

1. zasada nienadużywania uprawnień

2. zasada bezstronności

3. niezależność w orzekaniu w zakresie podległości urzędowej

4. uczciwość

5. uprzejmość

4. Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r.

1. art. 2 - zasada demokratycznego państwa prawnego (zasada naczelna)

1. jednostka może robić wszystko to co nie jest jej zabronione a organ tylko to co jest mu dozwolone

2. traktowana jako źródło 2 zasad:

1. prawa do procesu - w którym jednostka może bronić swojego interesu prawnego w toku prawnie uregulowanej procedury

2. prawa do sądu - zapewnia niezależną i niezawisłą kontrolę działania i bezczyn­ności administracji publicznej

2. art. 7 - zasada praworządności

1. organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa

3. art. 31 ust 3 -zasada proporcjonalności

1. ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych praw i wolności mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla

1. bezpieczeństwa lub porządku publicznego

2. ochrony środowiska

3. ochrony zdrowia

4. ochrony moralności publicznej

5. ochrony praw i wolności innych osób

2. ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw

4. art. 32 ust. 1 - zasada równości wobec prawa

1. wszyscy są równi wobec prawa

2. wszyscy maja prawo do równego traktowania przez władze publiczne

5. art. 45 ust. 1 - prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd

1. odnosi się to również do postępowania przed organami administracyjnymi, a nie tylko do sądu administracyjnego

6. art. 51 - prawo do ochrony dóbr osobistych

1. musi być przestrzegane w działaniu administracji

7. art. 63 - prawo wnoszenia petycji, skarg i wnios­ków do organów władzy publicznej

8. art. 78 - zasada dwuinstancyjności postępo­wania administracyjnego

1. wywodzona z prawa zaskarżenia decyzji wyda­nych w pierwszej instancji

9. prawo do odszkodowania za nielegalność jurysdykcyjną, orzeczniczą

9. ZASADY OGÓLNE KPA (art. 6 - 16 KPA)

1. w postępowaniu ogólnym można wyróżnić 2 grupy zasad:

1. zasady wyrażające ideę praworządnej decyzji stosowania prawa przez organy administracji publicznej

1. zasady fundamentalne pierwotne

1. zasada praworządności

• zewnętrznej - art. 6 KPA - organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa

1. organy administracji publicznej, w stosunkach zewnętrznych (z podmiotami niezależnymi od nich z racji odrębności struktury, zadań i funkcji) muszą mieć dla swoich działań podstawę w przepisach prawa powszechnie obowiązującego w rozumieniu art. 87 K'97

2. akty normatywne o charakterze wewnętrznym nie mogą być podstawą do wydawania decyzji kierowanych do niezależnych od administracji podmiotów

2. wewnętrznej - art. 7 KPA ab initio - „toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności” - dbają o praworządne działanie stron i uczestników postępowania

1. Organ prowadzący postępowanie ma obowiązek dbania o to, ażeby tylko legalnymi środkami dochodzić do wyjaśnienia sprawy, z zachowaniem przewidzia­nych prawem procesowych uprawnień i obowiązków wszystkich uczestników postępowania.

art. 7 K'97 „organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”

zasada prawdy obiektywnej (art. 7 KPA in medio)

• pewien realnie istniejący zespół faktów

• zasada wspólna wszystkim procedurom

• stanowi o odcięciu się od poglądu o dopuszczalności orzekania na podstawie prawdy formalnej (sądowej), uzyskanej reglamentowanymi co do ich mocy środkami dowodowymi.

• organ administracji publicznej ma wiele, wykonywanych z urzędu, obowiąz­ków służących wyjaśnieniu sprawy, a strony są uprawnione do podejmowania takich czynności, lecz nie mają obowiązku dostarczania dowodów — ciężar dowodu co do istotnych okoliczności sprawy w zasadzie spoczywa na organie prowadzącym postępowanie, wyjątki muszą mieć podstawę ustawową

• W konsek­wencji to organ wyznacza zakres postępowania dowodowego, ocenia legalność dowodów, przeprowadza dowody z urzędu, poucza strony o ich uprawnieniach w toku postępowania dowodowego. Przepisy postępowania nie stanowią o żadnych ograniczeniach dowodowych poza jednym, wynikającym z zasady praworządnoś­ci — sprzeczności dowodu z prawem, nie przyznają żadnemu z dowodów wyjątkowej mocy prawnej ani też nie wyłączają możliwości przeprowadzania dowodów przeciwnych. Prawda obiektywna, do której wykrycia zmierza się w postępowaniu, ma służyć prawidłowemu załatwieniu sprawy, a wobec tego musi odnosić się tylko do wszystkich faktów i okoliczności o znaczeniu prawnym, a nie może prowadzić ani do wnikania w te kwestie, które nie są związane z samą sprawą, ani też w dotykające dóbr osobistych jednostki objęte ochroną.

• zasada wyważenia interesu publicznego i interesu jednostki (art. 7 in fine)

• musi być to zawsze odnoszone do konkretnej sprawy

• należy dążyć do zrównoważenia obu tych interesów, 1 z nich nie może dominować

• jest zbudowana z dwóch zwrotów odsyłających:

1. klauzula odsyłająca o charakterze generalnym, wprowadzająca jako wartość uwzględnianą w stosowaniu prawa interes społeczny;

2. oraz odesłanie szacunkowe wymagające oceny słuszności interesu obywatela.

• Klauzula odsyłająca generalna nie zawiera ocen, „zakłada, iż odesłanie ma za swój przedmiot wartości, czyli obiekty odpowiednio cenne w świadomości społecznej", a w konsekwencji tego organ administracji publicznej sam ocenia tę wartość w procesie stosowania prawa i w odniesieniu do indywidualnej sprawy. Prawodawca również nie podaje normatywnych kryteriów szacowania w drugim z odesłań, pozostawiając słuszność interesu do jednostkowej oceny organu. Nie jest to więc proste wyważanie racji dwóch interesów, lecz raczej porównywanie z wartościami ogólnymi (społecznymi, publicznymi) poja­wiającymi się w sprawie w wyniku oszacowania „słuszności" żądań wyrażających interes jednostki. Zwrócić trzeba uwagę na to, że chodzi o dokonanie tego porównania dla załatwienia sprawy administracyjnej, czyli będzie się ono odnosiło do interesu prawnego, bo o takim interesie stron (art. 28) rozstrzyga się decyzją administracyjną w postępowaniu regulowanym przepisami k.p.a. (art. 1 pkt 1). W porównaniu tym nie ma miejsca na z góry ustaloną nadrzędność jednego z wymienionych w przepisie interesów, lecz konieczne jest wyważenie w każdej sprawie oddzielnie dominacji jednego z nich przy ferowaniu rozstrzygnięcia sprawy, na co wskazał SN w tezie wyroku z 11 listopada 1993 r. Widać w tym powiązanie omawia­nej zasady ogólnej k.p.a. z konstytucyjną zasadą proporcjonalności. Porównanie wartości właściwych w danej sprawie interesowi społecznemu ze słusznością interesu jednostkowego, ma szczególne znaczenie w podejmowaniu decyzji administracyjnych na zasadzie uznania administracyjnego, na co wskazy­wano w tezach wyroku NSA z 11 czerwca 1981 r. Sąd stwierdził, że przy załatwieniu sprawy na zasadzie uznania admini­stracyjnego należy zaspokoić interes jednostki, gdy nie pozostaje to w wyraźnej kolizji z wymaganiami interesu publicznego. Stanowisko NSA znalazło pełne poparcie w glosach do wspomnianych wyroków, a taki kierunek wykładni przepisów zawierających zasady ogólne k.p.a. mocno utrwalił się w orzecznictwie sądu administracyjnego.

• Załatwienie sprawy, o którym stanowi się w art. 7, nie oznacza tylko samego rozstrzygnięcia sprawy co do jej istoty decyzją, bo wszystkie czynności po­stępowania służą ustaleniu okoliczności faktycznych i prawnych pozwalających na prawidłowe porównanie wartości przypisanych interesowi społecznemu ze słusznością interesu jednostkowego. A w przypadku udziału w postępowaniu wielu stron konieczne jest oszacowanie słuszności każdego interesu z osobna i porów­nanie ich ze sobą, nie tylko wtedy, gdy są to interesy ze sobą sprzeczne w całości lub w części, lecz również wtedy, gdy są ze sobą zbieżne.

• zasada wysłuchania stron

• art. 10 KPA tworzy pewne samodzielne rozwiązanie procesowe - audi parten - nie można o niczym rozstrzygać jeśli nie zna się argumentów obu stron

• organ nie może sam rozstrzygnąć sprawy - bez uczestnictwa strony w postępowaniu

• Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu (art. 10) — stanowi o obowiązku organu administracji publicznej zapewnienia stronie możliwości udziału we wszystkich czynnościach poszczególnych stadiów postępowania, a stro­nie przyznaje takie uprawnienie, z którego może ona korzystać według swojej woli. Strona ma wybór środków obrony swoich interesów i może uznać za celową samą obecność przy czynnościach postępowania lub aktywny w nich udział ze zgłaszaniem inicjatyw procesowych, a może też zdać się wyłącznie na działanie organu i jego inicjatywę w tych czynnościach. W każdym jednak przypadku to organ będzie obowiązany do pełnego wyjaśnienia sprawy w całości i zawiadamia­nia strony (stron) o wszystkich czynnościach, w których może ona brać udział albo w których musi wziąć udział dla ich ważności i skuteczności procesowej. Granice dostępu strony do czynności postępowania, gromadzonych materiałów i dokumen­tów wyznacza prawnie ustanowiona ochrona informacji niejawnych. Strony od wszczęcia postępowania mają prawo do czynnego udziału w sprawie we wszystkich czynnościach związanych z jej wyjaśnieniem, a przed wydaniem decyzji muszą mieć zapewnioną możliwość zapoznania się w wyznaczonym przez organ terminie z całym materiałem zebranym w aktach sprawy, z dowodami i z żądaniami zgłoszonymi przez strony oraz wypowiedzenia się co do kompletności i poprawności ustaleń stanu taktycznego i prawnego sprawy. Pozbawienie stron prawa wglądu w cały materiał sprawy jest dopuszczone w art. 1 § 2 tylko w przypadku pilności sprawy i to w okolicznościach nadzwyczajnych, gdy zwłoka w załatwieniu sprawy stwarza zagrożenie dla dóbr szczególnie chronionych (życie i zdrowie ludzkie, niepowetowana szkoda materialna), co w aktach sprawy jest utrwalane adnotacją (art. 10 § 3).

• Naruszenie zasady czynnego udziału stron w postępowaniu, gdy bez własnej winy nie mogły w nim brać udziału, stanowi szczególnie ciężką wadę o charak­terze procesowym, która jest podstawą wznowienia postępowania administracyj­nego (art. 145 § 1 pkt 4).

• Art. 10.

1. § 1. Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

2. § 2. Organy administracji publicznej mogą odstąpić od zasady określonej w § 1 tylko w przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną.

3. § 3. Organ administracji publicznej obowiązany jest utrwalić w aktach sprawy, w drodze adnotacji, przyczyny odstąpienia od zasady określonej w § 1.

• zasada informacji dla stron

• strona musi mieć dostęp do tych samych informacji co organ

• nie dotyczy to informacji niejawnych, objętych tajemnicą służbową

• zasady fundamentalne pochodne

1. zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa (art. 8 ab initio)

• art. 8 KPA Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębiać zaufanie obywateli do organów Państwa oraz świadomość i kulturę prawną obywateli

• realizacja tej zasady odnosi się do:

1. podejmowania przewidzianych prawem czynności postępowania

2. treści czynności postępowania

3. stosowania prawa materialnego

4. stosunku pracownika do stron i uczest­ników postępowania w toku prowadzenia tych czynności

3. nie można załatwiać żadnych spraw za kulisami

2. zasada dwuinstancyjności postępowania (art. 15)

• art. 15 KPA „Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne”

• zasada ta została utrwalona w art. 78 Konstytucji

• jej istotą jest zapewnienie stronom prawa do dwukrotnego rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej, co jest też ważnym elementem gwarancyjnym w stosunku do konstytucyjnej zasady proporcjo­nalności

• strony mają prawo złożenia odwołania od każdej nieostatecznej decyzji administracyjnej do organu administracyjnego wyższego stopnia, a wyjątki mogą być ustanowione tylko w ustawie

• Organ odwoławczy ma obowiązek ponownego wyjaśnienia sprawy na podstawie już zebranego materiału faktycznego i prawnego, ewentualnego uzupełnienia jego braków i usunięcia w nim uchybień oraz załat­wienia sprawy co do jej istoty

• Organ odwoławczy nie może jednak w wyjaśnieniu sprawy, jej okoliczności faktycznych i prawnych zastąpić w całości organu pierwszej instancji, bo naruszałoby to samą istotę zasady dwuinstancyjności, gdyż strony byłyby pozbawione dwukrotnego zbadania ich sprawy.

• Obowiązywanie zasady dwuinstancyjności wyklucza też dopuszczalność zastąpienia postępowania odwoławczego, którego celem jest ponowne rozpatrzenie sprawy w pełnym zakresie co do okoliczności faktycznych i prawnych, przez działania o charakterze nadzorczym wykonywane w nadzwyczajnych trybach postępowania administracyj­nego, bo nie stwarzają one stronom tych możliwości obrony ich interesów, co postępowanie odwoławcze

3. zasada trwa­łości decyzji administracyjnej (art. 16 § 1)

• decyzja ostateczna - decyzja, która formalnie, procesowo zamyka sprawę

• art. 16 § 1

1. Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji są ostateczne

2. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub w ustawach szczególnych

1. zasady kultury administrowania - obejmują elementy etyki administrowania oraz zasady techniczne postępowania

7)

8) sądowej kontroli decyzji . administracyjnych (art. 16 § 2);

1. Zasady kultury administrowania oraz techniczno-procesowe:

1. kultury administrowania:

9) wpływu wychowawczego na obywateli (art. 8 in fine);

10) przekonywania (art. 11);

11) udzielania informacji faktycznej i prawnej stronom (art. 9 zdanie pierwsze) oraz niezbędnej informacji prawnej stronom i uczestnikom postępowania (art. 9 zdanie drugie);

12) ugodowego załatwiania spraw o spornych interesach stron (art. 13);

2. techniczno-procesowe:

13) szybkości i prostoty postępowania (art. 12);

14) pisemności (art. 14).

7) Zasada trwałości decyzji administracyjnej (art. 16 § l) —jest odnoszona do decyzji administracyjnych ostatecznych, których definicja normatywna znajduje się w zdaniu pierwszym art. 16 § l („decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji"). Decyzje ostateczne to decyzje wydane w pierwszej instancji i niezaskarżone odwołaniem w terminie albo z uchybieniem terminowi czy też wydane w postępowaniu z mocy ustawy jednoinstancyjnym oraz decyzje organu odwoławczego załatwiające sprawę co do istoty. Tym decyzjom służy cecha trwałości, a jej skutkiem jest domniemanie legalności i mocy obowią­zującej oraz dopuszczalność zmiany lub uchylenia wyłącznie w ustawowo okreś­lonym trybie i przez właściwy do tego organ administracji publicznej. Zasada trwałości decyzji nie ma charakteru bezwzględnego, wykluczającego zmianę lub obalenie takiej decyzji, nie stanowi o jej niezmienialności i nieograniczonym czasie obowiązywania.

Trwałość ma w art. 16 § l zdanie drugie wyraźnie wyznaczone granice prawne, związane z obowiązywaniem zasady praworządności, uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu jednostki oraz pogłębiania zaufania obywatela do organów państwowych. Nie może być bowiem przeszkód w obale­niu decyzji nie/godnej z prawem ani też w dostosowaniu załatwienia sprawy administracyjnej do zmiany warunków społecznych lub gospodarczych. Musi natomiast być to dokonane przez właściwy organ w uregulowanym ustawowo trybie postępowania zapewniającym należyte gwarancje procesowe stronom i uczestnikom postępowania, ochronę ich interesów oraz praw dobrze nabytych z decyzji administracyjnej. Temu celowi przede wszystkim służą przepisy regulujące nadzwyczajne tryby postępowania administracyjnego dotyczące usuwania skutków wad procesowych postępowania trybu zwykłego i wad samych decyzji, a także dopuszczające wzruszanie decyzji dotkniętych mniejszymi wadami lub nieprawidłowo wykonywanych, jak i decyzji prawidłowych, których zmiany domagają się same strony lub których celowość utrzymywania w obrocie prawnym stała się wątpliwa.

Zasada ogólna trwałości dotyczy wprost decyzji administracyjnych, ale w wy­niku zmiany roli i znaczenia niektórych postanowień w rozstrzyganiu o sprawach administracyjnych odnosi się do nich odpowiednio rozwiązania prawne dotyczące decyzji. W szczególności ich trwałość jest ograniczona, gdy dotykają je ciężkie wady dające podstawę do wznowienia postępowania albo do stwierdzenia nieważ­ności. Nie oznacza to rozszerzenia zakresu mocy obowiązującej zasady ustanowio­nej w art. 16 § l na postanowienia, a tylko na przybliżenie roli niektórych postanowień do roli spełnianej przez decyzję administracyjną, co poza tym znajduje wyraz w rozszerzeniu zakresu sądowej kontroli na wiele rodzajów postanowień administracyjnych.

8) Zasada sądowej kontroli decyzji administracyjnych (art. 16 § 2) — jest wywodzona z zasady demokratycznego państwa prawnego, ustanowionej w art. 2 Konstytucji RP i z jej art. 77 ust. 2 niedopuszczającego zamykania drogi sądowej dochodzenia naruszeń praw i wolności, jak też z art. 184 stanowiącego o sprawo­waniu przez sądownictwo administracyjne kontroli działalności administracji pub­licznej. W odniesieniu do decyzji administracyjnych, wydawanych jako akty zewnętrzne administracji publicznej, już od 1990 r. ta kontrola jest wykonywana na podstawie klauzuli generalnej i taka klauzula była w ustawie o NSA z 1995 r., jak również jest ona w ustawie — Prawo o postępowaniu przed sądami administracyj­nymi. Sąd administracyjny kontroluje działalność administracji publicznej pod względem zgodności z prawem i w takim też zakresie służy skarga na ostateczne decyzje administracyjne.

Skarga do sądu administracyjnego wszczyna spór co do zgodności z prawem decyzji administracyjnej, którego stronami o równorzędnej pozycji procesowej są skarżący oraz organ, który wydał ostateczną decyzję. Spór, prowadzony w po­stępowaniu sądowo-administracyjnym zgodnie z zasadą kontradyktoryjności i rów­ności stron procesowych, toczy się przed niezależnym i niezawisłym sądem, mającym kompetencję do obalenia nic/godnej z prawem decyzji admini­stracyjnej i sformułowania oceny prawnej wiążącej organ przy ponownym rozpat­rywaniu tej samej sprawy.

Przedmiotem skargi jest decyzja administracyjna w rozumieniu materialnym, czyli indywidualny akt administracyjny, władczy i jednostronny, niezależnie od nazwy, jaką nosi, i od ścisłego zachowania przez organ administracji publicznej wymagań jego formy procesowej. Kontrola zgodności z prawem dotyczy właś­ciwości organu administracyjnego w sprawie, jego kompetencji do załatwiania spraw decyzjami administracyjnymi, poprawnego zastosowania przepisów po­stępowania administracyjnego oraz załatwienia sprawy na podstawie prawidłowo stosowanych, pod względem zakresu obowiązywania i treści, przepisów prawa materialnego. Zaznaczyć trzeba, że sąd administracyjny nie jest związany za­rzutami skargi ani ich sformułowaniem oraz żądaniami. Kontrolę może sprawować w granicach całej sprawy, w której wydano decyzję, a jest w tym poszerzeniu zakresu kontroli ograniczony jedynie zakazem zmiany na gorszą sytuacji skar­żącego. Skarga na decyzję jest poddana jedynie ograniczonym wymaganiom formalnym, co stanowi jeden z elementów dostępności tej formy kontroli działal­ności administracji publicznej.

Dodać trzeba, że kontroli zgodności z prawem sądu administracyjnego są poddane również niektóre postanowienia wymienione w ustawie — Prawo o po­stępowaniu przed sądami administracyjnymi. Nie mieści się to już w omawianej zasadzie ogólnej k.p.a., bo w niej stanowi się wyłącznie o sądowej kontroli zgodności z prawem decyzji administracyjnych jako tych indywidualnych aktów administracyjnych, które zawsze załatwiają sprawę co do jej istoty albo kończą postępowanie w sprawie stwierdzeniem niedopuszczalności orzekania merytorycz­nego w sprawie.

9) Zasada wpływu wychowawczego na obywateli (art. 8 in fine) — jest to zasada ogólna związana z kulturą administrowania, a skutki jej obowiązywania są powiązane z funkcjami prawa o postępowaniu administracyjnym, z kształtowaniem postaw wobec prawa obowiązującego (por. rozdział I). Skuteczność stosowania tej zasady pozostaje w wyraźnym związku z zasadą informacji dla stron i uczestników postępowania, z zasadą przekonywania, jak też z zasadą ugodowego załatwiania spraw spornych. Wynika to z cech postępowania administracyjnego, .Storę dotyczy spraw indywidualnych, rozpatrywanych z reguły z zachowaniem jawności jego czynności jedynie dla stron ze względu na ochronę dóbr osobistych. Tylko niektóre sprawy mogą być prowadzone z szerszym udziałem społeczeństwa (np. sprawy z zakresu ochrony środowiska naturalnego). Wpływ wychowawczy zamyka się przede wszystkim w kręgu osób uczestniczących w postępowaniu jako strony lub inni uczestnicy postępowania oraz tych osób, na których prawa lub obowiązki mogą mieć wpływ skutki decyzji administracyjnych. A szerszy jego zakres może stwarzać sprawność administracji działającej na podstawie reguł jasnych i zro­zumiałych dla obywateli; pod tym względem trzeba ją traktować jako wnoszącą treści normatywne.

10) Zasada przekonywania (art. 11) - jest to zasada o wyraźnie zaznaczo­nych treściach normatywnych, które powinny być realizowane we wszystkich stadiach postępowania administracyjnego, w jakich ustala się przesłanki załat­wienia sprawy. Istotne znaczenie ma bez wątpienia takie uzasadnienie decyzji załatwiającej sprawę, które skłoni adresata decyzji do jej wykonania dobrowol­nego, ale do takiego stanu sprawy dochodzi się w postępowaniu dowodowym realizowanym we współdziałaniu ze stronami, przez wyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy ważnych nie tylko w przekonaniu organu, lecz również traktowanych jako doniosłe dla sprawy przez strony. Zastosowanie w sprawie o spornych interesach stron zasady ugodowości, przekonanie ich do znalezienia kompromisu prowadzi do ograniczenia przypadków stosowania przymusu w reali­zacji obowiązków lub uprawnień o charakterze administracyjnym. Zasada przeko­nywania nakłada na organy administracji publicznej obowiązek finalny, realizowa­ny w stadium orzekania w sprawie, ale skuteczność jego wykonania jest zależna od stosowania tej zasady w całym postępowaniu administracyjnym w celu zapobiega­nia sytuacjom konfliktowym czy brakowi zrozumienia dla celu i podstaw czynno­ści tego postępowania.

11) Zasada udzielania informacji taktycznej i prawnej stronom (art. 9 zdanie pierwsze) oraz niezbędnej informacji prawnej stronom i uczestnikom postępowania (art. 9 zdanie drugie) — ma szeroki zakres podmiotowy i przed­miotowy, który został ukształtowany nowelą do k.p.a. z 1980 r. W pierwotnym tekście k.p.a. zasada udzielania informacji dotyczyła tylko stron i służyła zapobie­żeniu szkodom, jakie może im wyrządzić nieznajomość prawa, wykluczała moż­liwość przyjęcia fikcji powszechnej znajomości prawa i postępowania admini­stracyjnego. Po nowelizacji obowiązki organu administracyjnego stały się znacznie szersze, tak samo jak uprawnienia stron. Ponadto prawo do informacji prawnej chroniącej przed negatywnymi skutkami nieznajomości prawa, poza stronami, uzyskali również inni uczestnicy postępowania administracyjnego. Obowiązek informacyjny wynikający z art. 9 musi być wykonywany przez organ z urzędu, bez osobnych wniosków stron lub uczestników postępowania i rozciąga się on na wszystkie stadia i czynności postępowania, aż do ich zakończenia w danej instancji postępowania, z zasadą przekonywania, jak też z zasadą ugodowego załatwiania spraw spornych. Wynika to z cech postępowania administracyjnego. Storę dotyczy spraw indywidualnych, rozpatrywanych z reguły z zachowaniem jawności jego czynności jedynie dla stron ze względu na ochronę dóbr osobistych. Tylko niektóre sprawy mogą być prowadzone z szerszym udziałem społeczeństwa (np. sprawy z zakresu ochrony środowiska naturalnego). Wpływ wychowawczy zamyka się przede wszystkim w kręgu osób uczestniczących w postępowaniu jako strony lub inni uczestnicy postępowania oraz tych osób, na których prawa lub obowiązki mogą mieć wpływ skutki decyzji administracyjnych. A szerszy jego zakres może stwarzać sprawność administracji działającej na podstawie reguł jasnych i zro­zumiałych dla obywateli; pod tym względem trzeba ją traktować jako wnoszącą treści normatywne.

10) Zasada przekonywania (art. 11) —jest to zasada o wyraźnie zaznaczo­nych treściach normatywnych, które powinny być realizowane we wszystkich stadiach postępowania administracyjnego, w jakich ustala się przesłanki załat­wienia sprawy. Istotne znaczenie ma bez wątpienia takie uzasadnienie decyzji załatwiającej sprawę, które skłoni adresata decyzji do jej wykonania dobrowol­nego, ale do takiego stanu sprawy dochodzi się w postępowaniu dowodowym realizowanym we współdziałaniu ze stronami, przez wyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy ważnych nie tylko w przekonaniu organu, lecz również traktowanych jako doniosłe dla sprawy przez strony. Zastosowanie w sprawie o spornych interesach stron zasady ugodowości, przekonanie ich do znalezienia kompromisu prowadzi do ograniczenia przypadków stosowania przymusu w reali­zacji obowiązków lub uprawnień o charakterze administracyjnym. Zasada przeko­nywania nakłada na organy administracji publicznej obowiązek finalny, realizowa­ny w stadium orzekania w sprawie, ale skuteczność jego wykonania jest zależna od stosowania tej zasady w całym postępowaniu administracyjnym w celu zapobiega­nia sytuacjom konfliktowym czy brakowi zrozumienia dla celu i podstaw czynno­ści tego postępowania.

11) Zasada udzielania informacji taktycznej i prawnej stronom (art. 9 zdanie pierwsze) oraz niezbędnej informacji prawnej stronom i uczestnikom postępowania (art. 9 zdanie drugie) — ma szeroki zakres podmiotowy i przed­miotowy, który został ukształtowany nowelą do k.p.a. z 1980 r. W pierwotnym tekście k.p.a. zasada udzielania informacji dotyczyła tylko stron i służyła zapobie­żeniu szkodom, jakie może im wyrządzić nieznajomość prawa, wykluczała moż­liwość przyjęcia fikcji powszechnej znajomości prawa i postępowania admini­stracyjnego. Po nowelizacji obowiązki organu administracyjnego stały się znacznie szersze, tak samo jak uprawnienia stron. Ponadto prawo do informacji prawnej chroniącej przed negatywnymi skutkami nieznajomości prawa, poza stronami, uzyskali również inni uczestnicy postępowania administracyjnego. Obowiązek informacyjny wynikający z art. 9 musi być wykonywany przez organ z urzędu, bez osobnych wniosków stron lub uczestników postępowania i rozciąga się on na wszystkie stadia i czynności postępowania, aż do ich zakończenia w danej instancji administracyjnej. Zaniechanie ich wykonywania w trakcie postępowania ma zna­miona naruszenia przepisów postępowania wpływającego na jego wynik.

Strony postępowania mają prawo do uzyskania informacji dwóch rodzajów. Jeden stanowią informacje o okolicznościach faktycznych istotnych dla sprawy, a drugi — informacje o prawie obowiązującym, na którego podstawie nastąpi załatwienie sprawy. Informacje faktyczne obejmują np. wiadomości o liczbie zezwoleń, które mogą być wydane, i liczbie starających się o ich uzyskanie czy o zasobie środków pomocy, które mogą być rozdzielone w danym c/asie. Informacja prawna będzie dotyczyć przesłanek uzyskania uprawnienia lub okolicz­ności prawnych powodujących ograniczenie obowiązku albo zwolnienie od niego, jak również pełnego i poprawnego sformułowania żądań lub dostosowania ich do zmian w stanie prawnym wprowadzonych w trakcie trwania postępowania.

Inny charakter ma obowiązek informacyjny organu wynikający z art. 9 zdanie drugie. Zgodnie z nim organ administracji publicznej musi poinformować stronę lub uczestnika postępowania o negatywnych skutkach podejmowanej przez nich czynności, jak też o takich skutkach bierności w określonych sytuacjach procesowych. Organ w tych sytuacjach ma obowiązek zapobiegania działaniu stron lub uczestników postępowania na własną szkodę przez udzielanie przestróg i informacji o prawidłowej formie i treści czynności, które powinny one podejmować.

12) Zasada ugodowego załatwiania spraw o spornych interesach stron (art. 13) — ta zasada pojawiła się w k.p.a. w wyniku nowelizacji z 1980 r., w której toku wprowadzono przepisy o załatwianiu niektórych spraw w drodze ugody zawieranej pomiędzy stronami i zatwierdzanej postanowieniem prze/ organ admi­nistracji publicznej. Wprawdzie w postępowaniu administracyjnym nie obowiązuje zasada kontradyktoryjności właściwa procedurom sądowym, bo postępowaniem tym kieruje organ administracyjny i mocą swoich aktów załatwia sprawę, ale w przypadku udziału w postępowaniu więcej niż jednej strony mogą ujawnić się ich sporne interesy faktyczne, jak i roszczenia prawne. Strony na zasadzie kompromisu, w wyniku wzajemnych ustępstw, mogą zażegnać spór o fakty, przyczyniając się do przyśpieszenia biegu sprawy i ograniczenia potrzeby władczego rozstrzygania przez organ, jak też stosowania przymusu w celu zapewnienia wykonania decyzji.

Treścią zasady ustanowionej w art. 13 jest obowiązek organu administracji publicznej ustalenia po wszczęciu postępowania, czy są sporne interesy stron postępowania, czy istnieje możliwość zawarcia pomiędzy nimi ugody odnośnie do całości lub części tych interesów i podjęcia czynności służących nakłonieniu do takiego załatwienia sprawy. Odpowiednio do tego obowiązku organu strony będą miały prawo do domagania się podjęcia przez organ czynności, które umożliwią im lub ułatwią przygotowanie i zawarcie ugody zarówno w postępowaniu przed organem pierwszej instancji, jak również w postępowaniu odwoławczym.

13) Zasada szybkości i prostoty postępowania (art. 12) — zasada, której znaczenie staje się szczególnie doniosłe, gdyż ociężałość czynności admini­stracji publicznej staje się coraz bardziej dolegliwa dla społeczeństwa i jednostki. Treść tej zasady musi być rozpatrywana w łączności z szeregiem unormowań k.p.a. wiążących organy administracyjne terminami dokonywania czynności proceso­wych oraz załatwiania spraw, ustanawiających dla stron terminy wykorzystywania uprawnień procesowych, środków procesowych dyscyplinujących uczestników postępowania. Szybkość działania organów administracji publicznej nie może być celem samym w sobie, bo każda sprawa musi być dokładnie rozpatrzona pod względem faktycznym i prawnym, gdyż tego wymaga zasada praworządności i prawdy obiektywnej. Z tego też powodu nie jest możliwe uproszczenie po­stępowania ze szkodą dla prawnego znaczenia i wartości dowodowej wielu czynności procesowych. Treścią obowiązku wyprowadzonego z omawianej zasady ogólnej jest racjonalne projektowanie i prowadzenie czynności postępowania administracyjnego z możliwie najniższym nakładem kosztów, eliminowaniem zbędnych działań procesowych oraz unikaniem takich sytuacji, które powodują zwłokę.

14) Zasada pisemności (art. 14) —jest ustanowiona z dopuszczeniem od niej wyjątku, który w samej rzeczy jest tylko pozorny. W art. 14 § l stanowi się o obowiązku zachowania formy pisemnej przy załatwianiu spraw, a w § 2 dopusz­cza się w interesie strony — przy braku przeszkód prawnych — załatwienie sprawy ustne, ale z obowiązkiem utrwalenia na piśmie w uproszczonej formie. Można więc uznać, że zawsze obowiązuje w postępowaniu administracyjnym zasada pisemno­ści, a możliwe jest jedynie zastosowanie jej uproszczonej formy. Obowiązywanie zasady pisemności zapewnia tworzenie w trakcie postępowania akt sprawy, które dokumentują czynności organu administracji, utrwalają ich treść i pozwalają na pełną realizację zasady czynnego udziału stron w postępowaniu w końcowym jego stadium, gdy przed wydaniem decyzji udostępnia się cały materiał sprawy i wszyst­kie zebrane w niej dowody. Zasada ta jest realizowana dwojako, bo zgodne z nią jest gromadzenie dokumentów pisemnych, jak też sporządzanie ich w trakcie postępo­wania przez protokołowanie czynności lub utrwalanie ich w formie adnotacji. Dokumenty w formie elektronicznej odpowiadają również wymaganiom tej zasady.

Prawidłowy przebieg postępowania odwoławczego, jak też nadzór w toku instancji administracyjnych zależy w zasadniczym zakresie od istnienia akt sprawy tworzonych wskutek obowiązywania zasady pisemności. Kontrola sądowa decyzji administracyj­nych, jako rodzaj kontroli następczej, jest wykonywana z wykorzystaniem akt sprawy administracyjnej dla oceny prawidłowości postępowania administracyjnego.

IV POJĘCIE STRONY W POSTĘPOWANIU SĄDOWO - ADMINISTRACYJNYM - dział II (art. 25 - 44 p.p.s.a)

1. Historia

1. lata 1980- 1990 - legitymowany do wystąpienia ze skargą był podmiot, będący stroną PAO

2. 1990 r. - rozszerzono zakres kontroli

1. legitymowane do wystąpienia ze skargą były także podmioty, będące stroną postępowań wyłączonych spod KPA (postępowań odrębnych)

3. 1995 r. - ustawa o NSA

1. legitymowany do wystąpienia ze skargą jest każdy kto ma w tym interes prawny

2. STRONY - art. 32 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi -postępowanie sądowoadministracyjne jest postępowaniem kontradyktoryjnym - występują w nim 2 strony:

1. skarżący —podmiot legitymowany do złożenia skargi do sądu administracyjnego

2. strona przeciwna - organ wykonujący administrację publiczną, którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi

1. bez tych 2 podmiotów nie ma postępowania sądowego w zakresie sądowej kontroli administracji

3. Zasada równoupraw­nienia stron

1. każda strona procesowa ma zapewnione w procesie jednakowe środki ochrony i jednakowe możliwości ich użycia przez podejmowanie odpowiednich czynności procesowych (tzw. zasada równości środków procesowych)

4. UCZESTNICY NA PRAWACH STRONY - art. 33 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

1. § 1. Osoba, która brała udział w postępowaniu administracyjnym,

1. a nie wniosła skargi,

2. jeżeli wynik postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawnego,

3. jest uczestnikiem postępowania sądowego na prawach strony

1. obligatoryjna kategoria uczestników na prawach strony

2. § 2. Udział w charakterze uczestnika może zgłosić również

1. osoba, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym, jeżeli wynik postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawnego

2. organizacja społeczna w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności

1. sąd w drodze postanowienia dopuszcza taką osobę do uczestniczenia w postępowaniu sądowym na prawach strony

2. sąd w drodze postanowienia dopuszcza taką organizację społeczną do uczestniczenia w postępowaniu sądowym

3. na postanowienie odmowne przysługuje zażalenie

4. podmioty te mają własny interes prawny

5. podmioty te mogą uczestniczyć po stronie skarżącego lub organu

5. art. 12 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

1. „Ilekroć w niniejszej ustawie jest mowa o stronie, rozumie się przez to również uczestnika postępowania”

2. strony to skarżący i organ

3. uczestnicy postępowania

1. osoba, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym, jeżeli wynik postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawnego

2. organizacja społeczna w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności

3. RPO i prokurator

1. występują dla ochrony praworządności oraz praw człowieka i obywatela

2. mają prawo

1. wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu - przysługują im prawa strony

2. wnieść skargę do WSA na działanie lub bezczynność organu wykonującego administrację publiczną

3. wnieść skargę kasacyjną do NSA

4. wnieść zażalenie do NSA

5. wnieść skargę o wznowienie postępowania sądowo administracyjnego

STADIA POSTĘPOWANIA

1. STADIUM WSTĘPNE

1. występuje w każdym postępowaniu

2. ustala się w nim czy postępowanie może być wszczęte, czy spełnione są przesłanki, wymogi formalne

3. w postępowaniu przed WSA

1. przewodniczący wydziału lub wyznaczony sędzia zarządza skompletowanie akt niezbędnych do rozpoznania sprawy

2. bada się

1. czy sprawa należy do właściwości sądu administracyjnego

2. czy zachowano termin

3. czy uzupełniono braki formalne skargi

4. czy sprawa nie była rozstrzygana wcześniej

5. czy strony mają zdolność sądową i procesową

6. dopuszczalność skargi

4. jeśli okaże się, że postępowanie nie może być wszczęte

1. OAP - wydaje decyzje odmowną

2. organ podatkowy - wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania

3. sąd administracyjny - odrzuca skargę

2. STADIUM ROZPOZNAWCZE (WYJAŚNIAJĄCE) - badanie istoty samej sprawy

1. ustalenie dowodów

2. ustalenie stanu faktycznego

3. ustalenie stanu prawnego

3. STADIUM ORZEKANIA - kończy postępowanie

1. albo rozstrzyga sprawę co do istoty albo umarza postępowanie

PAO I PP

PODSTAWOWE POJĘCIA

4. Postępowanie administracyjne - regulowany przez prawo procesowe ciąg czynności procesowych podejmowanych przez OAP oraz inne podmioty postępowania w celu rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej w formie decyzji administracyjnej jak i ciąg czynności procesowych podjętych w celu weryfikacji decyzji administracyjnej

1. przedmiot

1. sprawa indywidualna rozstrzygana przez właściwy organ w sposób władczy w drodze decyzji administracyjnej

2. art. 105 § 1 KPA „Gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, OAP wydaje decyzję o umorzeniu postępowania”

1. analogiczne rozwiązanie - OP

POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE
OGÓLNE (JURYSDYKCYJNE)	SZCZEGÓLNE
regulowane przepisami KPA	np. postępowanie podatkowe, dyscyplinarne
zakres PAO jest dość szeroki - w jego trybie następuje rozpoznanie i rozstrzygnięcie większości spraw administracyjnych	w jego trybie następuje rozpoznanie i rozstrzygnięcie spraw określonego rodzaju
operuje pojęciami, które mają znamiona abstrakcyjne	operują bardziej indywidualnymi pojęciami
jest stosowane w granicach mocy obowiązującej wyznaczonych granicami abstrakcyjnymi np. organ administracji rozumiany jest dualnie - może być to organ rządowy lub samorządowy osoba - fizyczna lub prawna	odnosi się do konkretnie sprecyzowanych stosunków, np.: postępowanie podatkowe normatywna definicja podmiotów podatnik płatnik inkasent organ podatkowy postępowanie dyscyplinarne odpowiedzialność za przewinienia służbowe zbliża się do procedury karnej
zawiera klauzulę inwazyjną - art. 5 KPA Jeżeli przepis prawa powołuje się ogólnie na przepisy o postępowaniu administracyjnym, rozumie się przez to przepisy KPA

AKTY PRAWNE

I KPA - ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r.

10. KPA normuje

1. postępowanie administracyjne ogólne (jurysdykcyjne) - art. 1 pkt. 1,2 - przesłanki, które muszą być spełnione łącznie:

1. postępowanie w sprawie będzie prowadzić OAP kompetencja ogólna

2. sprawa należy do właściwości tego organu

3. sprawa indywidualna - podwójnie konkretna

1. konkretność podmiotu

1. sprawa dotyczy indywidualnej of, op, lub innej jednostki organizacyjnej

2. konkretność osoby wyraża się w podaniu danych, które ją indywidualizują

3. podmiot musi być zdolny do przyjęcia praw i obowiązków

2. konkretność praw i obowiązków, o których należy rozstrzygnąć

1. sprawa dotyczy indywidualnie oznaczonego uprawnienia lub obowiązku

4. sprawa jest rozstrzygana w drodze decyzji administracyjnej

1. decyzyjność sprawy - sytuacja gdy z przepisów prawa powszechnie obowiązującego wynika możliwość władczej ingerencji w indywidualnej sytuacji

2. sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych - stosujemy przepisy KPA, ale najpierw trzeba wziąć pod uwagę przepisy odrębne

1. Art. 180 KPA

1. w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się przepisy KPA, chyba że przepisy dotyczące ubezpieczeń stanowią inaczej

2. sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych to sprawy wynikające z przepisów

1. o ubezpieczeniach społecznych

2. o zaopatrzeniach emerytalnych i rentowych

3. o funduszu alimentacyjnym

4. o innych świadczeniach wypłacanych z funduszów przeznaczonych na ubezpieczenia społeczne

2. Art. 181 „Organy odwoławcze właściwe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych określają przepisy odrębne; do postępowania przed nimi stosuje się odpowiednio przepis art. 180 KPA”

3. art. 1 pkt 3 - sprawy rozstrzygania sporów o właściwość

1. w KPA nie ma przepisów procesowych dotyczących czynności podejmowanych przy rozpatrywaniu tych sporów

2. jedynie wskazuje się właściwe do tego organy, które w trybie pozaprocesowym wydają rozstrzygnięcie wskazujące właściwy organ

3. Art. 22 KPA spory o właściwość

4. art. 1 § 4 KPA - postępowanie w sprawie wydawania zaświadczeń

1. dział VII KPA - art. 217 - 220 KPA - mają zastosowanie w całej administracji publicznej z wyjątkiem spraw podatkowych

5. art. 2 KPA - postępowanie w sprawach skarg i wniosków oraz petycji (dział VIII) przed

1. organami państwowymi

2. organami JST

3. organami OS

6. udział prokuratora w postępowaniu (dział IV KPA = art. 182 - 189 KPA)

1. wyłączna regulacja udziału prokuratora w PAO i PP

2. przepisy te stosuje się odpowiednio do RPO

11. klauzula inwazyjna - art. 5 KPA Jeżeli przepis prawa powołuje się ogólnie na przepisy o postępowaniu administracyjnym, rozumie się przez to przepisy KPA

12. Wyłączenia spod mocy obowiązującej KPA:

1. Art. 3 KPA - przepisów KPA nie stosuje się do:

1. postępowania w sprawach karnych skarbowych

1. wyjątek: rozdział VIII - skargi i wnioski

2. spraw uregulowanych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, z wyjątkiem przepisów działów

1. IV - udział prokuratora

2. V - skreślone

3. VIII - skargi i wnioski

3. postępowania w sprawach należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej

1. np. wydawanie wiz

2. wyjątek: rozdział VIII - skargi i wnioski

3. RM w drodze rozporządzenia może rozciągnąć przepisy KPA w całości lub w części na postępowania w tych sprawach

4. postępowania

1. w sprawach wynikających z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami administracji publicznej

2. w sprawach wynikających z podległości służbowej między przełożonymi i podwładnymi

1. sfera wewnętrzna administracji

2. wyjątek: rozdział VIII - skargi i wnioski

2. Art. 4 KPA „KPA nie narusza szczególnych uprawnień wynikających z immunitetu dyplomatycznego i konsularnego oraz umów i zwyczajów międzynarodowych.”

1. personel oficjalny przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu konsularnego w określonych sytuacjach może być poddany w pewnym zakresie jurysdykcji administracyjnej państwa przyjmującego tylko z woli państwa wysyłającego lub wskutek indywidualnej zgody poszczególnych osób korzystających z immunitetu

II POSTĘPOWANIE PODATKOWE

8. Ustawą z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja Podatkowa reguluje

1. zasadnicza część postępowania podatkowego

2. postępowanie przed organami kontroli skarbowej

3. postępowanie w sprawach celnych

9. Przepisu OP stosuje się do:

1. postępowania podatkowego

2. kontroli podatkowej

3. czynności sprawdzających

4. podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetu państwa budżetów JST, do których ustalania uprawnione są organy podatkowe

5. opłaty skarbowej

6. innych spraw z zakresu prawa podatkowego należących do właściwości organów podatkowych

10. Jest to postępowanie administracyjne szczególne

1. musi konkretyzować podmioty i przedmiot

2. obowiązuje tylko

1. przed wskazanymi dokładnie organami administracyjnymi

2. i tylko w sprawach określonego rodzaju

3. Podatek - publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.

1. rozumie się przez to również:

1. zaliczki na podatki

2. raty podatków

3. opłaty oraz niepodatkowe należności budżetowe

4. Obowiązek podatkowy - wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w ustawach podatkowych

5. Zobowiązanie podatkowe - wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

6. podmioty

7. strony w postępowaniu podatkowym

11. Postępowanie w sprawach zaświadczeń

1. do pewnego momentu było odesłanie do KPA, ale komplikacje sprawiły, że odstąpiono od odesłania i wprowadzono przepisy do Ordynacji Podatkowej

2. postępowanie to reguluje dział VIIIa - art. 306a - 306n OP

1. art. 306a - 306d - powtórzono rozwiązania z KPA

2. art. 306e - 306n

1. szczegółowo opisano

1. jak wydawać zaświadczenia

2. treść zaświadczeń

2. wprowadzono ścisła ewidencję zaświadczeń

Organy prowadzące postępowanie administracyjne

I OGÓLNE

1. Organ prowadzący postępowanie administracyjne nie jest jego stroną

1. jest jego gospodarzem, przesądza o prawach i obowiązkach, ale decyzja, którą wyda nie jest obowiązkiem między stroną a organem

2. 2 podstawowe kategorie organów administracyjnych w znaczeniu strukturalnym:

1. organy monokratyczne - jednoosobowe

1. funkcja organu pokrywa się z obsadą stanowiska

2. np. wojewoda

2. organy kolegialne - wieloosobowe

1. ma szczególne cechy i pełni funkcje procesowe w nieco innym zakresie

2. kolegium a kolektyw

1. kolektyw to np. studenci na auli

2. kolegium

1. jego członkowie mają równe uprawnienia

2. swymi głosami dysponują samodzielnie

3. nie mogą wyrażać swego zdania w innej formie niż uchwały

4. musi być termin posiedzenia, odpowiednie zawiadomienie, odpowiednie quorum - dopiero wtedy ze skutkiem prawnym można przeprowadzić czynności

5. przewodniczący jest członkiem kolegium i organizuje jego prace

• czasem przewodniczący ma taki przywilej, że w razie równości głosów wygra reprezentowane przez niego stanowisko (tylko przy głosowaniu jawnym)

3. Urząd - 2 znaczenia:

1. pomocniczy aparat (kolektyw) oddany do pomocy organowi (monokratycznemu lub kolegialnemu)

1. nie jest to organ, ale określone osoby z kolektywu mogą otrzymać upoważnienie do działania w imieniu organu

2. urząd jako nazewnictwo, np. urząd wojewody

4. Podział organów na: (dualizm)

1. rządowe

2. samorządowe

1. proceduralnie jest tak samo

2. instancyjnie jest inaczej

1. w przypadku organów rządowych są organy wyższej i niższej instancji

2. w przypadku organów samorządowych istnieje kontrola rządowa (zadania zlecone) lub samorządowa (Regionalne Izby Obrachunkowe, SKO)

5. Organy administracyjne w znaczeniu funkcjonalnym

1. są to podmioty państwowe i niepaństwowe a nawet osoby fizyczne, które mają zlecone zadania z zakresu administracji publicznej (funkcjonalnie działają jak organy administracji), np. weterynarz

2. dla organów administracyjnych w znaczeniu funkcjonalnym niema znaczenia czy mają osobowość prawną czy nie - ważne jest czy są wyodrębnione organizacyjnie

6. Struktury organizacyjne

1. spłaszczone (płaskie) - jest niewiele szczebli(ogniw)

1. np. administracja morska - są tylko 3 urzędy morskie i organ naczelny (minister)

2. smukłe - wieloszczeblowe

II ZDOLNOŚĆ PRAWNA ORGANÓW ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

1. Jest zespół przesłanek decydujących o zdolności do podejmowania czynności proceso­wych i czynności materialnoprawnych w postępowaniu administracyjnym

2. Wyznaczają ją normy prawa procesowego

3. Wyróżnia się ogólną i szczególną kompetencję organów administracji publicznej

III KOMPETENCJA OGÓLNA ORGANÓW ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

1. Kompetencja ogólna - zdolność prawna organów administrujących do załatwienia spraw administracyjnych w danym układzie postępowania

2. KPA - art. 1 pkt. 1 i 2 KPA w związku z art. 5 § 2 KPA przyznaje kompetencję ogólną do prowadzenia postępowania administracyjnego:

1. organy administracji rządowej:

1. ministrowie

1. Prezes RM w zakresie jakim pełni funkcje ministra

2. wiceprezesi RM pełniący funkcję ministra kierującego określonym działem administracji rządowej

3. ministrowie kierujący określonym działem administracji rządowej

4. przewodniczący komitetów wchodzących w skład RM

5. kierownicy centralnych urzędów administracji podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez Prezesa RM lub właściwego ministra

wg ustawy o działach administracji rządowej minister nie może być ostatnią instancją w sprawie

2. terenowe organy administracji rządowej:

1. wojewodowie

1. wojewoda ma do­mniemanie kompetencji w zakresie administracji rządowej w województwie - do kompetencji wojewody należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie, niezastrzeżone na rzecz innych organów tej administracji

2. kierownicy służb, inspekcji i straży administracji zespolonej w województwie działający w imieniu wojewody lub we własnym imieniu

3. organy administracji niezespolonej (np. wojskowej, górniczej)

2. organy jednostek samorządu terytorialnego - między poszczególnymi poziomami nie ma toku instancji, każdy ma odrębne zadania - powiat nie jest nadrzędny w stosunku do gminy

1. organy gminy

1. wójt, burmistrz, prezydent miasta

2. rada gminy

2. organy powiatu

1. starosta

2. rada powiatu

3. organy województwa

1. marszałek województwa

2. sejmik województwa

4. organy związków gmin, związków powiatów

5. kierownicy służb, inspekcji straży działający w imieniu wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty lub marszałka województwa

6. SKO

1. jest to organ wyższego stopnia (odwoławczy) w stosunku do organów JST orzekający w indywidualnych sprawach należących do ich zadań własnych

2. w sumie jest ich 49

3. 16 z nich jest też organami odwoławczymi od organów województwa

3. INNE ORGANY PAŃSTWOWE, GDY SĄ ONE POWOŁANE Z MOCY PRAWA LUB NA PODSTAWIE POROZUMIEŃ DO ZAŁATWIANIA SPRAW INDYWIDUALNYCH W DRODZE DECYZJI ADMINISTRACYJNYCH

1. np.

1. Prezydent RP nadaje obywatelstwo polskie i wyraża zgodę na zrzecze­nie się obywatelstwa polskiego

2. Przewodniczący KRRiT jest organem właściwym w sprawach koncesji

2. do tych organów stosuje się

1. przepisy KPA regulujące kompetencje ministra

2. oraz przepisy KPA regulujące rozwiązania szczególne, np. jednoinstancyjność postępowania

4. INNE PODMIOTY, GDY SĄ ONE POWOŁANE Z MOCY PRAWA LUB NA PODSTAWIE POROZUMIEŃ DO ZAŁATWIANIA SPRAW INDYWIDUALNYCH W DRODZE DECYZJI ADMINISTRACYJNYCH

1. np. samorząd zawodowy

1. np. okręgowe rady adwokackie

2. nadzór: minister

3. ORGANY PODATKOWE - OP - art. 13 OP

1. Organem podatkowym, stosownie do swojej właściwości, jest:

1. jako organ I instancji:

1. NUS, NUC

2. wójt, burmistrz (prezydent miasta)

3. starosta albo marszałek województwa

2. DIS, DIC - jako:

1. organ odwoławczy odpowiednio od decyzji NUS lub NUC

2. organ I instancji, na podstawie odrębnych przepisów

3. organ odwoławczy od decyzji wydanej przez ten organ w I instancji

3. SKO - jako organ odwoławczy od decyzji wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty albo marszałka województw

2. § 2. Minister właściwy do spraw finansów publicznych jest organem podatkowym jako:

1. organ I instancji w sprawach

1. stwierdzenia nieważności decyzji

2. wznowienia postępowania,

3. zmiany lub uchylenia decyzji lub stwierdzeni jej wygaśnięcia - z urzędu

2. organ odwoławczy od decyzji wydanych w sprawach, o których mowa w pkt. 1

3. organ właściwy w sprawach

1. porozumień dotyczących ustalenia cen transakcyjnych;

2. interpretacji przepisów prawa podatkowego

3. informacji przekazywanych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe o założonych i zlikwidowanych rachunkach bankowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarcze

3. Organami podatkowymi wyższego stopnia są organy odwoławcze

IV KOMPETENCJA SZCZEGÓLNA ORGANÓW ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

1. KOMPETENCJA SZCZE­GÓLNA - zdolność prawna organów administrujących do załatwienia konkretnej sprawy administracyjnej w określonym układzie postępowania

1. dotyczy konkretnych postępowań, gdzie chodzi o zindywidualizowany podmiot i zindywidualizowaną sprawę

2. kompetencję szczególną organów administracji publicznej wyznaczają dwie instytucje:

1. właściwość

2. wyłączenie ze sprawy

2. WŁAŚCIWOŚĆ OAP - zdolność prawna OAP do rozpoznawania i rozstrzygania określonego rodzaju spraw w postępowaniu administracyjnym

1. można wyróżnić 2 rodzaje właściwości OAP:

1. właściwość ustawową (stała, zwykła) - wynikająca wprost z przepisu ustawy

1. właściwość rzeczowa

2. właściwość miejscowa

3. właściwość instancyjna

2. właściwość delegacyjną - wynikająca z delegacji

3. WŁAŚCIWOŚĆ DELEGACYJNA

1. KPA dopuszcza możliwość przekazania

1. rozpoznania i rozstrzygnięcia określonej sprawy

2. albo podjęcia określonej czynności procesowej

3. jednemu OAP przez 2. OAP

2. taka możliwość jest przewidziana w przypadku

1. wyłączenia OAP, członka organu kolegialnego

2. postępo­wania w sprawie wznowienia postępowania

1. gdy organem właściwym do wznowienia postępowania jest organ wyższego stopnia, to organ ten wyznacza organ właściwy do przeprowadzenia postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy

3. instytucji pomocy prawnej - Art. 52 KPA

1. W toku postępowania OAP zwraca się

2. do właściwego terenowego organu administracji rządowej lub organu ST

3. o wezwanie osoby zamieszkałej/przebywającej w danej gminie lub mieście do

1. złożenia wyjaśnień lub zeznań

2. albo do dokonania innych czynności, związanych z toczącym się postępowaniem

4. organ prowadzący postępowanie musi równocześnie określić okoliczności będące przedmiotem wyjaśnień lub zeznań albo czynności, jakie mają być dokonane

5. organ wezwany do udzielenia pomocy prawnej po stawieniu się wezwanego sporządza protokół i przesyła go do organu prowadzącego postępowanie - ogranicza to zasadę bezpośredniości w postępowaniu dowodowym

1. analogiczne rozwiązanie w OP

3. decentralizacja i dekoncentracja???

1. decentralizacja - ustawowe, trwałe, prawem chronione przekazywanie organom decentralizowanej władzy publicznej (gminom, powiatom, województwom) zadań, kompetencji i środków, w które do tej pory były wyposażone organy władzy centralnej

1. wspólność podstawowej normy w ramach, której działają usamodzielnione podmioty

2. przy samodzielności w ramach decentralizacji są określone środki oddziaływania w ramach prawa

2. dekoncentracja - polega na rozproszeniu kompetencji na większą ilość podmiotów

1. ułatwia podział zadań

2. ten podział zadań następuje z zachowaniem zakresu właściwości danego organu

3. 2 rozwiązania

1. upoważnienie personalne do działania w imieniu organu (organ monokratyczny)

2. organ kolegialny może uchwałą ustanowić upoważnienie do działania 1 osoby, ale musi być podstawa prawna do tego

4. upoważniony nie ma pozycji organu - działa tylko w jego imieniu

1. właściwość rzeczowa i miejscowa nie zmieniają się

5. wszystkie upoważnienia dotyczą tego co mieści się w pojęciu urząd

6. upoważnienia nie zmieniają właściwości dlatego nie dają podstaw do sporu o właściwość

3. upoważnienia personalne do działania w imieniu organu - są zwierane na podstawie różnych przepisów:

1. KPA

1. art. 268a KPA

• OAP może w formie pisemnej

• upoważniać pracowników kierowanej jednostki organizacyjnej do

• załatwiania spraw w jego imieniu w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania:

1. decyzji administracyjnych

2. postanowień

3. i zaświadczeń

2. art. 268a KPA daje ogólną formułę upoważnienia

• forma pisemna

• osoby fizyczne, które pozostają w określonym stosunku służbowym z urzędem

• umocowanie ich do działania w imieniu organu

• określenie zakresu upoważnienia

1. udzielane bezterminowo lub na określony czas

2. nie jest zależne od pełnionej funkcji - indywidualny wybór osoby, która udziela upoważnienia

2. Art. 143 OP

1. Organ podatkowy może w formie pisemnej

• upoważnić funkcjonariusza celnego lub pracownika kierowanej jednostki organizacyjnej do

• załatwiania spraw w jego imieniu i w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania:

1. decyzji

2. postanowień

3. i zaświadczeń

2. Upoważnienie może obejmować

• podpisywanie pism podpisem elektronicznym

• oraz przesyłanie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej - z wyłączeniem wydawania zaświadczeń

3. takie upoważnienie, może być udzielone również:

• pracownikom urzędu skarbowego - przez NUS

• pracownikom izby skarbowej - przez DIS

• funkcjonariuszom celnym lub pracownikom urzędu celnego - przez NUC

• funkcjonariuszom celnym lub pracownikom izby celnej - przez DIC

• ustawy samorządowe

1. ustawa o samorządzie gminnym

• Wójt może powierzyć prowadzenie określonych spraw gminy w swoim imieniu

1. zastępcy wójta

2. lub sekretarzowi gminy

• ustawa o samorządzie powiatowym

• Starosta może upoważnić

• wicestarostę

• poszczególnych członków zarządu powiatu

• pracowników

• starostwa

• powiatowych służb, inspekcji i straży

• kierowników jednostek organizacyjnych powiatu

• do wydawania w jego imieniu decyzji

• ustawa o samorządzie województwa

• Marszałek województwa może upoważnić

• wicemarszałków

• pozostałych członków zarządu województwa

• pracowników urzędu marszałkowskiego

• oraz kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych

• do wydawania w jego imieniu decyzji

• ustawa o administracji rządowej w województwie

• Wojewoda może upoważnić na piśmie

• pracowników urzędu wojewódzkiego

• niezatrudnionych w jednostkach organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich

• do załatwiania określonych spraw w jego imieniu i na jego odpowiedzialność, w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych

• w pewnych wypadkach regulamin określa możliwość upoważnienia w urzędzie

4. WŁAŚCIWOŚĆ RZECZOWA - zdolność prawna OAP do rozpoznawania i rozstrzygania spraw danej kategorii, np. sprawy działalności gospodarczej

1. KPA

1. Art. 19 KPA „OAP przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej”

2. art. 20 KPA „Właściwość rzeczową OAP ustala się wg przepisów o zakresie jego działania” - tzn wg:

1. przepisów ustaw materialnoprawnych (przede wszystkim)

2. przepisów ustaw ustrojo­wych, które dotyczą kompetencji OAP

1. np. ustawa z 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych - dodatek mieszkaniowy przyznaje, na wniosek osoby uprawnionej do dodatku mieszkaniowego, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, w drodze decyzji administracyjnej

2. OP

1. art. 15 OP

1. Organy podatkowe przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej

2. Właściwość rzeczowa i miejscowa ustala się z uwzględnieniem również

1. zakresu zadań organów podatkowych

2. i terytorialnego zasięgu działania organów podatkowych

• które są określone w odrębnych przepisach

2. art. 16 OP „Właś­ciwość rzeczową organów podatkowych ustala się wg przepisów określających zakres ich działania”

3. Minister Finansów może odrębnie ustalić właściwość jeśli chodzi o

1. nierezydentów - mają tu interesy gospodarcze

2. niektóre osoby prawne- spółka matka, spółka córka

3. właściwość rzeczowa nie może być ustalana wyłącznie na podstawie przepisów prawa materialnego trzeba wziąć pod uwagę też:

1. zawarte porozumienia, które zmieniają właściwość OAP

1. np. porozumie­nia międzygminne

2. przepisy prawa materialnego mogą wyłączyć dopuszczalność zawierania porozumień

2. związki zawierane przez JST

3. uchwały rady gminy upoważniające organy wykonawcze jednostek pomocniczych do załatwiania indywidual­nych spraw z zakresu administracji publicznej - ograniczają właściwość organów gminy

4. OAP mogą w formie pisemnej upoważniać pracow­ników kierowanej jednostki organizacyjnej do załatwiania spraw w jego imieniu w ustalonym zakresie

5. WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSCOWA - zdolność prawna OAP do rozpoznawania i rozstrzygania spraw danej kategorii na obszarze określonej jednostki podziału terytorialnego kraju

1. minister - cały kraj

2. wojewoda - województwo

1. * podział terytorialny

1. ogólny - gminy, powiaty, województwa

2. specjalny - ze względu na np. pokłady kopalin, wojsko

1. KPA

1. Art. 19 KPA „OAP przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej”

2. art. 21 KPA - pierwszeństwo przed tymi uregulowaniami mają postanowienia szczególne odrębnych ustaw

1. Właściwość miejscową OAP:

1. w sprawach dotyczących nieruchomości - ustala się wg miejsca jej położenia

• jeżeli nieruchomość położona jest na obszarze właściwości 2 lub więcej organów, orzekanie należy do organu, na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości

2. w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy - ustala się wg miejsca, w którym zakład pracy jest, był lub ma być prowadzony,

3. w innych sprawach - ustala się wg miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju,

• a w braku zamieszkania w kraju - wg miejsca pobytu strony lub 1 ze stron

• jeżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania (siedziby) lub pobytu - wg miejsca ostatniego ich zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju

2. Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w powyższy sposób

1. sprawa należy do organu właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania

2. albo w razie braku ustalenia takiego miejsca - do organu właściwego dla obszaru dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawie.

• OP

1. art. 15 OP

1. Organy podatkowe przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej

2. Właściwość rzeczowa i miejscowa ustala się z uwzględnieniem również

1. zakresu zadań organów podatkowych

2. i terytorialnego zasięgu działania organów podatkowych

• które są określone w odrębnych przepisach

• art. 17 OP

1. Jeżeli ustawy podatkowe nie stanowią inaczej

1. właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według miejsca zamieszkania albo adresu siedziby

• podatnika

• płatnika

• inkasenta

• lub podmiotu wymienionego w art. 133 § 2.

• Minister właściwy do spraw finansów publicznych może określić,

1. w drodze rozporządzenia,

2. właściwość miejscową organów podatkowych w sprawach

• niektórych zobowiązań podatkowych

• lub poszczególnych kategorii

1. podatników,

2. płatników

3. lub inkasentów

• w sposób odmienny niż określony w § 1, uwzględniając w szczególności

• posiadanie miejsca zamieszkania lub siedziby za granicą,

• miejsce uzyskiwania dochodów

• miejsce położenia przedmiotu opodatkowania

1. istnieje takie rozporządzenie z 2005 r.

• Art. 17a OP „Organem podatkowym właściwym miejscowo do orzeczenia o odpowiedzialności podatkowej osoby 3. jest organ podatkowy właściwy dla podatnika, płatnika lub inkasenta.”

6. WŁAŚCIWOŚĆ INSTANCYJNA - zdolność prawna organu administracji pu­blicznej do przeprowadzania weryfikacji decyzji w drodze administracyjnej

1. KPA

1. na OAP ciąży taki sam obowiązek jak wnikający z art. 19 KPA

1. naruszenie każdego rodzaju właściwości przez organ administracji przy wydawaniu decyzji administracyjnej powoduje nieważność decyzji

2. zasady ustalania właściwości instancyjnej określa KPA jednak pierwszeństwo przed tymi uregulowaniami mają postanowienia szczególne odrębnych ustaw

3. właściwość instancyjna jest przyznana

1. organom wyższego stopnia

2. oraz w ograniczonym zakresie ministrom (na podstawie art. 161 § 1 KPA - uprawnienie ministra do zmiany lub uchylenia decyzji)

4. art. 17 KPA - organami wyższego stopnia są:

1. w stosunku do organów JST — SKO, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej

2. w stosunku do wojewodów — właściwi w sprawie ministrowie

3. w stosunku do innych OAP — odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie,

1. a w razie ich braku — organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością

4. w stosunku do organów OS — organy nadrzędne albo państwowe organy nadzoru

2. Ordynacja Podatkowa

1. właściwość instancyjna jest przyznana organom wyższego stopnia

2. art. 13 OP

1. Organem podatkowym, stosownie do swojej właściwości, jest:

1. jako organ I instancji:

• NUS, NUC

• wójt, burmistrz (prezydent miasta)

• starosta albo marszałek województwa

2. DIS, DIC - jako:

• organ odwoławczy odpowiednio od decyzji NUS lub NUC

• organ I instancji, na podstawie odrębnych przepisów

• organ odwoławczy od decyzji wydanej przez ten organ w I instancji

3. SKO - jako organ odwoławczy od decyzji wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty albo marszałka województw

2. § 2. Minister właściwy do spraw finansów publicznych jest organem podatkowym jako:

1. organ I instancji w sprawach

• stwierdzenia nieważności decyzji

• wznowienia postępowania,

• zmiany lub uchylenia decyzji lub stwierdzeni jej wygaśnięcia - z urzędu

2. organ odwoławczy od decyzji wydanych w sprawach, o których mowa w pkt. 1

3. organ właściwy w sprawach

• porozumień dotyczących ustalenia cen transakcyjnych;

• interpretacji przepisów prawa podatkowego

• informacji przekazywanych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe o założonych i zlikwidowanych rachunkach bankowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarcze

• Organami podatkowymi wyższego stopnia są organy odwoławcze

• Instancja administracyjna - pojęcie to złożone jest z 3 powiązanych ze sobą elementów:

1. ustrojowy - określa jak te instancje lokowane są w strukturze administracji

2. funkcjonalny - ten, organ w przypadku wniesienia odwołania będzie rzeczowo właściwy do rozpoznania i rozstrzygnięcia konkretnej sprawy

1. jego zakres kompetencji będzie zbliżony do tego jaki miał organ I instancji

3. proceduralny - pewne uregulowania procesowe, określające jak należy postępować ze sprawą i jakie mogą zapaść rozstrzygnięcia w wyniku przeniesienia sprawy do następnej instancji

• Tok instancji może zamykać się w 1 instancji - pozostaje wówczas droga odwoławcza do sądu

1. np. sprawy ubezpieczeń społecznych

1. odwołanie wnosi się za pomocą ZUS-u

2. sąd je rozpatruje w normalnym postępowaniu sądowym (tryb cywilny z pewnymi przepisami szczególnymi)

• SPÓR O WŁAŚCIWOŚĆ

1. Spór o właściwość - ma miejsce gdy mamy do czynienia z tożsamością sprawy, którą zajmują się co najmniej 2 organy

1. tożsamość sprawy

1. ten sam podmiot

2. ten sam przedmiot

3. ta sama podstawa prawna

4. ten sam stan faktyczny

2. podstawową przyczyną sporów o właściwość jest niedoskonałość przepisów prawnych

3. spory o właściwość mogą wystąpić tylko w zakresie właściwości ustawowej (nie mogą wystąpić w zakresie właściwości delegacyjnej)

2. Podziały sporów

1. I

1. spory pozytywne - gdy co najmniej 2 organy uważają się za właściwe do rozpoznania i rozstrzygnięcia danej sprawy i nie przekazują sobie sprawy

1. jeśli organ załatwi sprawę poza swoją właściwością to naraża się na sankcję nieważności

2. spory negatywne - gdy żaden organ nie uważa się za właściwy do rozpoznania i rozstrzygnięcia danej sprawy

1. jeśli organ nie załatwi sprawy, mimo że należy do jego właściwości, to naraża się na zarzucenie bezczynności

• jeśli wpłynie wniosek do organu i organ zacznie rozpoznawać sprawę a później okaże się, że inny organ już się nią zajmuje to nie ma sporu

• spór pojawia się gdy

1. organ jej nie umorzy

2. lub przekaże sprawę innemu organowi a ten jej nie przyjmie

1. II

1. spory wewnętrzne - pomiędzy organami, które należą do tych samych elementów budowy systemu ustrojowego administracji publicznej

1. spory między organami ST

2. spory między innymi organami administracji publicznej

2. spory zewnętrzne - pomiędzy organami, które należą do różnych elementów budowy systemu ustrojowego administracji publicznej

1. spory pomiędzy organami ST a innymi organami administracji publicznej

2. spory pomiędzy organami administracji publicznej a sąda­mi powszechnymi

3. Przepisy dotyczące właściwości w prawie administracyjnym są bezwzględnie obowiązujące (ius cogens)

4. Rozstrzyganie sporów wewnętrznych o właściwość

1. KPA

1. art. 19 KPA „OAP publicznej przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej”

2. w KPA nie ma przepisów procesowych dotyczących czynności podejmowanych przy rozpatrywaniu tych sporów

3. jedynie wskazuje się właściwe do tego organy, które w trybie pozaprocesowym wydają rozstrzygnięcie wskazujące właściwy organ

4. Art. 22 KPA - Spory o właściwość rozstrzygają:

1. między organami JST (z wyjątkiem przypadków określonych w pkt. 2-4) - wspólny dla nich organ wyższego stopnia (np. SKO)

1. a w razie braku takiego organu - sąd administracyjny

2. między kierownikami służb, inspekcji i straży administracji zespolonej tego samego powiatu, działających w imieniu własnym lub w imieniu starosty - starosta

3. między organami administracji zespolonej w jednym województwie nie wymienionymi w pkt. 2 - wojewoda

4. między organami JST w różnych województwach w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej - minister właściwy do spraw administracji publicznej,

5. między wojewodami oraz organami administracji zespolonej w różnych województwach - minister właściwy do spraw administracji publicznej

6. między wojewodą a organami administracji niezespolonej - minister właściwy do spraw administracji publicznej po porozumieniu z organem sprawującym nadzór nad organem pozostającym w sporze z wojewodą

7. między organami administracji publicznej innymi niż wymienione w poprzednich punktach wspólny dla nich organ wyższego stopnia

1. a w razie braku takiego organu - minister właściwy do spraw administracji publicznej

8. między organami administracji publicznej, gdy jednym z nich jest minister - Prezes Rady Ministrów.

5. Art. 23 KPA

1. Do czasu rozstrzygnięcia sporu o właściwość

2. OAP, na którego obszarze nastąpiło wszczęcie postępowania

3. podejmuje tylko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na

1. interes społeczny

2. lub słuszny interes obywateli

4. i zawiadamia o tym organ właściwy do rozstrzygnięcia sporu.

2. Ordynacja podatkowa

1. art. 19 OP

1. spór o właściwość rozstrzyga się, w drodze postanowienia, na wniosek organu będącego stroną sporu

1. NUS / NUC wniosek o rozstrzygnięcie sporu przez ministra właściwego do spraw administracji wnosi za pośrednictwem właściwego DIS / DIC

2. spory o właściwość rozstrzyga:

1. między NUS

• działającymi na obszarze właściwości miejscowej tego samego DIS - DIS

• działającymi na obszarze właściwości miejscowych różnych DIS - minister właściwy do spraw finansów publicznych

2. między NUC

• działających na obszarze właściwości miejscowej tego samego DIC - DIC

• działających na obszarze właściwości miejscowej różnych DIC- minister właściwy do spraw finansów publicznych

3. między wójtem, burmistrzem (prezydentem miasta), starostą albo marszałkiem województwa a naczelnikiem urzędu skarbowego lub naczelnikiem urzędu celnego - sąd administracyjny

4. między wójtami, burmistrzami (prezydentami miast) i starostami - wspólne dla nich SKO

• a w razie braku takiego SKO - sąd administracyjny

5. między marszałkami województw - sąd administracyjny

6. w pozostałych przypadkach - minister właściwy do spraw finansów publicznych

• Art. 20 OP

1. Do czasu rozstrzygnięcia sporu o właściwość

2. organ podatkowy, na którego obszarze nastąpiło wszczęcie postępowania

3. podejmuje tylko te czynności, które są niezbędne ze względu na

1. interes publiczny

2. lub ważny interes strony

5. rozstrzyganie sporów zewnętrznych o właściwość

1. spory między organami JST a organami administracji rządowej

1. art. 22 KPA

1. Spory kompetencyjne między organami JST a organami administracji rządowej rozstrzyga sąd administracyjny

2. art. 19 OP

1. spory o właściwość między wójtem, burmistrzem (prezydentem miasta), starostą albo marszałkiem województwa a NUS lub NUC - rozstrzyga sąd administracyjny

3. spory te rozstrzyga NSA

4. NSA stosuje odpowiednio przepisy o postępowaniu przed WSA

5. postępowanie wszczynane jest na wniosek, a kończy się postanowieniem, w którym NSA wskazuje organ właściwy w sprawie

6. postępowanie jednoinstancyjne - nie przysługuje zaskarżenie, bo postanowienia wydaje NSA

7. legitymacja do złożenia wniosku

1. art. 22 KPA - przyznaje legitymację do wniesienia wniosku:

1. strona

2. organ JST lub inny organ administracji publicznej, pozostający w sporze

3. minister właściwy do spraw administracji publicznej

4. minister właściwy do spraw sprawiedliwości, Prokurator Generalny

5. RPO

2. OP - nie reguluje tego

8. stosuje się odpowiedni przepisy o przypadkach nie cierpiących zwłoki

2. spory między organami administracji publicznej a sądami powszechnymi

1. z art. 10 k97 - wynika zasada podziału władzy

2. sporu o właściwość nie może być z sądem administracyjnym, ale może być z powszechnym (zwłaszcza cywilnym)

3. historia

1. II RP - działał Trybunał Kompetencyjny o szczególnym składzie

1. 2 sędziów SN

2. 2 sędziów Najwyższego Trybunału Administracyjnego

3. 2 ekspertów

2. w okresie PRL Trybunał Kompetencyjny nie został reaktywowany

3. nowelizacją KPA z 1980 r. dodano działu V „Rozstrzyganie sporów o właściwość między organami administracji publicznej a sądami powszechnymi”.

1. utworzono Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym

2. było ono powoływane doraźnie do rozstrzygnięcia konkretnego sporu.

3. skład

• 3 sędziów SN

• przedstawiciel Ministra Sprawiedliwości

• przedstawiciel ministra zainteresowane­go w sporze ze względu na przedmiot sprawy

4. dział V KPA utracił moc 1 stycznia 2004 r.

4. obecnie nie ma żadnego organu, który występowałby przy rozstrzyganiu tych sporów

1. aby zaradzić sporom negatywnym wprowadzono

1. art. 66 § 4 KPA

• „Organ nie może zwrócić podania z tej przyczyny, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, jeżeli w tej sprawie sąd uznał się za niewłaściwy”

2. art. 171 § 4 OP

• „Organ podatkowy nie może zwrócić podania z tej przyczyny, że właściwy jest sąd powszechny, jeżeli w tej sprawie sąd uznał się za niewłaściwy”

3. art. 58 4 PPSA „ Sąd administracyjny nie może odrzucić skargi z tego powodu, że do rozpoznania sprawy nie jest właściwy sąd administracyjny jeżeli sąd powszechny wczesnej uznał się w tej sprawie za niewłaściwy”

4. art. 199¹ KPC.„Sąd nie może odrzucić pozwu z tego powodu, że do rozpoznania sprawy właściwy jest organ administracji publicznej lub sąd administracyjny, jeżeli organ administracji publicznej lub sąd administracyjny uznały się w tej sprawie za niewłaściwe”

2. spory pozytywne są jed­nostronnie rozstrzygane przez sąd powszechny

1. orzeczenie sądowe, korzysta z przymiotu prawomocności - co oznacza, że OAP jest tym orzeczeniem związany

2. pozbawia to OPA możliwości obrony własnej kom­petencji

• konsekwencje wejścia w cudzą właściwość

1. OAP - sankcja nieważności

2. sąd - podstawa do obalenia orzeczenia

3. gdy kończy się spór o właściwość organ, który otrzymał sprawę będzie miał własne akta i akta, które miał organ będący z nim w sporze - tworzy to akta sprawy

III WYŁĄCZENIE ZE SPRAWY (art. 24 - 27 KPA)

• wszystkie opisane wyłączenia są obligatoryjne

1. WYŁĄCZENIE PRACOWNIKA

1. art. 24 KPA / art. 130 OP

1. pracownik OAP (OP - pracownik organu podatkowego lub funkcjonariusz celny) jest wyłączony od udziału w postępowaniu

1. ze względu na bliskość osób - w sprawie:

1. w której jest stroną

2. pozostaje z 1 ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki

3. swojego małżonka

4. krewnych i powinowatych do 2. Stopnia

• OP - rodzeństwa, wstępnych, zstępnych, powinowatych 1. stopnia

5. osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia opieki lub kurateli

6. w sprawie, w której 1 ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej

• przyczyny wyłączenia trwają także po ustaniu przysposobienia, opieki lub kurateli

2. ze względu na osobiste zaangażowanie w sprawę - w sprawie:

1. w której był świadkiem lub biegłym

2. w której był lub jest przedstawicielem 1 ze stron (przedstawicielem podatnika)

3. w której przedstawicielem strony (przedstawicielem podatnika) jest 1 z osób wymienionych w pkt. 2 i 3, (3 i 4)

4. w której brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji

5. z powodu której wszczęto przeciw niemu

• dochodzenie służbowe

• postępowanie dyscyplinarne lub karne

• bezpośredni przełożony pracownika OAP (pracownika organu podatkowego lub funkcjonariusza celnego) jest obowiązany wyłączyć pracownika od udziału w postępowaniu jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności nie wymienionych w § 1, które mogą wywołać wątpliwość, co do bezstronności pracownik

1. czyni to w drodze postanowienia

1. na żądanie pracownika

2. na żądanie strony

3. z urzędu

• Wyłączony pracownik powinien podejmować tylko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron (nie ma tego w OP)

• konsekwencje wyłączenia pracownika

1. bezpośredni przełożony wyłączonego pracownika OAP (pracownika organu podatkowego lub funkcjonariusza celnego) wyznacza innego pracownika do prowadzenia sprawy

2. art. 26 KPA Jeżeli wskutek wyłączenia pracowników OAP organ ten stał się niezdolny do załatwienia sprawy właściwy do załatwienia sprawy jest organ wyższego stopnia lub wyznaczony przez niego organ

1. nie jest to zakwestionowanie lub pozbawienie właściwości

2. organy te załatwiają sprawę w tej instancji, co organ wyłączony od załatwienia sprawy

3. rozwiązania takiego nie wprowadza OP

2. WYŁĄCZENIA CZŁONKA ORGANY KOLEGIALNEGO - art. 27 KPA

1. przyczyny

1. z mocy prawa - przypadki określone w art. 24 § 1 KPA

2. przewodniczący organu kolegialnego lub organu wyższego stopnia jest obowiązany wyłączyć członka organu kolegialnego jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności nie wymienionych w art. 24 § 1, które mogą wywołać wątpliwość, co do bezstronności członka organu kolegialnego

1. czyni to w drodze postanowienia

1. na żądanie pracownika

2. na żądanie strony

3. z urzędu

2. konsekwencje

1. jeżeli wskutek wyłączenia członków organu kolegialnego organ ten stał się niezdolny do podjęcia uchwały z braku wymaganego quorum właściwy do załatwienia sprawy jest organ wyższego stopnia lub wyznaczony przez niego organ

1. nie jest to zakwestionowanie lub pozbawienie właściwości

2. organy te załatwiają sprawę w tej instancji, co organ wyłączony od załatwienia sprawy

2. Jeżeli SKO wskutek wyłączenia jego członków nie może załatwić sprawy - minister właściwy do spraw administracji publicznej wyznacza do załatwienia sprawy inne SKO

3. art. 130 OP § 5

1. W przypadku wyłączenia członka SKO - prezes SKO wyznacza osobę uprawnioną do zastąpienia osoby wyłączonej

2. jeżeli SKO wskutek wyłączenia jego członków stał się niezdolny do załatwienia sprawy z braku pełnego składu orzekającego, -Prezes RM , w drodze postanowienia, wyznacza do załatwienia sprawy inne SKO

3. wyłączenia organu OD ZAŁATWIENIA SPRAWY

1. art. 26 KPA

1. przyczyny

1. OAP podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczącej interesów majątkowych:

1. jego kierownika bądź

• jego małżonka

• jego krewnych i powinowatych do 2. stopnia

• osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli

2. osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia bądź

• jego małżonka

• jego krewnych i powinowatych do 2. stopnia

• osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli

2. konsekwencje wyłączenia

1. wyłączony organ może podejmować tylko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron

2. OAP z mocy prawa traci kompetencje do załatwienia konkretnej, indywidualnie oznaczonej sprawy właściwy do załatwienia sprawy jest organ wyższego stopnia lub wyznaczony przez niego organ

1. nie jest to zakwestionowanie lub pozbawienie właściwości

2. organy te załatwiają sprawę w tej instancji, co organ wyłączony od załatwienia sprawy

3. organ właściwy do załatwienia sprawy wyznacza Prezes RM gdy osoba zajmująca stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia jest

• ministrem

• lub prezesem SKO

• Ordynacja podatkowa

1. Art. 131 OP

1. NUS/NUC podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczącej

• NUS / NUC albo jego zastępcy bądź

1. małżonka NUS / NUC albo jego zastępcy

2. rodzeństwa, wstępnych, zstępnych albo powinowatych 1 stopnia NUS albo jego zastępcy

3. osoby związanej z NUS albo jego zastępca z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli

sprawę załatwia NUS / NUC wyznaczony przez właściwego DIS/DIC

• DIS albo jego zastępcy bądź

1. małżonka DIS albo jego zastępcy

2. rodzeństwa, wstępnych, zstępnych albo powinowatych 1 stopnia DIS albo jego zastępcy

3. osoby związanej z DIS albo jego zastępcą z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli

sprawę załatwia NUS wyznaczony przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych

2. Art. 132 OP

1. Wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta, marszałek województwa

1. ich zastępcy

2. skarbnik JST

2. podlegają wyłączeniu od załatwiania podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczącej

1. nich

2. ich małżonka

3. rodzeństwa, wstępnych, zstępnych albo powinowatych 1. stopnia

4. osób związanych z nimi z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli

SKO wyznacza, w drodze postanowienia, organ właściwy do załatwienia sprawy

STRONY POSTĘPOWANIA

I OGÓLNE

1. ZDOLNOŚĆ ADMINISTRACYJNOPRAWNA - prawna możliwość występowania jako strona w postępowaniu administracyjnym

1. Art. 29 KPA - zdolność administracyjnoprawną mają:

1. osoby fizyczne

2. osoby prawne

3. państwowe i samorządowe jonop'y

4. organizacje społeczne nie posiadające osobowości prawnej

1. osobowość prawna nie jest przesłanką - jednak musi być wyodrębnienie organizacyjne

2. stroną może być np. gmina, organ administracji rządowej

1. gmina może być stroną, np. gdy jej interes prawny lub obowiązek wynika z przepisów prawa publicznego (nie prywatnego)

2. ZDOLNOŚĆ PROCESOWA - zdolność do samodzielnego i skutecznego dokonywania czynności procesowych w PSA

1. art. 30 KPA

1. § 1. Zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych stron ocenia się wg przepisów prawa cywilnego, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej

2. § 2. OF nie posiadające zdolności do czynności prawnych działają przez swych ustawowych przedstawicieli

3. § 3. Strony nie będące OF działają przez swych przedstawicieli ustawowych lub statutowych

4. § 4. W sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w razie zbycia prawa lub śmierci strony w toku postępowania na miejsce dotychczasowej strony wstępują jej następcy prawni

5. § 5. W sprawach dotyczących spadków nie objętych jako strony działają osoby sprawujące zarząd majątkiem masy spadkowej, a w ich braku - kurator wyznaczony przez sąd na wniosek OAP

2. art. 135 OP

1. „Zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych w sprawach podatkowych ocenia się wg przepisów prawa cywilnego, jeżeli przepisy prawa podatkowego nie stanowią inaczej.”

3. Zdolność postulacyjna - zdolność podejmowania czynności, które wskazują jakie są nasze żądania, motywy, ekpektatywy w stosunku do ogarów wykonujących administrację

1. można, np. wnieść petycję

2. ograniczenia zdolności postulacyjnej są rzadkie i dotyczą

1. osób o ograniczonej zdolności do czynności prawnych

2. sytuacji gdy istnieje przymus adwokacko-radcowski

1. w PAO występuje on tylko w kwestii ochrony własności przemysłowej

2. w przypadku OP nie ma obowiązku korzystania z usług doradców podatkowych

4. Legitymacja procesowa - dotyczy konkretnego procesu

1. sąd działa na zasadzie dyspozycyjności/skargowości

2. organ administracyjny działa z urzędu lub na wniosek (lub tak i tak)

5. Cudzoziemcy

1. zgodnie z Konstytucją ma ją tyle praw ile przyznaje im ustawa

2. należy wziąć pod uwagę obywatelstwo UE (ale nic ono nie znaczy w tej kwestii)

1. jest odrębna ustawa, która dotyczy praw osób będących obywatelami państw członkowskich i członków ich rodzin

3. jeżeli osoba ma więcej niż 1 obywatelstwo a jedno z nich jest polskie to traktuje się ją jak by była tylko obywatelem polskim

4. wykluczone są reguły dyskryminujące

1. regułą dyskryminującą nie jest to, że do obsady niektórych stanowisk wymaga się obywatelstwa polskiego lub wyłącznie polskiego (np. ABW)

II POJĘCIE STRONY PAO

1. W postępowaniu administracyjnym musi być przynajmniej 1 strona

1. organ administracyjny nie może prowadzić postępowania bez strony

2. jeżeli nie będzie strony, to czynności organu mają znamiona postępowania nieistniejącego

2. Art. 28 KPA „Stroną jest każdy,

1. czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie

2. albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.”

3. POJĘCIE INTERESU PRAWNEGO

1. obiektywna, czyli rzeczywiście istniejąca po­trzeba ochrony prawnej

2. obejmuje tak uprawnienia, jak i obowiązki oparte na prawie

3. w postępowaniu administracyjnym interes musi być (łącznie)

1. osobisty

2. własny

3. indywidualny

4. konkretny

5. dający się obiektywnie stwierdzić

6. aktualny

4. w postępowaniu sądowo-administracyjnym pojawiają się dodatkowe przesłanki

4. art. 28 KPA wyznacza LEGITYMACJĘ PROCESOWĄ - są 2 przepisy alternatywne (alternatywa rozłączna), dla których można wymienić odrębne przesłanki, które muszą być spełnione łącznie

1. „stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie”

1. dotyczy postępowania wszczynanego z urzędu

1. np. spraw inspekcji sanitarnej, farmaceutycznej - policja administracyjna

2. podmiot jest zawezwany do postępowania

2. przesłanki:

1. prawo materialne ustanawia określony OAP jako właściwy w sprawie, co organ ten musi stwierdzić zgodnie z art. 19

2. sprawa może być załatwiona tylko przez wydanie decyzji (z dopuszczeniem ugody)

3. musi to nastąpić w postępowaniu administracyjnym

4. istnieją podmioty, mające interes prawny lub obowiązek, którego będzie dotyczyć postępowanie w sprawie indywidualnej

3. ustalenie tych przesłanek jest ważne bo czasem sprawa jest typowo skargowo - wnioskowa

2. „stroną jest każdy, kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek”

1. postępowania jeszcze nie ma - podmiot żąda, aby wszcząć postępowanie

2. przesłanki

1. istnieje podmiot niepodporządkowany administracji (stosunki zewnętrzne), który uznaje, że powinien spowodować wszczęcie postępowania

2. jest to podmiot mający (zgodnie z własną oceną stanu faktycznego oraz stanu prawnego sprawy) interes prawny lub obowiązek, o którym można rozstrzygnąć decyzją

3. podmiot ten dokonuje czynno­ści procesowej przez wniesienie żądania wszczęcia postępowania w jego in­dywidualnej sprawie

4. ocena skuteczności czynności procesowej dokonanej przez podmiot

1. jeżeli żądanie jest skuteczne art. 61 § 3 Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania OAP

3. w trakcie postępowania może się okazać, nastąpiła pomyłka i podmiot nie jest stroną

1. OAP musi wydać decyzję odmowną, bo musi się ustosunkować do sprawy

5. NIEKTÓRZY AUTORZY UWAŻAJĄ, ŻE ART. 28 DZIELI SIĘ NA 2 LEGITYMACJE

1. bierną - odnosi się do postępowania wszczynanego z urzędu

2. czynna - gdy podmiot żąda, aby wszcząć postępowanie

1. jest to niepotrzebne przerzucanie pojęć z różnych gałęzi prawa (postępowanie cywilne) i może prowadzić do nieporozumień

6. INNY PODZIAŁ LEGITYMACJI PROCESOWEJ

1. subiektywna - pewien stan napięcia woli

1. podmiot czegoś chce, np. pozwolenia na budowę

2. obiektywna - nie zajmuje się chęciami

1. przepisy prawa mówią co można a czego nie można

2. sąd stoi na stanowisku legitymacji obiektywnej - nie ma strony jeśli nie ma podstawy prawnej w przepisach prawa powszechnie obowiązującego

3. postępowanie wnioskowo - skargowe gwarantuje ochronę interesów faktycznych

4. mieszana

3. musi być chęć wejścia w kontakty z administracją - przepisy są ale nie wszyscy chcą je stosować

7. RÓŻNICE MIĘDZY PAO A PP

1. art. 165a OP - nie ma takiego rozwiązania w PAO

1. § 1. Gdy

1. żądanie, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną

2. lub z jakichkolwiek innych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte,

• organ podatkowy wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.

2. § 2. Na to postanowienie służy zażalenie

2. w KPA krąg stron jest określony abstrakcyjnie a w OP jest skategoryzowany

8. RÓŻNICE W RAMACH PAO

1. prawo budowlane - ograniczenie kręgu stron (pozwolenie na budowę) - stroną może być:

1. inwestor

2. właściciel nieruchomości

3. użytkownicy wieczyści

4. zarządcy

5. osoby, które są w obszarze oddziaływania obiektu

1. OS nie może uczestniczyć w postępowaniu na prawach strony

2. prawo własności przemysłowej - stroną może być każdy kto zgłosi wniosek patentowy

III POJĘCIE STRONY W PP

1. Początkowo interes faktyczny i prawny kwalifikował podmiot jako stronę

1. obecnie interes prawny jest podstawą udziału w PP

2. Art. 133 OP

1. § 1. Stroną w postępowaniu podatkowym jest

1. podatnik - of, op lub jonop, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu

2. płatnik - of, op lub jonop, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu

3. inkasent - obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu

1. lub ich następca prawny

4. osoby trzecie, o których mowa w art. 110-117a OP (np. rozwiedziony małżonek, wspólnik, dzierżawca, nabywca przedsiębiorca - artykuły te dotyczą odpowiedzialności solidar­nej za zaległości podatkowe podatnika)

1. które z uwagi na swój interes prawny żądają czynności organu podatkowego

2. do której czynność organu podatkowego się odnosi

3. lub której interesu prawnego działanie organu podatkowego dotyczy

2. § 2. Stroną w postępowaniu podatkowym może być również

1. inna niż wymieniona w § 1

1. osoba fizyczna

2. osoba prawna

3. jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej

2. jeżeli

1. zgodnie z przepisami prawa podatkowego przed powstaniem obowiązku podatkowego ciążą na niej szczególne obowiązki

2. lub zamierza skorzystać z uprawnień wynikających z prawa podatkowego

3. § 3. 1 stroną postępowania są małżonkowie wspólnie opodatkowani i każdy z nich jest uprawniony do działania w imieniu obojga (dotyczy solidarnej odpowiedzialności małżonków)

3. Powiązanie interesu i obowiązku okreś­lonej osoby z prawem materialnym jest najściślejsze z możliwych - wyraża się to m. in. w art. 165a OP

1. § 1. Gdy

1. żądanie, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną

2. lub z jakichkolwiek innych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte,

1. organ podatkowy wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.

2. § 2. Na to postanowienie służy zażalenie

IV PODMIOTY NA PRAWACH STRONY W PAO

1. ORGANIZACJA SPOŁECZNA - organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje społeczne

1. udział organizacji społecznej w PAO na prawach strony reguluje art. 31 KPA

2. przyznanie praw procesowych strony organizacji społecznej jest uzależnione od spełnienia łącznie 2 przesłanek:

1. jest to uzasadnione celami statutowymi organizacji

2. i przemawia za tym interes społeczny

1. organizacja społeczna jest obowiązana wykazać, że spełnia obie przesłanki - ocena tych przesłanek należy do

1. organu orzekającego w sprawie

2. oraz w razie odmowy do sądu administracyjnego

3. organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z żądaniem:

1. wszczęcia postępowania

1. ale tylko wtedy, gdy przepisy prawa material­nego dopuszczają wszczęcie postępowania z urzędu

1. wyjątek - art. 61 § 2 KPA

• OAP może

1. ze względu na szczególnie ważny interes strony

2. wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie,

3. w której przepis prawa wymaga wniosku strony

2. OAP obowiązany jest

1. uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania

2. a w razie nieuzyskania zgody - postępowanie umorzyć

2. żądanie takie jest kierowane do OAP, który je uwzględnia lub odrzuca

3. OAP, uznając żądanie za uzasadnione postanawia o wszczęciu postępowania z urzędu

4. na postanowienie o odmowie służy zażalenie, a następnie skarga do sądu administracyjnego

2. dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu już toczącym się

1. niezależnie od tego, czy zostało ono wszczęte na wniosek strony, czy z urzędu

2. żądanie takie jest kierowane do OAP, który je uwzględnia lub odrzuca

3. OAP, uznając żądanie za uzasadnione postanawia o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu

4. na postanowienie o odmowie służy zażalenie, a następnie skarga do sądu administracyjnego

5. organizacja społeczna uczestniczy w postępowaniu na prawach strony

4. art. 31 § 4 KPA

1. OAP, wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej innej osoby

2. zawiadamia o tym organizację społeczną

3. jeżeli uzna, że może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu

4. ze względu na woje cele statutowe, i gdy przemawia za tym interes społeczny

5. art. 31§ 5

1. Organizacja społeczna, która nie uczestniczy w postępowaniu na prawach strony,

2. może za zgodą OAP przedstawić temu organowi swój pogląd w sprawie

3. wyrażony w uchwale lub oświadczeniu jej organu statutowego

2. PROKURATOR -dział IV - art. 182 - 189 KPA - wyłączna regulacja udziału prokuratora w postępowaniu administracyjnym

1. prokurator stoi na straży praworządności

2. prokurator ma następujące prawa procesowe

1. prawo zwrócenia się do właściwego OAP o wszczęcie postępowania (z urzędu) w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem

2. prawo udziału w każdym stadium postępowania w celu zapewnienia, aby postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy było zgodne z prawem (o przystąpieniu tylko informuje)

1. OAP zawiadamia prokuratora o wszczęciu postępowania oraz o toczącym się postępowaniu w każdym przypadku, gdy uzna udział prokuratora w postępowaniu za potrzebny

3. jeżeli postępowanie zostało zakończone, prokuratorowi od decyzji ostatecznej służą 2 środki zaskarżenia

1. prawo wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej, jeżeli przepisy przewidują

1. wznowienie postępowania

2. stwierdzenie nieważności decyzji

3. uchylenie lub zmianę decyzji

• sprzeciw rozpatruje organ właściwy do wszczęcia postępowania w danym trybie nadzwyczajnym

• postępowanie jest wszczynane z urzędu

• sprzeciw prokuratora to środek względnie suspensywny

1. samo wniesienie sprzeciwu nie powoduje automatycznie wstrzymania wykonania decyzji

2. organ do którego sprzeciw wpłynął, nie­zwłocznie powinien stwierdzić, czy nie ma potrzeby wstrzymania wykonania decyzji do czasu załatwienia sprzeciwu

4. sprzeciw prokuratora powinien być rozpatrzony i załatwiony w terminie 30 dni od daty jego wniesienia

2. skarga do sądu administracyjnego

4. prokuratorowi, który uczestniczy w postępowaniu służą prawa strony

3. RPO

1. ustawa z 15 lipca 1987 r. o RPO - odsyła w zakresie jego uprawnień procesowych do odpowiedniego stosowania przepisów o pozycji prokuratora

2. RPO stoi na straży praw i wolności człowieka i obywatela

4. INNE PODMIOTY

1. np. Inspekcja Ochrony Środowiska - może wystąpić z żądaniem wszczęcia postępowania

V PODMIOTY NA PRAWACH STRONY W PP

1. ORGANIZACJA SPOŁECZNA

1. udział organizacji społecznej w PP na prawach strony reguluje art. 133a OP

2. przyznanie praw procesowych strony organizacji społecznej jest uzależnione od spełnienia łącznie 2 przesłanek

1. jest to uzasadnione celami statutowymi organizacji

2. i przemawia za tym interes społeczny

3. organizacja społeczna jest obowiązana wykazać, że spełnia obie przesłanki - ocena tych przesłanek należy do

1. organu podatkowego

2. oraz w razie odmowy do sądu administracyjnego

3. organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z żądaniem

1. wszczęcia postępowania

1. żądanie takie jest kierowane do organu podatkowego, który je uwzględnia lub odrzuca

2. organ podatkowy, uznając żądanie za uzasadnione postanawia o wszczęciu postępowania z urzędu

3. na postanowienie o odmowie służy zażalenie

2. dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu już toczącym się

1. żądanie takie jest kierowane do organu podatkowego, który je uwzględnia lub odrzuca

2. uznając żądanie za uzasadnione postanawia o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu

3. na postanowienie o odmowie służy zażalenie, a następnie skarga do sądu administracyjnego

4. organizacja społeczna uczestniczy w postępowaniu na prawach strony

2. PROKURATOR - stosuje się odpowiednio przepisy KPA (182 - 189 KPA)

3. RPO - stosuje się odpowiednio przepisy KPA 9182 - 189 KPA)

VI PEŁNOMOCNICTWO PROCESOWE (należy to odróżnić od przedstawicielstwa)

1. PAO i PP (art. 32-33 KPA, art. 136 - 137 OP)

1. udzielenie pełnomocnictwa - następuje przez jednostronną czynność prawną, jaką jest oświadczenie woli mocodawcy

1. mocodawca w ten sposób upoważnia inną osobę do działania w jego imieniu

2. pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone ustnie do protokółu

3. pełnomocnik dołącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa

1. adwokat, radca prawny i rzecznik patentowy może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa

2. art. 32 KPA., art. 136 OP- granice umocowania pełnomocnika do działania za stronę są wyznaczone jedynie zakresem czynności procesowych, które - z racji ich charakteru - strona musi dopełnić osobiście

3. kto może być pełnomocnikiem?

1. art. 33 KPA - pełnomocnikiem strony w PAO może być osoba fizyczna mająca zdolność procesową

1. zatem może być też osoba, która ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych

2. art. 137 OP - pełnomocnikiem strony w PP osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych

4. substytucja - polega na udzieleniu dalszego pełnomocnictwa np. adwokatowi, radcy prawnemu, rzecznikowi patentowemu itp.

1. nie ma tego w doradztwie podatkowym

2. ale mocodawca może zgodzić się na dopuszczalność substytucji

5. pełnomocnik może być w każdej chwili odwołany, może być odwołana jego czynność, mocodawca może działać sam

6. jeśli organ pominie pełnomocnika to tak jakby pominął stronę - jest to przesłanka do wznowienia postępowania

7. pełnomocnictwo domniemane

1. art. 33 KPA - W sprawach mniejszej wagi OAP może nie żądać pełnomocnictwa, jeśli

1. pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik strony

2. i nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do działania w imieniu strony

1. SN - domownik to ktoś bliski, a nie koniecznie współlokator

2. art. 137 OP - W poszczególnych wynikających w toku postępowania kwestiach mniejszej wagi organ podatkowy może nie żądać pełnomocnictwa, jeśli

1. pełnomocnikiem jest małżonek strony

2. i nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do działania w imieniu strony

1. w przypadku solidarnego opodatkowania małżonków przepis ten nie będzie miał zastosowania bo na mocy art. 133 § 3 OP każdy z nich jest ustawowo umocowany do występowania w imieniu obojga

• art. 34 KPA

UCZESTNICY POSTĘPOWANIA

1. Do uczestników postępowania zaliczamy of, op lub inne jednostki organizacyjne, które w sprawie nie mają interesów chronionych przez prawo, lecz są zaintereso­wane daną sprawą

1. ze względu na ich faktyczne interesy

1. tzw. osoby zainteresowane (publiczność)

1. pozbawione praw procesowych, bo postępowanie skargowo - wnioskowe gwarantuje ochronę interesów faktycznych

2. ze względu na ich udział w niektórych czynnościach postępowania

1. świadkowie 7

2. biegli 4

3. osoby 3. wezwane do przedstawienia przedmiotu oględzin 3

4. tłumacz

1. poddany temu samemu reżimowy co biegli

2. musi być znany z nazwiska i adresu, żeby w razie wątpliwości można było się do niego zwrócić

TRYBY POSTĘPOWANIA

1. TRYB ZWYKŁY (ZWYCZAJNY) - postępowanie główne

1. jest stosowany, gdy sprawa nie była jeszcze badana

2. jego przedmiotem jest rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej (podatkowej) merytorycznie

3. jest on dwuinstancyjny - w ramach postępowania głównego możemy wyróżnić

1. postępowanie toczące się przed organem I instancji

1. postępowanie może się zakończyć w I instancji

2. postępowanie toczące się przed organem II instancji w razie wniesienia odwołania przez legitymowane podmioty

1. organy I i II instancji mają tyle samo kompetencji w rozpatrywaniu sprawy

1. wniesienie odwołania przenosi na organ II instancji kompetencję do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej (podatkowej) merytorycznie

2. TRYBY NADZWYCZAJNE - postępowanie nadzwyczajne

1. przedmiotem postępowań nadzwyczajnych jest przeprowadzenie weryfikacji decyzji wydanej w postępowaniu głównym

2. mają charakter „służebny” wobec postępowania głównego - byt prawny postępowań nadzwyczajnych jest uzależniony od uprzedniego przeprowadzenia postępowania głównego

3. istotą postępowań nadzwyczajnych jest stworzenie gwarancji represyjnych zrealizowania celu postępowania głównego - wydania decyzji w pełni prawidłowej

4. występują również pewne elementy samodzielności trybów nadzwyczajnych, np. odrębny przedmiot postępowania (badanie prawidłowości decyzji)

5. tryby nadzwyczajne w PAO i PP

1. postępowanie w sprawie wznowienia postępowania - jeśli postępowanie, w którym zapadła ostateczna decyzja (postanowienie) dotknięte było kwalifikowaną wadliwością procesową

2. postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji (postanowienia) - jeśli decyzja (postanowienie) jest dotknięte kwalifikowaną wadą

3. postępowanie w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji - jeśli decyzja jest dotknięta wadami niekwalifikowanymi lub jest prawidłowa

CZYNNOŚCI PROCESOWE

1. Czynności merytoryczne - wpływają na zakres przedmiotowy i podmiotowy postępowania

2. Czynności techniczno - procesowe - wpływają na bieg postępowania; czy postępowanie może się toczyć, czy są przeszkody.

3. Czynności dyscyplinujące - środki prawne służące zdyscyplinowaniu wszystkich podmiotów postępowania

4. Orzeczenia organu dotyczące czynności procesowych - wydawane w toku postępowania

I CZYNNOŚCI WSZCZĘCIA POSTĘPOWANIA

1. WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA NASTĘPUJE:

1. z urzędu

1. KPA

1. nie wskazuje formy i daty wszczęcia postępowania - datą wszczęcia postępowania jest data dokonania 1. czynności procesowej

2. OP

1. wszczęcie postępowania z urzędu następuje w formie postanowienia

2. datą wszczęcia postępowania podatkowego jest dzień doręczenia stronie postanowienia o wszczęciu postępowania, a w sprawach celnych - dzień zgłoszenia towaru do oclenia

2. na wniosek (żądanie)strony

1. data wszczęcia postępowania

1. art. 61 § 3 KPA - Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej

2. art. 165 § 3 OP - Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi podatkowemu

1. art. 165§ 3b.

• Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony wniesione za pomocą środków komunikacji elektronicznej jest dzień otrzymania żądania przez organ podatkowy lub przez jednostkę informatyczną obsługi administracji podatkowej

2. art. 165a OP

• § 1 Gdy

• żądanie wszczęcia postępowania wniosła osoba niebędąca stroną

• lub z jakichkolwiek innych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte

1. organ podatkowy wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.

• § 2. Na postanowienie to służy zażalenie

• jeżeli prawo materialne wymaga wniosku strony wszczęcie postępowania bez żądania uprawnionego podmiotu powoduje stwierdzenie nieważności decyzji

1. ale art. 61 § 2 KPA

2. SKUTKI WSZCZĘCIA POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO (PODATKOWEGO)

1. powstanie zawisłości sprawy - nikt nie powinien już działać w tej sprawie

2. zaczynają biec terminy do załatwienia sprawy

3. powstają obowiązki procesowe

1. organ o wszczęciu postępowania musi zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie

2. organ zawiadamia prokuratora o wszczęciu postępowania oraz o toczącym się postępowaniu w każdym przypadku, gdy uzna udział prokuratora w postępowaniu za potrzebny

3. art. 31 § 4 KPA „OAP, wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej innej osoby,

1. zawiadamia o tym organizację społeczną

2. jeżeli uzna, że może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu

3. ze względu na swoje cele statutowe, i gdy przemawia za tym interes społeczny.”

w OP nie ma takiego rozwiązania

4. następuje wstrzymanie lub nadanie biegu niektórym terminom materialno prawnym (np. przedawnienia)

5. trzeba ustalić formę postępowania dowodowego - 2 formy

1. rozprawa administracyjna

2. postępowanie gabinetowe

6. art. 61 § 2.

1. OAP może

1. ze względu na szczególnie ważny interes strony

2. wszcząć z urzędu postępowanie

3. także w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony

2. OAP obowiązany jest

1. uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania

2. a w razie nieuzyskania zgody - postępowanie umorzyć

w OP nie ma takiego rozwiązania

7. art. 62 KPA

1. W sprawach, w których

1. prawa lub obowiązki stron wynikają z

1. tego samego stanu faktycznego

2. oraz z tej samej podstawy prawnej

2. właściwy jest ten sam OAP

2. można wszcząć i prowadzić 1 postępowanie dotyczące więcej niż 1 strony

analogiczne rozwiązanie w OP

8. w toku postępowania nie ma różnic w czynnościach procesowych, w zależności od trybu wszczęcia postępowania z 2 wyjątkami (są one przejawem zasady dyspozycyjności)

1. zawieszenie postępowania str. 198

1. art. 98 KPA

1. OAP może zawiesić postępowanie jeżeli:

• wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte

• nie sprzeciwiają się temu inne strony

• i nie zagraża to interesowi społecznemu

2. Jeżeli

• w okresie 3 lat od daty zawieszenia postępowania

• żadna ze stron nie zwróci się o podjęcie postępowania

• żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane (następuje umorzenie postępowania)

2. Art. 204 OP

1. Organ podatkowy, na wniosek strony, może zawiesić postępowanie w sprawie udzielenia ulg w zapłacie zobowiązań podatkowych

2. Jeżeli

• w okresie 3 lat od daty zawieszenia postępowania

• strona nie zwróci się o podjęcie postępowania

• żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane (następuje umorzenie postępowania)

2. umorzenie postępowania

1. art. 105 § 2 KPA

1. OAP może umorzyć postępowanie, jeżeli

• wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte

• nie sprzeciwiają się temu inne strony

• i nie jest to sprzeczne z interesem społecznym

analogiczne rozwiązanie w OP

3. WYMOGI FORMALNE PODANIA O WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA

1. zasada ograniczonego formalizmu - polega na tym, że organy powinny działać w sprawie posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do załatwienia sprawy

2. art. 63 KPA - ustala pewne minimum formalne

1. Podania mogą być wnoszone

1. pisemnie

2. telegraficznie

3. za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej

4. za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej właściwego OAP

5. ustnie do protokołu

2. Podanie powinno

1. zawierać co najmniej

1. wskazanie osoby, od której pochodzi,

2. adres osoby od której pochodzi

3. jej żądanie

2. oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych

1. analogiczna regulacja w OP

3. podanie może być dotknięte brakami:

1. braki:

1. nieusuwalne- przede wszystkim takie, przez, które nie można skontaktować się z wnoszącym podanie

1. sankcja: podanie pozostawia się bez rozpoznania

2. usuwalne

1. większość braków można usunąć gdy istnieje możliwość skontaktowania się z wnoszącym podanie i wezwania go do usunięcia braków

• jednocześnie z wezwaniem do usunięcia braków wyznacza się termin na dokonanie tego

• jeżeli termin nie zostanie dotrzymany przez wnoszącego podanie i nie będzie on zabiegał o jego przedłużenie, to podanie pozostawia się bez rozpoznania

2. problem przestrzegania właściwości

• organy z urzędu przestrzegają swojej właściwości rzeczowej i miejscowej

• organ, do którego wniesiono podanie:

1. rozpatruje sprawy należące do jego właściwości

2. odsyła do organu właściwego błędnie skierowane podanie

3. jeśli 1 podanie łączy wiele spraw - organ

• rozpatruje sprawy należące do jego właściwości

• informuje stronę, do których organów powinna się zwrócić w pozo­stałych sprawach - strona zachowują pierwotne terminy

• jeśli w sprawie właściwy jest sąd powszechny - organ zwraca podanie wnoszącemu ze stosowną informacją

• organ administracyjny nie może zwrócić podania dotyczącego sprawy, w której już wcześniej sąd powszech­ny uznał się za niewłaściwy

• braki:

1. merytoryczne

2. fiskalne - w przypadku gdy wnoszący podanie nie uiścił określonych opłat

1. przy wniesieniu pisma podlegającego opłacie trzeba uiścić opłatę w wyznaczonym terminie

2. gdy nie zostanie on dochowany to organ zwraca podanie wnoszącemu i postępowanie upada

3. wyjątki art. 261 § 4 KPA „Organ powinien załatwić podanie mimo nieuiszczenia należności:

• jeżeli za niezwłocznym załatwieniem przemawiają względy społeczne lub wzgląd na ważny interes strony

• jeżeli wniesienie podania stanowi czynność, dla której jest ustanowiony termin zawity

• jeżeli podanie wniosła osoba zamieszkała za granicą

analogiczne rozwiązanie w OP

II CZYNNOŚCI TECHNICZNO - PROCESOWE- wpływają na bieg postępowania; czy postępowanie może się toczyć, czy są przeszkody.

1. Wezwania

1. Wezwanie może być skierowane do każdej osoby mającej informacje koniecz­ne w postępowaniu (of, op, jonop)

2. 3 podstawowe zasady

1. zasada jawności celu wezwania

1. wezwanie musi dokładnie określać:

1. kogo się wzywa

2. sprawę

3. pozycję procesową wezwanego

4. cel, w którym go się wzywa

5. czy wezwany ma obowiązek osobistego stawienia się, czy może wyręczyć się pełnomoc­nikiem lub przekazać żądane wiadomości na piśmie

6. termin stawiennictwa

7. pouczenie o skutkach niestawiennictwa

2. zasada ekonomii procesowej

1. nie należy wzywać osoby, gdy nie jest to konieczne

2. za zbędne wezwanie pracownik może być pociągnięty do odpowiedzialności

3. zasada za­chowania względów wobec osoby wezwanej

1. organ obowiązany jest dołożyć starań, aby zadość­uczynienie wezwaniu nie było uciążliwe

2. OP nie respektuje tej zasady

3. zasady wzywania do osobistego stawiennic­twa

1. w KPA - można żądać osobistego stawienia się

1. w granicach gminy lub miasta, w których wezwany zamieszkuje/przebywa

2. lub od osoby zamieszkałej/przebywającej w sąsiedniej gminie lub mieście

2. w OP - można żądać osobistego stawienia się w granicach województwa, w którym wezwany zamieszkuje/przebywa

3. w KPA i OP - obowiązek osobistego stawienia się zawsze będzie istniał niezależnie od miejsca zamieszkania/pobytu, gdy czynność musi być dokonana przed organem

4. każda osoba, która stawi się na wezwanie, ma prawo do

1. zwrotu kosztów podróży

2. utraconego zarobku dziennego

3. diety

4. kosztów noclegu

5. w sprawach szczególnie pilnych

1. możliwe jest wezwanie

1. telegraficzne

2. telefo­niczne

3. lub innymi środkami łączności

2. jednakże istnieje obowiązek podania wszystkich elementów wezwania

3. takie wezwanie rodzi skutek prawny gdy dotrze do osoby wezwanej we właściwej treści i w odpowiednim terminie

6. doręczanie pism, w tym również wezwań środkami komunikacji elektronicznej, jest dopuszczalne na wniosek lub za zgodą stron (w OP również przedstawiciela lub pełnomocnika strony)

7. zamiast wezwania może być delegowany pracownik do osoby

1. chorej

2. kalekiej

3. mającej wyjątkowe przeszkody w stawieniu się na wezwanie

8. instytucja pomocy prawnej

1. Art. 52 KPA

1. W toku postępowania OAP zwraca się

2. do właściwego terenowego organu administracji rządowej lub organu ST

3. o wezwanie osoby zamieszkałej/przebywającej w danej gminie lub mieście do

1. złożenia wyjaśnień lub zeznań

2. albo do dokonania innych czynności, związanych z toczącym się postępowaniem

4. organ prowadzący postępowanie musi równocześnie określić okoliczności będące przedmiotem wyjaśnień lub zeznań albo czynności, jakie mają być dokonane

5. organ wezwany do udzielenia pomocy prawnej po stawieniu się wezwanego sporządza protokół i przesyła go do organu prowadzącego postępowanie - ogranicza to zasadę bezpośredniości w postępowaniu dowodowym

1. analogiczne rozwiązanie w OP

9. środki dyscyplinujące art. 262, 268, 262a OP

2. DORĘCZENIA (39 - 49 KPA, 144 - 154c OP)

1. Zasada oficjalności doręczeń

1. strona nie ma obowiązku występowania aby jej doręczono pismo

2. jeśli pismo jest do niej adresowane powinno być do niej doręczone

2. Doręczeniu podlegają pisma

3. Dla skuteczności doręczenia pisma wystarczy, że trafi ono do adresata

1. nie ma znaczenia, czy adresat zapoznał się z treścią pisma i kiedy to zrobił

4. Doręczenie przy użyciu poczty elektronicznej

1. może być stosowane na wniosek lub za zgodą stron (w OP również przedstawiciela lub pełnomocnika strony)

2. doręczenie przy pomocy poczty elektronicznej jest skuteczne gdy organ otrzyma w określonym terminie potwierdzenie doręczenia pisma,

1. jeśli nie otrzyma musi doręczyć pismo w trybie zwykłym

3. podpis elektroniczny - określony zespół danych, którymi dysponuje osoba, dzięki którym szyfruje się dokument

1. pozwala określić kto i kiedy dokonał danej czynności

2. bezpieczny podpis elektroniczny jest równoważny z podpisem na piśmie

4. doręczenie realizuje zasadę pisemności zarówno gdy stosuje się tradycyjne dokumenty jak i dokumenty elektroniczne z bezpiecznym podpisem elektronicznym opatrzonym certyfikatem

5. art. 39¹ § 2 KPA - delegacja uregulowania kwestii dotyczących doręczeń w formie elektronicznej do rozporządzenia ministra właściwego do spraw informatyzacji

5. Doręczanie pism osobom fizycznym

1. doręczenie właściwe (zwykłe)

1. ma miejsce gdy pismo dostarcza się adresatowi do jego rąk

2. jeśli osoba nie ma zdolności do czynności prawnych - pisma doręcza się jej przedstawicielowi ustawowemu

3. jeśli strona ustanowiła pełnomocnika - pisma doręcza się pełnomocnikowi

• w KPA - jeśli osoba ustanowiła kilku pełnomocników każdy jest właściwy do doręczania pism

• OP - jeśli osoba ustanowiła kilku pełnomocników obowiązana jest wskazać właściwego do doręczania pism

1. jeśli tego nie zrobi to organ wybiera 1 i jemu skutecznie doręcza pisma

4. strona ma obowiązek zawiadamiania organu o zmianie adresu (również adresu poczty elektronicznej) jeśli tego nie zrobi to doręczenie na stary adres jest skuteczne

5. miejsce doręczenia

• miejsce zamieszkania

• miejsce pracy

• wyjątkowo lokal organu administracyjnego

• każde miejscu, w którym zastanie się adresata

6. jeżeli w sprawie występuje kilka stron - pisma doręcza się wszystkim stronom

• wyjątek: tylko 1 stronie gdy została ona wprost upoważniona przez pozostałe strony do przyjmowania pism

• doręczenie zastępcze

1. polega na oddaniu pisma osobie, która przyjmie na siebie zobowiązanie doręczenia pisma adresatowi

2. tą osobą może być

1. pełnoletni domownik

2. sąsiad

3. dozorca domu

3. o doręczeniu zastępczym trzeba adresata powiadomić zawiadomieniem zostawionym w pocztowej skrzynce oddawczej, a gdy nie jest to możliwe — w drzwiach mieszkania

6. doręczanie pism jednostkom organizacyjnym (OP, jonop, organizacje społeczne)

1. doręczenie właściwe - doręczenie pisma osobie uprawnionej do jego odbioru w lokalu siedziby danego podmiotu

2. jeżeli nie można zastosować tej formy doręczenia, to pismo pozostawia się w urzędzie pocztowym lub w urzędzie gminy, tak samo jak skierowane do osoby fizycznej i z tym samym skutkiem co do zastosowania fikcji doręczenia

3. w OP można pisma skierowane do tych podmiotów doręczać również w siedzibie organu podatkowego osobie upoważnionej do ich odbioru

7. fikcja doręczenia -pozwala na prowadzenie postępowania mimo przeszkód w skorzystaniu z doręczenia właściwego lub zastępczego

1. KPA

1. pismo może być pozostawione na okres 14 dni w urzędzie pocztowym lub w urzędzie gminy

1. adresat jest o tym powiadamiany dwukrotnie zawiadomieniem pozostawionym w skrzynce oddawczej, a gdy nie jest to możliwe

• w drzwiach mieszkania

• w miejscu pracy

• na nieruchomości, której dotyczy postępowanie

2. jeśli w okresie 14 dni adresat się zgłasza to jest doręczenie właściwe tylko opóźnione (ta data będzie datą doręczenia pisma)

3. jeśli nie to po upływie 14 dni pismo uważa się za doręczone - fikcja doręczenia

2. formy powiadamiania pub­licznego o pismach procesowych

1. można je potraktować jako surogaty dorę­czeń

2. można odstąpić od doręczenia pism, jeżeli przepisy szczególne pozwalają na powiadomienie stron o decyzjach lub czynnościach procesowych przez

• rozplakatowanie obwieszczeń

• publiczne ogłoszenie przyjęte zwyczajowo

3. doręczenie uznaje się z mocy prawa za dokonane po 14 dniach od ogłoszenia wiadomości

2. OP

1. pismo, którego nie można doręczyć w innym trybie

1. składa się na 14 dni w urzędzie pocztowym lub w urzędzie gminy

2. pozostawia się w kilku miejscach zawiadomienie dla adresata

3. ostatni dzień terminu stanowi datę doręczenia pisma

2. jeśli

• adres podany przez jednostkę organizacyjną jako adres jej siedziby jest fikcyjny lub niezgodny z rejestrem

• i nie ma możliwości ustalenia miejsca prowadzenia działalności

1. to pismo pozostawiane jest w aktach ze skutkiem prawnym doręczenia

8. potwierdzenie odbioru

1. doręczenie powinno być potwierdzone podpisem adresata, z podaniem daty

2. uchylenie się adresata od złożenia podpisu lub odmowa przyjęcia pisma nie pozbawiają doręczenia skutku prawnego przyjmuje się fikcję doręczenia w dacie odmowy przyjęcia pisma

9. Art. 154a OP „Minister właściwy do spraw finansów publicznych może wystąpić do władzy Państwa Członkowskiego Unii Europejskiej właściwej w sprawach podatkowych z wnioskiem o doręczenie pisma organu podatkowego”

3. SPORZĄDZANIE PROTOKOŁÓW I ADNOTACJI (art. 67 - 72 KPA, art. 172 177 OP)

1. zasada pisemności (art. 14 KPA, art. 126 OP)

1. konieczność utrwalania na piśmie wszystkich czynności procesowych

2. zasada ustności

1. art. 14 KPA

1. zasada ustności może być zastosowana tylko wtedy gdy przemawia za tym interes strony i przepis szczególny się temu nie sprzeciwia

2. czynności dokonane ustnie muszą być zaprotokołowane albo utrwalone w ad­notacji uwiarygodnionej podpisem strony

2. art. 126 OP

1. zasada ustności może być zastosowana tylko wtedy gdy przepis szczególny na to zezwala

2. akta sprawy tworzą

1. protokoły

2. adnotacje

3. inne dokumenty

3. protokół

1. podstawowa forma utrwalenia na piśmie czynności procesowych (które mają istotne znaczenie dla sprawy)

1. w szczególności sporządza się

1. protokół rozprawy

2. protokół ustnego ogłoszenia decyzji i postanowienia

3. protokół przesłuchania strony, świadka, biegłego

4. protokół przyjęcia wniesionego ustnie podania

5. protokół oględzin i ekspertyz

2. powinien spełniać wymagania

1. formalne

1. protokół trzeba sporządzić tak aby wynikało z niego:

• kto, kiedy, gdzie i jakich czynności dokonał,

• kto i w jakim charakterze był przy tym obecny

2. protokół musi zawierać wskazanie osoby i adresu tłumacza

2. materialne

1. protokół trzeba sporządzić tak aby wynikało z niego:

• co i w jaki sposób w wyniku tych czynności ustalono

• jakie uwagi zgłosiły obecne osoby

3. kontrola procesowa protokołu

1. protokół należy odczytać uczestnikom czynności i zebrać ich podpisy

2. protokół zawierający przekład zeznań z języka obcego na polski podpisuje również tłumacz

4. wiarygodność protokołu zapewniają:

1. podpisy osób obecnych

2. prawidłowość formy pisarskiej

1. wyrazy skreślone i poprawione muszą być nadal czytelne

2. wszystkie poprawki i skreślenia opisuje się w protokole, który wraz z poprawkami (i ich omówieniem) musi być podpisany

4. Adnotacja

1. adnotacja ma znaczenie pomoc­nicze

2. jest notatką sporządzoną

1. w aktach sprawy

2. albo jako osobny dokument

3. albo na innym dokumencie

3. służy utrwalaniu informacji niewymagających protokołowania

4. podlega tym samym regułom co protokół co do prawidłowości formy pisarskiej

5. jest podpisywany tylko przez pracowników

4. UDOSTĘPNIENIE AKT SPRAWY (ART. 73 - 74 KPA, ART. 178, 179 OP)

1. Prawo wglądu w akta sprawy wynika z zasady jawności postępowania administracyjnego/ podatkowego dla stron

2. Prawo wglądu w akta sprawy

1. art. 73 KPA

1. Strona ma

1. prawo wglądu w akta sprawy

2. i prawo sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów

2. Prawo to przysługuje w każdym stadium postępowania

3. Strona może żądać uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów z akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony

2. art. 178 OP

1. Strona ma

1. prawo wglądu w akta sprawy

2. i prawo sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów

2. Prawo to przysługuje w każdym stadium postępowania i po zakończeniu postępowania

3. Strona może żądać uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów

3. ograniczenia prawa wglądu w akta sprawy

1. art. 74 KPA - analogicznie w OP

1. strona nie ma prawa wglądu do

1. akt sprawy objętych ochroną tajemnicy państwowej,

2. akt, które organ wyłączy ze względu na ważny interes państwowy (publiczny (ale nie koniecznie ważny - art. 179 OP)

2. organ odmawiając wydaje postanowienie, na które służy zażalenie a następnie skarga do sądu administracyjnego

4. W PP obowiązuje tajemnica skarbowa - rozciąga się na indywidualne dane podatkowe podatników, płatników i inkasentów strona ma wgląd do swoich akt

5. Sędzia, prokurator i RPO - w pewnych granicach mają prawo wglądu do akt objętych tajemnicą (pracownicy też, ale muszą mieć zezwolenie)

III CZYNNOŚCI DYSCYPLINUJĄCE - środki prawne służące zdyscyplinowaniu wszystkich podmiotów postępowania

1. TERMINY

1. podziały

1. I

1. materialne

1. występują na gruncie prawa materialnego

2. związane z możliwością dochodzenia określonych roszczeń lub praw

2. procesowe

1. związane z możliwością dokonywania czynności procesowych

2. II

1. ustawowe - wskazane w ustawie

2. wyznaczane - wyznaczane na daną czynność procesową przez organ wykonujący administrację lub sąd (terminy sądowe)

3. III

1. dla organów

1. nie przywraca się ich

2. mogą być przedłużane i wyznaczane od nowa

2. dla stron i uczestników postępowania

1. mogą być przywracane

2. terminy dla organów

1. termin do załatwienia sprawy

1. termin maksymalny (ad quem)

2. termin ustawowy

1. mogą być też terminy instrukcyjne - ustalane przez organy nadrzędne (zwykle są krótsze)

3. nie wlicza się do nich przypadków niezależnych od organów - organ musi mieć możliwość efektywnego działania

4. art. 6 Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (1950 r. Polska ratyfikowała w 1992 r.) - daje prawo do załatwienia sprawy w rozsądnym terminie

5. sam upływ tego terminu rodzi skutki prawne - powoduje powstanie określonych uprawnień procesowych strony

6. terminy do załatwienia sprawy

1. postępowanie administracyjne

• sprawy niewymagających zbierania dowodów - powinny być załatwione niezwłocznie (1 dzień, 2)

• sprawy wymagające zbierania dowodów - 1 miesiąc

• sprawy o zawiłym stanie faktycznym lub prawnym - 2 miesiące

• postępowanie odwoławcze - 1 miesiąc

2. postępowanie podatkowe

• sprawy niewymagających zbierania dowodów - powinny być załatwione niezwłocznie (1 dzień, 2)

• sprawy wymagające zbierania dowodów - 1 miesiąc

• sprawy o zawiłym stanie faktycznym lub prawnym - 2 miesiące

• postępowanie odwoławcze - 2 miesiące

1. sprawy, w której przeprowadzono rozprawę lub strona złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy - 3 miesiące

7. termin do załatwienia sprawy liczy się od:

1. dnia wszczęcia postępowania

2. w postępowaniu odwoławczym - od dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy

8. skutki uchybienia terminowi

1. organ ma obowiązek

• zawiadomić o tym strony

• podać przyczyny

• wyznaczyć nowy terminu załatwienia sprawy - organ nie traci kompetencji do załatwienia sprawy

2. zażalenie (ponaglenie)

• stronie służy prawo wniesienia do organu wyższego stopnia

1. KPA - zażalenia

2. OP - ponaglenia

2. organ wyższego stopnia w przypadku zasadności zażalenia (ponaglenia)

1. wyznacza termin dodatkowego załat­wienia sprawy

2. wyjaśnia przyczyny uchybienia terminu

3. ustala osoby winne

• pracownik winny ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną

4. wprowadza środki zaradcze na przyszłość

• gdy ciągle jest bezczynność organu strona może wnieść skargę do sądu administracyjnego

1. sąd wyznacza termin jeśli wyznaczy go wyrokiem to możliwa jest skarga na niewykonanie wyroku nałożenie na organ grzywny i odpowiedzialność za nielegalną czynność organu (KC)

• * 2 sytuacje

• bezczynność administracji - jakieś czynności były podjęte

• milczenie administracji - nasze pismo jest bez żadnego odzewu

• terminy dokonania czynności procesowych przez organ

3. terminy dla stron - termin dokonania czynności procesowych przez strony i uczestników postępowania

1. terminy ad quem, prekluzyjne (zawite)

2. mogą być to terminy

1. ustawowe (nie mogą być przedłużane - mogą być przywracane)

2. wyznaczone przez organ (mogą być przedłużane)

3. dokonanie czynności procesowej po upływie terminu może powodować bezskuteczność takiej czynności

4. instytucja przywrócenia terminu

1. może być stosowana w przypadku uchybienia terminu przez stronę lub innego uczestnika postępowania

2. przesłanki przywrócenia terminu, które muszą być spełnione łącznie

1. zainteresowany musi uprawdopodobnić okoliczność braku winy

2. zainteresowany musi złożyć wniosek o przywrócenie terminu

• nie można przywrócić terminu z urzędu

3. zainteresowany musi złożyć ten wniosek w odpowiednim terminie

• termin do wniesienia tego wniosku wynosi 7 dni i zaczyna biec dopiero od dnia ustania przeszkody, która spowodowała uchybienie terminu

• jest to termin nieprzywracalny

4. zainteresowany musi dopełnić wraz z wnioskiem tej czynności, dla której był ustanowiony przywracalny termin

3. przywrócenie terminu następuje w drodze postanowienia wydanego przez organ właściwy w sprawie, w której miała być dokonana czynność

4. suspensywność względna

1. organ przed rozpatrzeniem prośby o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia lub odwołania

2. na wniosek strony

3. może wstrzymać wykonanie decyzji lub postanowienia

4. OBLICZANIE TERMINÓW - art. 57 KPA (analogicznie - art. 12 OP)

1. zasady obliczania terminów - analogicznie jak w KC

1. sobota jest dniem ustawowo wolnym od pracy

2. Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało:

1. wysłane w formie dokumentu elektronicznego za poświadczeniem przedłożenia, do OAP (organu podatkowego)

2. nadane w polskim urzędzie pocztowym

3. złożone w polskim urzędzie konsularnym

4. złożone przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej

5. złożone przez członka załogi statku morskiego kapitanowi statku

6. złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego.

1. zasady zachowania terminów dotyczą tylko stron i innych uczestników postępowania

2. Grzywna i kara porządkowa

1. KPA - grzywna

1. może być nałożona w wyniku niedopełnienia czynności nakazanych przez organ

1. niestawiennictwo bez powodu

2. bezpodstawna odmowa zeznań, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin

3. zakłócenie przebiegu rozprawy

2. KPA - nie daje podstaw do ukarania strony

2. PP - kara porządkowa (do 2500 zł, 2600 zł ?)

1. może być nałożona w wyniku niedopełnienia czynności nakazanych przez organ

1. niestawiennictwo bez powodu

2. bezpodstawna odmowa zeznań, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin

3. zakłócenie przebiegu rozprawy

4. opuszczenie miejsca przeprowadzenia czynności przed jej zakończeniem bez zezwolenia organu

2. PP - ukarana może być:

1. strona

2. pełnomocnik

3. biegły

4. świadek

5. osoba 3. wezwana do okazania przedmiotu oględzin

3. kary porządkowej nie można nałożyć na osobę, która wyraziła zgodę na powołanie jej na biegłego

4. grzywna/kara porządkowa nakładana jest w drodze postanowienia

1. służy na nie zażalenie

3. art. 262 KPA - strona może być obciążona kosztami postępowania, które wynikły z jej winy

1. analogicznie w OP

IV POSTĘPOWANIE WYJAŚNIAJĄCE (DOWODOWE)

1. Pojęcia

1. dowód

1. środek dowodowy - środek, który pozwala na ustalenie faktów

2. rezultat przeprowadzenia środka dowodowego

3. proces dowodzenia prowadzący do ustalenia faktów

2. przedmiot dowodu - fakty mające znaczenie dla sprawy

3. dowodu nie wymagają

1. fakty powszechnie znane -notaria powszechne

1. fakty, które powinny być znane każdemu rozsądnemu i posiadającemu doświadczenie życiowe człowiekowi

2. fakty znane z urzędu - notaria urzędowe

1. fakty, które są znane organowi z racji wykonywanych funkcji lub zajmowanego stanowiska

2. są skuteczne jeśli zostaną podane do wiadomości strony

4. domniemania

1. domniemania faktyczne - wynikają z doświadczenia życiowego, np. jeśli coś upadnie to leci w dół

2. domniemania prawne - wynikają z przepisu prawa, np. pochodzenie dziecka

1. bezwzględne - nie dopuszczają przeciwdowodu

2. względne - dopuszczają przeciwdowód

1. domniemania prawne przyjęte w KPA i OP

• domniemanie istnienia pełnomocnictwa

• domniemanie doręczenia pisma

• domniemanie zgodności z prawdą dokumentu urzędowego

5. dowód prima facie - uprawdopodobnienie

1. jest środkiem zastępczym dowodu

2. nie daje pewności, lecz tylko prawdopodobieństwo twierdzenia o jakimś fakcie

3. uprawdopodobnienie można stosować tylko odnośnie faktów, które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia kwestii wpadkowej (a nie istoty sprawy)

2. KLASYFIKACJA ŚRODKÓW DOWODOWYCH:

1. bezpośrednie -środki dowodowe, przy których organ ma możliwość bezpośredniego spostrzegania i stwierdzania prawdziwości określonego faktu (np. oględziny)

2. pośrednie - środki dowodowe, przy których organ stwierdza istnienie określonego faktu na podstawie spostrzegania innego faktu (np. zeznania świadków)

1. rzeczowe - środki dowodowe, w których źródłem informacji są cechy danej rzeczy lub zachowane na niej ślady pewnych zdarzeń

1. organ zaznajamia się z nimi przez oględziny (ruchomości, nieruchomości)

2. osobowe - środki dowodowe, w których źródłami informacji są osoby

1. zeznania świadków

2. opinie biegłych

3. przesłuchania stron

1. podstawowe - środki dowodowe, których dopuszczalność nie jest uzależniona od spełnienia określonych przesłanek (np. dokumenty. zeznania świadków, opinie biegłych, oględziny)

2. posiłkowe - środki dowodowe, których dopuszczalność nie jest uzależniona od spełnienia określonych przesłanek (np. przesłuchanie stron)

1. nazwane - środki dowodowe wyliczone w art. 75 KPA. 181 OP - enumeracja przykładowa (system otwarty)

2. nienazwane - nowe środki dowodowe, powstające w wyniku rozwoju nauki i techniki

3. ZASADY POSTĘPOWANIA DOWODOWEGO

1. zasada ogólna - zasada prawdy obiektywnej (art. 7 KPA, art. 122 OP)

1. w toku postępowania organy podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy

2. zasady szczególne

1. zasadą oficjalności postępowania dowodowego

1. zakresem postępowania dowodowego dysponuje organ pro­wadzący postępowanie

2. organ ten obowiązany jest w spo­sób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy

2. zasada bezpośredniości postępowania dowodowego

1. pełne, zgodne z zasadą prawdy obiektywnej, rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy jest uwarunkowane przeprowadze­niem postępowania dowodowego przez organ orzekający w sprawie

3. zasada otwartego systemu dowodów - art. 75 KPA, 180 OP

1. jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem

4. zasada równej mocy środków dowodowych

1. nie wprowadza się ograniczeń co do rodzaju dowodów, którym należy przyznać pierwszeństwo w ustaleniu istnienia danego faktu

2. wyjątki od tej reguły mogą wprowadzić tylko przepisy szczególne

3. niedopuszczalne jest stosowanie formalnej teorii dowodów

5. zasada czynnego udziału strony w postępowaniu dowodowym

1. obejmuje:

1. prawo strony do czyn­nego udziału w ustaleniu stanu faktycznego

• prawo do żądania przeprowadzenia dowodów w sprawie

• prawo do wypowiedze­nia się w sprawie przeprowadzonych dowodów

2. prawo do udziału w czynnościach postępowania dowodowego - organ prowadzący postępowanie obowiązany jest zapewnić stronie udział w tych czyn­nościach oraz termin do przygotowania udziału w tych czynnościach

• wyjątek - załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu

1. na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego

2. na grożącą niepowetowaną szkodę materialną

6. zasada swobodnej oceny dowodów

1. organ ocenia czy dana okoliczność została udowodniona na podstawie całokształtu materiału dowodowego

2. swobodna ocena dowodów musi być dokonana

1. zgodnie z normami prawa procesowego

2. z zachowaniem pewnych reguł

• należy opierać się na materiale dowodowym zebranym przez organ

• ocena powinna mieć za podstawę całokształt materiału dowodowego

• organ powinien dokonać oceny znaczenia i wartości dowodów dla toczącej się sprawy

1. z zastrzeżeniem ograniczeń dotyczących

• dokumentów urzędowych - mają szczególną moc dowodową

• ksiąg podatkowych (OP)

• deklaracji (OP)

4. rozumowanie, w którego wyniku organ ustala istnienie okoliczności fak­tycznych, powinno być zgodne z prawami logiki

4. SYSTEM ŚRODKÓW DOWODOWYCH

1. art. 75 KPA, art. 180 OP - Jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem - otwarty system dowodowy

2. art. 75 KPA - dowodami mogą w szczególności być:

1. dokumenty

2. zeznania świadków

3. opinie biegłych

4. oględziny

3. art. 181 OP - szczególna specyfikacja dowodów z dokumentów - dowodami mogą być w szczególności

1. zeznania świadków

2. opinie biegłych

3. oględziny

4. księgi podatkowe

5. deklaracje złożone przez stronę

6. informacje podatkowe

7. inne dokumenty zgromadzone w toku czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej

8. materiały zgromadzone w toku

1. postępowania karnego

2. albo postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe

4. dokumenty

1. dokument - akt pisemny stanowiący wyrażenie okreś­lonych myśli lub wiadomości

2. dokumenty urzędowe

1. stanowią dowód tego co zostało w nich urzędowo stwierdzone

2. 2 rodzaje domniemań względnych, z których korzystają dokumen­ty urzędowe:

1. domniemanie prawdziwości - dokument pochodzi od organu, który go wystawił

2. domniemanie zgodności z prawdą oświadczenia organu, który wystawił dokument

3. dokumenty prywatne i zagraniczne dokumenty urzędowe

1. podlegają w pełni swobodnej ocenie dowodów dokonywanej przez organ orzekający chyba że inaczej stanowią przepisy szczególne, prawo europej­skie lub umowy międzynarodowe

4. pewne odrębności w OP

1. księgi podatkowe

1. księgi podatkowe są dokumentami prywatnymi - są sporządzane przez podatnika

2. księgi podatkowe

• księgi rachunkowe

• podatkowa księga przychodów i roz­chodów

• ewidencje

• rejestry

3. mają moc dowodo­wą taką jak dokumenty urzędowe - stanowią dowód tego co zostało w nich stwierdzone - jeśli spełniają 2 przesłanki

• są rzetelnie prowadzone - dokonane w nich zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty

• są prowadzone w sposób niewadliwy - poprawne formalnie

2. w OP istnieje system skorelowanego dopływu dokumentów

1. z 2 różnych stron wpływają informacje, które powinny być identyczne

• podatnik składa dokument w, którym prezentuje przychody

• takie informacje wpływają też od płatników i innych podmiotów, które ustalały obowiązki podatkowe

1. bada się czy jest to takie samo i dokonuje się korekt

3. jeśli brakuje jakiś informacji to

1. NUS lub NUC występuje do podatnika o dostęp do wszystkich kont, lokat itp. jakie on ma

2. jeśli strona odmawia NUS lub NUC przedstawia odpowiednie żądanie tym instytucjom one sprawdzają czy jest to zgodne z OP i przekazują informacje dające pełen obraz sprawy - wszystkie dane o ruchu środków finansowych, którymi dysponuje podatnik

• zeznania świadków

1. świadek - osoba fizyczna, która w po­stępowaniu dotyczącym praw lub obowiązków innego podmiotu składa zeznania o faktach spostrzeżonych lub o których otrzymała wiadomość od innych osób

2. świadkami nie mogą być

1. osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń

2. osoby obowiązane do zachowania tajemnicy państwowej jeżeli nie zostały zwolnione od zachowania lej tajemnicy

3. duchowni co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi

3. nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka -wyjątki:

1. małżonek strony

2. wstępni, zstępni, rodzeństwo, powinowaci 1. stopnia strony

3. osoby związane ze stroną z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli.

1. prawo odmowy zeznań trwa także po ustaniu małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli

4. świadek może odmówić odpowiedzi na pytania, gdy odpowiedź mogłaby

1. narazić jego lub jego bliskich wymienionych (takich jak wyżej) na odpowiedzialność karną, hańbę lub bezpośrednią szkodę majątkową

2. spowodować naruszenie obowiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej

5. świadek musi być poinformowany o prawie odmowy zeznań i odpowiedzi na pytania oraz o odpowiedzialności za fałszywe zeznania (bez tej informacji nie ma odpowiedzialności)

1. świadek nie składa przysięgi

6. formy składania zeznań

1. z ustnych zeznań świadka sporządza się protokół

2. świadek może złożyć zeznania również w formie pisemnej

7. świadek może domagać się zwrotu kosztów

• opinie biegłych

1. stosuje się odpowiednio przepisy o świadkach oraz o wyłączeniu pracownika

2. biegły - osoba fizyczna, która wydaje opinie w danej sprawie ze względu na posiadaną wiedzę fachową w tej dziedzinie

3. organ może zwrócić się do biegłego o wydanie opinii gdy w sprawie wymagane są wiadomości specjalne

4. biegły może

1. uchylić się od wydania opinii, skutecznie domagając się wyłączenia od udziału w postępowaniu

2. odmówić odpowiedzi na niektóre pytania

3. domagać się zwrotu kosztów

5. sporządza się protokół

• oględziny

1. przedmiot oględzin

1. może być w posiadaniu strony

2. sama strona może nim być (np. przy ustalaniu stopnia inwalidztwa)

3. może być w posiadaniu osoby 3. - można stosować środki przymusu

2. oględziny polegają na bezpośrednim zbadaniu jakiegoś przedmiotu

3. organ może w razie potrzeby przeprowadzić oględziny

4. sporządza się protokół

• przesłuchanie stron

1. KPA - może być stosowane gdy zostały wyczerpane inne środki dowodowe a nadal pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (posiłkowy środek dowodowy)

1. OP - może być stosowane gdy strona wyraziła na to zgodę

2. do przesłuchania stron stosuje się przepisy dotyczące świadków z wyłącze­niem przepisów o środkach przymusu

1. oświadczenia stron

1. ten środek dowodowy jest dopuszczalny gdy

1. przepis prawa wprost nie wymaga prze­dłożenia zaświadczenia

2. strona złoży wniosek, że chce złożyć oświadczenie

2. strona składa oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania

5. FORMA POSTĘPOWANIA DOWODOWEGO

1. postępowanie wyjaśniające gabinetowe

1. KPA - jeśli nie ma obowiązki przeprowadzenia rozprawy to można zastosować postępowanie gabinetowe

2. OP - ma podstawowe znaczenie

3. polega na załatwianiu przy okienku i po kolei osób, które przybyły - system numerkowy

1. mamy pracownika organu i petenta (może on przyjść np. ze świadkiem)

4. jest mniej sformalizowane niż rozprawa, ale obowiązują w nim wszystkie zasady postępowania dowodowego

5. mogą być przeprowadzane te same czynności dowodowe co na rozprawie

6. jest często stosowane gdy do udowod­nienia stanu faktycznego wystarczają są dokumenty

2. rozprawa

1. umożliwia koncentrację w jed­nym czasie i miejscu wszystkich uczestników postępowania w danej sprawie, którzy ustnie i bezpośrednio dokonują poszczególnych czynności procesowych

2. KPA

1. w I i II instancji może być przeprowadzona rozprawa administracyjna

2. organ powinien przeprowadzić rozprawę gdy

1. przyspieszy to lub uprości postępowanie

2. zapewni to osiągnięcie celu wychowawczego

3. wymaga tego przepis prawa

4. zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron

5. jest to potrzebne do wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków, biegłych, w drodze oględzin

3. OP

1. od 2005 r. rozprawa może być przeprowadzona, ale tylko w postępowaniu odwoławczym

2. Organ odwoławczy przeprowadzi w toku postępowania odwoławczego rozprawę

1. z urzędu - jeżeli zachodzi potrzeba

• wyjaśnienia istotnych okoliczności stanu faktycznego sprawy

1. przy udziale świadków lub biegłych

2. albo w drodze oględzi

2. sprecyzowania argumentacji prawnej prezentowanej przez stronę w toku postępowania

2. na wniosek strony

3. w rozprawie uczestniczy upoważniony pracownik organu podatkowego, który wydał zaskarżoną decyzję

4. czynności przygotowawcze do rozprawy

1. organ musi z 7 dniowym wyprzedzeniem powiadomić strony o rozprawie

2. ustalić czy poza stronami nie ma innych podmiotów zainteresowanych

3. zwrócić się do instytucji czy te mają jakieś istotne informacje, aby strona mogła się przygotować

5. przebieg rozprawy:

1. część wstępna rozprawy obejmuje:

1. otwarcie rozprawy

2. ustalenie, czy stawiły się osoby wezwane

3. stwierdzenie, czy nie ma podstaw do odroczenia rozprawy

2. część właściwa rozprawy - obejmuje przeprowadzenie dowodów

6. rozprawą kieruje pracownik organu przed którym toczy się postępowanie

1. jeżeli postępowanie toczy się przed organem kolegialnym, to rozprawą kieruje albo przewodniczący tego organu, albo wy­znaczony członek tego organu

2. kierujący rozprawą sprawuje policję sesyjną

1. utrzymuje porządek czynności procesowych

2. zapewnienia prawidłowy przebieg rozprawy

3. w razie zakłócenia przebiegu czynność i

• najpierw upomina później wydala z miejsca przeprowadzania czynności na końcu grzywna (KPA - do 100 zł)

7. sporządza się protokół rozprawy

V CZYNNOŚCI ORZECZNICZE W TOKU POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

1. w PAO i PP organ w swoim rozstrzygnięciu odnosi się do sprawy

2. DECYZJA

1. OAP załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy KPA stanowią inaczej

1. decyzja to zindywidualizowany akt, który rozstrzyga sprawę merytorycznie

2. decyzja to jednostronne władcze rozstrzygnięcie OAP

2. decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą postępowanie w danej instancji

3. art. 105 KPA

1. Gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe (nie można orzec o przedmiocie sprawy), OAP wydaje decyzję o umorzeniu postępowania

4. decyzja musi mieć podstawę w przepisach prawa powszechnie obowiązującego

1. nosi nazwę wynikającą z przepisów (zezwolenie, koncesja, decyzja)

5. jej wykonanie jest gwarantowane przymusem państwowym bez pośrednictwa drogi sądowej

6. domniemanie prawidłowości (ważności ,legalności, mocy obowiązującej) - strona wykonująca decyzję zgodnie z jej treścią nie może być pociągnięta do odpowiedzialności

1. ciężar odpowiedzialności za rozstrzygnięcie sprawy spoczywa na organie administracyjnym

7. decyzja jest instrumentem reglamentacyjnym praw i obowiązków, a także służy ochronie uprawnień jednostki

8. forma

1. art. 107 KPA - decyzja musi zawierać

1. oznaczenie OAP, który wydał decyzję

2. oznaczenie daty wydania decyzji

3. oznaczenie strony lub stron

4. wskazanie podstawy prawnej

5. rozstrzygnięcie

6. uzasadnienie faktyczne i prawne

1. uzasadnienie faktyczne

• wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione

• wskazanie dowodów, na których organ się oparł

2. uzasadnienie prawne

• wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa

3. organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji

• gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony

• ze względu na bezpieczeństwo państwa lub porządek publiczny

7. pouczenia - błędne pouczenie nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia

1. pouczenie czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie

2. pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi (tylko decyzja w stosunku do której można wnieść powództwo do sądu powszechnego lub skargę do sądu administracyjnego)

8. podpis osoby upoważnionej do wydania decyzji

2. w decyzji może się też znaleźć

1. rygor natychmiastowej wykonalności

1. * prawie wszystkie decyzje w sprawach podatkowych są natychmiast wykonalne na mocy OP

2. warunek zwieszający lub rozwiązujący wpływający na jej ważność

3. termin ważności decyzji

4. zlecenie - obowiązek wykonania czynności dodatkowych

1. decyzja może być uchylona gdy nie wykonano zlecenia

9. wydanie decyzji

1. decyzja jest wydana w chwili jej podpisania

10. doręczenie decyzji

1. zasada: decyzja jest doręczana na piśmie (również w formie dokumentu elektronicznego)

1. KPA - pojawiają się wyjątki gdy decyzja może być ogłoszona i utrwalona w protokole

2. OP - zawsze doręczana na piśmie

11. moc decyzji

1. od daty doręczenia lub ogłoszenia decyzja staje się aktem zewnętrznym i wiąże

1. organ

2. strony

12. sprostowanie decyzji

1. organ może

1. z urzędu lub na wniosek strony

2. w drodze postanowienia

3. sprostować w wydanej przez siebie decyzji

4. błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki

13. wykładnia decyzji

1. organ, który wydał decyzję może

1. na żądanie organu egzekucyjnego lub strony

2. w drodze postanowienia

3. wyjaśnić wątpliwości co do treści decyzji

3. POSTANOWIENIA

1. w zasadzie są to indywidualne akty administracyjne dotyczące czynności procesowych

1. postanowienia nie rozstrzygają o istocie sprawy, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej

2. postanowienia są bardzo sformalizowane - muszą zawierać elementy formy wyliczone w art. 124 KPA tak samo jak decyzja

1. bieżące, np. usunięcie z rozprawy osób, które zakłócają porządek (takie postanowienie, może być wydane ustnie)

3. jeśli postanowienie, ma duże znaczenie dla biegu sprawy i interesu stron to stronom służy od niego zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego

4. postanowienie jest wydane w chwili podpisania

5. zasadą jest że postanowienie ogłasza się ustnie

1. wyjątek postanowienia, od których służy stronom zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego są doręczane na piśmie (również w formie dokumentu elektronicznego)

6. w sprawach nieuregulowanych do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy o decyzjac

4. UGODA

1. nie występuje w OP

2. wprowadzono ją do KPA nowelizacją z 1980 r.

3. ugoda zawierana jest przez strony przed OAP

4. wymaga ona zatwierdzenia przez OAP przed którym została zawarta

5. forma

1. ugoda jest sporządzana w formie pisemnej (tylko!), a jej zawarcie utrwalone jest w aktach sprawy w formie protokołu

1. strony otrzymują odpis

2. powinna zawierać

1. oznaczenie organu, przed którym została zawarta

2. datę sporządzenia

3. oznaczenie stron

4. przedmiot i treść ugody

5. wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu

6. podpisy stron i podpis pracownika OAP, upoważnionego do sporządzenia ugody

6. zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki jak decyzja

1. od daty doręczenia stronom odpisu ugody i postanowienia o zatwierdzeniu ugody - ugoda staje się aktem zewnętrznym i wiąże organ i strony

5. * Koszty postępowania administracyjnego

1. jednocześnie z wydanie decyzji organ ustala w drodze postanowienia wysokość kosztów postępowania

2. podział kosztów między strony a organ

1. strona - ponosi koszty

1. które powstały z jej winy

2. które zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony, a nie wynikają z ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie

2. organ - ponosi koszty przeprowadzonych przez niego czynności

WSPÓŁDZIAŁANIE ORGANÓW ADMINISTRUJĄCYCH

1. Podział kompetencji i właściwości między organy powoduje, ze sprawy 1 organu zahaczają o sprawy należące do właściwości innego organu

2. SZYBEROWANIE SPRAWY - na wszelki wypadek organ załatwiający sprawę pyta się o coś innych organów

1. nie jest to współdziałanie w znaczeniu prawnym

2. jest to faktyczne komunikowanie się organów

3. art. 106 KPA / art. 209 OP - współdziałanie organów

1. Jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ załatwiający sprawę wydaje decyzję się po zajęciu stanowiska przez ten organ

1. zajęcie stanowiska

1. wyrażenie opinii

2. wyrażenie zgody

3. wyrażenia stanowiska w innej formie

2. Organ załatwiający sprawę, zwracając się do innego organu o zajęcie stanowiska, zawiadamia o tym stronę

3. Organ obowiązany do zajęcia stanowiska

1. obowiązany jest zająć je niezwłocznie

1. maksymalny termin - 14 dni od dnia doręczenia mu żądania, chyba że przepis prawa stanowi inaczej

2. może w razie potrzeby przeprowadzić postępowanie wyjaśniające

3. zajmuje stanowisko w drodze postanowienia

1. stronie służy zażalenie na to postanowienie

4. nie można ostatecznie rozstrzygnąć sprawy, jeżeli postanowienie organu z którym trzeba współdziałać nie będzie ostateczne

4. Naruszenie obowiązku współdziałania organów przy wydaniu decyzji jest podstawą do wznowienia postępowania

XIII WERYFIKACJA ROZSTRZYGNIĘĆ

I SYSTEM WERYFIKACJI ROZSTRZYGNIĘĆ W DRODZE ADMINISTRACYJNEJ

1. Środki zaskarżenia (środki odwoławcze)

1. bezwzględnie dewolutywne - zawsze przesuwają sprawę do wyższej instancji

2. względnie dewolutywne - przesuwają sprawę do wyższej instancji w razie nieuwzględnienia ich przez I instancję

3. niedewolutywne - nie przesuwają sprawy do wyższej instancji

1. zwyczajne

1. służą od rozstrzygnięć nieostatecznych

2. zawsze zasada dyspozycyjności/skargowości

2. nadzwyczajne

1. służą od rozstrzygnięć ostatecznych

2. w pewnych sytuacjach postępowanie może być wszczęte z urzędu

1. np. odwołalność własnej decyzji w trybach nadzwyczajnych - organ, który wydał decyzję może w pewnych sytuacjach ją zmienić, uchylić albo cofnąć

1. bezwzględnie suspensywne - z mocy prawa wstrzymują wykonanie zaskarżonego rozstrzygnięcia

2. względnie suspensywne - organ rozpatrujący środek zaskarżenia może wstrzymać wykonanie zaskarżonego rozstrzygnięcia

1. samoistne - można je wnosić samodzielnie

2. niesamoistne - można je wnosić tylko wraz z innymi środkami prawnymi

2. Środki nadzoru - instytucje procesowe, za których pomocą organy powołane do sprawowania nadzoru uruchamiają z urzędu postępowanie weryfika­cyjne, służące wyeliminowaniu z obrotu prawnego decyzji przez ich kasację lub reformację

3. Odwołalność decyzji - uchylenie, zmiana lub cofnięcie decyzji przez organ, który ją wydał

II ODWOŁANIE

1. Odwołanie przenosi kompetencje do ponownego rozpo­znania i rozstrzygnięcia sprawy rozstrzygniętej decyzją organu I instancji na organ II instancji

2. Odwołanie służy od nieostatecznej decyzji OAP/organu podatkowego

1. zasada dwu­instancyjności - od każdej decyzji nieostatecznej służy odwołanie do 1 instancji

2. wyjątki

1. KPA - odwołanie nie służy

1. od decyzji wydanej w I instancji przez ministra

2. od decyzji wydanej w I instancji przez SKO

1. od tych decyzji służy stronie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ten sam organ

2. stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołania od decyzji

2. niekiedy ustawy szczególne mogą wyłączyć możliwość wniesienia odwołania

3. Wymagania formalne odwołania

1. treść

1. odwołanie powinno

1. spełniać ogólne wymagania stawiane podaniom - art. 63 KPA

1. Podania mogą być wnoszone

• pisemnie

• telegraficznie

• za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej

• za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej właściwego OAP

• ustnie do protokołu

2. Podanie powinno

• zawierać co najmniej

1. wskazanie osoby, od której pochodzi,

2. adres osoby od której pochodzi

3. jej żądanie

2. oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych

2. KPA - odwołanie jest odformalizowane - nie wymaga szczególnej formy ani uzasadnienia

1. strona musi być niezadowolona z wydanej decyzji

3. OP - odwołanie powinno

1. zawierać zarzuty przeciw decyzji

2. określać istotę żądania będącego przedmiotem odwołania (zmienić, poprawić, skorygować)

3. określać zakres żądania będącego przedmiotem odwołania

4. wskazywać dowody uzasadniające to żądanie

• termin na wniesienie odwołania

1. KPA - 14 dni od dnia

1. doręczenia decyzji stronie

2. ogłoszenia decyzji stronie (jeśli została ogłoszona ustnie)

2. OP - 14 dni od dnia

1. doręczenia decyzji stronie

4. Wszczęcie postępowania odwoławczego

1. legitymacja do wniesienia odwołania

1. strona

2. podmiot, który twierdzi, że nie ma w sprawie interesu prawnego lub obowiązku prawnego a decyzja została do niego skierowana

3. podmioty na prawach strony, które uczestniczyły w postępowaniu w I instancji

1. OS

2. prokurator

3. RPO

2. zasada skargowości - postępowanie odwoławcze może być wszczęte tylko na podstawie odwołania wniesionego przez legitymowany podmiot

3. tryb pośredni - odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję

1. właściwy organ odwoławczy to organ wyższego stopnia

2. może on przeprowadzić samokontrolę

1. KPA

1. OAP może wydać nową decyzję, w której zmieni lub uchyli zaskarżoną decyzję jeżeli

• organ uwzględni w całości odwołanie i

• odwołanie wniosły wszystkie strony

• albo odwołanie wniosła 1 ze stron a pozostałe strony wyraziły zgodę na uchylenie lub zmianę decyzji zgodnie z żądaniem odwołania

2. Od nowej decyzji służy stronom odwołanie

2. OP

1. Organ podatkowy wyda nową decyzję, którą uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję jeżeli

• organ uwzględni w całości odwołanie

2. Od nowej decyzji służy stronie odwołanie

3. przekazanie odwołania

1. KPA - jeśli organ I instancji nie uwzględnił w całości odwołania obowiązany jest przesłać odwołanie wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu w terminie 7 dni od dnia, w którym otrzymał odwołanie

2. OP - Jeśli organ I instancji nie uwzględnił w całości odwołania obowiązany jest przesłać odwołanie wraz z aktami sprawy i swoją odpowiedzią na odwołanie organowi odwoławczemu bez zbędnej zwłoki jednak nie później niż w terminie 14 dni od dnia, w którym otrzymał odwołanie

• Cofnięcie odwołania

1. KPA

1. Strona może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy

2. organ odwoławczy nie uwzględni cofnięcia odwołania jeśli prowadziłoby to do utrzymania w mocy decyzji naruszającej

1. prawo

2. lub interes społeczny

2. OP

1. Strona może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy

2. organ odwoławczy nie uwzględnieni cofnięcia odwołania, jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo pozostawienia w mocy decyzji wydanej z naruszeniem przepisów, które uzasadnia jej uchylenie lub zmianę

• Moc odwołania

1. KPA

1. decyzje nieostateczne nie podlegają wykonaniu - dopóki można wnieść odwołanie decyzja nie może być wykonana

1. wyjątki

1. decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności

2. decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy

3. decyzja jest zgodna z żądaniem wszystkich stron

1. odwołanie to środek bezwzględnie suspensywny - wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji

1. wyjątki

1. decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności

2. decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy

1. OP - zmiana OP z 07.11.09 r. - wprowadzono rozdział 16a „wykonywanie decyzji”

1. decyzja nieostateczna nakładająca na stronę obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie podlega wykonaniu

1. wyjątki

1. decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności

2. Rygor natychmiastowej wykonalności

1. decyzji nieostatecznej można nadać rygor natychmiastowej wykonalności gdy:

1. organ podatkowy posiada informacje, że wobec strony toczy się postępowanie w egzekucyjne w zakresie innych należności pieniężnych

2. strona nie posiada majątku równowartościowego należnościom podatkowym

3. strona zbywa majątek znacznej wartości

4. okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest krótszy niż 3 miesiące

• aby nadać decyzji niestatecznej rygor natychmiastowej wykonalności organ podatkowy musi uprawdopodobnić, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane

• rygor natychmiastowej wykonalno sic decyzji nadaje organ I instancji w drodze postanowienia i służy na nie zażalenie (ale jego wniesienie nie wstrzymuje wykonania decyzji)

2. decyzja o zabezpieczeniu ma rygor natychmiastowej wykonalności z mocy prawa

3. rygoru natychmiastowej wykonalności nie nadaje się decyzji

1. określającej wysokość zobowiązania podatkowego

2. określającej wysokość zwrotu podatku

3. określającej wysokość należnych odsetek za zwłokę

4. o odpowiedzialności podatkowej płatników lub inkasentów

5. o odpowiedzialności podatkowej osób 3

6. o odpowiedzialności spadkobiercy

3. Decyzja ostateczna podlega wykonaniu, chyba że wstrzymano jej wykonanie

1. organ podatkowy I instancji wstrzymuje wykonanie decyzji ostatecznej w razie wniesienia skargi do sądu administracyjnego do momentu uprawomocnienia się orzeczenia sądu administracyjnego:

1. na wniosek - po przyjęciu zabezpieczenia wykonania zobowiązania wynikającego z decyzji wraz z odsetkami za zwłokę

2. z urzędu - po prawomocnym wpisie hipoteki przymusowej lub wpisie zastawu skarbowego korzystających z pierwszeństwa zaspokojenia, które zabezpieczają wykonanie zobowiązania wynikającego z decyzji wraz z odsetkami za zwłokę

• ustanowienie hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego nie stanowi wykonania decyzji

2. wstrzymanie wykonania decyzji / odmowa następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie

3. Wstrzymanie wykonania decyzji

1. nie pozbawia strony możliwości dobrowolnego wykonania decyzji

2. nie ma wpływu na naliczanie odsetek za zwłokę

4. Przepisy te stosuje się odpowiednio do wykonania postanowień

7. Postępowanie wstępne przed organem II instancji

1. Data wszczęcia postępowania: data przekazania organowi odwoławczemu odwołania

2. OP

1. Gdy organ II instancji stwierdzi, że w decyzji organu I instancji błędnie ustalono wymiar zobowiązania podatkowego zwraca sprawę organowi I instancji w celu dokonania wymiaru uzupełniającego poprzez zmianę wydanej decyzji

1. cel takiego rozwiązania: błąd w wymiarze zobowiązania podatkowego nie jest objęty zakazem reformationis in peius

3. odrzucenie odwołania

1. KPA

1. Organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia

1. niedopuszczalność odwołania

2. uchybienie terminu do wniesienia odwołania

• postanowienie w tej sprawie jest ostateczne

2. OP

1. Organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia

1. niedopuszczalność odwołania

2. uchybienie terminu do wniesienia odwołania

3. pozostawienie odwołania bez rozpatrzenia, jeżeli nie spełnia warunków wynikających z art. 222.

• postanowienia te są ostateczne

3. KPA i OP - Niedopuszczalność odwołania

1. z przyczyn przedmiotowych

1. decyzja nie została wydana

2. czynność organu nie jest decyzją

3. wyczerpanie możliwości dwukrotnego rozpoznania i rozstrzygnięcia tej samej sprawy

4. przepisy wprowadzają wyjątek na rzecz postępowania jednoinstancyjnego

2. z przyczyn podmiotowych

1. wniesienie odwołania przez jednostkę niemającą legitymacji do wniesienia odwołania

2. wniesienia odwołania przez stronę niemającą zdolności do czynności prawnych

• Postępowanie wyjaśniające przed organem odwoławczym

1. organ odwoławczy ponownie rozpatruje sprawę rozstrzygniętą decyzją organu I instancji

2. Organ odwoławczy dokonuje oceny materiału dowodowego zebranego w postępowa­niu przed I instancją

1. organ odwoławczy może,

1. na żądanie strony lub z urzędu,

2. przeprowadzić dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie

3. albo zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję

3. OP

1. Organ odwoławczy przeprowadzi w toku postępowania rozprawę

1. z urzędu - jeżeli zachodzi potrzeba

1. wyjaśnienia istotnych okoliczności stanu faktycznego sprawy

• przy udziale świadków lub biegłych

• albo w drodze oględzi

2. sprecyzowania argumentacji prawnej prezentowanej przez stronę w toku postępowania

2. na wniosek strony

4. zakaz reformationis in peius

1. KPA

1. Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja

1. rażąco narusza prawo

2. lub rażąco narusza interes społeczny

2. OP

1. Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja

1. rażąco narusza prawo

2. lub narusza interes publiczny

9. Rozstrzygnięcia organu odwoławczego

1. KPA - Organ odwoławczy wydaje decyzję, w której:

1. utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję

2. uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy

1. wykorzystuje kompetencje kasacyjno - reformacyjne

3. uchyla zaskarżoną decyzję całości (kasacja) i umarza postępowanie I instancji

4. uchyla zaskarżoną decyzję w całości (kasacja) i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji, gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części

5. umarza postępowanie odwoławcze

1. gdy stało się bezprzedmiotowe

2. strona cofnęła odwołanie

1. OP- Organ odwoławczy wydaje decyzję, w której:

1. utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję

2. uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy

1. wykorzystuje kompetencje kasacyjno - reformacyjne

2. SKO może tak zrobić jedynie wtedy gdy przepisy prawa nie pozostawiają sposobu jej rozstrzygnięcia uznaniu organu podatkowego I instancji (w pozostałych przypadkach SKO ogranicza się do uchylenia zaskarżonej decyzji)

3. uchyla zaskarżoną decyzję całości (kasacja) i umarza postępowanie I instancji

4. uchyla zaskarżoną decyzję w całości (kasacja) i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji, gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części

5. umarza postępowanie odwoławcze

1. gdy stało się bezprzedmiotowe

2. strona cofnęła odwołanie

6. uchyla zaskarżoną decyzję w całości i przekazuje sprawę do rozpatrzenia właściwemu organowi I instancji, jeżeli decyzja została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości

10. Data zakończenia postępowania: data doręczenia lub ogłoszenia decyzji organu II instancji

II WNIOSEK O PONOWNE ROZPATRZENIE SPRAWY

1. KPA - odwołanie nie służy

1. od decyzji wydanej w I instancji przez ministra

2. od decyzji wydanej w I instancji przez SKO

1. od tych decyzji służy stronie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ten sam organ

2. stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołania od decyzji

2. OP

1. Od decyzji wydanej w I instancji przez

1. ministra finansów

2. DIS

3. DIC

4. SKO

2. służy odwołanie, rozpatrywane przez ten sam organ podatkowy

3. stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołania od decyzji

3. ZAŻALENIE

1. W SPRAWACH NIEUREGULOWANYCH STOSUJE SIĘ ODPOWIEDNIO PRZEPISY O ODWOŁANIU

2. służy od

1. postanowień, co do których KPA/OP przewidują wprost ich zaskarżalność w drodze zażalenia (jako samoistny środek zaskarżenia)

2. innych postanowień, ale mogą być zaskarżane tylko łącznie z odwołaniem od decyzji (niesamoistny środek odwołania)

3. legitymacja do wniesienia zażalenia

1. strona

2. inni uczestnicy po­stępowania (na mocy przepisów szczegółowych)

4. termin do wniesienia zażalenia

1. 7 dni od dnia doręczenia (ogłoszenia) postanowienia stronie

1. postanowienia, od których służy zażalenie, są doręczane na piśmie

5. moc zażalenia

1. środek zaskarżenia względnie suspensywny wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia, ale organ, może wstrzymać jego wykonanie, gdy uzna to za uzasadnione

TRYBY NADZWYCZAJNE

I SYSTEM TRYBÓW NADZWYCZAJNYCH

1. postępowania w sprawie wznowienia postępowania

2. postępowania w sprawie stwierdzenia nieważ­ności decyzji

3. postępowania w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji dotkniętej wadami niekwalifikowanymi bądź decyzji prawidłowej

zasada niekonkurencyjności - poszczególne tryby nadzwyczajne mają na celu usunięcie tylko określonego rodzaju wadliwości decyzji i nie mogą być stosowane zamiennie

II POSTĘPOWANIE W SPRAWIE WZNOWIENIA POSTĘPOWANIA

1. Wznowienia postępowania można żądać tylko wtedy jeżeli zakończyło się decyzją ostateczną

1. decyzja ostateczna - decyzja, od której nie przysługuje odwołanie

2. Wznowić postępowanie można tylko 1 raz

3. Przyczyny wznowienia postępowania - art. 145, 145a

1. dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe albo decyzja została wydana w wyniku przestępstwa

1. postępowanie może być wznowione również przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli

1. sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste

2. i wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia

1. niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego

2. albo poważnej szkody dla interesu społecznego

2. postępowanie może być wznowione również w przypadku, gdy postępowanie przed sądem lub innym organem nie może być wszczęte na skutek upływu czasu lub z innych przyczyn określonych w przepisach prawa

2. decyzja została wydana przez pracownika lub organ, który podlega wyłączeniu

3. wyszły na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję

4. decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu

5. zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji

6. decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione

7. jeżeli TK orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na którego podstawie została wydana decyzja

4. Termin do wniesienia podania o wznowienie postępowania

1. 1 miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania

2. 1 miesiąc od dnia wejścia w życie orzeczenia TK

3. po upływie 10 lat od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji nie można żądać uchylenia decyzji - jeśli dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe albo decyzja została wydana w wyniku przestępstwa

1. później można zadąć wznowienia postępowania, ale nie można żądać uchylenia decyzji

4. po upływie 5 lat od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji nie można żądać uchylenia decyzji - w pozostałych przypadkach

1. później można zadąć wznowienia postępowania, ale nie można żądać uchylenia decyzji

5. * !! Nie uchyla się decyzji także wtedy gdy w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej

5. Wszczęcie postępowania

1. tryb mieszany - wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na wniosek strony

2. tryb pośredni

1. podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu który wydał decyzję w I instancji

3. organ właściwy do wznowienia postępowania

1. organ, który wydal decyzje w ostatniej instancji

2. wyjątek, który nie dotyczy ministrów i SKO: jeżeli przyczyna wznowienia jest działanie organu który wydal decyzje w ostatniej instancji - organ wyższego stopnia

4. organ właściwy do wznowienia postępowania

1. wydaje decyzję o odmowie wznowienia postępowania

2. wydaje postanowienie o wznowieniu postępowania

1. i przeprowadza postępowanie co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy

2. jest to postępowanie innej natury - jest to nowa sprawa - inny stan faktyczny i prawny niż pierwotny, np. przybyły dowody, które miały istotny wpływ na wynik sprawy

6. Moc

1. wniosek o wznowienie postępowania jest środkiem względnie suspensywnym - organ właściwy do wznowienia postępowania wstrzymuje wykonanie decyzji (z urzędu lub na wniosek) gdy istnieje prawdopodobieństwo uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania

2. na postanowienie to służy zażalenie

7. Rozstrzygnięcia (w formie decyzji) wydawane przez organ właściwy do wznowienia postępowania

1. odmowa uchylenia decyzji dotychczasowej - gdy organ stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 lub art. 145a

2. uchylenie decyzji dotychczasowej i wydanie nowej decyzji rozstrzygającej o istocie sprawy - gdy organ stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 lub art. 145a

1. od nowej decyzji służy odwołanie lub wniosek o wznowienie postępowania

3. stwierdzenie wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa

1. po upływie 10 lat od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji nie można żądać uchylenia decyzji - jeśli dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe albo decyzja została wydana w wyniku przestępstwa

1. później można zadąć wznowienia postępowania, ale nie można żądać uchylenia decyzji

2. po upływie 5 lat od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji nie można żądać uchylenia decyzji - w pozostałych przypadkach

1. później można zadąć wznowienia postępowania, ale nie można żądać uchylenia decyzji

3. * !! Nie uchyla się decyzji także wtedy gdy w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej

8. pewne różnice w OP

III STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI DECYZJI

1. Jakiej decyzji można stwierdzić nieważność?

1. KPA - decyzja ostateczna/nieostateczna

2. OP - decyzja ostateczna

2. Przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji - art. 156 KPA, art. 247 OP

1. decyzja wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości

2. decyzja dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną

3. decyzja została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie

4. decyzja zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa, np. decyzja jest niezgodna z przepisami o ochronie środowiska (w OP nie ma tej przesłanki)

1. ad. 1 - 4 nie stwierdza się nieważności decyzji jeżeli

1. od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło 10 lat

2. lub decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne

5. decyzja wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,

6. decyzja była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały

7. decyzja w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą

3. Wszczęcie postępowania

1. tryb mieszany - wszczęcie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji następuje z urzędu lub na wniosek

1. można ominąć postępowanie odwoławcze jeżeli we wniosku wprost się wskaże, że żąda się stwierdzenia nieważności decyzji

2. organ właściwy w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji

1. KPA

1. organ wyższego stopnia

2. wyjątek: jeśli decyzje wydał minister lub SKO - ten minister lub SKO

2. OP

1. organ wyższego stopnia

2. minister właściwy do spraw finansów publicznych, DIS, DIC, SKO -jeżeli decyzja została wydana przez ten organ

3. minister właściwy do spraw finansów publicznych, jeżeli decyzja została wydana przez DIS lub DIC z tym że tym przypadku postępowanie może być wszczęte wyłącznie z urzędu

3. odmowa wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji następuje w drodze

1. KPA - decyzji

2. OP - postanowienia - w szczególności gdy

1. żądanie zostało wniesione po upływie 5 lat od dnia doręczenia decyzji l

2. sąd administracyjny oddalił skargę na tę decyzję

4. Moc

1. wniosek w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji jest środkiem względnie suspensywnym - organ właściwy w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wstrzymuje wykonanie decyzji (z urzędu lub na wniosek) gdy istnieje prawdopodobieństwo, że jest ona dotknięta wada określoną w art. 156 KP

2. na postanowienie to służy zażalenie

5. Rozstrzygnięcia (w formie decyzji) wydawane przez organ właściwy w sprawie stwierdzenia nieważności

1. odmowa stwierdzenia nieważności decyzji

2. stwierdzenie nieważności decyzji

3. stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa

1. ad. 1 - 4 nie stwierdza się nieważności decyzji jeżeli

1. od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło 10 lat

2. lub decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne

IV WYGAŚNIĘCIE DECYZJI

1. art. 162 KPA

1. Organ, który wydał decyzję w I instancji stwierdza jej wygaśnięcie (w drodze decyzji), jeżeli decyzja:

1. stała się bezprzedmiotowa, a

1. stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji nakazuje przepis prawa

2. leży to w interesie społecznym lub w interesie strony

2. została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku, a strona nie dopełniła tego warunku (fatalna precyzja wysławiania)

2. art. 258 OP

1. Organ podatkowy, który wydał decyzję w I instancji stwierdza jej wygaśnięcie (w drodze decyzji), jeżeli decyzja:

1. stała się bezprzedmiotowa

2. została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku, a strona nie dopełniła tego warunku

3. strona nie dopełniła przewidzianych w tej decyzji lub w przepisach prawa podatkowego warunków uprawniających do skorzystania z ulg

4. strona nie dopełniła określonych w przepisach prawa podatkowego warunków uprawniających do skorzystania z ryczałtowych form opodatkowania

V UCHYLENIE DECYZJI

1. art. 162 KPA / art. 255 OP

1. Organ, który wydał decyzję w I instancji uchyla decyzję (w drodze decyzji), jeżeli decyzja:

1. została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia określonych czynności, a strona nie dopełniła tych czynności w wyznaczonym terminie

VI ZMIANA LUB UCHYLENIE DECYZJI OSTATECZNYCH

1. ZMIANA LUB UCHYLENIE DECYZJI OSTATECZNYCH, Z KTÓRYCH NIE WYNIKAJĄ PRAWA STRONY

1. art. 154 KPA

1. Decyzja ostateczna, na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa,

2. może być w każdym czasie uchylona lub zmieniona (w drodze decyzji) przez:

1. OAP, który ją wydał

2. lub przez organ wyższego stopnia (z wyjątkiem SKO)

3. jeżeli przemawia z a tym

1. interes społeczny

2. lub słuszny interes strony

2. OP

1. art. 253

1. Decyzja ostateczna, na mocy której strona nie nabyła prawa

2. może być w każdym czasie uchylona lub zmieniona (w drodze deczyji) przez:

1. organ podatkowy, który ją wydał (z wyjątkiem SKO)

3. jeżeli przemawia z a tym

1. interes społeczny

2. lub słuszny interes podatnika

2. art. 253b OP

1. Przepisów art. 253 i art. 253a nie stosuje się do decyzji:

1. określającej wysokość zobowiązania podatkowego

2. o odpowiedzialności podatkowej płatników lub inkasentów

3. o odpowiedzialności podatkowej osób 3

4. określającej wysokość należnych odsetek za zwłokę

5. o odpowiedzialności spadkobiercy

6. określającej wysokość zwrotu podatku

2. ZMIANA LUB UCHYLENIE DECYZJI OSTATECZNYCH, Z KTÓRYCH WYNIKAJĄ PRAWA STRONY

1. art. 155 KPA

1. Decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo,

2. może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona (w drodze decyzji) przez

1. OAP, który ją wydał

2. lub organ wyższego stopnia (z wyjątkiem SKO)

3. jeżeli

1. przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji

2. i przemawia za tym

1. interes społeczny

2. lub słuszny interes strony

2. OP

1. art. 253a OP

1. Decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo,

2. może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona (w drodze decyzji) przez

1. , który ją wydał (z wyjątkiem SKO)

3. jeżeli

1. przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji

2. i przemawia za tym

• interes społeczny

• lub słuszny interes strony

2. art. 253b OP

1. Przepisów art. 253 i art. 253a nie stosuje się do decyzji:

1. określającej wysokość zobowiązania podatkowego

• decyzja ostateczna określająca wysokość zobowiązania podatkowego na dany okres

• może być zmieniona przez organ podatkowy, który ją wydał

• jeżeli

1. po jej doręczeniu nastąpiła zmiana okoliczności faktycznych mających wpływ na określenie wysokości zobowiązania

2. i skutki wystąpienia tych okoliczności zostały uregulowane w przepisach prawa podatkowego obowiązujących w dniu wydania decyzji

4. Zmiana decyzji ostatecznej może dotyczyć tylko okresu, za który określono wysokość zobowiązania podatkowego

1. o odpowiedzialności podatkowej płatników lub inkasentów

2. o odpowiedzialności podatkowej osób 3

3. określającej wysokość należnych odsetek za zwłokę

4. o odpowiedzialności spadkobiercy

5. określającej wysokość zwrotu podatku

PSA

POJĘCIE

5. Postępowanie sądowo - administracyjne - regulowany przez prawo procesowe ciąg czynności procesowych sądu administracyjnego i innych podmiotów PSA podjętych w celu rozstrzygnięcia sporu o zgodność z prawem działania lub bezczynności organu wykonującego administrację publiczną

6. Prawo do sądu

1. gwarantowane jest przez Konstytucję

1. art. 77 ust. 2 K'97 - „ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw”

2. art. 45 K'97 - „Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnione zwłoki przez sąd

1. właściwy

2. niezależny

3. bezstronny

4. niezawisły

2. art. 1 PPSA - „Sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez:

1. kontrolę działalności administracji publicznej

1. kontrola pod względem zgodności z prawem

2. oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między

1. organami JST

2. SKO

3. wymienionymi wyżej organami i organami administracji rządowej”

3. przedmiot

1. art. 1 PPPSA - sprawy sądowo administracyjne - sprawy z zakresu kontroli działalności administracji publicznej oraz w inne sprawy, do których stosuje się przepisy PPSA na mocy ustaw szczególnych

1. WSA - rozpoznaje i rozstrzyga skargi, której przedmiotem jest działanie lub bezczynność organu wykonującego administrację publiczną

2. NSA

1. kontroluje działalność administracji publicznej pośrednio (rozpoznaje i rozstrzyga skargi kasacyjne na orzeczenia WSA)

2. podejmuje uchwały

3. rozstrzyga spory o właściwość i kompetencyjne

4. rozpoznaje inne sprawy należące do właściwości NSA na mocy odrębnych ustaw

PODSTAWOWE AKTY PRAWNE

1. USTAWA Z LIPCA 2002 R. - PRAWO O USTROJU SĄDÓW ADMINISTRACYJNYCH - ustawa ustrojowa

1. art. 1

2. art. 2

2. USTAWA Z SIERPNIA 2002 R. - PPSA - ustawa procesowa

1. art. 1 PPPSA - sprawy sądowoadministracyjne - sprawy z zakresu kontroli działalności administracji publicznej oraz w inne sprawy, do których stosuje się przepisy PPSA na mocy ustaw szczególnych

2. właściwość

3. podmioty postępowania

4. koszty

5. postępowanie odrębne

6. postępowanie pomocnicze

7. kontrola następcza, tylko uzupełniający dowód z dokumentów

8. skarga na przewlekłość PSA

1. NSA może wyznaczyć termin do załatwienia sprawy

2. NSA może zasądzić do 10 tys. PLN na rzecz osoby, dotkniętej przewlekłością

SĄD ADMINISTRACYJNY

5. HISTORIA

1. 31.01.1980 r. - ustawa o NSA i zmianie ustawy KPA

1. przywraca sądownictwo administracyjne ogólne

2. tworzy NSA

1. działa od 1.09.1980

2. NSA to jednoinstancyjny sąd szczególny

3. właściwość NSA

1. decyzje administracyjne

2. milczenie organów administracyjnych w sprawach, w których miały one obowiązek działania

4. postępowanie przed NSA toczyło się na podstawie

1. niewielu przepisów procesowych wprowadzonych do KPA

2. stosowanych odpowiednio przepisów KPC

5. NSA sprawował kontrolę pod względem zgodności z prawem i posiadał wyłączne kompetencje kasacyjne

6. NSA wykonywał orzecznictwo w siedzibie w Warszawie, a od 1981 r. w ośrodkach zamiejscowych

7. działa pod nadzorem judykacyjnym SN

1. pytania prawne

2. wytyczne

3. rewizje nadzwyczajne

8. w sprawach nieuregulowanych stosuje się ustawę o ustroju sądów powszechnych, ale co do płac odsyła się do ustawy o SN

2. 11.05.1995 - ustawa o NSA

1. podział NSA na 2 Izby

2. poszerzenie zakresu właściwości

3. procedura nadal z odesłaniem do KPC

3. 1995 r. - SKO mogą wnosić pytania prawne do NSA

4. ustanowienie dwuinstancyjnego sądownictwa administracyjnego

1. 3 ustawy, które weszły w życie 1 stycznia 2004 r.

1. ustawa z lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sadów administracyjnych

1. 2 instancje

• 16 WSA

• 1 NSA

2. ustawa z sierpnia 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

1. w dużej mierze skopiowano KPC

2. w kwestiach nieuregulowanych nieliczne odesłania do KPC

3. w sprawach nieregulowanych odwołania do:

1. ustawy o ustroju sądów powszechnych (w przypadku WSA)

2. ustawy o SN (w przypadku NSA)

6. PRAWO O USTROJU SĄDÓW ADMINISTRACYJNYCH - 25 LIPCA 2002 R.

1. art. 1 - Sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez

1. kontrolę działalności administracji publicznej

1. sprawowana jest pod względem zgodności z prawem

2. oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między

1. organami JST

2. SKO

3. organami JST / SKO a organami administracji rządowej

2. art. 2 - sądy administracyjne to

1. WSA

2. NSA

7. WŁAŚCIWOŚĆ WSA

1. domniemanie kompetencji WSA - WSA rozpoznają wszystkie sprawy sądowoadministracyjne z wyjątkiem spraw, w których właściwy jest NSA

2. art. 3 PPSA - rodzaje skarg rozpoznawanych i rozstrzyganych przez sądy administracyjne:

1. skargi na decyzje administracyjne

2. skargi na

1. postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie

2. skargi na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty

3. skargi na postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie

4. skargi na inne niż decyzji i postanowienia akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa

5. skargi na pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach

6. skargi na akty prawa miejscowego organów JST i terenowych organów administracji rządowej

7. skargi na akty organów JST i ich związków, inne niż akty prawa miejscowego, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej

8. skargi na akty nadzoru nad działalnością organów JST

9. skargi na bezczynność organów wykonujących administrację publiczną

3. właściwość miejscowa

1. do rozpoznania sprawy właściwy jest WSA, na którego obszarze właściwości ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność została zaskarżona

2. Prezydent RP

1. jeżeli wymagają tego względy celowości

2. w drodze rozporządzenia,

3. może przekazać WSA rozpoznawanie spraw określonego rodzaju należących do właściwości innego WSA

1. jest takie rozporządzenie z 2005 r. ?????????!!

3. WSA właściwy w chwili wniesienia skargi pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania, choćby podstawy właściwości zmieniły się w toku sprawy

1. chyba że przepis szczególny stanowi inaczej

8. WŁAŚCIWOŚĆ NSA

1. enumeratywne wyliczenie kompetencji - NSA:

1. rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń WSA

2. podejmuje uchwały

3. rozstrzyga spory kompetencyjne i o właściwość między

1. organami JST

2. SKO

3. organami JST / SKO a organami administracji rządowej

1. stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed WSA

2. NSA rozstrzyga je na wniosek w drodze postanowienia, w którym wskazuje organ właściwy w sprawie

4. rozpoznaje inne sprawy należące do właściwości NSA na mocy odrębnych ustaw

1. np. rozpatrywanie skarg na przewlekłość postępowania

2. stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed WSA

9. ART. 5 PPSA - SĄDY ADMINISTRACYJNE NIE SĄ WŁAŚCIWE:

1. sfera wewnętrzna administracji

1. w sprawach wynikających z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami administracji publicznej

2. w sprawach wynikających z podległości służbowej między przełożonymi i podwładnymi

2. w sprawach odmowy mianowania na stanowiska lub powołania do pełnienia funkcji w organach administracji publicznej

1. wyjątek: obowiązek mianowania lub powołania wynika z przepisów prawa

3. w sprawach wiz wydawanych przez konsulów,

1. wyjątek

1. sprawy wiz wydanych cudzoziemcowi będącemu członkiem rodziny obywatela państwa członkowskiego

1. UE

2. Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA)

3. strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym

4. Konfederacji Szwajcarskiej

10. DZIAŁANIE SĄDÓW ADMINISTRACYJNYCH REGULUJE

1. rozporządzenie Prezydenta RP z 2003 r. o regulaminie wewnętrznego urzędowania WSA

2. regulamin wewnętrznego urzędowania NSA to uchwała ZO sędziów NSA z 09.02.2004 r.

11. SKŁADY ORZEKAJĄCE

1. WSA

1. zasada - WSA orzeka w składzie 3 sędziów

2. wyjątki:

1. posiedzenie niejawne - 1 sędzia

2. postępowanie uproszczone - 1 sędzia

3. postępowanie mediacyjne - 1 sędzia

2. NSA

1. zasada - NSA orzeka w składzie 3 sędziów (skargi kasacyjne i spory o właściwość

2. wyjątki:

1. posiedzenie niejawne - 1 sędzia

2. NSA podejmuje uchwały

1. w składzie 7 sędziów

2. w składzie całej Izby

3. w pełnym składzie NSA

3. zasady wyznaczania sędziów do składów - wyznaczanie sędziów następuje w kolejności wpływu spraw (stara się uwzględnić specjalizację orzeczniczą)

1. w sprawach kłopotliwych jest losowanie sędziów

12. STATUS SĘDZIEGO - reguluje przede wszystkim Prawo o ustroju sądów powszechnych (PPSA w niewielkim zakresie)

1. WYŁĄCZENIE SĘDZIEGO (ART. 18 - 24 PPSA)

1. iudex inhabilis - sędzia niezdolny do sądzenia

1. Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy

1. ze względu na bliskość osób - w sprawie:

• w której jest stroną

• pozostaje z 1 ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy wpływa na jego prawa lub obowiązki

• swojego małżonka

• krewnych lub powinowatych w linii prostej

• krewnych bocznych do 4. stopnia i powinowatych bocznych do 2. stopnia

• osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli

1. powody wyłączenia trwają także po ustaniu małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli

2. ze względu na osobiste zaangażowanie w sprawę - w sprawie

• w której był lub jest jeszcze pełnomocnikiem 1 ze strony

• w której świadczył usługi prawne na rzecz 1 ze stron lub jakiekolwiek inne usługi związane ze sprawą

• w której brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia

• w sprawie o ważność aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego

• w której występował jako prokurator

• w której brał udział w rozstrzyganiu sprawy w organach administracji publicznej

• sędzia nie może orzekać co do skargi o wznowienie PSA jeżeli brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą o wznowienie PSA

1. TK!!!!!

2. iudex suspectus - sędzia podejrzany o brak obiektywizmu

1. sąd wyłącza sędziego jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie

1. czyni to na żądanie sędziego

• sędzia powinien zawiadomić sąd o podstawie swojego wyłączenia i wstrzymać się od udziału w sprawie

2. lub na wniosek strony

• strona wniosek o wyłączenie sędziego wnosi pisemnie lub ustnie do protokołu

• strona musi uprawdopodobnić przyczyny wyłączenia

• wniosek jest zindywidualizowany - może dotyczyć tylko 1 sędziego

2. sędzia, którego dotyczy wniosek musi złożyć wyjaśnienie

3. o wyłączeniu sędziego rozstrzyga

1. sąd administracyjny, w którym sprawa się toczy

2. albo sąd administracyjny wyznaczony przez NSA (jeżeli sąd administracyjny, w którym sprawa się toczy nie może wydać postanowienia z powodu braku dostatecznej liczby sędziów)

4. sąd wydaje postanowienie w składzie 3 sędziów, na posiedzeniu niejawnym

5. do czasu rozstrzygnięcia sprawy o wyłączenie sędzia może spełniać tylko czynności nie cierpiące zwłoki

6. jeżeli osoba złoży wniosek o wyłączenie sędziego w zlej wierze sąd administracyjny może nałożyć na nią grzywnę w wysokości do wysokości przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego

3. można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności m. in.

1. jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona

2. jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się orzeczenia nie mogła domagać się wyłączenia

• przepisy o wyłączeniu sędziego stosuje się odpowiedni do wyłączenia

1. protokolanta

2. referendarza sądowego

3. asesora sądowego

4. prokuratora

STRONY

I POJĘCIE STRONY - dział II (art. 25 - 44 PPSA)

6. Historia

1. lata 1980- 1990 - legitymowany do złożenia skargi był podmiot, będący stroną PAO

2. 1990 r. - rozszerzono zakres kontroli

1. legitymowane do złożenia skargi były także podmioty, będące stroną postępowań wyłączonych spod KPA (postępowań odrębnych)

3. 1995 r. - ustawa o NSA

1. legitymowany do złożenia skargi był każdy kto ma w tym interes prawny

7. STRONY - art. 32 PPSA -postępowanie sądowoadministracyjne jest postępowaniem kontradyktoryjnym - występują w nim 2 strony:

1. skarżący —podmiot legitymowany do złożenia skargi do sądu administracyjnego

2. strona przeciwna - organ wykonujący administrację publiczną, którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi

8. Zasada równoupraw­nienia stron

1. każda strona procesowa ma zapewnione w procesie jednakowe środki ochrony i jednakowe możliwości ich użycia przez podejmowanie odpowiednich czynności procesowych (tzw. zasada równości środków procesowych)

II INNE

1. ZDOLNOŚĆ SĄDOWA - prawna możliwość występowania jako strona w PSA

1. art. 25 PPSA - zdolność sądową mają

1. osoby fizyczne

2. osoby prawne

3. państwowe i samorządowe jonop'y

4. OS nieposiadające osobowości prawnej

5. inne jonop'y, jeżeli przepisy prawa dopuszczają możliwość

1. nałożenia na nie obowiązków

2. przyznania im uprawnień

3. skierowania do nich nakazów i zakazów

4. stwierdzenia ich uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa

6. OS, choćby nie posiadały osobowości prawnej, w zakresie ich statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób

2. ZDOLNOŚĆ PROCESOWA - zdolność do dokonywania czynności procesowych w PSA

1. art. 26 PPSA - zdolność procesową mają:

1. osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych

1. osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych może dokonywać czynności procesowych w PSA w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie

2. osoby prawne, organizacje społeczne i jednostki organizacyjne, wymienione w art. 25

3. PRZEDSTAWICIELSTWO STRON W PSA

1. osoby prawne, organizacje społeczne i jednostki organizacyjne, wymienione w art. 25 - dokonują czynności procesowych w PSA przez organy albo osoby uprawnione do działania w ich imieniu

2. osoby fizyczne niemające zdolności do czynności prawnych dokonują czynności procesowych w PSA przez swych przedstawicieli ustawowych

3. art. 30 PPSA (kurator)

1. Sąd na wniosek strony przeciwnej

2. ustanawia kuratora dla

1. strony niemającej zdolności procesowej, która nie ma przedstawiciela ustawowego

2. lub strony niemającej organu powołanego do jej reprezentowania

3. jeżeli strona ta podejmuje przeciwko 2. stronie czynność niecierpiącą zwłoki

4. Postanowienie sądu może zapaść na posiedzeniu niejawnym

III UCZESTNICY NA PRAWACH STRONY - 5 kategorii

1. art. 12 PPSA - „Ilekroć w PPSA jest mowa o stronie, rozumie się przez to również uczestnika postępowania”

2. art. 33 PPSA

1. § 1. Osoba, która brała udział w postępowaniu administracyjnym,

1. a nie wniosła skargi,

2. jeżeli wynik PSA dotyczy jej interesu prawnego,

3. jest uczestnikiem PSA na prawach strony

1. obligatoryjna kategoria uczestników na prawach strony

2. § 2. Udział w charakterze uczestnika może zgłosić również

1. osoba, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym, jeżeli wynik PSA dotyczy jej interesu prawnego

2. OS w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności

1. sąd w drodze postanowienia dopuszcza taką osobę/OS do uczestniczenia w postępowaniu sądowym na prawach strony

2. na postanowienie odmowne przysługuje zażalenie

3. podmioty te mogą uczestniczyć po stronie skarżącego lub organu

3. RPO i prokurator

1. występują dla ochrony praworządności (prokurator) oraz praw człowieka i obywatela (RPO)

2. mają prawo

1. uczestniczyć w każdym toczącym się postępowaniu na prawach strony

2. wnieść skargę do WSA na działanie lub bezczynność organu wykonującego administrację publiczną

3. wnieść skargę kasacyjną do NSA

4. wnieść zażalenie do NSA

5. wnieść skargę o wznowienie PSA

IV UCZESTNICY

1. mogą się pojawiać:

1. pełnomocnicy

2. publiczność

3. wyjątkowo tłumacz

2. nie ma

1. świadków

2. biegłych

3. oględzin

1. bo jedyny dowód to uzupełniający dowód z dokumentów

IV PEŁNOMOCNICTWO PROCESOWE (art. 34 - 44 PPSA)

1. Strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą (w każdym stadium postępowania) działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników

2. udzielenie pełnomocnictwa - następuje przez jednostronną czynność prawną, jaką jest oświadczenie woli mocodawcy

1. pełnomocnictwo musi być udzielone

1. na piśmie

2. lub ustnie na posiedzeniu sądu i wciągnięte do protokołu

2. pełnomocnik dołącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa

1. adwokat, radca prawny i rzecznik patentowy może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa

3. art. 35 PPSA

1. pełnomocnikiem strony może być

1. adwokat lub radca prawny

2. inny skarżący lub uczestnik postępowania

3. rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony

4. osoby związane ze stroną z tytułu przysposobienia

5. inne osoby, jeżeli przewidują to przepisy szczególne

2. pełnomocnikiem osoby prawnej (w tym państwowych i samorządowych jonop) lub przedsiębiorcy może być również pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego

4. 3 kategorie pełnomocnictwa

1. ogólne - do prowadzenia spraw przed sądami administracyjnymi

2. do prowadzenia poszczególnych spraw

3. do niektórych czynności w postępowaniu, np. wniesienia skargi

5. Pełnomocnictwo ogólne lub do prowadzenia poszczególnych spraw obejmuje z samego prawa umocowanie do:

1. wszystkich łączących się ze sprawą czynności w postępowaniu, nie wyłączając skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego jej wniesieniem

2. udzielenia dalszego pełnomocnictwa - substytucji

3. cofnięcia skargi w całości lub w części, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie

4. odbioru kosztów postępowania

6. Pełnomocnictwo może być wypowiedziane w terminach określonych w PPSA

1. mocodawca zawiadamia o tym sąd

1. wypowiedzenie odnosi skutek prawny

1. w stosunku do sądu - od dnia zawiadomienia go o tym

2. w stosunku do strony przeciwnej i innych uczestników - od dnia doręczenia im tego zawiadomienia przez sąd

2. adwokat lub radca prawny, który wypowiedział pełnomocnictwo, obowiązany jest działać za stronę jeszcze przez 2 tygodnie, chyba że mocodawca zwolni go od tego obowiązku

3. każdy inny pełnomocnik który wypowiedział pełnomocnictwo, obowiązany jest działać za stronę jeszcze przez 2 tygodnie, jeżeli jest to konieczne do uchronienia mocodawcy od niekorzystnych skutków prawnych

7. W razie śmierci strony albo utraty przez nią zdolności sądowej pełnomocnictwo wygasa

1. jednak pełnomocnik działa aż do czasu zawieszenia postępowania

8. Nie ma pełnomocnictwa domniemanego, ale sąd może dopuścić tymczasowo do dokonania naglącej czynności procesowej osobę niemogącą przedstawić pełnomocnictwa

1. sąd jednocześnie wyznacza termin do doręczenia dokumentu pełnomocnictwa

2. jeżeli termin upłynął bezskutecznie, sąd pominie czynności procesowe dokonane przez tą osobę

TRYBY POSTĘPOWANIA

1. OGÓLNE PSA - w tym postępowaniu są rozpoznawane i rozstrzygane skargi, których przedmiotem jest działanie lub bezczynność organów wykonujących administrację publiczną

1. 2 tryby ogólnego PSA

1. tryb główny - postępowanie główne

1. może być wszczęte wyłącznie na podstawie skargi wniesionej przez legitymowany podmiot

2. cel: rozstrzygnięcie sporu o zgodność z prawem działania lub bezczynności organu wykonującego administrację publiczną

3. jest on dwuinstancyjny

1. I instancja - WSA kontroluje administrację

2. II instancja - NSA bada czy WSA nie popełnił błędów w procedurze lub stosowaniu prawa materialnego

• NSA bada czy WSA prawidłowo skontrolował sprawę, ale nie bada działalności organu

2. tryb nadzwyczajny - postępowanie nadzwyczajne

1. postępowanie w sprawie wznowienia postępowania

2. postępowanie w sprawie unieważnienia prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego

2. ODRĘBNE PSA - w tym postępowaniu są rozpoznawane i rozstrzygane spory o właściwość

1. NSA rozstrzyga spory kompetencyjne i o właściwość między

1. organami JST

2. SKO

3. organami JST / SKO a organami administracji rządowej

1. NSA stosuje odpowiednio przepisy o postępowaniu przed WSA

2. postępowanie wszczynane jest na wniosek, a kończy się postanowieniem, w którym NSA wskazuje organ właściwy w sprawie

3. postępowanie jednoinstancyjne

3. POSTĘPOWANIE POMOCNICZE

1. postępowanie w sprawie nałożenia grzywny

2. postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt

3. postępowanie w sprawie podejmowania uchwał (NSA)

POSTĘPOWANIE PRZED WSA

I WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA

1. DATA WSZCZĘCIA PSA - data dokonania 1. czynności procesowej (wobec strony lub uczestnika postępowania)

2. ZASADA SKARGOWOŚCI - postępowanie może być wszczęte wyłącznie na podstawie skargi wniesionej przez legitymowany podmiot

3. TRYB WNOSZENIA SKARG JEST POŚREDNI

1. skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi

2. organ ten nie może odrzucić skargi (tym zajmuje się sąd)

1. 2 fazy

1. organ może przeprowadzić samokontrolę

1. organ, którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargo, może

• w zakresie swojej właściwości,

• uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy

2. uwzględnienie skargi w całości - uwzględnienie

• zarzutów skargi

• i wniosków skargi

• i powoływanej podstawy prawnej

3. uwzględnienie skargi w całości jest podstawą do umorzenia postępowania sądowoadministarcyjnego

2. organ następnie przekazuje skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie 30 dni od dnia jej wniesienia

4. LEGITYMACJA DO WNIESIENIA SKARGI

1. bada ją sąd, a organ może zawiadomić, ze dany podmiot wg niego nie ma tej legitymacji

2. art. 50 PPSA - przyznaje legitymację do wniesienia skargi

1. każdemu, kto ma w tym interes prawny

2. prokuratorowi, RPO

3. organizacji społecznej w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym

4. innemu podmiotowi, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi

1. organy nadzoru nad samorządem zawodowym

2. organy nadzoru na uchwały JST

5. SKARGA MUSI SPEŁNIAĆ WYMOGI FORMALNE

1. forma skargi

1. skarga jest pismem procesowym - musi być wniesiona pisemnie

2. treść skargi - zasada ograniczonego formalizmu

1. art. 57 PPSA - skarga powinna

1. czynić zadość wymaganiom pisma procesowego art. 46 PPSA - pismo procesowe powinno zawierać:

1. oznaczenie sądu, do którego jest skierowane

2. imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych , pełnomocników

3. oznaczenie miejsca zamieszkania stron, ich przedstawicieli ustawowych , pełnomocników - gdy jest 1. pismem w sprawie

4. oznaczenie rodzaju pisma

5. osnowę wniosku lub oświadczenia

6. podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika

7. wymienienie załączników

2. a ponadto zwierać:

1. wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności

2. oznaczenie organu, którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi

3. określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego

2. jeśli skarga ma braki to wzywa się wnoszącego skargę się do usunięcia braków i równocześnie wyznacza się termin na dokonanie tego (7 dni)

1. sankcja: pozostawienie skargi bez rozpoznania

3. termin wniesienia skargi

1. skarga na decyzję lub postanowienie - 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu decyzji (postanowienia)

2. skarga na inne niż decyzje lub postanowienia akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa oraz skargi na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie - 30 dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa

1. 60 dni od dnia wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa, jeśli organ nie udzielił odpowiedzi

3. skarga na inne akty - j. w.

4. prokurator lub RPO

1. w sprawie indywidualnej - 6 miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia

2. w pozostałych przypadkach- 6 miesięcy od dnia wejście w życie aktu lub podjęcia innej czynności uzasadniającej wniesienie skargi

1. termin ten nie ma zastosowania do wnoszenia skarg na akty prawa miejscowego organów JST i terenowych organów administracji rządowej

5. jeśli termin zostanie uchybiony to sąd odrzuca skargę (art. 57 PPSA)

6. strona może wnieść do sądu wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi

4. uiszczenie wpisu od skargi

6. Przesłanką dopuszczalności skargi jest WYCZERPANIE ŚRODKÓW OBRONY PRZED ORGANEM WYKONUJĄCYM ADMINISTRACJĘ PUBLICZNĄ

1. skargi na decyzje i postanowienia

1. jeśli skarżącemu służyły środki zaskarżenia w postępowaniu przed organem - skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia

1. nie dotyczy to prokuratora i RPO

2. środki zaskarżenia (na potrzeby tej kwestii)

1. zażalenie

2. odwołanie

3. wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy

2. jeśli skarżącemu nie służyły środki zaskarżenia w postępowaniu przed organem - skargę można wnieść od razu

2. skargi na inne niż decyzje lub postanowienia akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa oraz skargi na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie

1. jeśli skarżącemu nie służyły środki zaskarżenia w postępowaniu przed organem - skargę można wnieść po uprzednim pisemnym wezwaniu właściwego organu do usunięcia naruszenia prawa (termin na pisemne wezwanie do usunięcia naruszenia prawa - 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o naruszeniu prawa)

3. skargi na inne akty

1. jeśli skarżącemu nie służyły środki zaskarżenia w postępowaniu przed organem i ustawa nie stanowi inaczej - skargę można wnieść po uprzednim pisemnym wezwaniu właściwego organu do usunięcia naruszenia prawa (powyższy termin nie ma zastosowania)

7. GRANICE ROZPORZĄDZALNOŚCI PRAWEM SKARGI PRZEZ SKARŻĄCEGO

1. art. 60 PPSA

1. Skarżący może cofnąć skargę

2. Cofnięcie skargi wiąże sąd

3. Sąd uznaje cofnięcie skargi za niedopuszczalne, jeżeli

1. zmierza ono do obejścia prawa

2. lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności

8. MOC SKARGI

1. art. 61 PPSA - skarga jest środkiem względnie suspensywnym - wniesienie skargi nie powoduje automatycznie wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu lub czynności

2. wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub czynności przez organ

1. w razie wzniesienia skargi na decyzję lub postanowienie

1. organ, który wydał decyzję lub postanowienie może

2. z urzędu lub na wniosek skarżącego,

3. wstrzymać ich wykonanie w całości lub w części,

4. wyjątki

1. zachodzą przesłanki od których w postępowaniu administracyjnym uzależnione jest nadanie decyzji lub postanowieniu rygoru natychmiastowej wykonalności

2. ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania

2. w razie wzniesienia skargi na inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa

1. właściwy organ może

2. z urzędu lub na wniosek skarżącego,

3. wstrzymać ich wykonanie w całości lub w części

3. w razie wzniesienia skargi na uchwały JST i ich związków oraz na akty terenowych organów administracji rządowej

1. właściwy organ może

2. z urzędu lub na wniosek skarżącego,

3. wstrzymać ich wykonanie w całości lub w części,

4. wyjątek: przepisy prawa miejscowego, które weszły w życie

3. wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub czynności przez sąd

1. po przekazaniu skargi sądowi może on

1. na wniosek skarżącego

2. w drodze postanowienia

3. wstrzymać wykonanie zaskarżonego aktu lub czynności w całości lub w części

4. jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo

1. wyrządzenia znacznej szkody

2. spowodowania trudnych do odwrócenia skutków

5. wyjątki

1. przepisy prawa miejscowego, które weszły w życie

2. ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania

2. postanowienia w sprawie wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu lub czynności

1. sąd może zmienić lub uchylić w każdym czasie w razie zmiany okoliczności

2. sąd może wydać na posiedzeniu niejawnym

3. służy na nie zażalenie do NSA

3. wstrzymanie wykonania aktu lub czynności upada w razie wydania przez sąd orzeczenia kończącego postępowanie w I instancji

4. art. 152 PPSA

1. W razie uwzględnienia skargi

2. sąd w wyroku określa, czy i w jakim zakresie zaskarżony akt lub czynność nie mogą być wykonane

3. Rozstrzygnięcie to traci moc z chwilą uprawomocnienia się wyroku

9. STADIA POSTĘPOWANIA PRZED WSA

1. postępowanie wstępne - po otrzymaniu przez sąd skargi

1. przewodniczący wydziału lub wyznaczony sędzia zarządza skompletowanie akt niezbędnych do rozpoznania sprawy

2. bada się

1. czy sprawa należy do właściwości sądu administracyjnego

2. czy zachowano termin

3. czy uzupełniono braki formalne skargi

4. czy sprawa nie była rozstrzygana wcześniej

5. czy strony mają zdolność sądową i procesową

6. dopuszczalność skargi

3. Art. 58 PPSA

1. Sąd odrzuca skargę jeżeli :

1. sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego

• ale sąd nie może odrzucić skargi jeżeli w tej sprawie sąd powszechny uznał się za niewłaściwy

• jeśli sprawa należy do właściwości innego sądu administracyjnego - sąd przekazuje sprawę właściwemu sądowi administracyjnemu

2. wniesioną po upływie terminu do jej wniesienia

3. nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków formalnych skargi

4. sprawa objęta skargą pomiędzy tymi samymi stronami jest w toku lub została już prawomocnie osądzona

5. 1 ze stron nie ma zdolności sądowej

6. skarżący nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy

7. w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną skarżącą zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie

8. z innych przyczyn wniesienie skargi jest niedopuszczalne

2. Sąd odrzuca skargę postanowieniem

1. odrzucenie skargi może nastąpić na posiedzeniu niejawnym

4. jeśli nie ma podstaw do odrzucenia skargi - sprawę kieruje się do rozpoznania

5. postępowanie mediacyjne (art. 115 - 118 PPSA)

1. postępowanie mediacyjne może być przeprowadzone na wniosek skarżącego lub organu, złożony przed wyznaczeniem rozprawy

1. wyjątkowo sąd może to nakazać z urzędu - bez wniosku stron

2. cel postępowania mediacyjnego

1. wyjaśnienie i rozważenie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy

2. oraz przyjęcie przez strony ustaleń co do sposobu jej załatwienia w granicach obowiązującego prawa

3. postępowanie mediacyjne prowadzi

1. sędzia

2. lub referendarz sądowy wyznaczony przez przewodniczącego wydziału

4. posiedzenie mediacyjne odbywa się z udziałem stron

5. na podstawie ustaleń dokonanych w postępowaniu mediacyjnym, organ uchyla lub zmienia zaskarżony akt albo podejmuje inną czynność stosownie do okoliczności sprawy w zakresie swojej właściwości i kompetencji

6. na taki akt można wnieść skargę do WSA w terminie 30 dni od dnia doręczenia aktu albo podjęcia czynności

7. sąd umarza postępowanie w sprawie, w której przeprowadzono postępowanie jeżeli skarga na taki akt lub czynność nie zostanie wniesiona albo zostanie oddalona

8. jeżeli strony nie ustalą sposobu załatwienia sprawy - jest ona rozpoznawana przez sąd

2. postępowanie rozpoznawcze

3. podjęcie orzeczenia

II CZYNNOŚCI TECHNICZNO - PROCESOWE- wpływają na bieg postępowania; czy postępowanie może się toczyć, czy są przeszkody.

• WEZWANIA

• DORĘCZENIA

• SPORZĄDZANIE PROTOKOŁÓW I ADNOTACJI

• UDOSTĘPNIANIE STRONOM I UCZESTNIKOM POSTĘPOWANIA AKT SPRAWY

13. WEZWANIA

1. udział w rozprawie nie jest obowiązkowy

2. istnieje wezwanie do usunięcia braków, które z zasady dotyczy skarżącego

14. DORĘCZENIA

1. zasada oficjalności doręczeń

2. zasada: doręczanie z urzędu przez sąd

1. wyjątek: adwokaci i radcy prawni mogą doręczać sobie pisma bezpośrednio

3. sąd dokonuje doręczeń:

1. przez pocztę

2. przez pracowników sądu

3. przez inne upoważnione przez sąd osoby

4. za pośrednictwem telefaksu lub poczty elektronicznej

5. przez wręczenie pisma adresatowi w sekretariacie sądu

4. w psa doręcza się zawsze odpisy pism

1. w pao i pp oryginały

5. Doręczenia pism osobom fizycznym

1. osobiście

2. przez przedstawiciela ustawowego - jeśli nie ma zdolności do czynności prawnych

3. pełnomocnikowi

1. pełnomocnikowi kilku osób doręcza się 1 egzemplarz a on powinien skopiować

6. Doręczanie pism jednostkom organizacyjnym

1. organom

2. podmiotom uprawnionym

3. doręczenia pod adres umieszczony w rejestrze, chyba że jest inny adres korespondencji

1. jednostka powinna powiadomić o zmianie adresu

7. Możliwe jest doręczenie zastępcze - ale nie może dotyczyć osób, które mają sprzeczne interesy w sprawie

8. Ma zastosowanie fikcja doręczeń

9. potwierdzenie odbioru

1. doręczenie powinno być potwierdzone podpisem adresata, z podaniem daty

2. uchylenie się adresata od złożenia podpisu lub odmowa przyjęcia pisma nie pozbawiają doręczenia skutku prawnego przyjmuje się fikcję doręczenia w dacie odmowy przyjęcia pisma

10. Doręczanie pism osobom nieznanym z miejsca pobytu - doręcza się

1. kuratorowi

2. lub przedstawicielowi

15. SPORZĄDZANIE PROTOKOŁÓW

1. protokół sporządza się

1. posiedzenia jawnego (rozprawy)

1. protokół powinien zawierać:

1. oznaczenie sądu

2. oznaczenie miejsca i daty posiedzenia

3. imiona i nazwiska

• sędziów,

• protokolanta

• prokuratora

• stron i obecnych na posiedzeniu przedstawicieli ustawowych i pełnomocników

4. oznaczenie sprawy

5. wzmiankę co do jawności

6. przebieg posiedzenia

7. czynności stron mające znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy

2. protokół podpisują przewodniczący i protokolant

3. przebieg czynności protokołowanych może być ponadto utrwalony za pomocą aparatury dźwiękowej - należy o tym przed uruchomieniem aparatury uprzedzić wszystkie osoby uczestniczące w czynności

2. posiedzenia niejawnego - protokolant sporządza protokół pod okiem przewodniczącego

3. postępowania uproszczonego - gdy uczestniczyła większa ilość osób

4. postępowania mediacyjnego

16. UDOSTĘPNIENIE AKT SPRAWY

1. zasady określa regulamin danego sądu

2. akta udostępnia wydział informacji sądowej

III CZYNNOŚCI DYSCYPLINUJĄCE - - środki prawne służące zdyscyplinowaniu wszystkich podmiotów postępowania

3. TERMINY SĄDOWE

1. terminy sądowe liczy się od ogłoszenia postanowienia lub zarządzenia

1. czynność dokonana po upływie terminu jest bezskuteczna

2. przewodniczący może z ważnej przyczyny

1. przedłużyć termin sądowy

1. z urzędu lub na wniosek strony (zgłoszony przed upływem, terminu)

2. skrócić termin sądowy

1. na wniosek strony

2. instytucja przywrócenia terminu

1. może być stosowana w przypadku uchybienia terminu przez stronę lub innego uczestnika postępowania

2. przesłanki przywrócenia terminu, które muszą być spełnione łącznie

1. zainteresowany musi uprawdopodobnić okoliczność braku winy

2. uchybienie terminu powoduje dla strony ujemne skutki w zakresie postępowania sądowego

3. zainteresowany musi złożyć wniosek o przywrócenie terminu

1. nie można przywrócić terminu z urzędu

2. wniosek wnosi się do sądu

• wyjątek: wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi

4. zainteresowany musi złożyć ten wniosek w odpowiednim terminie

1. termin do wniesienia tego wniosku wynosi 7 dni i zaczyna biec dopiero od dnia ustania przeszkody, która spowodowała uchybienie terminu

2. jest to termin nieprzywracalny

5. zainteresowany musi dopełnić wraz z wnioskiem tej czynności, dla której był ustanowiony przywracalny termin

3. przywrócenie terminu następuje w drodze postanowienia wydanego przez sąd właściwy w sprawie, w której miała być dokonana czynność

4. suspensywność względna

1. wniesienie wniosku o przywrócenie terminu nie powoduje automatycznie wstrzymania postępowania w sprawie ani wykonania orzeczenia

2. sąd może jednak wstrzymać postępowanie lub wykonanie orzeczenia

3. OBLICZANIE TERMINU

1. zasady obliczania terminów - analogicznie jak w KC

1. sobota jest dniem ustawowo wolnym od pracy

2. Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało:

1. nadane w polskim urzędzie pocztowym

2. złożone w polskim urzędzie konsularnym

3. złożone przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej

4. złożone przez członka załogi statku morskiego kapitanowi statku

5. złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego.

1. zasady zachowania terminów dotyczą tylko stron i innych uczestników postępowania

4. GRZYWNA

1. sąd może nałożyć grzywnę na osobę, które złożyła wniosek o wyłączenie sędziego w złej wierze (do wysokości 1 przeciętnego wynagrodzenia)

2. policja sesyjna - stosuje się przepisy Prawa o ustroju sądów powszechnych

1. sprawuje ją przewodniczący składu

2. w razie zakłócenia przebiegu czynność i

1. najpierw upomina później wydaja z miejsca przeprowadzania czynności na końcu

1. grzywna (do wysokości 2 przeciętnego wynagrodzenia)

2. albo areszt na 7 dni

3. żołnierz - odpowiedzialność dyscyplinarna

3. jeśli organ, którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi, nie przekaże skargi sądowi w ciągu 30 dni

1. sąd może nałożyć na niego grzywnę (w wysokości 10 przeciętnego wynagrodzenia)

2. na wniosek skarżącego

1. postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym

4. Sąd może nałożyć na organ grzywnę (w wysokości 10 przeciętnego wynagrodzenia)

1. na wniosek strony (złożony po uprzednim pisemnym wezwaniu organu do wykonania wyroku lub załatwienia sprawy)

2. jeśli

1. organ nie wykona wyroku uwzględniającego skargę na bezczynność

1. wówczas organ odpowiada również za nielegalną czynność (KC) - odszkodowanie dla strony (regresy)

2. lub w razie bezczynności organu po wyroku uchylającym lub stwierdzającym nieważność aktu lub czynności

IV POSTĘPOWANIE WYJAŚNIAJĄCE

1. Nie ma postępowania dowodowego - może być tylko uzupełniający dowód z dokumentów (na posiedzeniu jawnym i niejawnym)

1. zatem nie ma:

1. świadków

2. biegłych

3. oględzin

2. kontrola następcza - sąd orzeka na podstawie faktów, które są zawarte w aktach sprawy

2. Sprawa może być rozpatrywana na

1. posiedzeniu jawnym (rozprawie)

1. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej posiedzenia sądowe są jawne, a sąd rozpoznaje sprawę na rozprawie respektuje zasadę jawności działania sądu

2. posiedzeniu niejawnym - protokolant sporządza protokół pod okiem przewodniczącego

1. sąd może zarządzić posiedzenie przy drzwiach zamkniętych

1. z urzędu

1. jeśli publiczne rozpoznanie sprawy zagraża

• moralności

• bezpieczeństwu państwa

• porządkowi publicznemu

2. jeśli mogą być ujawnione informację objęte ochroną tajemnicy państwowej lub służbowej

2. na wniosek strony

1. jeśli wymaga tego ochrona życia prywatnego lub inny ważny interes prywatny strony

2. mogą być obecni

1. strony, ich przedstawiciele ustawowi, pełnomocnicy

2. osoby zaufania - po 2 z każdej strony

3. prokurator

3. orzeczenie ogłaszane jest publicznie

4. może być taka sytuacja, że podczas posiedzenia niejawnego organ stwierdzi, że sprawę trzeba przenieść na rozprawę

3. ROZPRAWA

1. udział publiczności reguluje Prawo o ustroju sądów powszechnych

1. osoby pełnoletnie

2. osoby nieuzbrojone

3. mają obowiązek zachować powagę sądu

4. przewodniczący składu sprawuje policję sesyjną

2. czynności przygotowawcze do rozprawy

1. posiedzenia sądowe wyznacza przewodniczący z urzędu ilekroć wymaga tego stan sprawy

2. sąd musi z 7 dniowym wyprzedzeniem powiadomić strony o rozprawie

3. prokurator i RPO jeśli uczestniczą w postępowaniu są wcześniej zawiadamiani wokandą

4. sprawdzają czy są sprawy w których powinni wziąć udział

3. co do zasady posiedzenia sądowe odbywają się w budynku sądu - musi być zagwarantowane bezpieczeństwo

4. porządek rozprawy

1. przewodniczący

1. otwiera, zamyka i prowadzi posiedzenia

2. udziela głosu

3. zadaje pytania i upoważnia do zadawania pytań

4. może odebrać głos

5. ogłasza orzeczenie

6. czuwa nad sporządzeniem protokołu

2. przebieg

1. wywołanie sprawy - określenie co to za sprawa, czego dotyczy, jakie są strony

2. sędzia sprawozdawca referuje główne elementy stanu faktycznego

3. głosy stron - skarżącego (jako 1.) i organu

4. może się włączyć prokurator lub RPO

5. możliwy jest uzupełniający dowód z dokumentów

6. zamknięcie rozprawy i narada - jeśli okaże się, że pewne kwestie nadal wymagają wyjaśnienia można od razu otworzyć rozprawę

7. wszystkie rozstrzygnięcia o charakterze procesowym są wydawane w formie postanowień i protokołowane

4. Postępowanie uproszczone

1. sprawa może być rozpoznana na posiedzeniu niejawnym w składzie 1 sędziego

2. mogą w nim brać udział tylko osoby, które zostały wezwane (bez udziału stron)

3. protokół jest sporządzany gdy uczestniczył większa ilość osób

4. postępowanie uproszczone jest dopuszczalne jeżeli:

1. decyzja lub postanowienie jest dotknięte wadą nieważności

2. decyzja lub postanowienie zostało wydane z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania

3. strona złoży wniosek o rozpoznanie sprawy w trybie uproszczonym a żadna a pozostałe strony w terminie 14 dni nie zażądają przeprowadzenia rozprawy

V ORZECZENIA WSA

1. Sąd w swoim rozstrzygnięciu odnosi do tego przez co wszczęto PSA (co do zasady do skargi)

2. WYROK

1. sąd rozstrzyga sprawę wyrokiem

2. forma - wyrok składa się z 2 elementów

1. sentencja

1. rozstrzygniecie, które dotyczy

1. istoty sprawy

2. kosztów

• są zasądzane przez sąd wraz z rozstrzygnięciem sprawy

• w razie ich nieuiszczenia jest to podstawa skierowania sprawy do komornika (egzekucja sądowa, a nie administracyjna)

2. powinna zawierać:

1. oznaczenie sądu

2. imiona i nazwiska

• sędziów,

• protokolanta

• prokuratora, jeżeli brał udział w sprawie

3. datę i miejsce rozpoznania sprawy i wydania wyroku

4. imię i nazwisko lub nazwę skarżącego

5. przedmiot zaskarżenia

6. rozstrzygnięcie sądu

2. uzasadnienie wyroku

1. uzasadnienie wyroku sporządza się z urzędu w terminie 14 dni od dnia

1. ogłoszenia wyroku

2. podpisania sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym

2. w sprawach , w których skargę oddalono, sąd nie ma obowiązku podania uzasadnienia wyroku uzasadnienie wyroku sporządza się na wniosek strony

3. uzasadnienie wyroku powinno zawierać zwięzłe przedstawienie

1. stanu sprawy

2. zarzutów podniesionych w skardze

3. stanowisk pozostałych stron

4. podstawę prawną rozstrzygnięcia i jej wyjaśnienie

3. w wyroku może się ponadto znajdować zdanie odrębne

1. jeśli w składzie kolegialnym jakiś sędzia ma odrębne zdanie - podpisuje wyrok, bo musi, ale stawia votum separatum i sporządza zdanie odrębne

• sąd rozstrzyga w granicach sprawy, ale nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi ani powołaną podstawą prawną

1. nie ma przymusu adwokackiego więc mogą być sformułowane nieudolnie

2. sąd nie może tak orzec by w wyniku jego wyroku powstała nowa sprawa

• zakaz reforamtionis in pius - zakaz zmiany na gorsze - art. 134 § 2 PPSA

1. sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności (ta sankcja ma skutek wsteczny)

2. w postępowaniu przed NSA ta zasada też obowiązuje (art. 51 ustawy o NSA)

• rodzaje wyroków

1. wyroki w sprawach skarg na decyzję lub postanowienie

1. sąd uwzględniając taką skargę:

1. uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części (akt ex nunc) jeżeli stwierdzi:

• naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy

• naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy

• naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego

1. sprawa wraca do stanu gdyby nie było decyzji, postanowienia

2. stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli

• zachodzą przyczyny określone w art. 156 KPA lub w innych przepisach

3. stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa, jeżeli

• zachodzą przyczyny określone w KPA lub w innych przepisach

• wyroki w sprawach skarg na inne niż decyzje lub postanowienia akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa oraz skarg na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie

1. sąd, uwzględniając taką skargę

1. uchyla ten akt lub interpretację albo stwierdza bezskuteczność czynność

2. sąd może w wyroku uznać, ze uprawnienie lub obowiązek istnieje

• wyroki w sprawach skarg na uchwałę lub zarządzenie organów JST lub związku JST albo przepisy prawa miejscowego organów administracji rządowej

1. sąd uwzględniając taką skargę

1. stwierdza nieważność uchwały lub aktu w całości lub w części

2. albo stwierdza, że zostały wydane z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie ich nieważności

• wyroki w sprawach skarg JST na akt nadzoru

1. sąd uwzględniając taką skargę

1. uchyla akt nadzoru (akt nadzoru traci moc, odzyskuje moc akt organu)

• wyroki w sprawach skarg na bezczynność organów wykonujących administrację publiczną

1. sąd uwzględniając taką skargę

1. zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub dokonania czynności

2. sąd może nałożyć na organ grzywnę (w wysokości 10 przeciętnego wynagrodzenia)

• na wniosek strony (złożony po uprzednim pisemnym wezwaniu organu do wykonania wyroku lub załatwienia sprawy)

• jeśli

1. organ nie wykona wyroku uwzględniającego skargę na bezczynność

• wówczas organ odpowiada również za nielegalną czynność (KC) - odszkodowanie dla strony (regresy)

• lub w razie bezczynności organu po wyroku uchylającym lub stwierdzającym nieważność aktu lub czynności

• wydanie wyroku

1. sąd wydaje wyrok na podstawie akt sprawy

2. sąd wydaje wyrok po niejawnej naradzie sędziów

3. wyrok może być wydany na posiedzeniu niejawnym

1. w postępowaniu uproszczonym

2. lub gdy ustawa tak stanowi

• odrzucenie, oddalenie skargi

1. sąd odrzuca skargę jeśli zachodzą przesłanki art. 58 PPSA

2. sąd oddala skargę jeżeli nie jest zasadna

• ogłoszenie wyroku - następuje na posiedzeniu na którym zamknięto rozprawę

1. orzeczenie ogłaszane jest publicznie

• doręczenie wyroku

1. odpis wyroku z urzędu doręcza się każdej stronie

• moc wyroku

1. sąd jest związany wydanym wyrokiem

1. od chwili jego ogłoszenia

2. od podpisania sentencji wyroku - jeżeli wyrok został wydany na posiedzeniu niejawnym

2. prawomocność orzeczeń

3. art. 152 PPSA

1. W razie uwzględnienia skargi

2. sąd w wyroku określa, czy i w jakim zakresie zaskarżony akt lub czynność nie mogą być wykonane

3. Rozstrzygnięcie to traci moc z chwilą uprawomocnienia się wyroku.

• sprostowanie wyroku

1. sąd może

1. z urzędu lub na wniosek strony

2. w drodze postanowienia

3. sprostować w wydanym przez siebie wyroku

4. niedokładności, błędy pisarskie i rachunkowe, inne oczywiste omyłki

2. NSA może z urzędu sprostować wyrok I instancji

12. uzupełnienie wyroku

1. sąd może uzupełnić wyrok na wniosek strony gdy

1. nie orzekł o całości skargi

2. lub nie zmieścił w wyroku dodatkowego orzeczenia, które powinien był zamieścić z urzędu

13. wykładnia wyroku

1. sąd, który wydał wyrok może

1. w drodze postanowienia

2. wyjaśnić wątpliwości co do treści wyroku

3. POSTANOWIENIA

1. jeżeli PPSA nie przewiduje wydania wyroku, sąd wydaje orzeczenie w formie postanowienia

2. stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące wyroku

3. postanowienie składa się z 2 elementów

1. sentencja

2. uzasadnienie - sąd uzasadnia postanowienia gdy podlegają zaskarżeniu

4. rodzaje postanowień

1. postanowienia kończące postępowanie

1. postanowienie o odrzuceniu skargi

2. postanowienie o umorzeniu postępowania

3. postanowienie o przekazaniu sporawy innemu sądowi administracyjnemu

2. postanowienia incydentalne - wydawane w trakcie postępowania

1. np. postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania

2. mogą być zmieniane lub uchylane wskutek zmiany okoliczności choćby były zaskarżalne a nawet prawomocne

4. POSTANOWIENIA SYGNALIZACYJNE

1. wskazanie organom, które dopuściły się naruszenia prawa lub ich zwierzchnikom, że trzeba ustalić przyczyny tych uchybień i podjąć środki zapobiegawcze

2. adresat postanowienia musi w ciągu 30 dni powiadomić sąd o podjętych krokach

5. ZARZĄDZENIA

1. są wydawane przez sąd, przewodniczącego, wyznaczonego sędziego, referendarza sądowego

2. mają charakter porządkowy, organizujący czynności, np. wyznaczanie terminów

3. stosuje się do nich przepisy dot. orzeczeń sądowych

6. UCHWAŁY

1. uchwały podejmuje NSA

2. są 2 kategorie uchwał:

1. abstrakcyjne - służą wyjaśnieniu przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych

2. służące rozstrzygnięciu zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie sądowo administracyjnej

3. uchwały są podejmowane

1. w składzie 7 sędziów NSA

2. całej Izby

3. lub pełnym składzie NSA

7. PRAWOMOCNOŚĆ ORZECZEŃ SĄDOWYCH

1. orzeczenia sądu stają się prawomocne jeśli nie przysługują od nich środki odwoławcze

1. skarga kasacyjna - na wyroki i niektóre postanowienia

2. zażalenie - na postanowienia

2. prawomocne orzeczenie wiąże (szerszy zakres niż w KPA)

1. strony

2. sąd

3. inne organy państwowe

4. inne osoby (w przypadkach przewidzianych w ustawie)

3. wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego co w związku ze skargą stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia

8. UMORZENIE POSTĘPOWANIA

1. następuje w drodze postanowienia wydanego przez sąd (może na posiedzeniu niejawnym)

2. przesłanki

1. cofnięcie skargi przez skarżącego

2. śmierć strony, jeżeli przedmiot postępowania odnosi się wyłącznie do praw i obowiązków ściśle związanych z osobą zmarłego, chyba że udział w sprawie zgłasza osoba, której interesu prawnego dotyczy wynik tego postępowania

3. postępowanie z innych przyczyn stało się bezprzedmiotowe

ŚRODKI ZASKARŻENIA OD ORZECZEŃ WSA

• w postępowaniu przed NSA w sprawach nieuregulowanych stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed WSA

1. SKARGA KASACYJNA

1. skarga kasacyjna służy od:

1. wyroków

2. postanowień kończących postępowanie

2. podstawy skargi kasacyjnej

1. naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie

1. błędna wykładnia - np. sędziowie skończyli na wykładni literalnej, a powinni zastosować jeszcze funkcjonalną

2. niewłaściwe zastosowanie - sędziowie zastosowali przepis, którego upłynął okres obowiązywania

2. naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy

1. np. sąd pominął pewne akta

3. wymagania formalne skargi kasacyjnej

1. forma skargi kasacyjnej

1. skarga jest pismem procesowym - musi być wniesiona pisemnie

2. treść skargi kasacyjnej - skarga kasacyjna powinna

1. czynić zadość wymaganiom pisma procesowego (art. 46 PPSA) - pismo procesowe powinno zawierać:

1. oznaczenie sądu, do którego jest skierowane

2. imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych , pełnomocników

3. oznaczenie miejsca zamieszkania stron, ich przedstawicieli ustawowych , pełnomocników - gdy jest 1. pismem w sprawie

4. oznaczenie rodzaju pisma

5. osnowę wniosku lub oświadczenia

6. podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika

7. wymienienie załączników

2. a ponadto zawierać:

1. oznaczenie zaskarżonego orzeczenia

2. wskazanie czy orzeczenie jest zaskarżone w całości czy w części

3. przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie

4. wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany

3. termin do wniesienia skargi kasacyjnej

1. strona - 30 dni od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia z uzasad­nieniem

2. Prokurator i RPO

1. 30 dni od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia z uzasad­nieniem

2. wyjątek: gdy orzeczenia nie doręczono stronie (skargę oddalono, a strona nie wniosła wniosku o sporządzenie uzasadnienia) prokurator i RPO może w terminie 30 dni od dnia wydania orzeczenia wystąpić o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia i wnieść skargę kasacyjną w terminie 30 dni od doręczenia odpisu orzeczenia z uzasadnieniem

4. uiszczenie wpisu od skargi kasacyjnej

5. przymus zastępstwa

1. skarga kasacyjna może być sporządzona przez:

1. doradcę podatkowego — w sprawach obowiązków podatkowych

2. rzecznika patentowego — w sprawach własności przemysłowej

3. adwokata

4. radcę prawnego

2. przymus zastępstwa nie obowiązuje, gdy skargę kasacyjną sporządza

1. jako strona, jej przedstawiciel ustawowy lub pełnomocnik

• sędzia

• prokurator

• notariusz

• profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych

2. prokurator

3. RPO

4. wszczęcie postępowania - postępowanie wstępne

1. legitymacja do wniesienia skargi kasacyjnej

1. strona

2. prokurator i RPO — niezależnie od tego, czy brał udział w postępowaniu

2. zasada skargowości - postępowanie może być wszczęte wyłącznie na podstawie skargi wniesionej przez legitymowany podmiot

1. sąd jest związany granicami skargi art. 183 PPSA

3. tryb pośredni

1. skargę kasacyjną wnosi się za pośrednictwem WSA, który wydał zaskarżony wyrok lub postanowienie

1. WSA może przeprowadzić samokontrolę

2. WSA może odrzucić skargę kasacyjną gdy nie spełnia ona wymogów formalnych w drodze postanowienia

• na to postanowienie przysługuje zażalenie do NSA (przymus zastępstwa przy jego sporządzaniu)

• NSA na posiedzeniu niejawnym odrzuci skargę kasacyjną, jeżeli ulegała ona odrzuceniu przez WSA lub zwróci ją temu WSA w celu usunięcia braków

3. zasada kontradyktoryjności - WSA przesyła stronie, która nie wniosła skargi kasacyjnej odpis skargi kasacyjnej - może on w ciągu 14 dni od odręczenia jej tego odpisu wnieść do WSA odpowiedź na skargę kasacyjną

• cofnięcie skargi kasacyjnej

1. skarżący może cofnąć skargę kasacyjną

2. cofnięcie skargi kasacyjnej bezwzględnie wiąże NSA

• postępowanie rozpoznawcze

1. NSA kontroluje wyrok lub postanowienie określone w skardze kasacyjnej

2. NSA rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania nieważność postępowania zachodzi:

1. jeżeli skład sądu był sprzeczny z przepisami prawa

2. jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy

3. jeżeli strona wskutek naruszenia przepisów prawa została pozbawiona możności obrony swych praw

4. jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany

5. jeżeli sprawa objęta skargą pomiędzy tymi samymi stronami jest już w toku albo została już prawomocnie osądzona

6. jeżeli droga sądowa była niedopuszczalna

7. jeżeli WSA orzekł w sprawie, w której jest właściwy NSA

• orzeczenia NSA

1. wyrok oddalający skargę kasacyjną, jeżeli

1. skarga jest bezzasadna

2. zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia jest zgodne z prawem

2. wyrok uwzględniający skargę kasacyjną

1. NSA ma wyłącznie kompetencje kasacyjne - uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub części i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania WSA, który wydał orzeczenie

1. ten WSA rozpoznaje sprawę w innym składzie, a jeśli nie może rozpoznać sprawy w innym składzie NSA przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania innemu WSA

2. wykładnia prawa dokonana przez NSA wiąże

• WSA, któremu sprawa została przekazana

• strony - nie mogą oprzeć skargi kasacyjnej od orzeczenia wydanego w wyniku ponownego rozpoznania sprawy przez WSA na podstawach sprzecznych z tą wykładnią

2. wyjątek: wyrok reformatoryjny

1. jeżeli NSA stwierdzi, że w po­stępowaniu przed WSA nie naruszono przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a naruszono jedynie prawo materialne może uchylić zaskarżone orzeczenie i rozpoznać skargę

2. NSA w takiej sytuacji orzeka na podstawie stanu faktycznego zawartego w zaskarżonym wyroku

• struktura wyroku i postanowienia NSA jest taka jak WSA — ale NSA uzasadnia z urzędu wyroki i postanowienia w terminie 30 dni

2. ZAŻALENIE

1. zażalenie służy od postanowień (z wyjątkiem postanowień kończących postępowanie przed WSA)

2. prawo do złożenia zażalenia służy w przypadkach określonych w PPSA i art. 194 PPSA

1. przekazanie sprawy innemu sądowi administracyjnemu

2. wstrzymanie lub odmowa wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu lub czynności

3. zawieszenie postępowania i odmowa podjęcia zawieszonego postępowania

4. odmowa sporządzenia uzasadnienia wyroku

5. sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa

6. oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego

7. odrzucenie skargi kasacyjnej

8. odrzucenie zażalenia

9. zwrot kosztów postępowania, jeżeli strona nie wnosi skargi kasacyjnej

10. ukaranie grzywną

3. wymagania formalne

1. forma

1. zażalenie jest pismem procesowym - powinno mieć formę pisemna

2. treść

1. zażalenie powinno

1. czynić zadość wymaganiom pisma procesowego (art. 46 PPSA) - pismo procesowe powinno zawierać:

• oznaczenie sądu, do którego jest skierowane

• imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych , pełnomocników

• oznaczenie miejsca zamieszkania stron, ich przedstawicieli ustawowych , pełnomocników - gdy jest 1. pismem w sprawie

• oznaczenie rodzaju pisma

• osnowę wniosku lub oświadczenia

• podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika

• wymienienie załączników

2. a ponadto zawierać:

• oznaczenie zaskarżonego postanowienia

• wniosek o zmianę lub uchylenie postanowienia

• zwięzłe uzasadnienie zażalenia

3. termin

1. zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od doręczenia postanowienia

4. uiszczenie wpisu

5. nie ma przymusu adwokackiego za wyjątkiem zażaleń, których przedmiotem jest odrzucenie skargi

• wszczęcie postępowania

1. legitymacja do wniesienia skargi kasacyjnej

1. strona

2. prokurator i RPO — niezależnie od tego, czy brał udział w postępowaniu

2. tryb pośredni

1. zażalenie wnosi się za pośrednictwem WSA, który wydał zaskarżone postanowienie

2. WSA może na posiedzeniu niejawnym sam uchylić zaskarżone postanowienie i rozpoznać sprawę na nowo jeżeli

1. zażalenie zarzuca nieważność postępowania

2. zażalenie jest oczywiście uzasadnione

• NSA rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym

1. stosuje się odpowiedni przepisy o postępowaniu w sprawie skargi kasacyjnej

6. moc zażalenia

1. zażalenie jest środkiem względnie suspensywnym - samo wniesienie zażalenia nie powoduje automatycznie wstrzymania wykonania zaskarżonego postanowienia, ale WSA może wstrzymać wykonanie zaskarżonego orzeczenia do czasu rozstrzygnięcia zażalenia

1. WSA może wydać takie postanowienie na posiedzeniu niejawnym

7. przepisy o zażaleniu na postanowienie stosuje się odpowiednio do zażaleń na zarządzenia przewodniczącego, które ustawa pozwala zaskarżyć

TRYBY NADZWYCZAJNE - OBALANIE PRAWOMOCNYCH ORZECZEŃ

I WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA SĄDOWO ADMINISTRACYJNEGO

9. Wznowienia PSA można żądać tylko wtedy jeżeli zakończyło się prawomocnym orzeczeniem (wyrokiem lub postanowieniem)

10. Wznowienia PSA można żądać tylko 1 raz

11. Przyczyny wznowienia PSA - wyliczone enumeratywnie w PPSA

1. z przyczyny nieważności

1. jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona

2. jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy

1. chyba, że: strona przed uprawomocnieniem się orzeczenia mogła domagać się jego wyłączenia

3. jeżeli strona wskutek naruszenia przepisów prawa została pozbawiona możności obrony swych praw

1. chyba, że: przed uprawomocnieniem się orzeczenia niemożność obrony ustała

4. jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej

5. jeżeli strona nie była należycie reprezentowana

1. chyba, że: przed uprawomocnieniem się orzeczenia brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności procesowe

2. jeżeli TK orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na którego podstawie zostało wydane orzeczenie

3. z przyczyn restytucyjnych

1. jeżeli orzeczenie zostało oparte na

1. dokumencie podrobionym lub przerobionym

2. skazującym wyroku karnym, następnie uchylonym

2. jeżeli orzeczenie zostało uzyskane za pomocą przestępstwa

1. czyn musi być ustalony prawomocnym wyrokiem skazującym

2. wyjątki:

1. postępowanie karne nie może być wszczęte

2. postępowanie karne zostało umorzone z innych przyczyn niż brak dowodów

3. jeżeli później wykryto takie okoliczności faktyczne lub środki dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu

4. jeżeli później wykryto prawomocne orzeczenia dotyczącego tej samej sprawy

12. Właściwość sądu

1. do wznowienia postępowania z przyczyn nieważności właściwy jest sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie

1. jeżeli zaskarżono orzeczenia sądów obu instancji, właściwy jest NSA

2. do wznowienia postępowania na innej podstawie właściwy jest sąd, który ostatnio orzekał w sprawie

13. Wymagania formalne skargi o wznowienie PSA

1. forma skargi o wznowienie PSA

1. skarga jest pismem procesowym - musi być wniesiona pisemnie

2. treść skargi o wznowienie PSA - skarga o wznowienie PSA powinna

1. czynić zadość wymaganiom pisma procesowego (art. 46 PPSA)

2. a ponadto zawierać

1. oznaczenie zaskarżonego orzeczenia

2. przytoczenie podstaw wznowienia PSA i jej uzasadnienie

3. okoliczności stwierdzające zachowanie terminu do wniesienia skargi

4. wniosek o uchylenie lub zmianę zaskarżonego orzeczenia

3. termin do wniesienia skargi o wznowienie PSA

1. 3 miesiące od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia

2. 1 miesiąc od dnia wejścia w życie orzeczenia TK

3. po upływie 5 lat od uprawomocnienia się orzeczenia nie można żądać wznowienia PSA

1. wyjątki:

1. strona była pozbawiona możliwości działania

2. strona nie była należycie reprezentowana

4. uiszczenie wpisu od skargi o wznowienia PSA

14. Wszczęcie postępowania o wznowienie PSA

1. zasada skargowości/dyspozycyjności - postępowanie o wznowienie PSA może być wszczęte tylko na podstawie skargi wniesionej przez legitymowany podmiot

2. legitymację do wniesienia skargi mają

1. strony

2. prokurator i RPO

15. Sąd po zbadaniu dopuszczalności wznowienia PSA

1. odrzuca skargę

2. albo przystępuje do ponownego rozpatrzenia sprawy

1. zasada dyspozycyjności - sąd ponownie rozpoznaje sprawę w granicach skargi o wznowienie PSA

1. sędzia nie może orzekać co do skargi o wznowienie PSA jeżeli brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą o wznowienie PSA

II UNIEWAŻNIENIE PRAWOMOCNEGO ORZECZENIA SĄDU ADMINISTRACYJNEGO - art. 172 PPSA

1. Orzeczenie staje się prawomocne jeżeli nie przysługuje od niego środek odwoławczy

2. NSA orzeka na wniosek Prezesa NSA

1. do rozpoznania wniosku stosuje się odpowiednio przepisy o rozpoznaniu skargi kasacyjnej

3. Orzeczenia NSA

1. NSA unieważnia prawomocne orzeczenie sądu administracyjnego wydane w sprawie która nie podlegała orzecznictwu sądu administracyjnego

2. NSA odrzuca skargę, jeżeli orzeczenie to nie może być wzruszone w trybie przewidzianym w ustawie

WYKONYWANIE ORZECZEŃ SĄDOWYCH

1. Po uprawomocnieniu się orzeczenia WSA akta administracyjne prawy zwraca się OAP załączając odpis orzeczenia ze stwierdzeniem jego prawomocności

2. Termin do załatwienia sprawy przez OAP liczy się od dnia doręczenia akt OAP

3. Stronie służy odszkodowanie od OAP gdy

1. sąd uchyli zaskarżoną decyzję, a organ rozpatrując sprawę ponownie umorzy postępowanie

2. sąd stwierdzi nieważność aktu albo ustali przeszkodę prawną uniemożliwiającą stwierdzenie nieważności aktu

SĄD ADMINISTRACYJNY A SĄD POWSZECHNY W KONTROLI DZIAŁALNOŚCI ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

1. Cechy wspólne sądów powszechnych i szczególnych

1. zasada skargowości

2. wiele wspólnych zasad postępowania sądowego

2. Różnice

1. sąd administracyjny

1. PSA może być wszczęte tylko wtedy gdy wcześniej w jakiejś sprawie miało miejsce postępowanie administracyjne

1. wyjątek: postępowania uchwałowe

2. sąd administracyjny to sąd typowo kasacyjny - sprawuje wymiar sprawiedliwości przez kontrolę następczą administracji - kontroluje pod względem zgodności z prawem (nie rozstrzyga spraw co do istoty)

3. sąd odnosi się do czynności procesowej - skargi

1. sąd skargę uwzględnia

2. sąd skargę odrzuca jeśli jest niedopuszczalna

3. sąd skargę oddala jeśli jest bezzasadna

4. po wydaniu orzeczenia sprawa powraca do OAP, które

1. wykonują akt utrzymany w mocy

2. podejmują działania zmierzające do ponownego rozstrzygnięcia sprawy w razie obalenia aktu

2. sądy powszechne

1. to:

1. przede wszystkim sądy cywilne

2. sądy karne - sporadycznie

3. postępowanie karno-administracyjne zastąpione prawem wykroczeń

2. sądy powszechne przejmują sprawę do pełnego merytorycznego rozpoznania w zwykłej procedurze sądowej i kończą tę sprawę orzeczeniem rozstrzygającym o żądaniu strony

1. celem głównym nie jest kontrola administracji publicznej, tylko rozstrzygnięcie o żądaniu strony

2. sąd powszechny może kontrolować decyzje administracyj­ne tylko wtedy gdy ustawa wyraźnie daje mu do tego umocowanie

1. sąd z mocy wyraźnego przepisu ustawowego jest powołany do rozstrzygania sprawy, w której wydano już wcześ­niej decyzję administracyjną (czasowa niedopuszczalność drogi sądowej)

2. sąd z mocy ustawy jest powołany do rozpoznania skargi lub innego środka zaskarżenia decyzji administracyjnej (sąd powszechny jako organ odwoławczy)

3. SĄD NAJWYŻSZY

1. SN to naczelny organ sądowy

2. kształtowanie orzecznic­twa administracyjnego przez rewizje nadzwyczajne od orzeczeń (do końca 2003 r.)

3. kształtowanie orzecznictwa administracyjnego przez treść uchwał SN podejmowanych w odpowiedzi na pytania prawne wnoszone przez składy orzekające NSA

X KOSZTY POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO

• Koszty postępowania to:

1. koszty sądowe

2. koszty przejazdów do sądu strony lub pełnomocnika

3. równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie

1. KOSZTY SĄDOWE

1. Opłaty sądowe

1. opłatami sądowe to

1. wpis

1. wpis pobiera się od pism wszczynających postępowanie przed WSA I NSA, czyli:

• skargi

• skargi kasacyjnej

• skargi o wznowienie postępowania

2. RM w drodze rozpo­rządzenia określa wysokość wpisu

3. wpis

• stały

• stosunkowy - pobierany w sprawach, w których przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne

2. opłata kancelaryjna

1. opłatę kancelaryjną pobiera się za stwierdzenie prawo­mocności oraz wydawanie

• odpisów

• zaświadczeń

• wyciągów

• i innych dokumentów na podstawie akt

2. nie pobiera się opłaty kancelaryjnej za odpis orzeczenia z uzasadnieniem podlegającym doręczeniu z urzędu

3. RM w drodze rozporządzenia określa w wysokość opłat kancelaryj­nych

• opłatę sądową należy uiścić przy wniesieniu do sądu pisma podlegającego opłacie

• sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie zostanie uiszczona należna opłata

• Wydatki

1. wydatki to w szczególności:

1. należności tłumaczy i kuratorów

2. koszty ogłoszeń

3. diety i koszty podróży należne sędziom i pracownikom sądowym

2. strona, która wniosła o podjęcie czynności połączonej z wydatkami, jest obowiązana wpłacić zaliczkę na pokrycie wtdatków

1. wysokość zaliczki i termin jej wpłacenia wyznacza sąd

3. w razie niewpłacenia zaliczki kwotę potrzebną na pokrycie wydatków wykłada się tymczasowo z budżetu sądu administracyjnego

1. wyłożona kwota jest należnością budżetu państwa

2. zwraca ją strona zobowiązana do wpłacenia zaliczki w terminie 14 dni od dnia wezwania przez przewodniczącego (nie mniej niż 2 miesiące dla obcokrajowców)

• wspólnie

1. prawo do żądania kosztów sądowych przedawnia się z upływem 3 lat, licząc od dnia, w którym koszty należało uiścić

2. należności z tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych mogą być

1. umorzone

2. lub ich zapłata może być odroczona albo rozłożona na raty

1. jeżeli jej ściągnięcie byłoby połączone z niewspółmiernymi trudnościami lub groziłoby dłużnikowi zbyt ciężkimi skutkami

3. PPSA przyznaje stronie prawo do żądania zwrotu kosztów sądowych - stronie z urzędu zwraca się

1. opłatę sadową prawomocnie uchylo­ną w całości lub części postanowieniem sądu

2. różnicę między kosztami pobranymi a kosztami należnymi

3. pozostałość zaliczki wpłaconej na pokrycie wydatków

1. na zarządzenie przewodniczącego w przedmiocie zwrotu kosztów służy zażalenie, które jest wolne od kosztów sądowych

2. prawo strony do żądania zwrotu opłaty sądowej lub zaliczki na pokrycie wydatków przedawnia się z upływem 3 lat, licząc od dnia powstania tego prawa

II ZASADY PONOSZENIA KOSZTÓW POSTĘPOWANIA

1. ZASADY PONOSZENIA KOSZTÓW POSTĘPOWANIA W FAZIE WSZCZĘCIA POSTĘPOWANIA

1. osoba, która wnosi żądanie rozstrzygnięcia sporu o zgodność z prawem działania lub bezczynności organu wykonującego administrację publiczną musi uiścić koszty sądowe (wpis) pod rygorem odrzucenia skargi, a co do innych czynności — pozo­stawienia ich bez biegu

2. ZASADY PONOSZENIA KOSZTÓW POSTĘPOWANIA W TOKU POSTĘPOWANIA

1. strony ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w postępowaniu chyba że przepis szczególny stanowi inaczej

3. ZASADY PONOSZENIA KOSZTÓW ZAKOŃCZONEGO POSTĘPOWANIA

1. zasada odpowiedzialności za wynik postępowania

1. postępowanie przed WSA

1. strona prze­ciwna (organ) zwraca koszty postępowania skarżącemu w razie:

1. uwzględnienia skargi

2. umorzenia postępowania ze względu na uwzględnienie w całości skargi przez organ

3. umorzenia postępowania gdy w wyniku przeprowadzonego postępowania mediacyjnego organ uchylił lub zmienił akt albo podjął czynność, a skarżący nie złożył skargi albo skarga została oddalona

2. gdy po stronie skarżącej występuje kilku uprawnionych, zwrot kosztów przysługuje każdemu z nich odpowiednio do udziału w sprawie

3. nie ma zwrotu kosztów postępowania przez skarżącego organowi

2. postępowanie przed NSA wszczęte na podstawie skargi kasacyjnej

1. gdy NSA uwzględni skargę kasacyjną - stronie, która wniosła skargę kasacyjną należy się zwrot kosztów postępowania kasacyjnego przez 2. stronę

2. gdy NSA oddali skargę kasacyjną - strona, która wniosła skargę kasacyjną, jest obowiązana zwrócić koszty postępowania kasa­cyjnego 2. stronie

3. zasada zwrotu kosztów postępowania niezbędnych do celowego do­chodzenia ochrony interesu prawnego

1. niezbędne koszty postępowania prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika (nie będącego adwokatem lub radcą prawnym) to:

1. poniesione przez stronę koszty sądowe

2. koszty przejazdów do sądu strony lub pełnomocnika

3. równowartość utracone­go zarobku wskutek stawiennictwa w sądzie

• suma kosztów przejazdu i równowartość utraconego zarobku wskutek stawiennictwa w sądzie nie może przekroczyć wynagrodzenia 1 adwokata lub radcy prawnego

2. niezbędne koszty postępowania strony reprezentowanej przez adwokata lub radcę prawnego to:

1. ich wynagrodzenie, jednak nie wyższe od stawki określonej w odrębnych przepisach

2. wydatki 1 adwokata lub radcy prawnego

3. koszty sądowe

4. koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony

4. zasada stosunkowego rozdzielenia kosztów postępowa­nia

1. w razie częściowego uwzględnienia skargi

2. sąd może w uzasadnionych przypadkach

3. zasądzić na rzecz skarżącego od organu tylko część kosztów

5. zasada zawinienia

1. niezależnie od wyniku spraw sąd może nałożyć na stronę obowiązek zwrotu kosztów (w całości lub w części) wywołanych jej niesumien­nym lub oczywiście niewłaściwym postępowaniem

6. zasada koncentracji kosztów postępowania

1. sąd rozstrzyga o zwrocie kosztów postępowania w każdym orzeczeniu kończącym postępowanie

2. strona traci uprawnienie do żądania zwrotu kosztów, jeżeli najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia nie wniesie wniosku o przyznanie należnych kosztów

3. sąd o zwrocie kosztów orzeka z urzędu gdy

1. sprawa rozpoznawana jest na posiedzeniu niejawnym

2. a strona nie jest reprezentowana przez adwokata lub radcę prawnego

III ZWOLNIENIE OD KOSZTÓW SĄDOWYCH

2. art. 239 PPSA - zwalnia od kosztów sadowych

1. stronę skarżąca działanie lub bezczynność organu w sprawach:

1. z zakresu pomocy i opieki społecznej

2. dotyczących statusu bezrobotnego, zasiłków oraz innych należności i uprawnień przysługujących osobie bezrobotnej

3. dotyczących chorób zawodowych, świadczeń leczniczych oraz świadczeń rehabilitacyjnych

4. ze stosunków pracy i stosunków służbowych

5. z zakresu ubezpieczeń społecznych

6. z zakresu powszechnego obowiązku obrony

2. prokuratora i RPO

3. kuratora strony wyznaczonego przez sąd orzekający lub przez sąd opiekuńczy dla danej sprawy

4. stronę, której przyznane zostało prawo do pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym + w zakresie określonym w prawomocnym postanowieniu o przyznaniu prawa pomocy

IV PRAWO POMOCY

1. Prawo pomocy może być przyznane

1. w zakresie całkowitym - obejmuje :

1. zwolnienie od kosztów sądowych

2. i ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego

1. gdy of, op, jonop wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania

2. w zakresie częściowym - obejmuje:

1. albo zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części

2. albo zwolnienie tylko od wydatków

3. albo zwolnienie od opłat sądowych i wydatków

4. albo tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego

1. gdy of, op, jonop wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania

2. tryb udzielenia prawa pomocy

1. strona musi złożyć wniosek o udzielenia prawa pomocy

1. może go złożyć przed wszczęciem postępowania lub w toku postępowania

2. wniosek składa się na urzędowym formularzu, według ustalonego wzoru

3. prawo pomocy nie przysługuje stronie w razie oczywistej bezzasadności skargi strony

2. WSA rozpoznaje wniosek - czynności takie mnogą wykonywać referendarze sądowi wydając zarządzenia oraz postanowienia

1. przysługuje od nich sprzeciw w ter­minie 7 dni od dnia doręczenia zarządzenia lub postanowienia

3. COFNIĘCIE PRAWA POMOCY

1. następuje w całości lub w części, jeżeli się okaże, że okoliczności, na których podstawie je przyznano, nie istniały lub przestały istnieć

2. orzeka o tym właściwy WSA na posiedzeniu niejawnym

1. na postanowienie przysługuje zażalenie

4. WYGAŚNIĘCIE PRAWA POMOCY - następuje wraz ze śmiercią strony, która je uzyskała

101

---