Kult maryjny. Oficjalnie kult został zatwierdzony na soborze w Efezie(341r.) gdzie uznano boskie macierzyństwo Marii i przydano Jej tytuł Theotakos. Kult rozwijał się na terenach Kościoła Wsch. jako cecha pobożności bizantyjskiej. To doprowadziło do konfliktu między zwolennikami kultu a przeciwnikami - ikonoklazmu(726- 843) ostatecznie kult przywraca cesarzowa Teodora. W Kościele Wschodnim ikony przedstawiające Matkę Boską, mają wedle tradycji cudowne pochodzenie - są dziełem Św. Łukasza, lekarza, malarza, który trzykrotnie miał sportretować Maryję (po zesłaniu Ducha Świętego) owe „trzy portrety" typu ikonograficznego (kanoniczne) Maryi.
Typy ikonograficzne Matki Bożej.
1. Eleusa (Miłosierna, Współczująca). Matka Boska trzyma na rękach Chrystusa (Chrystus - postać dziecka o twarzy osoby dorosłej), który przytula się policzkiem do Matki. Twarz Matki Boskiej jest smutna, ponieważ Chrystus mówi jej o swojej śmierci.
2. Hodegetria - Matka Boska Przewodniczka. Twarz Chrystusa jest oddalona od Matki. Matka Boska wskazuje ręką na Chrystusa - On jest przewodnikiem. Chrystus ukazany jako dziecko z twarzą dorosłego.
3. Orantka - najstarszy typ ikony, ukazywany już w katakumbach. Matka Boska ukazana jest w całej postaci lub do połowy. Ręce ma skierowane do góry. Blacherniotissa - odmiana orantki. Na piersiach ma medalion z postacią Chrystusa.
Kult Maryjny.
I W Kościele Zachodnim cześć Maryi oddawana była w formie wezwań kościoła np. Santa Maria Maggiore w Rzymie (ok. 340 r.). Natomiast kult wizerunków maryjnych jest zdecydowanie późniejszy. Apogeum osiągnąć w XVII i XVIII w. RAFAEL - tworzy madonny -jest to mieszczka florencka. Maria jest ukazana jako osoba świecka. Nie oddawano madonnom żadnej czci. Były one umieszczone w domach.
II. Wielkie znaczenie dla rozwoju kultu maryjnego mają: reformacja i wynikająca z tego schizma, Sobór Trydencki - ustala zasady czci obrazów, a także sprawy plastyczne.
III. Protestantyzm (religia ewangelicko - augsburska) 3 odłamy: Kalwinizm, Luteranizm, Kościół angielski. Protestantyzm potępił kult obrazów, dlatego te kościoły są puste, brak obrazów.
IV. W XVII w. nasila się zjawisko poświęcenia narodów Matce Bożej (Polska 1656r — Jan Kazimierz w Lwowie poświęca Polskę Matce Bożej, od tego momentu powstają sanktuaria. V. Od XVII w. notuje się rozwój sanktuariów Maryjnych.
VI. Od XVII w. istnieje tradycja koronacji wizerunków Maryjnych (732r. -Santa Maria Maggiore, 1636 r.— Rzym, 1717r. — Częstochowa).
VII. W chrześcijaństwie ok. 7500 miejsc pielgrzymkowych (Polska ok. 500). W 1383r. Władysław Opolczyk przywozi ikonę do Częstochowy). Sanktuarium w Licheniu - 6-te lub 7-me pod względem wielkości na świecie.
Ikony wschodnie czczone to: -Matka Boska Smoleńska, -Matka Boska Kazańska (Moskwa), -Matka Boska Poczajowska (Ukraina).
Kult Maryjny - Objawienia - ważną rolę w kulcie maryjnym odgrywają objawienia (XIXw.). Za pierwsze uznaje się spotkanie Maryii z Jakubem w Saragossie (Hiszpania). Kościół uważa iż objawienia publiczne zakończyły się wraz ze śmiercią ostatniego a apostołów. Wszelkie późniejsze objawienia traktuje się jako prywatnie, które nie wnoszą nic do treści objawienia przekazanego przez Chrystusa (Kościół nie wymaga od swoich członków wiary w jakiekolwiek objawiania). Najważniejsze jest objawienie Cudownego Medalika - litera M, nad nią krzyż, a pod nią serce Jezusa, Maryi. Wydarzenie to przyspieszyło przyjęcie dogmatu o niepokalanym poczęciu. Matka boska objawia się dzieciom jako piękna, młoda kobieta, mówi językiem miejscowym.
Uznane objawienia przez Kościół (3):
La Salette 1846r. -Sanktuarium położone w Alpach Izerskich (1800 mnpm), objawienie zwane „Płaczącą Panią" - przepowiedziała liczne klęski czekające ludzi (wojnę, głód, epidemię) - zatwierdzenie w 1851r.
Lourdes (11.02-16.07.1858) - w sumie 18 objawień Bernadecie S. (kanonizowana 1933r.). Za najważniejsze uznaje się 16 objawień - przedstawia się jako „Niepokalanie Poczętą" (dogmat Piusa IX). Budowa - kaplica Groty (1856r.) kościół dolny, Bazylika Niepokalanego Poczęcia (1871r.) - kościół górny, obok grota z figurką.
Fatima - 6 objawień. 3 tajemnice Fatimskie; Zwrócenie uwagi na Chiny, Kubę, Afrykę. Tajemnice Fatimskie: 1. Wizja nieba, czyśćca, piekła - męki piekielne, udręczenie dusz. 2. Jeśli Rosja nawróci się na katolicyzm na świecie zapanuje pokój. Jeśli nie to spowoduje wojny i prześladowanie kościoła (Komunizm). 3. Jest to zapowiedź cierpienia jakie miał mieć Papież - opis zamachu, cierpienie Kościoła w Chinach, Kubie i Afryce
1