SPOŁ-KULT notatki, GP2, Semestr 2


SPOŁECZNO - KULTUROWE UWARUNKOWANIA GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ

Dr Katarzyna Podhorecka kpodhorecka@yahoo.com

Dyżur: wtorek 16.30 - 17.30 oraz środa 10.00 - 13.00 Karowa 20 Zakład … Oceanii

Test na ostatnich zajęciach

Literatura:

Karwińska A. 2008 Gospodarka przestrzenna. Uwarunkowania społeczno-kulturowe, PWN W-wa

Domański Gospodarka przestrzenna. yeah

Wykład 1: 17.04.2009

10 tematów:

  1. Przestrzeń jako dobro, przedmiot kształtowania i użytkowania.

  2. Zachowania i potrzeby przestrzenne człowieka a kształtowanie środowiska.

  3. Warunki życiowe ludności (praca, mieszkanie, wypoczynek), kontakty i więzi międzyludzkie w planowaniu przestrzennym.

  4. Społeczne zróżnicowanie obszarów miejskich.

  5. Etyka użytkowania przestrzeni oraz zróżnicowany rozwój społeczno-gospodarczy.

  6. Społeczno-kulturowe kryteria oceny dokumentów planistycznych.

  7. Rozwiązywanie konfliktów.

  8. Nowe tendencje cywilizacji miejskiej i związane z nimi wymagania dla polityki przestrzennej.

  9. Usługi publiczne.

  10. Ochrona dziedzictwa kulturowego.

PRZESTRZEŃ JAKO DOBRO, PRZEDMIOT KSZTAŁTOWANIA I UŻYTKOWANIA.

Przestrzeń - obok czasu jest jednym z podstawowych atrybutów materii. Całośc stosunków zachodzących pomiędzy współwystępującymi obiektami materialnymi. Rozmieszczenie tych obiektów, ich wzajemne odległości, rozmiary i kształty są określone przez rozkład materii….

Przestrzeń geograficzna - obejmuje powłokę Ziemi (epigeosferę), zróżnicowana pod względem przyrodniczym i społ-gosp. Istotne są związki między środowiskiem przyrodniczym a działaniami poszczególnych społeczeństw.

Przestrzeń społeczno-ekonimiczna - suma dwóch uzupełniających się układów o strukturze dostrzegalnej wizualnie (a) i o strukturze ukrytej (b).

a-obiekty techniczne, mieszkalne, manufaktury itd. połączone w skupiska osadnicze powiązane infrastrukturą. Pomiędzy tym wszystkim leżą rozległe strefy rolne, leśne i turystyczne.

b- struktura obszaru nie jest dostrzegana bezpośrednio czyli bez zastosowania skomplikowanych metod badawczych. Wysoka złożoność licznych powiązań…

powiązania te mają postac przepływu:

Częściami przestrzeni ogólnej są:

Obszar (dowolnie wybrany)

Sfera - w przeciwieństwie do pozostałych jest ona jednorodna pod względem jakiejś cechy,

Region - obszar czasowo przestrzenny stanowiący kompleks współzależnych cech tworzących pewną całość pozostającą w określonym stosunku do otoczenia.

Region gospodarczy -> test!

Cześć ogólnej przestrzeni społeczno-gospodarczej. Stanowi on układ określonych elementów, które występują w przestrzeni oraz układ zależności i powiązań występujących pomiędzy tymi elementami w postaci przepływu osób, informacji, finansów, dóbr materialnych i niematerialnych.

Obszary o ograniczonej przestrzeni - case study:

Terytoria wyspiarskie np. Kajmany,

Państwa miasta np. Singapur,

Zamknięte osiedla? (95%nowych inwestycji)

Wykład 2: 24.04.2009

ład przestrzenny….. definicja, „czuć się dobrze”

migracja, emigracja skutki: ekonomiczne, polityczne

wędrówka ludności - cel: zmiana miejsca zamieszkania

ZEA - za petrodolarem przyjeżdża mnóstwo ludzi, ponad 50% populacji ogółu

UE 25 - 10-25%

Migracje - podziały:

Forma

Prawo Ravensteina 1885

Czynniki przyciągające (dodatnio oddziały wuja na ludzi) i wypychające.

Prawidłowości kształtowane przez:

- historię, - kulturę - zróżnicowanie

- społ-gosp, - politykę,

„im bliżej czynniki przyciągające tym więcej migrantów”

„jeśli dalekie podróże to skupienie w jednym ośrodku przemysłowym lub usługowym - efekt ściągania rodziny, znajomych

- 3-etapowy proces migracji

- przepływ i przepływ powrotny

- różnice w skłonności do migracji pomiędzy miastem a wsią

- przewaga kobiet wśród migrantów na krótkich dystansach

- technologia a migracja

- przewaga motywu ekonomicznego

WARUNKI ŻYCIOWE LUDNOŚCI

Średnia dł. Życia, liczba łóżek na 10 tys. osób, liczba lekarzy na 10 tys. osób, zgony niemowląt na 1000 urodzeń żywych, zgony spowodowane chorobami nowotworowymi na 1000 zgonów

Wykład 3: SPOŁECZNE ZRÓZNICOWANIE OBSZARÓW MIEJSKICH

Literatura: P.Swianiewicz Społeczne i polityczne zróżnicowanie aglomeracji w Polsce. Prace i Studia Geograficzne tom 35. s. 45-70

Unia Metropoli Polskich - 12 miast

Tabelka: Charakterystyka polskich obszarów metropolitalnych

Miasto - pojęcie o charakterze wieloznacznym

4 kryteria definicji „miejski”

- demograficzne - podkreśla rozmiary populacji i gęstość zaludnienia

- instytucjonalne - termin „miejski” dla obszarów gdzie występują określone instytucje

- kulturowe - termin „miejski” dla zbiorowości mających cechy kulturowe np. odpowiednia liczba ludzi posiadająca wyższe wykształcenie

- behawioralne - odwołuje się do występowania pewnego typu…

Model wg. Slogana (?)

 chocalate downtown - biedni zamieszkują centrum (nazwa od czarnego koloru skóry)

 vanillia suburbs - zamożna klasa średnia zamieszkuje przedmieścia (biali)

- model częściowo może odpowiadać europejskim i amerykańskim miastom

Wspólne cechy

  1. duża rola osiedli poza granicami administracyjnymi miast centralnych

  2. duże zróżnicowanie osiedli

  3. dominacja zamożnej klasy średniej w strefie podmiejskiej

  4. segregacja społeczna w miastach centralnych

Wyniki badań na wybranych aglomeracjach wraz ze strefą podmiejską /s.54/:

- przed 1990 - centra miast - najbogatsze części aglomeracji

- przedmieścia niedoinwestowanie

- później gwałtowny wzrost liczby ludności w strefie podmiejskiej, centra-stagnacja

- minimalne znaczenie wymiaru narodowościowego i rasowego

- zwiększył się udział klasy średniej poza centrum miast

5 elementów wskaźnika uciążliwości /s.59/

a) stopa bezrobocia

b) poziom wykształcenia

c) warunki mieszkaniowe

d) zamożność mieszkańców

e) wskaźnik zależności (udział ludności w wielu nieprodukcyjnym do ogólnej liczby ludności)

Wykład 4: ETYKA UZYTKOWANIA PRZESTRZENI, ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ SPOŁECZNO-GOSPODARCZY

Etyka badanie moralności, systemów myślowych, z których można wyprowadzić zasady moralne.

Użytkowanie przestrzeni - tworzenie przez jednostki wg wzorców kulturowych, doświadczenia i tradycji.

Zrównoważony rozwój (ekorozwój) - taki, który pozwala na zachowanie możliwości zaspokajania potrzeb przyszłych pokoleń na takim poziomie jak obecnie. Zostawiamy środowisko w takim stanie, aby przyszłe pokolenia mogły z niego w taki sam sposób korzystac.

Agenda 21 - podstawowe sfery rozwojowe

Rozwój społeczny, gospodarczy i …………….--> tworzą pętelki z rozwojem zrównoważonym w środku.

Rozwój dokonuje się na płaszczyznach:

Wzory gospodarowania przestrzenią A. Karwińska

Można wydzielać także mieszane typy.

Kształtowanie str. społ (Pióro 1982):

Ocena dokumentów planistycznych.

Plany przestrzennego zagosp powinny być oceniane przez socjologów i specjalistów w dziedzinie polityki społecznej.

Pod względem planów założenia, koncepcje życia społ. Analizie mogą podlegać cele społeczne, na które powołują się planiści, a także założenia ideologiczne dotyczące pożądanego kształtu społeczeństwa, stylu życia, charakteru relacji społecznych.

W planowaniu rozwoju obszaru należy uwzględnić cechy charakterystyczne obszaru:

ważnym elementem planowania jest przyjęcie określonej koncepcji człowieka. Drugi ważny element to odpowiednia koncepcja władzy w stopniu opartym na współpracy - przyjęcie określonych zasad organizacyjnych odpowiadających demokratycznym działaniom władzy. Zasadnicze znaczenie dla planowania ma ustalenie celów rozwojowych - muszą obejmowac wiele różnych sfer funkcjonowania miasta.

Pod koniec 80s widoczne różnice między obszarami byłych zaborów, te różnice nadal się utrzymują. Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego na lata 2007-2013 wskazuje podział na Polskę A, B, C. zróżnicowanie pod względem:

charakterystyczne również różnice w poziomie zurbanizowania, przy czym najwyższy wskaźnik występuje w województwie śląskim i pomorskim, najniższy w podkarpackim i lubuskim

wielkie miasta płd. Polski, zwłaszcza w 70s i 80s nabierały specyficznych cech, stawały się bardziej odmienne od reszty kraju

zróżnicowanie społeczne i przestrzenne w czasie PRL - powstały lepsze i gorsze dzielnice np. w Krakowie wg G. Węcławowicza największe zróżnicowanie. Obecnie proces zróżnicowania przestrzenno-społecznego jest jeszcze bardziej zaawansowany

ideologia socjalistyczna - wizje „społecznego mieszkalnictwa”, miały przeciwdziałać problemom społecznym miast przemysłowych

planowanie osiedli mieszkaniowych sprzężone z planowaniem społ.

Koncepcja New Urbanizm (90s USA) - krytyczne opinie pod adresem wzorów rozwojowych przestrzeni obecnych w praktyce rządzenia przestrzenią

- koniecznośc uwzględnienia partycypacji obywatelskiej w procesach planowania

- nowe modele organizacji przestrzeni miejskiej

- rozpełzanie się przestrzeni miejskiej

Przykłady - jednak koncepcja nie znalazła zastosowania. Celebration (Floryda) - mieszkańcy zachowywali się tak jak w innych miastach, nie zbliżyli się.

Planowanie przestrzenne opiera się przyjmowany w sposób jawny lub ukryty koncepcji życia społecznego, funkcjonowania i rozwoju całości społ. Sposób zaplanowania przestrzeni niesie zawsze jakieś konsekwencje.

Wykład 5: ROZWIĄZYWANIE KONFLIKTÓW

Konflikt społeczny objawia się wybuchem wrogich i antagonistycznych postaw. Pojawia się na gruncie nagromadzonych sprzecznych emocji.

Konflikt związany jest z występowaniem sprzeczności:

 interesów co najmniej dwóch grup społecznych

 wyznaczonych celów

 uznawanych wartości

 wyznawanych ideałów

Sytuacje konfliktogenne:

Sposoby rozwiązywania konfliktów:

- współpraca

- kompromis

- walka

- unikanie

- uleganie

Syndrom NIMB (Not in my backyard)

- syndrom NIMB łączy się z pojęciem przestrzeni w sensie geograficznym i społecznym

- istotą jest odmienny sposób podejścia do funkcji przestrzeni przez jej aktualnych i nowych użytkowników

- przejawia się głównie w protestach mieszkańców przeciwko nowym użytkownikom (nowym inwestycjom, niepożądanym w opinii miejscowych sąsiadów itp.)

- ma swój źródło w odsunięciu społeczności lokalnych od procedur decyzyjnych i w niedostatecznym informowaniu na temat planowanych przedsięwzięć

- protesty…

- najczęstszą formą wygaszania konfliktu jest arbitraż lub narzucenie decyzji administracyjnej

- NIMB jest szkołą samorządności, czy partycypacji obywatelskiej, odpowiedzialności za wspólnotę, kształtuje i stabilizuje kapitał społeczny

NOWE TENDENCJE W CYWILIZACJI MIEJSKIEJ I ZWIĄZANE Z NIMI WYZWANIA DLA POLITYKI PRZESTRZENNEJ

Agenda Terytorialna Unii Europejskiej - główne wyzwania w zakresie terytorialnym wymiaru polityki spójności

 regionalnie zróżnicowany wpływ zmian klimatycznych na terytorium UE i państw sąsiadujących, w szczególności w kontekście zrównoważonego rozwoju

 rosnące ceny energii, nieefektywne użytkowanie energii oraz zróżnicowane terytorialnie możliwości korzystania z nowych form dostaw energii

 ulegające przyśpieszeniu włączanie się naszych regionów do globalnej konkurencji gospodarczej, przy jednoczesnym zwiększaniu się wzajemnych zależności państw i regionów świata

 wpływ rozszerzenia się Unii Europejskiej

 nadmierna eksploatacja zasobów naturalnych i kulturowych oraz utrata różnorodności biologicznej

 skutki terytorialne zmian demograficznych tj. „starzenie się ludności” i migracje

Przemiany kulturowe we współczesnej Polsce

- nowy styl życia

- otwartość na inne systemy kulturowe

- permisywizm (akceptacja dla innego stylu życia)

- importowanie wzorców europejskich i amerykańskich

- zmiana wartości czasu przeznaczonego na pracę i czas wolny

- człowiek żyje coraz dłużej i zmieniają się kategorie pojęciowe „młodość” i „starość”

- ucieczka od „starości” - dążenie do zachowania młodości i sprawności intelektualnej, fizycznej i emocjonalnej - staje się ważnym elementem kultury

- zmienność we wszystkich wymiarach życia społecznego narzuca swoisty „recentywizm”

- globalizacja

- technologizacja kultury

Wyzwania dla polskiej gospodarki przestrzennej

- wzmocnienie policentrycznego rozwoju oraz innowacyjności poprzez tworzenie sieci współpracy regionów miejskich i miast

- rewitalizacja zdegradowanej przestrzeni miejskiej

- utrzymanie drożności transportu (rozwój komunikacji publicznej)

- nowe formy partnerstwa i zarządzania terytorialnego pomiędzy obszarami wiejskimi i miejskimi

- ekologia

- tworzenie regionalnych centrów konkurencyjności i innowacji

MRR pracuje nad wprowadzeniem nowego systemu planowania strategicznego; zamierza wprowadzić DSRPK - Długookresową Strategie Rozwoju Przestrzennego Kraju

Model MIRAB (nie obowiązuje na zaliczeniu)

Wykład 6: USŁUGI PUBLICZNE

To dobra publiczne, w odniesieniu do których niemożliwe jest wykluczenie kogokolwiek z korzystania z nich. Są to dobra, od których oczekujemy określonej jakości niezależnie od liczby osób z nich korzystających (nowy konsument nie narusza uprawnień pozostałych).

Podział usług publicznych

  1. administracyjne

- wydawanie dokumentów na życzenie klienta

- wprowadzenie do rejestru

- wydawanie zezwoleń i decyzji w rozumieniu i trybie KPA

  1. społeczne

- ochrona zdrowia - w Polsce z podatków, w USA jak ktoś nie ma ubezpieczenia to płaci

- oświata i wychowanie oraz edukacja

- kultura

- kultura fizyczna i rekreacja

- pomoc i opieka społeczna

- mieszkalnictwo

- bezpieczeństwo publiczne

  1. techniczne

- transport - aby dobrze funkcjonował musi mieć dotacje. Gmina odpowiada za zbiorowy transport lokalny, a powiat na szczeblu ponad gminnym

- gosp wodna

- gosp odpadami

- zaopatrzenie w energię

- zieleń publiczna

Zadania publiczne samorządu terytorialnego art. 163 Konstytucji

st wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone na rzecz państwa -> trójszczeblowa administracja

OCHRONA DZIEDZICTWA NARODOWEGO

Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata 2004-2013

Misja: zrównoważony rozwój kultury jako największa wartość ponad pokoleniami..

Kultura

Szerokie znaczenie, obejmuje sztukę, religię, politykę, gospodarkę, komunikację (kultura symboliczna, społeczna, bytu). System czynności i wytworów, których podstawową cecha jest znaków posiadających społeczną wartość i akceptację. W rozumieniu historycznym dziedzictwo narodowe - wytwory i czynności danego narodu, należące do kategorii kultury symbolicznej, mające wyjątkową powszechną wartość szczególnie dla danego narodu. Daje poczucie identyfikacji i więzi.

Kultura - polityka państwa, przykładowe działania

Zadania dofinansowane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2008 roku:

- wydarzenia artystyczne

- rozwój infrastruktury kultury

- dziedzictwo kulturowe

- Fryderyk Chopin :>



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
geo eko 6.01, GP2, Semestr 1
notatki z dwóch semestrów
Samorząd terytorialny II part 3, GP2, Semestr 2
15 WIELKOPOLSKA, GP2, Semestr 1
16 GORALE, GP2, Semestr 1
MOTYWACJA - notatka, studia, semestr 1, ćwiczenia, Podstawy zarządzania
lab 13, Notatki, FIZYKA, SEMESTR II, laborki, lab
Samorząd terytorialny I, GP2, Semestr 2
Notatki II semestr
Notatki caly semestr id 321889 Nieznany
Lab 28, Notatki, FIZYKA, SEMESTR II, laborki, lab
wzory statystyka(1), notatki, III semestr
Wykład 5 - Genetyka człowieka, ⇒ NOTATKI, II semestr, Biomedyczne podstawy rozwoju (wykład)
spol kult egz
ściąga samorząd by Burza, GP2, Semestr 2
socjologia ściaga by MD, GP2, Semestr 2, Socjologia
finansesciaga, notatki, III semestr

więcej podobnych podstron