Jaką rolę odgrywa informatyka w organizacji nowoczesnego magazynu? Na czym polega nowoczesny magazyn z perspektywy IT? W która stronę zmierza rozwój rozwiązań IT obejmujących obsługę magazynu. Jak kształtują rozwój tych rozwiązań nowe koncepcje i modele organizacji logistycznej przedsiębiorstwa?
Ogromną. Trudno sobie wprost wyobrazić nowoczesny magazyn lub centrum dystrybucyjne, którego zarządzanie nie jest wspomagane przez informatyczny system logistyczny. Dzieje się tak z tego powodu, że rosnące wymagania rynku, koncentracja i konkurencja wymuszają wręcz stosowanie w całym procesie przepływu materiałów i dystrybucji, takich rozwiązań, które są efektywne , szybkie, bezbłędne i per saldo tańsze od tradycyjnych metod zarządzania i pracy magazynu.
Jeszcze nie tak dawno, zaledwie kilkanaście lat temu, na przykład w przemyśle odzieżowym, kilka modeli pewnych wyrobów zmieniało się co sezon. A dzisiaj tych modeli jest kilkaset, zmieniają się one co trzy, cztery miesiące, poza tym coraz więcej jest krótkich serii. Dawniej dominowały pojedyncze duże zamówienia , raz na jakiś czas , tzw. „towar” pojawiał się w sklepach. Były to zamówienia z względnie niewielką ilością produktów, które nie sprawiały kłopotów w magazynie. Obsługa była prosta i nie wymagała żadnej informatyki.
Ale wymagania współczesnego rynku zmieniają się bardzo dynamicznie, rośnie liczba produktów, czyli indeksów obsługiwanych w magazynach oraz zwiększa się liczba zamówień, asortyment produktów i ich liczba i różnorodność, co jest związanie z coraz to większymi wymaganiami klientów. Nowoczesny punkt sprzedaży tworzy głównie to, co leży na półce. Nikt nie może sobie pozwolić na składowania większej ilości zapasów w tzw. backshopach. W centrach handlowych, mallach powierzchnia jest bardzo droga. Handlowcy zmuszeni są zamawiać często małe ilości danego asortymentu. Coraz więcej punktów sprzedaży zamawia paczki z produktami na daną półkę. I tak jedna paczka przychodzi ze szminkami i ołówkami, druga z perfumami, a z płynami do kąpieli trzecia. Wysyłka zamówień odbywa się codziennie.
Dynamika pracy, tempo przepływu towarów przez magazyn, zmienia się radykalnie i ciągle rośnie. Dawniej magazyny były statyczne, dzisiaj powstałe w wyniku koncentracji, centra dystrybucyjne można porównać z liniami produkcyjnymi bardzo wydajnie i szybko pracującymi, na których kompletuje się kilka, czy kilkanaście tysięcy paczek dziennie. A bezbłędne spakowanie kilkunastu tysięcy paczek stanowi bardzo duży, skomplikowany problem logistyczny, z którym może sobie poradzić tylko system informatyczny .
Obecnie, w świecie zaawansowanej technologii, nikt już nie dyskutuje, czy informatyka w magazynie jest potrzebna. Można dyskutować o tym, jak zaawansowany technologicznie system informatyczny jest niezbędny w danym centrum dystrybucji. Natomiast o potrzebie informatyzacji decydują koszty .
Tak jak w zarządzaniu przedsiębiorstwem standardem są systemy informatyczne klasy ERP i porównywalne, tak we współczesnej logistyce standardem są systemy logistyczne klasy WMS (Warehouse Management System), które zajmują się zarządzaniem przepływem materiałów. Żadne średnie czy duże centrum dystrybucyjne, które chce skutecznie konkurować na rynku, nie może pracować bez systemu tej klasy. Do świadomości menadżerów dochodzi, że równie ważne jak systemy klasy ERP są systemy klasy WMS, które łączy się z nimi infetrejsami.
W Polsce idziemy tą samą drogą, którą zaczął iść zachód 20 lat temu, rozwija się cała grupa firm, które zajmują się tylko tworzeniem systemów klasy WMS. Chociaż wiele osób ciągle jeszcze wierzy, że skomplikowanym procesem logistycznym można zarządzać przy pomocy systemu ERP i nie rozumie różnicy pomiędzy systemem transakcyjnym, jakim jest system ERP a systemem pracującym w dynamicznych magazynach klasy WMS, który jest systemem sterowania przepływem materiałów w czasie rzeczywistym. I to jest właśnie podstawowa różnica pomiędzy tymi systemami.
Pierwsze systemy klasy WMS zaczęły wprowadzać przed 10 laty w Polsce duże zachodnie firmy. Między innymi Coty Polska , Frantschach Świecie (obecnie Mondi Packaging), Kronopol. Firmy te miały specjalistów z dziedziny logistyki, którzy rozumieli potrzebę nowoczesnych rozwiązań logistycznych, niezbędnych na coraz bardziej konkurencyjnym rynku. Oni rozumieli, że duży przepływ materiałów musi być dobrze zarządzany, i że bardzo dużo można stracić z powodu źle zorganizowanej logistyki. Niedostarczenie czegoś na czas to olbrzymia strata, którą bardzo trudno nadrobić. Na miejsce niesolidnego dostawcy czeka wielu innych. Dlatego tak ważna jest jakość w logistyce.
Zaczęło się - jak wspomniałem - od zachodnich firm, ale w ostatnich latach coraz więcej polskich średnich i dużych przedsiębiorstw sięga po systemy WMS. Ich menadżerowie doceniają fakt, że dobrze zorganizowany przepływ materiałów ma znaczenie dla poprawienia pozycji konkurencyjnej. Poza ty, istotne jest to, że mamy w Polsce coraz więcej wykształconych ludzi, którzy rozumieją kwestię logistyki. Zarządy wielu firm przekonały się, że granicą ich rozwoju nie są ani finanse , ani marketing ani też zarządzanie. Granicą rozwoju staje się coraz częściej logistyka .
Dobrym przykładem średniej wielkości polskiej firmy, która doceniła fakt, że zarządzanie magazynem na odpowiednim poziomie jest warunkiem konkurencyjności jest firma Szeszycki. Ta hurtownia spożywcza, która zajmuje znaczącą pozycję na rynku Polski zachodniej, po wprowadzeniu systemu klasy WMS zwiększyła wydajność pracy magazynu ponad dwukrotnie. Z dużych polskich firm chciałbym wymienić TZMO (Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych), gdzie nowatorski system logistyczny SKM (System Kierowania Magazynem) wraz z radiowym System Kierowania Wózkami (SKW) sprawił, iż z powodzeniem konkuruje ona z potężnymi koncernami międzynarodowymi.
Przechodząc do kwestii nowych koncepcji i modeli organizacji logistycznej przedsiębiorstwa , pragnę dodać, że na poziomie strategicznym każda organizacja musi określić swój cel logistyczny, do którego dopasowuje się odpowiedni model organizacji logistyki. Rozważając znaczące przedsięwzięcia logistyczne we współczesnej gospodarce dochodzimy do wniosku, że nie znajdziemy jednego modelu logistycznego, dobrego dla wszystkich. Systemy klasy WMS mają tę zaletę, że na ich bazie dla każdego przedsiębiorstwa można opracować dedykowany mu system.
Wypowiedź dr inż. Andrzeja Bobińskiego, prezesa firmy Logifact-Systems dla magazynu CEO