Udział własny pacjenta w
farmakoterapii
DR N. MED.MAGDALENA
DEREWIANKA-POLAK
uð Przez współpracÄ™ rozumie siÄ™ aktywny udziaÅ‚
chorego w procesie leczenia , w tym przede
wszystkim w przestrzeganiu zasad leczenia
farmakologicznego.
uð Nie chodzi tylko o to czy chory bierze lek tak jak
mu zalecił lekarz , ale też czy rozumie potrzebę
leczenia, uczestniczy w procesie terapii , stosuje
się do wymogów leczenia farmakologicznego ,
przestrzega innych zaleceń (np. reżim dnia, dieta,
aktywność fizyczna)
uð Szacunkowo okoÅ‚o 50 % wszystkich chorych, którzy
wymagają leczenia ,nie stosuje się w pełni do
zaleceń lekarskich.
uð W opinii lekarzy odsetek chorych w peÅ‚ni
współpracujących przy terapii jest wyższy niż
rzeczywisty
Konsekwencje złej
współpracy
uð Utrudnia uzyskanie poprawy po leczeniu
uð Stanowi ryzyko pogorszenia/nawrotu
uð WydÅ‚uża czas leczenia
uð ZwiÄ™ksza koszty leczenia
uð Pogarsza pracÄ™ z rodzinÄ… chorego ( wini lekarza)
uð WÅ‚asny Å›wiadomy udziaÅ‚ pacjenta w terapii ma
decydujący wpływ na jej powodzenie
uð JeÅ›li osoba chora bÄ™dzie rozumiaÅ‚a sens i
znaczenie farmakoterapii , będzie w stanie lepiej
znosić jej niedogodności i ryzyko odstawienia leku
jest mniejsze
uð KtoÅ› kto Å›wiadomie uczestniczy w procesie terapii
ma poczucie sprawstwa, wpływu na swoją
sytuację ,a to już samo w sobie stanowi ważny
czynnik wzmacniajÄ…cy
Lekarz powinien:
uð wyjaÅ›nić pacjentowi dziaÅ‚anie leku
uð możliwe skutki uboczne
uð jak sobie z nimi poradzić
uð dÅ‚ugość stosowania leku
uð sposób jego odstawienia
uð dawkowanie
uð sposób jego podania
Pacjenci gorzej
współpracujący
uð Mężczyz
ni
uð MniejszoÅ›ci etniczne
uð Osoby bardzo mÅ‚ode
uð Chorzy w wieku podeszÅ‚ym
Odpowiedni dobór leku
uð Tylko 1/3 pacjentów otrzymuje leki zgodnie z
aktualnym stanem ich zdrowia
uð OkoÅ‚o 80 % hospitalizacji psychiatrycznych wynika
z błędnego doboru leków
uð Odpowiedni dobór leków jest istotny w przypadku
schorzeń , które wymagają leczenia trwającego
całe życie
Przyczyny braku
współpracy przy
przyjmowaniu leków
uð Stale utrzymujÄ…ce siÄ™ objawy choroby lub
współchorobowość
uð Negatywna postawa odnoÅ›nie przyjmowania
leków, stygmatyzacja wiążąca się z  byciem na
lekach
uð Skutki uboczne trudne do zaakceptowania np.
przyrost masy ciała, zaburzenia funkcji
seksualnych
uð Zapominanie
Przyczyny braku
współpracy przy
przyjmowaniu leków
uð brak komunikacji (udzielenie
niedokładnych lub niezrozumiałych
przez pacjenta informacji
dotyczących leków
uð niepowodzenie w otrzymaniu kolejnej
recepty na leki (spowodowane
nieuwagą, słabą komunikacją lub
słabym związkiem z lekarzem
wypisujÄ…cym recepty
uð przekonanie że leki  nie dziaÅ‚ajÄ…
uð dobre samopoczucie i brak potrzeby
dalszego przyjmowania leków
uð  Nagroda w postaci braku efektów ubocznych
jest natychmiastowa , podczas gdy  kara w
postaci nawrotu choroby jest bardziej odległa,
nie jest traktowana poważnie lub nie jest
bezpośrednio wiązana z przerwaniem leczenia
Strategie majÄ…ce na celu
lepszą współpracę z
pacjentem
uð Promowanie uzyskania wglÄ…du, zrozumienia
choroby oraz korzyści płynących z leczenia
uð Omówienie problemów w terapii
długotrwałej lub profilaktycznego
przyjmowania leków, szczególnie w okresie ,
kiedy pacjent czuje siÄ™ dobrze
uð Przeprowadzenie rozmów na temat zalet i
wad zalecanego planu terapeutycznego
uð Przeprowadzenie rozmowy dotyczÄ…cej
możliwości pojawienia się niepożądanych
efektów ubocznych , które mogłyby
prowadzić do braku współpracy
uð Regularne pytania dotyczÄ…ce efektów
ubocznych terapii oraz zapisywanie
informacji na ten temat podczas każdej
wizyty pacjenta
Przepisywanie recept z
wyczuciem
uð Uproszczenie schematu przyjmowania leków-
zastosowanie jednej dawki ,jeżeli jest to
możliwe
uð Minimalizacja wystÄ…pienia efektów
ubocznych poprzez wybór takiego leku ,
który wywołuje mało skutków niepożądanych
oraz zastosowanie najniższej możliwej dawki
terapeutycznej
uð Przy nasilonych skutkach ubocznych
rozważenie zmiany leku lub zastosowanie
leków które zmniejszają nasilenie efektów
ubocznych
uð Racjonalny wybór leków na podstawie
indywidualnego akceptowania efektów
ubocznych przez pacjenta (np.jakikolwiek
przyrost masy ciała może być nie do
zaakceptowania dla młodej kobiety)
Przepisywanie recept z
wyczuciem
uð DokÅ‚adne wyjaÅ›nienie jakichkolwiek
zmian dawkowania leków zarówno
pacjentowi, jak i osobom
sprawujÄ…cym nad nim opiekÄ™
(pisemne instrukcje dla pacjenta,
bezpośredni kontakt z lekarzem
rodzinnym)
uð Regularne sprawdzenie , czy w
dalszym ciÄ…gu istnieje potrzeba
przyjmowania leków
uð Zastosowanie formy depot
Porady praktyczne
uð Pisemne informacje dla pacjenta ,
szczególnie kiedy schemat podawania
leków jest skomplikowany lub jeżeli
planowana jest zmiana dawki leku
uð Ustalenie staÅ‚ej pory przyjmowania leków
w ciÄ…gu dnia
uð Przyjmowanie leków pod kontrolÄ…
opiekuna
uð Aktywne monitorowanie ( np.. liczenie
tabletek, oznaczanie poziomu leku we
krwi)