Rynek pracy
Wykład V
Praca jako czynnik produkcji
}� Praca to czynnik produkcji kupowany na rynku pracy.
}� Dochodem ze sprzedaży pracy jest płaca, która dla firm
jest kosztem.
Rynek pracy - funkcje
}� Rynek pracy tworzy możliwość otrzymywania dochodów.
}� Rynek pracy jest z
ródłem podstawowego czynnika
wytwórczego.
Podaż pracy
}� Pracujemy, gdyż potrzebne nam są środki do zaspokojenia
potrzeb konsumpcyjnych.
}� Środki te uzyskujemy w postaci dochodu za pracę.
}� Podaż pracy to wybór miedzy pracą a czasem wolnym.
Podaż pracy
}� Na podaż pracy wpływ mają:
}� Stawka płac (dochód)
}� Polityka rządu (system podatkowy)
}� Czynniki demograficzne
}� Imigracja i emigracja
}� Sposób spędzania czasu w danym społeczeństwie, czyli koszt
alternatywny czasu pracownika. (Konieczność wyboru)
Płaca
}�Stawka płac to koszt alternatywny czasu wolnego,
gdyż oznacza, z jakiego dochodu trzeba zrezygnować
na rzecz przyjemności uzyskiwanej z godziny czasu
wolnego.
}�Płaca nominalna  ilość pieniędzy otrzymana w dniu
wypłaty.
}�Płaca realna  ilość produktów jaką można kupić za
pieniądze stanowiące płacę nominalną.
Systemy płac
}�System czasowy  zapłata za ilość przepracowanego
czasu, np. za godzinę, dzień, miesiąc.
}�System akordowy  płaca ustalona w zależności od
ilości wykonanych czynności.
}� Akord z premią (rola normy)
}� Akord progresywny (wykonanie ponad normę jest wyżej
opłacane)
}� Akord zespołowy (praca zespołowa)
Funkcje płac
}� Dochodowa
}� Kosztowa
}� Bodz
cowa  motywacyjna
}� Społeczna  budowania relacji między ludz
mi
Krzywa podaży pracy
}�Krzywa indywidualnej podaży pracy pokazuje
zależność między stawką płac a wielkością podaży
pracy, czyli określa ile czasu dany człowiek chce
pracować przy każdej stawce płac w danym okresie.
}�Krzywa podaży pracy dla rynku to poziome
zsumowanie krzywych indywidualnej podaży pracy,
pokazuje ona zależność między stawką płac i
wielkością podaży pracy całego rynku w danym
okresie.
Czynniki wpływające na krzywą
podaży pracy
}� Położenie rynkowej krzywej podaży pracy zależy od liczby
osób chcących pracować przy danym poziomie płacy. Zależy to
jednak od trzech zasadniczych czynników:
}� liczby wykwalifikowanych pracowników
}� pozapłacowych korzyści lub też kosztów związanych z daną pracą, takich
jak chociażby zalety środowiska, satysfakcja z wykonywanej pracy, stopień
bezpieczeństwa czy też status społeczny,
}� płac oraz pozapłacowych korzyści w innych zawodach.
Jeżeli chodzi o zmianę wysokości płacy realnej,
to spowoduje ona ruch wzdłuż krzywej podaży (1).
Natomiast zmiana któregokolwiek z trzech wymienionych powyżej
czynników wpłynie na przesunięcie całej krzywej podaży pracy. (2)
Popyt na pracę
}�Popyt na pracę zgłaszają firmy produkujące na rynek
dobra i usługi.
}�Przychód krańcowy z czynnika produkcyjnego
(praca) to przyrost przychodów całkowitych
osiągnięty przez firmę ze sprzedaży produktów
wytworzonych przez dodatkową jednostkę czynnika
produkcyjnego w tym wypadku pracy (dodatkowego
pracownika).
Popyt na pracę
}�Popyt na pracę w krótkim okresie zależy od dwóch
czynników:
}� Popytu na wytwarzane produkty
}� Krańcowej produkcyjności pracy
}�Popyt na pracę nie ma charakteru bezpośredniego, to
popyt pochodny wynikające z popytu na wytwarzaną
produkcję. Im większy popyt na wytwarzane dobra,
tym większy popyt na pracę służącą do ich
wyprodukowania i tym wyższe płace.
Popyt na pracę
}�W długim okresie, kiedy wszystkie czynniki produkcji
mogą zostać zmienione, popyt na pracę zależy od
funkcji produkcji opisującej dostępne techniki
wytwarzania oraz od cen czynników wytwórczych.
}�Np. wpływ postępu technicznego sprawia, że krzywa
popytu przesuwa się w lewo, czyli maleje liczba
zatrudnionych i wysokość płac realnych.
Popyt na pracę
}� Koszty krańcowe czynnika produkcyjnego - to w wypadku
pracy  przyrost kosztów całkowitych spowodowany
wzrostem zatrudnienia o jednostkę pracy (dodatkowego
pracownika).
}� Koszty krańcowe pracy wyznaczone są przez mechanizm
popytu i podaży na rynku pracy.
Krzywa popytu na pracę
}�Krzywa indywidualnego popytu na pracę pokazuje
zależność między stawką płac a wielkością popytu w
danym okresie i pokrywa się z krzywą przychodu
krańcowego z pracy.
}�Krzywa popytu na pracę dla całego rynku pokazuje
zależność między stawką płac a wielkością popytu dla
całego rynku, a otrzymujemy ją przez poziome
zsumowanie indywidualnych popytów na pracę.
Rynek pracy w warunkach konkurencji
niedoskonałej
}� Monopson  to wyłączny nabywca czynnika produkcji
(praca), np. jedno przedsiębiorstwo w małym mieście.
Związki zawodowe
}� To organizacja pracowników mająca na celi zwiększenie
ich siły rynkowej, zwłaszcza przy negocjacjach płacowych.
}� Płace dzisiaj to wynik negocjacji między związkami
zawodowymi a pracodawcami.
Rząd a rynek pracy
}� Podatki dochodowe
}� Podatki dla firm, np. opłaty związane z ubezpieczeniami
(koszt krańcowy pracy)
}� Płaca minimalna