Historia ustrojów szkolnych sciaga


Ustrój szkolny to ogół instytucji szkolnych i pozaszkolnych powołanych do oddziaływania pedagogicznego na dzieci, młodzież i dorosłych.

Problemy:
1. Karol Wielki jako prekursor budowy ustrojów szkolnych.

Próba budowy ustroju szkolnego w Polsce pozaborowej.

Ustawa Jędrzejowiczowska - próba skonsolidowania systemu szkolnego.

Reformy w okresie PRL.

Karol Wielki (742-814)

-nadrzędnym celem Karola Wielkiego była odbudowa cesarstwa rzymskiego. W 800r. papież Leon III koronował go na cesarza. Aktu koronacji nie uznało cesarstwo wschodnie, co doprowadziło do wybuchu wojny z Bizancjum.

-Król Franków (od 768r.)

-objął rządy po śmierci ojca, Pepina Małego (z Karolingów)

-doprowadził do powiększenia terytorium (przez wojny)

-wyprzedzał swoją epokę

-powszechność nauczania

-był władcą niezależnym - z nikim nie dzielił rządów

-reformy mniejsze (na dworze): zniknął urząd majordoma, ustalono obowiązki głównych dostojników dworskich

-zreorganizował państwo (zaczynając od reformy dworu)

Reformy Karola Wielkiego:
1. reforma sądownictwa

-zmiana częstotliwości zgromadzeń

-mianowanie na stałe ławników

-ogół wolnych mieszkańców spotykał się jedynie 3 razy do roku

-zmieniał ławników w zależności od typu spraw

2. reforma skarbu państwa

-podatki bezpośrednie spadły do minimum

-wzrosły daniny (np. myto)

-wzrosły wpływy ze zdobyczy wojennej

-wzrosła liczba wszelkiego rodzaju usług na rzecz króla → roboty społeczne

-ludność była zobowiązana do zapewnienia utrzymania i noclegu podróżującemu monarsze (oraz orszakowi i urzędnikom)
3. reforma monetarna

-spowodowana upadkiem handlu na zachodzie

-wprowadził monomentalizm srebrny

-podstawą był srebrny denar (wybijany po 240 sztuk z jednego funta czystego srebra)

-półdenary (obole), solidy (1 solid = 12 denarów), funt (1 funt = 20 solidów)

-nowy system przyjął się stopniowo na terenie całej europy

4. reforma administracyjna

-podzielił państwa na hrabstwa i marchie

-marchie okalały hrabstwa

-ustaleni hrabiowie (funkcje: sądownicze i ściągający daniny) otrzymywali ziemie w użytkowanie w zamian za wynagrodzenie

-hrabiowie przedstawiali sprawozdania z działalności

5. reforma szkolnictwa

-miała na celu podniesienie wykształcenia duchowieństwa frankijskiego

-reforma pisma i języka łacińskiego

-sprowadził wielkich uczonych, artystów i poetów z Irlandii, Anglii, Hiszpanii i Italii (mieli „wyczyścić” łacinę z naleciałości języków barbarzyńskich)

-poprawiona łacina stała się językiem międzynarodowym

-sam Karol Wielki nauczył się czytać i pisać w wieku 40 lat i chciał żeby jego dzieci oraz dzieci możnych także się nauczyli

6. reforma gospodarczo-społeczna

-system lenny (feudalny)

-hierarchia zależności (drabina feudalna, od góry: król, duchowni, rycerstwo, chłopi)

-seniorzy i wasale

-senior nadawał wasalowi lenno (ziemię), z którego wasal czerpał dochody

Inne:

-renesans karoliński

-założył szkołę pałacową w Akwizgranie → kształcili się tam urzędnicy, szkoła dla elit (bo uważał, że elity muszą być wykształcone)

-sprowadził na dwór specjalistów z całego świata (jako wykładowców)

-przedmioty: czytanie, pisanie, liczenie, astronomia, geografia, architektura, prawo, umiejętność pisania zarządzeń, medycyna

Szkolnictwo i stan oświaty w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości.

Sytuacja szkolnictwa i oświaty na przełomie XIX i XX wieku.

1918

-różne systemy szkolne odziedziczone po zaborach

-różny stan oświaty w poszczególnych dzielnicach kraju

-odmienne tradycje i przyzwyczajenia szkole

Stanisław Staszic działał na przekór, tłumaczył żeby uczyć się od zaborców w szkołach i nowych technologii w pracy. W przeciwieństwie do innych, którzy sabotowali pracę dla zaborcy i nie uczyli się w szkołach na terenie zaborów.

Po odzyskaniu niepodległości:

-ujednolicenie ustroju i poziomu szkolnictwa w całym państwie

-odrobienie zaległości i zaniedbań oświatowych okresu zaborów

-oświata to podstawa - siła narodu = wiedza obywateli

-brak pieniędzy na budowę nowych szkół

-wynajmowanie budynków (na wsiach wynajmowano chaty od chłopów - izbę do nauki, w tym samym pomieszczeniu nauczyciel musiał mieszkać „za parawanem”)

-klasy łączone

* pierwszy oficjalny akt ustawodawczy - „Dekret o obowiązku szkolnym” z dnia 7.02.1919r. zmierzający do ujednolicenia sytuacji szkolnej na terenie państwa

-obowiązkowe dla wszystkich dzieci w wieku szkolnym jest wykształcenie w zakresie szkoły powszechnej, w której nauka trwa 7 lat (do 14 roku życia)

-dwoistość systemu edukacji: ścieżka państwowa, ścieżka prywatna

-szkoły z 4- lub 5-letnią nauką

-także nauka w domu (guwernantki)

-w poszczególnych województwach obowiązek szkolny trwał różną ilość lat (z powodu nie zniesienia ustaw z czasów zaborów)

„Ustawa o zakładaniu i utrzymywaniu publicznych szkół powszechnych” z dnia 17.02.1922r.

-ten akt znosił wszystkie poprzednie ustawy

-w pierwszym okresie istnienia Polski niepodległej ustabilizowała sytuację szkolnictwa powszechnego (do 1922r.)

-tam, gdzie liczba dzieci w wieku szkolnym w obwodzie szkolnym nie przekraczała 60 - miała być organizowana jedna klasa (z jednym nauczycielem realizującym program nauczania początkowego 4 klas)

-61 - 100 dzieci - szkoła dwuklasowa (2 nauczycieli)

-101 - 150 dzieci - szkoła trzyklasowa (3 nauczycieli)

-300 i powyżej dzieci - pełna szkoła siedmioklasowa (7 nauczycieli)

-na wsiach na ogół szkoły jedno- i dwuklasowe

-wiele punktów wiejskich w ogóle bezszkolnych (fikcja powszechności i dostępności oświaty)

-szkolnictwo średnie po 1918r. Nie było powiązane z szkołą powszechną

-ośmioletnie gimnazja (przyjmowano do nich uczniów na podstawie egzaminu wstępnego/ po ukończeniu kursów przygotowawczych oraz po ukończeniu 4 klasy szkoły powszechnej)

Gimnazja:

-szkoły elitarne

-dostęp dla dzieci chłopskich i robotniczych był utrudniony

-nauka płatna

-ukończenie uniwersytetu było jedyną drogą na uniwersytet

Szkolnictwo zawodowe:

-na podbudowie programowej 5 klasy szkoły powszechnej (klasy rzemieślnicze i szkoły dokształcające)

-na podbudowie 7 klas (lub 4 klas gimnazjum)

-na podbudowie 6 klas gimnazjum (szkoły techniczne, handlowe, przemysłowe)

-OCZKO W GŁOWIE PAŃSTWA → przyjmowali wszystkich, którzy chcieli, bo tak bardzo byli potrzebni pracownicy w gospodarce

Szkolnictwo wyższe:

-Ministerstwo wyznań religijnych i oświecenia wydało ustawę „Ustawa o szkołach akademickich” z dnia 13.07.1920r. → podstawa prawna działania

-ustawa gwarantowała wolność nauki i nauczania oraz samorząd w granicach ustawy

-Uniwersytety w Warszawie, Krakowie, Lwowie, Poznaniu, Wilnie i katolicki - prywatny w Lublinie

-Politechniki w Warszawie i Lwowie

-Akademia Górnicza w Krakowie

-Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

-Wyższa Szkoła Handlowa w Warszawie

-Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie

-Akademia Weterynarii we Lwowie

Problemy reformy szkolnej i ustroju oświatowego (1918-1932)

-nie ma ustawowego i ujednoliconego całokształtu organizacji szkolnictwa

-zagadnienia systemu i organizacji szkolnictwa polskiego należały do najbardziej dyskutowanych

-ścierały się różne oświatowe koncepcje ustrojowe na różnych światopoglądach i postawach politycznych i społecznych, w rezultacie żadna koncepcja nie zwyciężyła

Sejm Nauczycielski (14-17.04 1919r. w Warszawie)

-wielki ogólnokrajowy zjazd nauczycielski

-dwie koncepcje: postępowa i umiarkowana
- postępowa: pragnąca organizować demokratyczny ustrój szkolny oparty na idei szkoły jednolitej
- umiarkowana/zachowawcza: pragnąca utrzymać wiele elementów systemów tradycyjnych

-uchwalił, że podstawą ustroju szkolnego powinna być szkoła powszechna 7-letnia dla dzieci w wieku 7-14 lat oraz szkoła średnia ogólnokształcąca 5-letnia nadbudowana nad szkołą powszechną

-obowiązek nauki miał kończyć się na szkole średniej

-na poziomie szkoły średniej powinno być organizowane szkolnictwo zawodowe

-i szkoły średnie ogólnokształcące i zawodowe miały uprawniać absolwentów do wstępowania do szkół wyższych

-kształcenie nauczycieli szkół powszechnych powinno obejmować okres kształcenia ogólnego w zakresie szkoły średniej ogólnokształcącej oraz okres kształcenia zawodowego w szkole pedagogicznej, co najmniej dwuletniej, o charakterze szkoły zawodowej

-ustrój i organizacja szkolnictwa powinny być zgodne z właściwościami psychicznymi narodu i potrzebami poszczególnych całości geograficzno-gospodarczych kraju

-powinny być oparte na jednolitych podstawach organizacyjnych w całym państwie → → → → system szkolnictwa w całym kraju TAKI SAM, ale mogę być różnice programowe w poszczególnych rejonach wynikające z tradycji i naleciałości

Osiągnięcia teorii i praktyki pedagogicznej w latach 1918-1939

Pierwszym aktem prawodawczym w dziedzinie szkolnictwa był dekret z dnia 7.02.1919r o obowiązku szkolnym.

Kolejnym aktem regulującym sprawy oświaty w państwie była ustawa szkolna uchwalona przez sejm 11.03.1932r. opracowana przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego pod kierunkiem Janusza Jędrzejewicza, wprowadzała reformę systemu szkolnego.

Szkoła Powszechna:

-szkoła powszechna obejmowała wszystkie dzieci w wieku od 7 do 14 roku życia

-nauczanie trwało 7 lat

-uczniowie otrzymywali wykształcenie ogólne

-program szkoły powszechnej obejmował przedmioty:
- humanistyczne- matematyczne- przyrodnicze- zajęcia praktyczne

Ministerstwo opracowało szczegółowy program nauczania szkoły powszechnej zawierający treści nauczania i wskazania metodyczne.
Przedmioty nauczania obowiązkowe w klasach 1-3 ustalone przez Ministerstwo to:

-religia (2 godziny w tygodniu)

-język polski (4-9 godziny w tygodniu)

-rachunki z geometrii (4 godziny w tygodniu)

-rysunki (2 godziny w tygodniu)

-roboty (3-4 godziny w tygodniu)

-śpiew (2 godziny w tygodniu)

-gry i gimnastyka (2-3 godziny w tygodniu)

Od IV do VII klasy - obowiązkowe przedmioty:

-przyroda (2-4 godziny w tygodniu)

-geografia (2 godziny w tygodniu)

-historia (2 godziny w tygodniu)

nieobowiązkowe:

-roboty kobiece (2 godziny w tygodniu)

Od klasy V do VII - w szkołach pracowało co najmniej 6-7 nauczycieli

-język obcy (3-4 godziny w tygodniu) - język francuski, niemiecki, angielski, łacina i greka

Szkoła Średnia:

-trwała 4 lata

-przyjmowano młodzież w wieku 14-18 lat

-szkolnictwo średnie ogólnokształcące podzielono na dwa główne typy:
- szkoły o podstawie wychowawczej matematyczno-przyrodniczej
- szkoły o podstawie wychowawczej humanistycznej
oraz:
- szkoły o podstawie wychowawczej z łaciną
- szkoły o podstawie wychowawczej z łaciną i greką - typu klasycznego

-kolejnym krokiem w tworzeniu nowych programów było przezwyciężenie werbalizmu

-zredukowano problem nauczania do 32 godzin tygodniowo

-postulowano wprowadzenie nowych metod nauczania:
- heurezy (uczenie myślenia)
- ćwiczeń laboratoryjnych
- wycieczek
- obserwacji
- samodzielnej pracy ucznia

-kolejny krok na drodze rozwoju szkolnictwa średniego to podział na dwa szczeble programowe:
- 3-letni przygotowawczy - otrzymał nazwę gimnazjum niższego (kończyło się małą maturą)
- 5-letni systematyczny - gimnazjum wyższe (duża matura)

Kształcenie i dokształcanie zawodowe:

-szkolnictwo zawodowe w okresie międzywojennym było słabo rozwinięte na skutek techniczno-ekonomicznego zacofania kraju

-szkoły zawodowe dzieliły się pod względem poziomu nauczania na:
- niższe
- średnie
- ponadśrednie

-każdy z poziomów edukacji zawodowej posiadał własny program nauczania

-pod względem kierunków kształcenia wyróżniono profile:
- przemysłowy- handlowy- rolniczy- ogrodniczy- gospodarstwa domowego

Szkoły zawodowe niższe:

-przyjmowano do nich absolwentów 4 i 5 oddziału szkoły powszechnej

-wiek kandydatów wynosił 15-16 lat

-nauka trwała od 2 do 4 lat, kończyła się egzaminem czeladniczym

-do szkół niższych o profilu handlowym przyjmowano absolwentów sześciu oddziałów szkoły powszechnej lub trzech klas gimnazjum ogólnokształcącego, nauczanie trwało 3 lata

Średnie szkoły zawodowe:

-przyjmowały absolwentów 6 i 7 oddziałów szkoły powszechnej lub 4 klas gimnazjum ogólnokształcącego

-nauka trwała od 3 do 5 lat

-absolwenci uzyskiwali na podstawie egzaminu tytuł technika

Ponadśrednie szkoły zawodowe:

-były przeznaczone dla absolwentów 6 klas gimnazjum ogólnokształcącego

-nauka trwała 3-3,5 roku

-podzielona była na semestry

-absolwenci po egzaminach zdobywali tytuł technika

Ze względu na niewielką ilość szkół zawodowych formą kształcenia było tzw. „terminowanie” u prywatnego majstra kończące się tytułem czeladnika.

Dla zdolniejszych czeladników, którzy odbyli 3-letnią praktykę organizowano dwu- lub trzyletnie szkoły mistrzów i nadzorców.

Szkolnictwo wyższe:

-szkoły akademickie dzieliły się na państwowe i prywatne

-naczelną władzę zwierzchnią miał Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego

-nauczycielami byli profesorowie i docenci

-prawo do studiów przysługiwało wszystkim, którzy ukończyli średnią szkołę ogólnokształcąca

W Polsce powstał system szkół wyższych oparty na wzorze niemieckim.

Działalnością szkoły kierowały organa samorządowe, takie jak:

-Zebranie ogólne profesorów-Senat-Rektor

-Rady Wydziałowe-Dziekan

Na czele uczelni stoi Rektor.

Kształcenie nauczycieli:

-kadry nauczycielskie kształciły się początkowo w różnych typach szkół. Były to:
- Seminarium Nauczycielskie- Państwowe Kursy Nauczycielskie

- Pedagogia - od 1928r.- Instytuty

-przygotowanie do nauki w seminarium dawały dwuletnie preparandy przeznaczone dla kandydatów na nauczycieli w wieku 12-15 lat, którzy ukończyli 4-oddziałową szkołę powszechną

-w przygotowaniu kandydatów do zawodu nauczyciela ważna była praktyka pedagogiczna. Odbywano ją w:
- szkołach ćwiczeń przy seminariach
- szkołach powszechnych pełniących zastępczo obowiązki szkół ćwiczeń

-seminaria stosowały różne formy przygotowania nauczycieli do pracy w środowisku:
- kursy oświaty pozaszkolnej
- poznanie życia świetlicowego
- bibliotekarstwo
- prowadzenie chóru

-pomocniczymi zakładami kształcenia nauczycieli były Państwowe Kursy Nauczycielskie

-przyjmowały one kandydatów z wykształceniem ogólnym w zakresie najpierw czterech, a potem sześciu klas szkoły średniej

-stworzono twa typy kursów:
- dwuletni dla kandydatów po szóstej klasie szkoły średniej ogólnokształcącej (do 1928r.)
- jednoroczny dla kandydatów po maturze

-dużą popularnością cieszyły się Wyższe Kursy Nauczycielskie, które umożliwiały nauczanie jednej z grup przedmiotów:
- humanistycznych
- geograficzno-przyrodniczych
- fizyczno-matematycznych
- robót ręcznych
- rysunku
- śpiewu
- wychowania fizycznego

Reformy oświatowe w okresie PRL

Polska Rzeczpospolita Ludowa

Okres zniewolenia i zależności Polski od Związku Radzieckiego

-okres przedmiotowego podejścia do człowieka i upolitycznienia niemal każdej dziedziny życia narodu polskiego, w tym oświaty

-okres ogromnej biedy

Stan oświaty w Polsce po II Wojnie Światowej

-brak kadry nauczycielskiej (aresztowania, deportacje, wysiedlenia, egzekucje)

-brak aktualnych przepisów oświatowych

-brak pomocy szkolnej

-sześcioletnia przerwa dzieci i młodzieży w nauce szkolnej

-zawieszenie infrastruktury polskiej

-powojenna nędza

-migracja ludności na ziemie odzyskan-

22.07.1944r. - Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego

-odbudowa szkolnictwa

-bezpłatne nauczanie na wszystkich szczeblach

-wprowadzenie przymusu szkolnego

Proces odbudowy szkolnictwa polskiego:

-sami otwierali szkoły i prowadzili w nich działalność dydaktyczno-wychowawczą

-brali udział w prowadzeniu spisu dzieci w wieku obowiązku szkolnego

-organizowali zbiórki podręczników i pomocy naukowych

-dokonywali remontów budynków szkolnych

-kompletowanie mebli i pomocy szkolnych

12.09.1994r. - wytyczne dotyczące organizacji szkół powszechnych 1944-1945

-ujednolicenie szkoły powszechnej by program wszystkich klas był jednoroczny

-jednakowy dla wszystkich szkół program nauczania, znoszący ich podział na 3 szczeble organizacyjne z ustawy Jędrzejewiczowskiej

Od listopada 1944r. wprowadzono zakaz pobierania opłat za naukę w szkołach podstawowych, a od 1945-46 wznowiono wszystkie poziomy i roczniki kształcenia

18-22.06.1945r. - Zjazd Nauczycielski

Na zjeździe nauczyciele postulowali by podstawą systemu szkolnego stała się 8-letnia i 8-klasowa szkoła powszechna jednolita dla miast i wsi poprzedzona obowiązkowym przedszkolem. Tego postulatu nie udało się jednak od razu zreazlizować.

Reforma strukturalna szkoły 1948r.

-powołanie 11-letniej szkoły ogólnokształcącej; 7-letnia szkoła podstawowa i 4-letnie liceum ogólnokształcące lub maturalna szkoła zawodowa

-podporządkowanie szkolnictwa zawodowego. Ministerstwo Oświaty, urbanizacja założeń polityki oświatowej o kształceniu integralnym ludności-chłopskiej jako podpory wiedzy ludowej (tu jest coś nie tak, ale nie wiem co, bo nie byłam na wykładzie!)

1948/49 Wzory Radzieckiej Ideologii Socjalistycznej

-podstawą działalności dydaktyczno-wychowawczej miał być Marksizm/Leninizm

-wychowanie patriotyczne miało być łączone z rozbudowaniem pozytywnych uczuć do narodów ZSRR

-wprowadzono język rosyjski jako obowiązkowy przedmiot nauczania w szkole podstawowej

-do programów nauczania i podręczników dodawano coraz więcej informacji o ZSRR

W sprawach oświatowych pierwszeństwo głosu miały Centralne Władze PZPR, potem Resort Oświaty i środowiska pedagogiczne.

Nad treścią programów nauczania czuwały:

-Państwowy Ośrodek prac programowych i badań pedagogicznych

-Centralny Ośrodek doskonalenia kadr oświatowych i jego odpowiedniki w terenie

Zatrudnienie nauczycieli opierało się na zaangażowaniu politycznym a nie posiadanych kwalifikacjach merytorycznych.

1956r. - dekret o obowiązku szkolnym

-obowiązek szkolny do końca szkoły podstawowej, jednak nie dłużej niż do roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 16 lat.

2-5.05.1957r. na Zjeździe Oświatowym w Warszawie Związek Nauczycielstwa Polskiego postulował o oczyszczenie oświaty z ideologii Stalinizmu i określenie nowych celów wychowawczych szkoły.

Te cele to:

-usunięcie w 1959r. z programów nauczania sloganów ideologicznych

-reforma systemu i programów szkolnych z 1961r.

15.06.1961r. Ustawa o rozwoju systemu oświaty i wychowania

-nauczanie religii w kościele

-wydłużenie kształcenia do 12-13 lat

-wprowadzenie 8-klasowej szkoły podstawowej, 4-klasowego liceum ogólnokształcącego oraz 4/5-klasowych liceów i techników

-wprowadzenie 2-3-letniej zasadniczej szkoły zawodowej jako alternatywę kształcenia dla absolwentów szkoły podstawowej

-5-letnia licea pedagogiczne i studia pedagogiczne na podbudowie szkół średnich

Mankamenty ustawy:

-obowiązek ukończenia szkoły podstawowej doprowadził do obniżenia wymagań, gorszego przygotowania do nauki w liceum ogólnokształcącym i szkoły wyższej

-60% absolwentów po szkole podstawowej trafiało do 2-3-letniej zasadniczej szkoły zawodowej, do liceów trafiało 20%

-system szkolny nie wyrównywał szans uczniów z terenów wiejskich

-wykształcenie nie dawało gwarancji zatrudnienia

W 1971r. opracowano raport o stanie oświaty w PRL oraz wykonano liczne ekspertyzy.

Polska Akademia Nauk

13.10.1973r. Uchwała o wprowadzeniu reformy szkolnej i zobowiązania Rządu do przygotowania odpowiedniej ustawy

1971r. Ministerstwo Oświaty i Główna Komisja Prognozowania

Reforma szkolna - 10-letnia szkoła powszechna o jednolitym programie nauczania poprzedzona rocznym pobytem w przedszkolu. Wyrównywanie szans dzieci z terenów wiejskich.

W 1971r. podjęto decyzję o wdrożeniu reformy oświatowej od roku szkolnego 1978/79.

Przygotowano się do wdrożenia reformy lecz ostatecznie tego nie zrealizowano.

Przyczyny upadku reformy:

-komplikacje związane z niepokojami społecznymi

-spadek środków finansowych

-uchylenie reformy, odstępstwa od jej założeń

-likwidacja ośrodków metodycznych



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Wymagania Egzaminacyjne z Historii Ustrojow Szkolnych
Zagadnienia egzaminacyjne historia ustrojow szkolnych
Historia ustrojów szkolnych
Historia ustrojów szkolnych(1)
HISTORIA USTROJÓW SZKOLNYCH
Historia ustrojów szkolnych(2)
historia ustrojów szkolnych(1)
Zagadnienia na zaliczenie z historii ustrojów szkolnych dr
sciaga historia ustrojow
Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego
Historia ustrojow panst starozytnych Rzym[1]
Historia ustroju państwa ?rdzo obszerne opracowanie
historia ustrojów państw, HUP tezy Polska (1)
historia ustroju rosji
Historia wychowania, Hist sciaga, Archaiczna rodzina rzymska była nie tyle instytucją społeczną, co
historia ustroju stanow zjednoczonych
Baszkiewicz Powszechna historia ustrojów państwowych

więcej podobnych podstron