układ szkieletowy, złożony z kości, więzadeł i chrząstek, utrzymujący ciało we właściwym położeniu, stanowiący rezerwuar wapnia,
układ powłokowy, czyli skóra i jej wytwory (włosy, paznokcie, gruczoły potowe), tworzący powłokę ochronną ciała,
układ mięśniowy, obejmujący mięśnie szkieletowe, mięsień sercowy oraz mięśnie gładkie,
układ krążenia -zespół narządów rozprowadzających w organizmie składniki odżywcze oraz biorących udział w wydalaniu zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii. Składa się z: układu krwionośnego[ serce, krew
(naczynia krwionośne-żyły, tętnice, naczynia włosowate)], układu immunologicznego, chłonka
układ nerwowy-zespół struktur w organizmie przewodzący impulsy w obrębie całego ciała oraz integrujący czynności innych układów. Podstawowym elementem strukturalnym układu nerwowego są komórki nerwowe - neurony.
Centralny : mózg, rdzeń kręgowy;
Dowodowy: nerwy czaszkowe, nerwy rdzeniowe;
Autonomiczny : współczulny, przywspółczulny;
układ pokarmowy- zespół narządów służących do przyjmowania pokarmów, rozkładania większych substancji pokarmowych na mniejsze za pomocą enzymów trawiennych a następnie wchłaniania ich do krwi.
Jama ustna- masa pokarmowa jest rozdrabniana przez zęby, nawilżona przez ślinę. W ślinie znajduje się enzym ptialina który zapoczątkowuje trawienie skrobi.
Gardło, przełyk- masa pokarmowa przesuwa się w kierunku żołądka.
Żołądek-środowisko kwaśne HCL zabija drobnoustroje; enzymy podpuszczka i pepsyna zapoczątkowuje trawienie białek
Jelito cienkie (odc. I):
-dwunastnica:
*wątroba- wytwarza żółć która rozbija tłuszcze na drobne kuleczki
*trzustka - enzymy:
Trypsyna-dalsze trawienie białka,
Lipaza- trawienie tłuszczów,
Amylaza- dalsze trawienie węglowodanów
Jelito cienkie (odc. II)- mleczko pokarmowe , wchłanianie skład. pokarmowych do krwi
Jelito grube- proces wchłaniania wody i soli mineralnych, formowanie kału
Odbytnica- wydalanie kału(niestrawionych resztek pokarmowych)
układ wydalniczy-zespół narządów, których zadaniem jest usuwanie zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii oraz regulacja zawartości wody w organizmie
a)Nerki
-kora nerki - znajdują się kłębuszki nerkowe będące splotem naczyń krwionośnych otoczonych torebką, produkują mocz pierwotny
-rdzeń nerki- znajdują się w nim kanaliki nerkowe wchodzące do piramid nerkowych , które z kolei uchodzą do miedniczek nerkowych , odpowiedzialny za produkcje moczu ostatecznego.
b) Moczowody - łączą miedniczkę nerkową z pęcherzem moczowym , wyścielone błonką , odp. za przepływ moczu
c) Pęcherz moczowy - mięśnie gładkie, pojemność 300-700 cm3 zbieranie moczu.
układ oddechowy-zespół narządów wyspecjalizowanych w zaopatrywaniu organizmu w tlen i usuwaniu zbędnego dwutlenku węgla (oddychanie, wentylacja płuc).
Jama nosowa- przedzielona na 2 części m wysłana od środka nabłonkiem migafkowym i błoną śluzową , oczyszcza i nawilża . ogrzewa wdychane powietrze
Krtań - 9 chrząstek połączonych więzadłami i mięśniami, narząd mowy
Tchawica - chrząstki w kształcie podkowy pokryte błoną śluzową, filtruje pow.
Oskrzela- rozgałęziają się na coraz mniejsze, filtruje powietrze
Pęcherzyki płucne- poj. Pęcherzyk połączony jest siecią naczyń krwionośnych, przepływająca krew przez pęcherzyk oddaje CO2 a zabiera O2
układ dokrewny - stanowią gruczoły, które nie posiadają przewodów wyprowadzających, a swoje wydzieliny czyli hormony wydzielają bezpośrednio do krwi , W obrębie układu dokrewnego można wyszczególnić wielokomórkowe gruczoły dokrewne: szyszynkę, podwzgórze, przysadkę mózgową, gruczoł tarczowy, gruczoły przytarczyczne, grasicę, gruczoły mleczne, trzustkę, nadnercza, gruczoły płciowe - gonady, oraz układy rozproszonych komórek gruczołowych tj. zespół komórek nerwowych wytwarzających neurohormony, komórki błony śluzowej żołądka oraz jelita cienkiego wytwarzające hormony tkankowe.
układ rozrodczy
męski :
jądra, najądrza, nasieniowody, pęcherzyki nasienne(płyn pobudzający ruch plemników), gruczoł krokowy(płyn nasienny-sperma), prącie, moszna
jajniki, jajowody, macica, pochwa.
okris_13 -K.O.