Układy narządów
Narządy zalicza się do poszczególnych układów na podstawie pełnionych funkcji. Kryterium to jest nieraz bardzo niejednoznaczne i problematyczne: czy szpik kostny należy do układu sercowo-naczyniowego czy do chłonnego, a może jest częścią układu kostnego? do którego układu zaliczyć pełniącą róznorakie funkcje powłokę wspólną?
W organizmie ludzkim wyróżnia się następujące układy:
układ kostny (systema skeletale)
układ połączeń kości (systema articulare)
układ mięśniowy (systema musculare)
układ trawienny (systema digestorium)
układ oddechowy (systema respiratorium)
układ moczowy (systema urinarium)
układ płciowy (systema genitale)
układ płciowy żeński (systema genitale femininum)
układ płciowy męski (systema genitale masculinum)
układ wewnątrzwydzielniczy (systema endocrinum)
układ sercowonaczyniowy (systema cardiovasculare)
układ chłonny (systema lymphoideum)
układ nerwowy i narządy zmysłów (systema nervosum et organa sensuum)
część ośrodkowa czyli ośrodkowy układ nerwowy (pars centralis sive systema nervosum centrale)
część obwodowa czyli obwodowy układ nerwowy (pars peripherica sive systema nervosum periphericum)
część autonomicza obwodowego układu nerwowego (divisio autonomica systematis nervosi peripherici)
część współczulna (pars sympathica)
część przywspółczulna (pars parasympathica)
powłoka wspólna (integumentum commune)
Układ kostny (systema skeletale) |
||
|
Układ kostny zbudowany jest z kości i chrząstek. Tworzy on podporę całego organizmu i wraz z układem połączeń bierny układ ruchu, a także stanowi osłonę innych narządów. Nauka o kościach to osteologia. |
Czaszka; Kości czaszki |
Układ połączeń kości (systema articulare) |
||
|
Do układu połączeń kości należą stawy, połączenia półścisłe, więzozrosty, chrząstkozrosty, kościozrosty, szwy i wklinowania.
Nauka o połączeniach stawowych to artrologia. |
|
Układ mięśniowy (systema musculare) |
||
|
Układ mięśniowy zbudowany ze szkieletowych mięśni poprzecznie prążkowanych tworzy czynny aparat ruchu. Nauka o mięśniach to miologia. |
|
Układ trawienny (systema digestorium) |
||
|
Układ trawienny zbudowany jest z przewodu pokarmowego, jego gruczołów i narządów pomocniczych. Układ trawienny zalicza się do trzew i jest on domeną splanchnologii. |
|
Układ oddechowy (systema respiratorium) |
||
|
Do układu oddechowego należą drogi oddechowe i płuca. Układ oddechowy zalicza się do trzew i zajmuje się nim splanchnologia. |
|
Układ moczowy (systema urinarium) |
||
|
Układ moczowy składa się z nerek i dróg moczowych. Układ moczowy zalicza się do trzew i zajmuje się nim splanchnologia. |
|
Układ płciowy (systema genitale) |
||
|
Zarówno układ płciowy żeński (systema genitale femininum) jak i męski (systema genitale masculinum) składa się z narządów wytwarzających komórki płciowe i dróg wyprowadzających. Połączony jest z układem moczowym, dlatego mówi się o układzie moczowo-płciowym (systema urogenitale). |
|
Układ wewnątrzwydzielniczy (systema endocrinum) |
||
|
Układ wewnątrzwydzielniczy zbudowany jest z narządów wewnątrzwydzielniczych (glandulae endocrinae) regulujących różnorodne funkcje organizmu dzięki wydzielanym do układu krążenia hormonom. Gruczoły wewnątrzwydzielnicze zalicza się do trzew i zajmuje się nimi splanchnologia, ich czynność bada endokrynologia. |
|
Układ sercowonaczyniowy (systema cardiovasculare) |
||
|
Układ sercowonaczyniowy zbudowany jest z serca (cor), naczyń krwionośnych (vasa sanguinea) i krążącej w nich krwi (sanguis) oraz narządów krwiotwórczych. Układem naczyniowym zajmuje się angiologia. |
|
Układ chłonny (systema lymphoideum) |
||
|
Układ chłonny zbudowany jest z narządów, naczyń chłonnych i krążącej w nich limfy. Układ chłonny jest ściśle powiązany z układem sercowonaczyniowym. Aspektem odpornościowym układu chłonnego zajmuje się immunologia. |
|
Układ nerwowy i narządy zmysłów (systema nervosum et organa sensuum) |
||
|
Układ nerwowy zbudowany jest z mózgowia, rdzenia kręgowego, nerwów i zwojów nerwowych. Narządy zmysłów łączą układ nerwowy z bliższym i dalszym otoczeniem. Układ nerwowy jest przedmiotem zainteresowania neurologii. Nauka o narządach zmysłów to estezjologia. |
Narząd wzroku |
Powłoka wspólna (integumentum commune) |
||
|
Powłoka wspólna składa się ze skóry i przydatków skóry: włosów, paznokci i gruczołów. Powłoka wspólna okrywa ciało i pełni liczne inne funkcje w ustroju. |
|