mgr Paweł Domzalski

Temat: O języku Nowej Fali.

Cele lekcji:

Po lekcji uczeń powinien:
- pracować z tekstem poetyckim;
- odczytywać metafory;
- rozpoznawać cechy języka i stylu poetów Nowej Fali;
- uogólniać i wnioskować;
- znać pojęcia kluczowe.

Metody i formy pracy:

- praca z tekstem;
- praca indywidualna;
- praca w grupach;
- "mapa mózgu".

Środki dydaktyczne:

- podręcznik;
- słowniki frazeologiczne (jak najwięcej egzemplarzy).

Materiały pomocnicze:

- kartki z narysowaną tabelą - do wypełnienia w domu
- kartki z poleceniami dla grup

Pojęcia kluczowe:

- lingwizm;
- nowomowa.

Czas:

1 lekcja.

Przebieg lekcji:

1. Poproś wybranego ucznia, by odczytał zadanie domowe. Oceń go.

2. Poleć uczniom, by jeden z nich odczytał wiersz Stanisława Barańczaka Pan tu nie stał. Zapisz w tym czasie na tablicy słowo:

3. Poleć uczniom, by zapisywali na tablicy zastosowane przez Barańczaka metafory z wyrazem "stać". Niech spróbują je odczytywać przez odwołanie do znanych związków frazeologicznych (mogą korzystać ze słowników).

4. Niech uczniowie poszukają także innych środków stylistycznych i omówią ich funkcje.

5. Rozdaj kartki z poleceniami (uczniowie mogą pracować w parach).

Polecenia dla grup

1. Kto jest nadawcą, a kto odbiorcą wiersza?

2. Jakie realia stanowią punkt wyjścia tego utworu?

3. Jak symbolicznie odczytasz tę kolejkę?

4. Jaka jest koncepcja człowieka wpisana w ten tekst?

5. Wskaż, jakie są relacje między społeczeństwem a jednostką.

6. Jak rozumiesz stwierdzenie tłumu: ,,[...] panie, tam jest koniec, / [...] stawaj / [...] na szarym końcu [...]"?

7. Przedstaw sytuację człowieka wobec śmierci (solidarność i samotność).

6. Chętni uczniowie niech relacjonują wyniki pracy z tekstem Barańczaka.

7. Poproś uczniów, by ponownie przeczytali wiersz Adama Zagajewskiego. Tym razem niech zwrócą uwagę na język (środki poetyckie).

8. Zapytaj, czy poetów Nowej Fali można nazwać lingwistami, czy też neolingwistami. Poproś uczniów, by uargumentowali swoje stanowisko.

9. Wprowadź pojęcie "nowomowa". Niech uczniowie spróbują określić stosunek nowofalowców do nowomowy przez odwołania do ich hasła ,,mówić prawdę".

10. Poleć uczniom, by podsumowali pracę na lekcji. Wybrany uczeń może przedstawić swoje spostrzeżenia w formie wniosków. Poleć ich zapisanie do zeszytu. Oceń go.

Praca domowa:

1. Uzupełnij tabelę - możesz ją dowolnie zmniejszyć lub powiększyć (rozdaj uczniom przygotowane wcześniej tabele).
   Rzeczywistość PRL-u w świetle poezji Nowej Fali
   Adam Zagajewski Prawda
   Stanisław Barańczak Pan tu nie stał
   Ewa Lipska Ostrzeżenie
   Ryszard Krynicki Ocal mnie, prowadź
   Ryszard Krynicki I naprawdę nie wiedzieliśmy (tekst znany z poprzedniej pracy domowej)

Problem	Tekst (tytuł)	Sposób realizacji (język)

2. Wykonaj pisemnie ćwiczenie 3., s. 215 (podręcznik ,,do pracy w domu"). Czas - 1 tydzień.

---