Grupa rówieśnicza - (wg Z. Skorny, 1987r.) grupa taka stanowi niewielką liczbę osób pozostających ze sobą w bezpośrednich kontaktach i mających poczucie odrębności grupowej oraz wspólne podzielane wartości, zainteresowania.

Cechy grupy rówieśniczej:

- dobrowolność

- wzajemność oddziaływania

- spontaniczny sposób powstawania

Z czasem w grupie pojawiają się wewnętrzne normy, przepisy porządkują relacje pomiędzy członkami grupy (hierarchię), sposób zachowania się w różnych sytuacjach, itp.

Funkcje grupy rówieśniczej

- zastępowanie rodziny
- stabilizacja osobowości
- wzbudzanie poczucia własnej wartości
- określanie standardów zachowania
- zapewnianie "bezpieczeństwa wynikającego z liczebności"
- rozwijanie społecznych kompetencji
- przyjęcie wzorców i ich naśladowanie

Rozróżnia się trzy kategorie nieformalnych grup rówieśniczych:

Dziecięce grupy zabawowe są możliwe już w 3-4 roku życia dzieci. Służą głównie do zaspokajania potrzeby wspólnego bawienie się. Są to grupy przeważnie 2-3 osobowe i początkowo mają charakter wyraźnie przelotny.

Dopiero w miarę gromadzenia doświadczeń związanych z zabawą kształtują się grupy względnie stałe i trwałe
(S. Kowalski, 1986). Dzieci od dziesiątego roku życia tworzą grupy zabawowe o charakterze na ogół niekonfliktowym w kontaktach z dorosłymi, chętnie poddają się inspiracji dorosłych, pod warunkiem że nie hamuje to dziecięcej spontaniczności.

Paczki zwane nieraz klikami, są przeważnie grupami 4-5 osobowymi. Zrzeszają uczniów wyższych klas szkoły podstawowej lub uczniów szkół średnich, a nawet młodzież jeszcze starszą. Skupia na ogół osoby tej samej płci, które łączą podobne zainteresowania, uzdolnienia, dążenia, poglądy i postawy.

Paczki znamionuje względna trwałość i silna więc grupowa, łącznie z głębokim poczuciem solidarności. Wynika to
z zacieśniania więzów pomiędzy członkami grupy poprzez:

wspólne wycieczki, imprezy, wyjścia do kawiarni i restauracji, spotkania towarzyskie w domach rodzinnych, rozmowy o sprawach grupy i jej członków, w szczególności o sprawach płci, zwierzania się sobie wzajemne plotki, krytykowanie rodziców i nauczycieli. Więź pomiędzy członkami grupy opata jest najczęściej na wzajemnej równorzędności, rzadziej wynika ze skupienia się wokół dominującego lidera grupy.

Członkowie paczki są wyjątkowo lojalni, i to tym bardziej, im w większym stopniu uznawane przez nich normy pozostają w konflikcie z normami powszechnie obowiązującymi.

 

Gang banda, jest grupą osób w tym samym wieku, co członkowie paczki. Jest najczęściej grupą o cechach negatywnych. Składa się na ogół z chłopców zaniedbanych wychowawczo przez rodziców i nie akceptowanych przez rówieśników w szkole. Członkostwo w gangu rekompensuje brak zaspokojenia potrzeb bezpieczeństwa, przynależności, miłości i uznania. Gang charakteryzuje się znacznym stopniem spoistości i jeszcze silniejszą więzić między członkami i głębszym poczuciem solidarności, niż ma to miejsce w przypadku paczki. Najistotniejszą różnicą w porównaniu z paczką jest osoba lidera, który w gangu jest autokratycznym przywódcą, przeważnie swoją pozycję zawdzięczającego sile fizycznej. Poza tym gang pozostaje w stałym konflikcie z dorosłymi.

Wśród członków występuje bardzo silna identyfikacja z grupą, która wyraża się poprzez np.:

- styl ubierania,

- emblematy,

- przydomki,

- kultywowanie tradycji i rytuałów.

Wykazuje zazwyczaj wrogi stosunek wobec innych grup rówieśniczych. Z czasem wkracza na drogę przestępczą i tym samym stanowi poważny problem wychowawczy.

Grupa rówieśnicza odgrywa więc w procesie uspołecznienia niezastąpiona rolę. Młodzież wyraża w nich to, czego się nauczyła uczestnicząc w życiu otoczenia dorosłych, przez udział w grupach młodzież rozwija samodzielnie dążenia i osiąga cele, których nie można realizować w innych formach aktywności przed osiągnięciem dojrzałości społecznej i uznaniem jej pełnoprawnego uczestnictwa w życiu dorosłych.

---