Układ pokarmowy: Jama ustna: ograniczona z przodu ustami i zębami,od dołu językiem, od góry podniebieniem twardym, które przechodzi w miękkie, po bokach policzkami. Podniebienie umożliwia wydawanie dźwięków i zabezpiecz drogi oddechowe przed dostaniem się pokarmu. Twarde zbudowane jest z kości i błony śluzowej a miękkie z mięśni pop. Prążkowanych i błony śluz. Język- zbudowany jest z kilku warstw mięśni poprz. Prążkowanych pokrytych błoną śluzową w której występują brodawki smakowe . Ślina dostaje się do jamy ustnej przez ślinianki przyuszne, podżuchwowe, podjęzykowe. Skład śliny: woda, związki organiczne (amylaza- rozkłada cukry), nieorganiczne, lizozym(związek bakteriobójczy ) Funkcje śliny: nawilża błony śluzowe i kęsy, trawi cukry, broni organizm przed drobnoustrojami. Zęby: 2 pokolenia zębów, uzębienie zróżnicowane (siekacze, kły, przedtrzonowe, trzonowce) wzór zębowy u dorosłych 2123 u dzieci 212. Gardło -wspolny odcinek układu oddechowego i pokarmowego uchodzi do niego trąbka słuchowa Eustachiusza która wyrównuje ciśnienie po obu stronach błony bębenkowej Przełyk- wysłany nabłonkiem wielowarstwowym płaskim Żołądek -leży w lewym podżebrzu pod przepona w nadbrzuszu, gdy jest pustym kształtem przypomina hak W jego budowie wyróżnia się: wpust, dno, trzon i odźwiernik W ścianie żołądka występują gruczoły produkujące kwas solny, enzymy i śluz Jelito cienkie: Dwunastnica(dł 5m)-uchodza do niej przewod trzustkowy i żółciowy jelito cienkie wysłane jest jednowarstwowym walcowatym z licznymi kosmkami jelitowymi które zwiększają pow. chłonna jelita- tu wchłaniane są składniki pokarmowe Jelito grube- ok. 1,5m, jego uchyłkiem jest wyrostek robaczkowy, wchłaniana jest woda, bakterie które produkują witaminę K, formowane są tu masy kakałoweXD Gruczoły dodatkowe: wątroba -1,5kg- wydziela żółć która gromadzi się w pęcherzyku żółciowym, leży w prawym podżebrzu pod przepona nadbrzuszną, gromadzi cukry w postaci glikogenu i aminokwasy, oczyszcza organizm z toksyn, niszczy stare erytrocyty i płytki krwi Trzustka lezy w sąsiedztwie żołądka dwunastnicy i śledziony, produkuje hormony i enzymy(insulinę) Składniki mineralne mikroelementy zapotrzebowanie jest mniejsze niż 100mg na dobę, należą do nich Fe, Cu, B,Fe,I makroelementy zapotrzebowanie jest większe niż 100mg na dobe. Wapń, sód, potas, fosfor, magnez, tlen woda: reguluje temp ciała, decyduje o uwodnieniu organizmu, rozpuszczalnik wielu związków, z nią zachodzą reakcje chem.Witaminy: dzielimy na rozpuszczalne w tłuszczach A D E K i wodzie B1 B2...Wit. A odpowiada za prawidłowe widzenie o zmroku zmniejsza rogowacenie naskórka. Występuje w wątrobie, produktach mlecznych, marchewce. Niedobór powoduje kurzą ślepotę. Nadmiar powoduje osteoporoze, bule stawów głowy, Wit C- przyspiesza gojenie się ran, poprawia odporność. Zawarta jest w owocach cytrusowych, kiszonej kapuście, malinach. Niedobór- osłabienie odporności bóle stawów i mięśni. Nadmiar- zaburzenia w ukł. Pokarmowym, wysypka skórna. Wit D reguluje gospodarkę wapniowo fosforanową Zawarta jest w tranie, wątrobie, jajach, mięsie Niedobór- krzywica u dzieci osteoporoza u dorosłych Nadmiar- złamania kości, nudności, wymioty Kw. Foliowy.-(Wit kat. B) reguluje wzrost i funkcjonowanie komórek.,bierze udział w zachowaniu materiału genetycznego. Zawiera się w zielone warzywa liściaste, rośliny strączkowe, ziarna zbóż Niedobór zahamowanie wzrostu, przemęczenie, anemie, Nadmiar - bezsenność, rozdrażnienie Składniki organiczne: Tłuszcze-lipidy, zbudowane z glicerolu i wyższych kwasów tłuszczowych.Pełnią funkcje energetyczne i izolacyjne Dzielą się na: roślinne- oleje, oliwa z oliwek, margaryna, tł. Roślinne są płynne wyjątek-masło kakaowe, Źródła- rzepak orzechy nasiona słonecznika zwierzęce są stałe, Wyjątek stanowi tran Źródła-słonina Białka-Peptydy zbudowane z ok. 20 aminokwasów połączonych wiązaniem peptydowym Są głównym budulcem organizmu Źródła- nabiał mięso ryby jaja Podział na: Proste zbudowane tylko z aminokwasów Np. kreatyna, kolagen, miozyna Złożone-proteidy- zbudowane są z aminokwasów i skł. Niebiałkowych Np. glikoproteidy, fosfoproteidy Cukry- główny materiał energetyczny Podział :Proste-glukoza-cukier gronowy, fruktoza-cukier owocowy Dwucukry zbudowane z 2 lub więcej cząsteczek cukrów prostych np. laktoza, sacharoza złożone-zbudowane z większej ilości cz. Cukrów prostych np. skrobia błonnik, glikogen
Układ pokarmowy: Jama ustna: ograniczona z przodu ustami i zębami,od dołu językiem, od góry podniebieniem twardym, które przechodzi w miękkie, po bokach policzkami. Podniebienie umożliwia wydawanie dźwięków i zabezpiecz drogi oddechowe przed dostaniem się pokarmu. Twarde zbudowane jest z kości i błony śluzowej a miękkie z mięśni pop. Prążkowanych i błony śluz. Język- zbudowany jest z kilku warstw mięśni poprz. Prążkowanych pokrytych błoną śluzową w której występują brodawki smakowe . Ślina dostaje się do jamy ustnej przez ślinianki przyuszne, podżuchwowe, podjęzykowe. Skład śliny: woda, związki organiczne (amylaza- rozkłada cukry), nieorganiczne, lizozym(związek bakteriobójczy ) Funkcje śliny: nawilża błony śluzowe i kęsy, trawi cukry, broni organizm przed drobnoustrojami. Zęby: 2 pokolenia zębów, uzębienie zróżnicowane (siekacze, kły, przedtrzonowe, trzonowce) wzór zębowy u dorosłych 2123 u dzieci 212. Gardło -wspolny odcinek układu oddechowego i pokarmowego uchodzi do niego trąbka słuchowa Eustachiusza która wyrównuje ciśnienie po obu stronach błony bębenkowej Przełyk- wysłany nabłonkiem wielowarstwowym płaskim Żołądek -leży w lewym podżebrzu pod przepona w nadbrzuszu, gdy jest pustym kształtem przypomina hak W jego budowie wyróżnia się: wpust, dno, trzon i odźwiernik W ścianie żołądka występują gruczoły produkujące kwas solny, enzymy i śluz Jelito cienkie: Dwunastnica(dł 5m)-uchodza do niej przewod trzustkowy i żółciowy jelito cienkie wysłane jest jednowarstwowym walcowatym z licznymi kosmkami jelitowymi które zwiększają pow. chłonna jelita- tu wchłaniane są składniki pokarmowe Jelito grube- ok. 1,5m, jego uchyłkiem jest wyrostek robaczkowy, wchłaniana jest woda, bakterie które produkują witaminę K, formowane są tu masy kakałoweXD Gruczoły dodatkowe: wątroba -1,5kg- wydziela żółć która gromadzi się w pęcherzyku żółciowym, leży w prawym podżebrzu pod przepona nadbrzuszną, gromadzi cukry w postaci glikogenu i aminokwasy, oczyszcza organizm z toksyn, niszczy stare erytrocyty i płytki krwi Trzustka lezy w sąsiedztwie żołądka dwunastnicy i śledziony, produkuje hormony i enzymy(insulinę) Składniki mineralne mikroelementy zapotrzebowanie jest mniejsze niż 100mg na dobę, należą do nich Fe, Cu, B,Fe,I makroelementy zapotrzebowanie jest większe niż 100mg na dobe. Wapń, sód, potas, fosfor, magnez, tlen woda: reguluje temp ciała, decyduje o uwodnieniu organizmu, rozpuszczalnik wielu związków, z nią zachodzą reakcje chem.Witaminy: dzielimy na rozpuszczalne w tłuszczach A D E K i wodzie B1 B2...Wit. A odpowiada za prawidłowe widzenie o zmroku zmniejsza rogowacenie naskórka. Występuje w wątrobie, produktach mlecznych, marchewce. Niedobór powoduje kurzą ślepotę. Nadmiar powoduje osteoporoze, bule stawów głowy, Wit C- przyspiesza gojenie się ran, poprawia odporność. Zawarta jest w owocach cytrusowych, kiszonej kapuście, malinach. Niedobór- osłabienie odporności bóle stawów i mięśni. Nadmiar- zaburzenia w ukł. Pokarmowym, wysypka skórna. Wit D reguluje gospodarkę wapniowo fosforanową Zawarta jest w tranie, wątrobie, jajach, mięsie Niedobór- krzywica u dzieci osteoporoza u dorosłych Nadmiar- złamania kości, nudności, wymioty Kw. Foliowy.-(Wit kat. B) reguluje wzrost i funkcjonowanie komórek.,bierze udział w zachowaniu materiału genetycznego. Zawiera się w zielone warzywa liściaste, rośliny strączkowe, ziarna zbóż Niedobór zahamowanie wzrostu, przemęczenie, anemie, Nadmiar - bezsenność, rozdrażnienie Składniki organiczne: Tłuszcze-lipidy, zbudowane z glicerolu i wyższych kwasów tłuszczowych.Pełnią funkcje energetyczne i izolacyjne Dzielą się na: roślinne- oleje, oliwa z oliwek, margaryna, tł. Roślinne są płynne wyjątek-masło kakaowe, Źródła- rzepak orzechy nasiona słonecznika zwierzęce są stałe, Wyjątek stanowi tran Źródła-słonina Białka-Peptydy zbudowane z ok. 20 aminokwasów połączonych wiązaniem peptydowym Są głównym budulcem organizmu Źródła- nabiał mięso ryby jaja Podział na: Proste zbudowane tylko z aminokwasów Np. kreatyna, kolagen, miozyna Złożone-proteidy- zbudowane są z aminokwasów i skł. Niebiałkowych Np. glikoproteidy, fosfoproteidy Cukry- główny materiał energetyczny Podział :Proste-glukoza-cukier gronowy, fruktoza-cukier owocowy Dwucukry zbudowane z 2 lub więcej cząsteczek cukrów prostych np. laktoza, sacharoza złożone-zbudowane z większej ilości cz. Cukrów prostych np. skrobia błonnik, glikogen
Układ pokarmowy: Jama ustna: ograniczona z przodu ustami i zębami,od dołu językiem, od góry podniebieniem twardym, które przechodzi w miękkie, po bokach policzkami. Podniebienie umożliwia wydawanie dźwięków i zabezpiecz drogi oddechowe przed dostaniem się pokarmu. Twarde zbudowane jest z kości i błony śluzowej a miękkie z mięśni pop. Prążkowanych i błony śluz. Język- zbudowany jest z kilku warstw mięśni poprz. Prążkowanych pokrytych błoną śluzową w której występują brodawki smakowe . Ślina dostaje się do jamy ustnej przez ślinianki przyuszne, podżuchwowe, podjęzykowe. Skład śliny: woda, związki organiczne (amylaza- rozkłada cukry), nieorganiczne, lizozym(związek bakteriobójczy ) Funkcje śliny: nawilża błony śluzowe i kęsy, trawi cukry, broni organizm przed drobnoustrojami. Zęby: 2 pokolenia zębów, uzębienie zróżnicowane (siekacze, kły, przedtrzonowe, trzonowce) wzór zębowy u dorosłych 2123 u dzieci 212. Gardło -wspolny odcinek układu oddechowego i pokarmowego uchodzi do niego trąbka słuchowa Eustachiusza która wyrównuje ciśnienie po obu stronach błony bębenkowej Przełyk- wysłany nabłonkiem wielowarstwowym płaskim Żołądek -leży w lewym podżebrzu pod przepona w nadbrzuszu, gdy jest pustym kształtem przypomina hak W jego budowie wyróżnia się: wpust, dno, trzon i odźwiernik W ścianie żołądka występują gruczoły produkujące kwas solny, enzymy i śluz Jelito cienkie: Dwunastnica(dł 5m)-uchodza do niej przewod trzustkowy i żółciowy jelito cienkie wysłane jest jednowarstwowym walcowatym z licznymi kosmkami jelitowymi które zwiększają pow. chłonna jelita- tu wchłaniane są składniki pokarmowe Jelito grube- ok. 1,5m, jego uchyłkiem jest wyrostek robaczkowy, wchłaniana jest woda, bakterie które produkują witaminę K, formowane są tu masy kakałoweXD Gruczoły dodatkowe: wątroba -1,5kg- wydziela żółć która gromadzi się w pęcherzyku żółciowym, leży w prawym podżebrzu pod przepona nadbrzuszną, gromadzi cukry w postaci glikogenu i aminokwasy, oczyszcza organizm z toksyn, niszczy stare erytrocyty i płytki krwi Trzustka lezy w sąsiedztwie żołądka dwunastnicy i śledziony, produkuje hormony i enzymy(insulinę) Składniki mineralne mikroelementy zapotrzebowanie jest mniejsze niż 100mg na dobę, należą do nich Fe, Cu, B,Fe,I makroelementy zapotrzebowanie jest większe niż 100mg na dobe. Wapń, sód, potas, fosfor, magnez, tlen woda: reguluje temp ciała, decyduje o uwodnieniu organizmu, rozpuszczalnik wielu związków, z nią zachodzą reakcje chem.Witaminy: dzielimy na rozpuszczalne w tłuszczach A D E K i wodzie B1 B2...Wit. A odpowiada za prawidłowe widzenie o zmroku zmniejsza rogowacenie naskórka. Występuje w wątrobie, produktach mlecznych, marchewce. Niedobór powoduje kurzą ślepotę. Nadmiar powoduje osteoporoze, bule stawów głowy, Wit C- przyspiesza gojenie się ran, poprawia odporność. Zawarta jest w owocach cytrusowych, kiszonej kapuście, malinach. Niedobór- osłabienie odporności bóle stawów i mięśni. Nadmiar- zaburzenia w ukł. Pokarmowym, wysypka skórna. Wit D reguluje gospodarkę wapniowo fosforanową Zawarta jest w tranie, wątrobie, jajach, mięsie Niedobór- krzywica u dzieci osteoporoza u dorosłych Nadmiar- złamania kości, nudności, wymioty Kw. Foliowy.-(Wit kat. B) reguluje wzrost i funkcjonowanie komórek.,bierze udział w zachowaniu materiału genetycznego. Zawiera się w zielone warzywa liściaste, rośliny strączkowe, ziarna zbóż Niedobór zahamowanie wzrostu, przemęczenie, anemie, Nadmiar - bezsenność, rozdrażnienie Składniki organiczne: Tłuszcze-lipidy, zbudowane z glicerolu i wyższych kwasów tłuszczowych.Pełnią funkcje energetyczne i izolacyjne Dzielą się na: roślinne- oleje, oliwa z oliwek, margaryna, tł. Roślinne są płynne wyjątek-masło kakaowe, Źródła- rzepak orzechy nasiona słonecznika zwierzęce są stałe, Wyjątek stanowi tran Źródła-słonina Białka-Peptydy zbudowane z ok. 20 aminokwasów połączonych wiązaniem peptydowym Są głównym budulcem organizmu Źródła- nabiał mięso ryby jaja Podział na: Proste zbudowane tylko z aminokwasów Np. kreatyna, kolagen, miozyna Złożone-proteidy- zbudowane są z aminokwasów i skł. Niebiałkowych Np. glikoproteidy, fosfoproteidy Cukry- główny materiał energetyczny Podział :Proste-glukoza-cukier gronowy, fruktoza-cukier owocowy Dwucukry zbudowane z 2 lub więcej cząsteczek cukrów prostych np. laktoza, sacharoza złożone-zbudowane z większej ilości cz. Cukrów prostych np. skrobia błonnik, glikogen