biologia układ pokarmowy

Układ pokarmowy możemy podzielić na przewód pokarmowy i gruczoły dodatkowe.

Przewód pokarmowy rozpoczyna się otworem ustnym dalej pokarm przechodzi do jamy ustnej i przez gardło oraz przełyk trafia do żołądka. Z niego przesuwa się przez jelito cienkie i grube. Przewód pokarmowy kończy się otworem odbytowym. Gruczoły należące do układu pokarmowego to ślinianki, trzustka oraz wątroba. Światło przewodu pokarmowego wyściela błona śluzowa tworzona przez nabłonek oraz leżące na pod nim tkankę łączną. Liczne komórki gruczołowe nabłonka wydzielają śluz ułatwiający przesuwanie pokarmu. W żołądku a szczególnie jelitach śluzówka jest silnie pofałdowana. Śluzówka jelita cienkiego na fałdach ma ponadto liczne palczaste wypustki – kosmki jelitowe. Kolejną warstwą ściany przewodu pokarmowego jest łącznotkankowa błona podśluzowa. W niej znajdują się liczne naczynia krwionośne limfatyczne oraz nerwy, Pod śluzówkę otacza błona mięśniowa tworzona zwykle przez dwie warstwy mięśni gładkich. Rytmiczne skoordynowane skurcze pasm mięśni gładkich, czyli skurcze perystaltyczne przesuwają pokarm w przewodzie pokarmowym. Silne skurcze rozbudowanej mięśniówki żołądka dodatkowo mieszają jego zawartość. Warstwą ochronną rury przewodu pokarmowego jest łącznotkankowa błona zewnętrzna. Końcowy odcinek przewodu pokarmowego człowieka – jelito grube – jego średnica jest wyraźnie większa niż jelita cienkiego. W miejscu połączenia jelita cienkiego z jelitem grubym znajduje się specjalna zastawka zapobiegająca cofaniu się treści pokarmowej.

Przełyk jest dość prostą rurą przechodzącą przez przeponę i uchodzącą do żołądka.

źołądek jest grubym i umięśnionym workiem, mogącym znacznie zwiększać swoją objętość. W zagłębieniach fałdów śluzówki żołądka znajdują się ujścia licznych gruczołów produkujących enzymy trawienne albo wydzielających kwas solny. Przez tylną odźwiernikową część żołądka pokarm przechodzi do jelita cienkiego

jelito cienkie dzielimy na dwunastnicę, jelito czcze oraz jelito kręte. Do dwunastnicy doprowadzany jest sok trzustkowy oraz żółć.

Jelito grube wyróżniamy kątnicę z wyrostkiem robaczkowym okrężnicę i odbytnicę zakończoną odbytem.

Zęby człowieka dzielimy na siekacz, kły, przedtrzonowe oraz trzonowe. Tak zróżnicowane uzębienie nazywamy heterodontycznym. Umożliwia ono sprawne oddzielenie kęsów różnorodnych pokarmów(siekacze, kły)a następnie ich żucie(zęby przedtrzonowe i trzonowe).Ważna jest też odpowiednia budowa szczęki, żuchwy ora silnie umięśnienie żuciowe.

Każdy ząb składa się z wyniesionej ponad powierzchnię dziąsła korony, szyjki i zagłębionego w zębodole korzenia. Koronę okrywa najtwardsza substancja ustroju – szkliwo. Pod nim występuje gruba warstwa zębiny. Komorę zęba wypełnia łącznotkankowa miazga z naczyniami krwionośnymi i nerwami.

Mięsisty język pokryty jest błoną śluzową, w której znajdują się liczne brodawki smakowe. W brodawkach skupione są kubki smakowe. Poszczególne kubki smakowe mają odmienną wrażliwość chemiczną co umożliwia różnicowanie wrażeń smakowych. Ilość odróżniających smaków jest nieograniczona. Zawsze jednak stanowią one kombinację czterech smaków podstawowych gorzkiego, słonego, kwaśnego i słodkiego

Ślina produkowana jest przez przede wszystkim przez trzy pary dużych gruczołów ślinowych – ślinianek, których przewody wprowadzające uchodzą do jamy ustnej. W ślinie rozpuszczają się niektóre substancje chemiczne dające wrażenia smakowe. Ślina zawiera również substancje odpornościowe, chroniące przed infekcjami jamy ustnej.

Amylazy są enzymami glikoli tycznymi, czyli rozkładającymi wiązania chemiczne w cukrach złożonych. Amylaza ślinowa oraz amylaza trzustkowa działają w ten sposób że od cząsteczki wielocukru kolejno „odczepiane „ są dwucukrowi cząsteczki maltozy. Dalszy rozkład-maltozy do glukozy – przeprowadza maltaza. Produkt końcowy trawienia –glukoza- wchłaniana jest do naczyń krwionośnych kosmków jelitowych stamtąd wędruje żyłą wrotną do wątroby i dalej w układzie krwionośnym rozprowadzana jest po całym ciele. Nadwyżka glukozy w wątrobie może być wykorzystana do syntezy glikogenu. Gdy nadwyżka glukozy jest duża i stan taki jest długotrwały glukoza w wątrobie przekształcana jest w glicerol oraz kwasy tłuszczowe, które wydzielane są do krwi. Z krwią trafiają one między innymi do komórek tkanki tłuszczowej i ulegają zamianie w tłuszcze obojętne

Proteazy enzymy pro teologiczne przy ich udziale trawione są białka. Rozkładają one wiązania peptydowe między aminokwasami. Trawienie białek zaczyna się dopiero w żołądku, gdzie komórki gruczołowe wydzielają nieczynny enzym – pepsynogen. W obecności kwasu solnego pepsynogen przekształca się w postać czynną – pepsynę. Pepsyna rozkłada białka na krótsze łańcuchy polipeptydowe. W jelicie cienkim działają trypsyna oraz chymotrypsyna które rozkładają cząsteczki polipeptydów do tripeptydów i dipeptydów .oba enzymy wydzielane są przez trzustkę i do dwunastnicy dostają się w postaci nieczynnej.

Tripeptydy i dipeptydy rozkładane są przez peptydazy ściany jelita cienkiego do aminokwasów. Te ostatnie wchłaniane są do krwi i żyłą wrotną dostają się do wątroby. Stamtąd część aminokwasów dalej wędruje z krwią do komórek ciała. W komórkach wątroby nadwyżka aminokwasów pozbawiana jest reszt aminowych. Powstają wówczas toksyczny amoniak oraz tak zwane keto kwasy.

Amoniak przetwarzany jest przez komórki wątrobowe w znacznie mniej trujący mocznik, który z krwią odtransportowywany jest do nerek. Z kolei keto kwasy mogą zostać wykorzystane do syntezy cukrów i niektórych innych aminokwasów, zużyte na Celle energetyczne bądź przekształcane w tłuszcze zapasowe.

Lipaza działa głównie w dwunastnicy i jest białkiem rozpuszczalnym w wodzie. Tłuszcze zaś z natury są nierozpuszczalne w wodzie. To powoduje że lipaza może rozkładać jedynie cząsteczki znajdujące się na powierzchni „baryłek” tłuszczu.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
biologia Układ pokarmowy, Liceum, Materiały Dydaktyczne, Biologia
Biologia - układ pokarmowy, liceum, technikum, Biologia
Biologia - układ pokarmowy, Matura, BIOLOGIA
Biologia układ pokarmowy
biologia układ pokarmowy i witaminy
BIOLOGIA UKŁAD POKARMOWY(1) 2
układ pokarmowy(2), Operon - biologia - notatki
UKŁAD POKARMOWY - str, biologia- studia, Biologia
układ pokarmowy, Biologia i Chemia
Układ pokarmowy2, Matura biologia, Notatki word
Biologia część V Układ pokarmowy-części składowe
kartkowka kl II układ pokarmowy, spiżarka nauczyciela gimnazjum, biologia
układ pokarmowy przed maturą 2008 wersja 2, Biologia - testy liceum
Układ pokarmowy człowieka, Ratownictwo Medyczne(1), biologia
układ pokarmowy przed maturą 2006 wersja b, Biologia - testy liceum
układ pokarmowy poprawa 1b 2009, Biologia - testy liceum

więcej podobnych podstron