Czesław Czapów 1925 - 1980

Czesław Czapów urodził się 25 października 1925 roku w Grodnie, w rodzinie inteligenckiej. Do szkoły podstawowej uczęszczał w Warszawie, Sandomierzu i w Kielcach. Studia wyższe ukończył w Warszawie, uzyskując w 1951 roku magisterium w zakresie pedagogiki. W 1965 r. Rada Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego nadała Mu stopień doktora nauk humanistycznych, sześć lat później habilitował się i 1 listopada 1971 roku powołany został przez ministra szkolnictwa wyższego na stanowisko docenta. Zmarł 27 marca 1980 roku.

W czasie okupacji Czesław Czapów przeszedł szkołę życia. Mając 17 lat pracował jako kreślarz w Zarządzie Dróg Wodnych w Sandomierzu. Po aresztowaniu przez hitlerowców ojca Czapów uciekł do oddziału partyzanckiego „Jędrusie”, a następnie walczył w oddziałach 2 pułku piechoty Armii Krajowej, współdziałających z Armią Radziecką w bojach o przyczółek Sandomiersko-Baranowski. Wraz z 2 dywizją AK maszerował na odsiecz Warszawie. We wrześniu 1944 roku odznaczony został Krzyżem Walecznych za odwagę na polu bitwy. Był ranny, a następnie przez wiele miesięcy chorował, przeziębił sobie poważnie płuca z czego wywiązała się gruźlica i to nadwątlone zdrowie później dawało o sobie znać. Jego udział w walkach partyzanckich i w AK spowodował, że musiał się ukrywać w latach rezimu stalinowskiego.

Czesław Czapów należał do tego typu naukowców, którzy pracę naukową wiązali ściśle z działalnością praktyczną. W roku 1945 brał czynny udział w pracach przeprowadzających reformę rolną. Jako pracownik Ministerstwa Obrony Narodowej kierował popularyzacją nauki i techniki. W latach 1956-57 prowadził badania nad chuligaństwem młodzieży. W 1956 roku Czapów został współorganizatorem Ośrodka Badań Opinii Publicznej przy Polskim Radiu. Od roku 1961 podjął pracę jako starszy asystent w Katedrze Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Warszawskiego. W 1971 r. został powołany na stanowisko docenta. W latach 1966-69 Czapów brał udział w pracach Stołecznego Uniwersytetu Społecznego TWP, pełniąc tam funkcję kierownika Wydziału Społecznego i zajmując się specjalnie szkoleniem kuratorów sądowych dla nieletnich, dorosłych oraz dla opiekunów społecznch. Od 1973 roku pełnił funkcję wicedyrektora w Instytucie Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW.

Czesław Czapów współpracował i był członkiem w wielu instytucjach i organizacjach. Można tu wymienić m.in.: Sąd dla Nieletnich, Kolegium Karno-Administracyjne, Rada Naukowa przy prezesie Sądu Wojewódzkiego, Rada Naukowa Ośrodka Badań Naukowych nad Współczesną Rodziną, Zarząd Sekcji Socjotechniki Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Higieny Psychicznej i wiele innych. Współpracował z Ministerstwem Sprawiedliwości, dla którego przygotowywał m.in.: programy szkolenia kuratorów sądowych. W latach 1967-69 współpracował z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych w zakresie walki z przestępczością młodzieży.

Pierwsza książka napisana przez Czesława Czapowa „ Czy Johny stanie się gangsterem? Uwagi o metodach walki z przestępczością młodzieży.” wyszła w 1959 roku. Tuż po tym wydana została książka napisana wspólnie ze Stanisławem Manturzewskim „Niebezpieczne ulice. U źródeł chuligaństwa. Materiały i refleksje.” Po dwóch latach wychodzi dwu tomowe opracowanie pt: „ Młodzież a przestępstwo”. W roku 1968 Czapów publikuje pracę pt: „ Rodzice i wychowanie” oraz tłumaczenie książki A.Bandury i R.H. Waltersa „ Agresja w okresie dorastania”. W 1969 roku PWN wydaje książkę „Psychodrama.” , którą napisał wspólnie z małżonka Gabrielą Czapów. W 1971 roku wyszedł podręcznik uniwersytecki, napisany wspólnie ze Stanisławem Jedlewskim, „ Pedagogika resocjalizacyjna”. Dziełem, które zapewniło Czesławowi Czapówowi trwałe miejsce w historii wychowania resocjalizującego, jest „ Wychowanie resocjalizujące - elementy metodyki i diagnostyki”, wydane przez PWN w 1978 roku.

W latach 1948 - 1980 opublikował Czapów kilkaset artykułów w czasopismach naukowych, popularnonaukowych, literacko - społecznych, kulturalno - oświatowych i młodzieżowych - w przeszło 40 czasopismach dla młodzieży i rodziców, dla pedagogów i opiekunów społecznych, dla pracowników sądów i milicji, dla wojska, dla zakładów pracy, dla tych wszystkich grup społecznych, które mogą na swój sposób, w różnych sytuacjach życiowych nieść pomoc zagubionym dzieciom i młodzieży. Ponadto wydał kilkanaście skryptów, sprawozdań z badań, oraz opracowań eksperymentalnych, zamieścił też kilka rozpraw w książkach stanowiących opracowania zbiorowe.

Jednymi z osiągnięć teoretycznych Czapówa były: opracowanie typologii strategii i metod resocjalizujących, wprowadzenie ładu i uporządkowanie nurtów reprezentowanych przez różne szkoły resocjalizacji ( warszawską, krakowską ). Był też inspiratorem badań nad formami resocjalizacji i pracy socjalnej.

S. Jedlewski, Czesław Czapów, Szkoła Specjalna 1986r., Nr 1, s.25

S. Jedlewski, Czesław Czapów, Szkoła Specjalna 1998r., Numer dodatkowy, s.206

S. Jedlewski, Czesław Czapów, Szkoła Specjalna 1986r., Nr 1, s.25

S. Jedlewski, Czesław Czapów, Szkoła Specjalna 1998r., Numer dodatkowy, s.206-207

S. Jedlewski, Czesław Czapów, Szkoła Specjalna 1998r., Numer dodatkowy, s.207-208

S. Jedlewski, Czesław Czapów, Szkoła Specjalna 1986r., Nr 1, s.31

W. Korzeniowska, Myśl pedagogiczna na przestrzeni wieków. Chronologiczny słownik biograficzny., Wydawnictwo Impuls, Kraków 2010, s.226

1

---