„Tango” Sławomira Mrożka wobec twórczości Witkacego i Gombrowicza
Mrożek osadza swój dramat w kontekście współczesnej literatury. Sięga do motywów znanych z Wyspiańskiego, wyraźnie nawiązuje też do twórczości Witkacego i Gombrowicza. Dotyczy to nie tylko konkretnych motywów i symboli, ale także sposobu kreowania rzeczywistości oraz poruszanej tematyki. J. Kott, pisząc o związkach Mrożka z polską tradycją literacką, zauważa m.in.: „Z Witkacego jest w Tangu salon, rewolwer, drań w salonie i trupy w salonie. (...) Z Witkacego wywodzi się przeświadczenie, że artysta jest papierkiem lakmusowym swojego czasu”. Autor nawiązuje to do „Kurki wodnej” i „Szewców”, gdzie pojawiają się podobne elementy akcji oraz wizja roli artysty.
„Szewców” Witkacego i „Tango” Mrożka łączy też krytyczny obraz rewolucji i wprowadzonych przez nią rządów. Witkacy ukazuje trzy kolejne przewroty, najpierw rządy przejmuje Prokurator, który wyręcza się „Dziarskimi Chłopcami”; potem rewolucję wzniecają szewcy z Sajetanem na czele; a wreszcie ster rządów obejmuje Hiper-Robociarz oraz Towarzysze X i Y. Jest to metafora niepokojów społecznych, prowadzących do totalitaryzmu. Pierwszy przewrót to ruch faszystowski, zrodzony z niezadowolenia klas robotniczych, rewolucja prowadzona przez Sajetana, to przewrót komunistyczny. Jednak zarówno faszyści jak i komuniści nie dają sobie rady ze zdobytą władzą i w końcu muszą ustąpić przed zmechanizowaną dyktaturą Hiper-Robociarza. Dramat Witkacego jest ostrzeżeniem, podobne przesłanie można wyczytać z „Tanga”. Rodzice Artura dokonali rewolucji obyczajowej, zerwali ze wszelkimi normami społecznymi, złamali wszelkie tabu. Eleonora z rozmarzeniem wspomina, jak Stomil posiadł ją w obecności jej rodziców, wywołując tym skandal. Wówczas skandale były jeszcze możliwe. Artur nie ma już przeciwko czemu się buntować, nie istnieją bowiem żadne ograniczenia. Zupełna wolność nie pozostawia miejsca na młodzieńczy bunt. Dlatego Artur buntuje się przeciwko nowemu porządkowi, wznieca kontrrewolucję, pragnąc przywrócić dawny porządek. Ale okazuje się, że powrót do tego, co było nie jest już możliwy. Członkowie rodziny poddają się jego woli z oporem, nie umieją już wtłoczyć się w sztywne gorsety i zachowywać zgodnie z konwenansami. Kontrrewolucja Artura się nie udaje, ale brak jakichkolwiek zasad umożliwia przejęcie władzy przez Edka, brutalnego i prostackiego lokaja. Mrożek na przykładzie rodziny przedstawia proces niszczenia wartości, który w efekcie prowadzi do upadku moralności i wprowadzenie dyktatorskiej władzy opartej na przemocy. Inteligencka rodzina zostaje podporządkowana woli nieokrzesanego proletariusza.
Nowoczesność rodziny Artura przywodzi na myśl Gombrowiczowskich Młodziaków. W „Ferdydurke” został sparodiowany ideał nowoczesności. Mieszczańska rodzina za nic nie chce być staroświecka i pruderyjna. Młodziakowie również głoszą seksualną swobodę i postępowe poglądy. Przy obiedzie matka namawia córkę, by wyjechała z chłopakiem na weekend: „Zuta, a może umówiłaś się z nim? Doskonale! Może chcesz wybrać się z nim na kajak - na cały dzień? A może chcesz pojechać na week-end i nie wracać na noc? Nie wracaj w takim razie - rzekła usłużnie - nie wracaj śmiało! Albo może chcesz wybrać się bez pieniędzy, może chcesz, żeby on za ciebie płacił, a może wolisz płacić za niego, żeby on był na twoim utrzymaniu - w takim razie dam ci pieniędzy”. Wszystko to po to, by zademonstrować swoje nowoczesne poglądy. W innym miejscu pani Młodziakowa zdecydowanie opowiada się przeciwko wszystkiemu, co stare, dochodzi do tego, że chce nawet zburzyć Kraków. Podobne poglądy głoszą rodzice Artura, choć ich postępowość przyjęła jeszcze bardziej absurdalne rozmiary. Stomil toleruje romans żony z dziwnym gościem, twierdząc, że „swoboda seksualna to pierwszy warunek wolności człowieka”. W innym miejscu wygłasza swoje poglądy na temat nowoczesnej sztuki: „Czas buntu i skoku w nowoczesność. Wyzwolenie z więzów starej sztuki i starego życia! Człowiek sięga po samego siebie, zrzuca starych bogów i siebie stawia na piedestale. Pękają skorupy, puszczają okowy. Rewolucja i ekspansja! - to nasze hasło. Rozbijanie starych form, precz z konwencją, niech żyje dynamika!”. Kott zwraca też uwagę na podobieństwa między nowoczesną pensjonarką, a Alą z „Tanga” oraz upupianymi przez Pimkę uczniami a Eugeniuszem „niemal z powrotem zapędzonym do szkoły w swoich krótkich spodenkach. Trzech wspomnianych twórców łączy także poszukiwanie formy, która byłaby w stanie wprowadzić ład, do świata pozbawionego wartości. Poczucie, że rzeczywistość zaczyna się rozsypywać, przybiera w literaturze formę groteski. Niestety żaden z autorów nie odnalazł recepty na stworzenie formy zdolnej scalić te fragmenty.