PROFILAKTYCZNE PROGRAMY ZDROWOTNE

Program profilaktyki chorób układu krążenia

Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność w Polsce z tego powodu należy do najwyższych w Europie. Współczesny styl życia sprzyja niestety rozwojowi chorób układu krążenia.

Do najistotniejszych czynników należą:

-nadciśnienie tętnicze krwi (wartość RR > 140/90 mmHg),

-zaburzenia gospodarki lipidowej (podwyższone stężenie we krwi cholesterolu całkowitego, LDL-cholesterolu, triglicerydów i niskie stężenie HDL-cholesterolu),

-palenie tytoniu - sprzyja chorobie wieńcowej, często towarzyszy stresowi podnoszącemu ciśnienie i powodującemu przeciążenie układu krążenia 

-niska aktywność ruchowa = miażdżyca, choroba niedokrwienna serca, zawał

-nadwaga - sprzyja chorobie wieńcowej, miażdżycy i nadciśnieniu (każdy dodatkowy kilogram oznacza dla naszego serca zwiększoną pracę, otłuszczenie serca osłabia jego czynność i prowadzi do niewydolności).

-nieracjonalne odżywianie - sprzyja nadwadze i podwyższeniu poziomu cholesterolu we krwi

-upośledzona tolerancja glukozy,

-wzrost stężenia fibrynogenu,

-wzrost stężenia kwasu moczowego,

-nadmierny stres,

-wiek,

-płeć męska,

-obciążenia genetyczne. 

Do kogo kierowany jest program

Adresatami programu są w szczególności osoby obciążone czynnikami ryzyka, zadeklarowane do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej i w tym roku będące w 35, 40, 45, 50 oraz 55 roku życia, u których nie została dotychczas rozpoznana choroba układu krążenia i które w okresie ostatnich 5 lat nie korzystały ze świadczeń udzielanych w ramach programu (także u innych świadczeniodawców).

Badania w ramach programu

Badania można wykonać u swojego lekarza podstawowej opieki zdrowotnej bez skierowania, który zbada min. poziom cholesterolu i glukozy we krwi oraz oceni ryzyko zachorowań na te choroby.

Pomiar ciśnienia tętniczego - wielkość ciśnienia tętniczego krwi podaje się za pomocą 2 liczb- pierwsza - jest zawsze wyższa i oznacza ciśnienie skurczowe(czyli mierzone bezpośrednio po skurczu serca tzn., w chwili przechodzenia fali krwi przez tętnicę); - druga - jest niższa i oznacza ciśnienie rozkurczowe (mierzone, gdy fala tętna zanika) Prawidłowa wartość ciśnienia tętniczego: 120/ 80 mmHg

Maksymalna wartość normy: 135/85 mmHg
O nadciśnieniu tętniczym mówimy wówczas, gdy podczas kilkakrotnych pomiarów, dokonywanych w spoczynku, ciśnienie przekracza wartości graniczne, uznane za prawidłowe. Podwyższone ciśnienie tętnicze wywołuje szereg niekorzystnych zmian w naczyniach krwionośnych, sercu, nerkach i mózgu. Nieleczone może prowadzić do udaru mózgu, choroby niedokrwiennej  i zawału serca. U osób z nadciśnieniem znacznie częściej niż u ludzi z prawidłowym ciśnieniem tętniczym, występuje niewydolność mięśnia sercowego i inne choroby układu krążenia.

Określenie BMI - wskaźnik masy ciała (masę ciała w kg dzielimy przez wzrost w metrach podniesiony do potęgi drugiej - kg/m2) 
-prawidłowa masa (BMI) 18,5-24,9
-nadwaga - BMI powyżej i równy 25
-stopień I otyłości: 30-34,9
-stopień II otyłości: 35-39,9

Badanie poziomu cholesterolu i trójglicerydów 

Cholesterol jest tłuszczowym związkiem chemicznym, niezbędnym do życia; powszechnie dzieli się na cholesterol dobry i zły.
LDL - "cholesterol zły" -  korzystny dla zdrowia jest niski poziom LDL. Jeśli poziom jest zbyt wysoki złogi cholesterolu odkładają się w tętnicach i dochodzi do przyspieszonej miażdżycy oraz zwężenia tętnic. Nieodpowiednia dieta obfitująca w pożywienie z dużą ilością tłuszczów zwierzęcych podwyższa stężenie cholesterolu LDL.
HDL - "cholesterol dobry", posiada właściwości przeciwmiażdżycowe. Korzystny dla zdrowia  jest wysoki poziom HDL.
U niektórych osób zbyt wysoki poziom cholesterolu uwarunkowany jest genetycznie, jednak w większości przypadków wysoki poziom cholesterolu jest wynikiem wadliwego odżywiania. Badanie poziomu cholesterolu pozwala ocenić, czy w naszym organizmie nie ma zaburzeń gospodarki lipidowej. W badaniu o nazwie "lipidogram" ocenia się zwykle stężenie kilku parametrów: cholesterolu, cholesterolu HDL, cholesterolu LDL. Oprócz tych parametrów istotny jest jeszcze jeden: trójglicerydy. Nadmierne stężenie trójglicerydów zwiększa ryzyko rozwoju miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca.

Prawidłowe wartości:

Cholesterol całkowity (TC) - poniżej 190 mg/dl (5,0 mmol/l)
LDL cholesterol - poniżej 115 mg/dl (3,0 mmol/l)
HDL cholesterol u kobiet - 46 mg/dl (1,2 mmol/l) i powyżej
HDL cholesterol u mężczyzn - 40 mg/dl (1,0 mmol/l) i powyżej
Trójglicerydy (TG) - poniżej 150 mg/dl (1,7 mmol/l

Światowy Dzień Serca

30 września 2010 r. po raz 11-sty obchodziliśmy Światowy Dzień Serca w ponad 120 krajach świata. Pomysł stworzenia takiego dnia wynika z faktu, iż choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność w Polsce z tego powodu należy do najwyższych w Europie.

Narodowy Program POLKARD

Celem głównym Programu POLKARD od roku 2003 jest prowadzenie takich działań, które w sposób bezpośredni poprzez prowadzenie określonych interwencji, lub pośredni poprzez wzmacnianie działań realizowanych w systemie zdrowotnym w Polsce spowodują dalszą redukcję umieralności przedwczesnej i ogólnej z powodu chorób układu sercowonaczyniowego, w szczególności zmniejszenie umieralności przedwczesnej w latach 2003-2012 co najmniej o 30%.

Cele szczegółowe

Cele szczegółowe mają służyć do oceny w skali kraju:

- wiedzy społeczeństwa o metodach prewencji i zachowaniach prozdrowotnych,

- rozpowszechnienia i skuteczności leczenia głównych czynników ryzyka z analizą wpływu poszczególnych czynników na ryzyko sercowo-naczyniowe dorosłych Polaków

- operacji kardiochirurgicznych i zabiegów kardiologii interwencyjnej,

- bazy sprzętowej i infrastruktury ośrodków o wysokospecjalistycznych i specjalistycznych, w praktyce ambulatoryjnej specjalistycznej i podstawowej w celu racjonalnego uzupełniania i wymiany sprzętu oraz poprawy infrastruktury,

- wskaźników dotyczących zachorowalności i umieralności w porównaniu do sytuacji w innych krajach członkowskich Unii Europejskiej, w Europie, w USA i Kanadzie,

- wprowadzenie w Polsce, we współpracy z Narodowym Funduszem Zdrowia, systemu badań przesiewowych wprowadzenie do polskich szkół podstawowych i gimnazjów (we współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej) nauczania promocji zdrowia oraz prewencji chorób serca i naczyń

2

---