Charakterystyka współczesnych wojen i konfliktów zbrojnych i ich skutki

Współczesne konflikty zbrojne charakteryzują się:
- nowymi technikami militarnymi. Ze względu na materialne możliwości walczących stron, istniejące między nimi dysproporcje, stosowaną taktykę działań bojowych, a często także trudne warunki terenowe, przeważnie używa się w nich broni lekkiej. Jest ona prostej konstrukcji, lecz technologicznie bardzo zaawansowana i skuteczna.
- Cięż­ki sprzęt i lotnictwo grają co najwyżej rolę pomocniczą, zabezpieczając działania lub niszcząc konkretne obiekty i punkty oporu. Lotnictwo i ciężki sprzęt odgry­wają dużą rolę tylko wówczas, gdy - jak już wspomniano - konflikt ma charakter międzypaństwowy lub siły używa organizacja militarna (NATO) bądź mocarstwo prowadzące akcję odwetową. - Przeważa jednak zdecentralizowa­ny sposób prowadzenia działań zbrojnych, unika się wielkich bitew, przeciwnika zaś osłabia wieloma małymi akcjami.

-Zdecentralizowany charakter działań wojennych spowodował też zmianę w traktowaniu terytorium, które przestało być najważniejszym elementem kon­fliktu. Obecnie walczące strony nie są najczęściej w stanie kontrolować zdobytych lub zajętych obszarów, przyjęta taktyka walki wymaga bowiem częstego prze­mieszczania się. Z tego względu jedynym ważnym obszarem strategicznym, który wart jest zdobywania lub utrzymania, pozostaje na ogół stolica kraju z terenami przyległymi. Przykładem mogą być bitwy o Kabul, Groźny, Sarajewo czy Monrowię.

-Brak stałej kontroli nad terytorium powoduje też swoisty stosunek do zamiesz­kującej go ludności. Opanowany obszar bywa uznany za trwale zdobyty tylko wówczas, gdy usunie się z niego ludność politycznie niepewną, gdyż wtedy jego ponowna utrata nie unicestwia sprawowanej nad nim kontroli. W latach 60. XX w. wynosiła ona przeciętnie około 300 tys. osób, w latach 90. zaś i obecnie około 1,3 min.

-szersze wykorzystywanie w walce metod terrorystycznych przez ruchy na­rodowowyzwoleńcze i religijne oraz udział w nich organizacji terrorystycznych jako jednej ze stron konfliktu.

- Współczesne konflikty zbrojne różnią się też od wojen starego typu skutkami wywoływanymi w gospodarce ogarniętych walkami państw, wewnętrzny cha­rakter większości tych konfliktów oraz zdecentralizowany sposób prowadzenia działań bojowych powodują bowiem w tej sferze wyjątkowo duże straty
-Obecnie nie wystepuie również podział na linie frontu i zaplecze, którego sprawność współdecydowała kiedyś o wyniku wojny. Niestabilne wykonywanie władzy na opanowanych obszarach powoduje brak planowanej produkcji wojennej. Strona, która sprawuje władzę nad określonym obszarem, stara się przede wszystkim maksymalnie wykorzystać to, czym dyspo­nuje, nie czyniąc żadnych nakładów. Dokonuje tego nierzadko w sposób rabun­kowy. W przypadku zaś opuszczenia terytorium niszczy to, czego nie potrafiła lub nie mogła zagospodarować, by nie dostało się w ręce wroga.

Ofiarami wojen i konfliktów zbrojnych są przede wszystkim ludzie. W okresie od 1945 r. do czasów obecnych (2007) w wyniku działań zbrojnych zginęło 20-40 min osób. Niedokładność danych spowodowana jest właśnie specyfiką kon­fliktów zbrojnych. Nieregularny charakter walk sprawia, że podczas ich trwania nie są prowadzone rejestry zabitych, zaginionych, zmarłych czy też uciekinierów. Zdarza się też, że walczące strony z różnych powodów ukrywają prawdziwą licz­bę ofiar. Istnieją więc tylko dane szacunkowe, które są dokładniejsze w przypadku wojen regularnych lub toczących się na obszarach o wyższym poziomie cywili­zacyjnym.

Skutki konfliktów zbrojnych:
1. Zdecentralizowany charakter działań, który nie sprzyja taktyce
Czystka etniczna- działania zbrojne podjęte celowo by wywołać panikę i dokonuje się masakry. Np. ze względu na wyznanie religijne. Czystka polega na wyczyszczeniu terenów.
terytorium czyste etnicznie- wygonienie wszystkich, którzy mogą być wobec siebie nielojalni.
Uchodźstwo wojenne- ponad 50 mln.
- wewnętrzne
- zewnętrzne

2. roz­bicie struktur społecznych państwa, na którego terytorium toczą się walki, oraz powstanie licznych patologii. Jest to wynikiem naruszenia równowagi między różnymi grupami narodowościowymi, plemiennymi, etnicznymi i religijnymi. - - - 3 udział dzieci w działaniach zbrojnych. Oblicza się, że w oddziałach różnych walczących strona, a zwłaszcza w formacjach inspirowanych doktrynami lewackimi, służy 200-250 tys. dzieci poniżej 17. roku życia.
4 Konflikty zbrojne powodują także powstanie elit wojennych, które swoją po­zycję zawdzięczają wyłącznie bezwzględności działań i zdolnościom dowódczym. Pojawia się grupa tzw. warlordów, tj. lokalnych dowódców, którzy wykorzystując rozpad państwa i zanik władzy suwerennej, sprawują militarną kontrolę nad częścią jego terytorium przy pomocy lojalnych względem nich oddziałów.

5 Jednym z widocznych skutków opisanego tu procesu i wiążących się z nim wewnętrznych konfliktów zbrojnych jest powstanie parapaństw. Specyfiką tego typu struktury jest istnienie terytorium zamieszkałego przez ludność oraz niepań­stwowych organów władzy efektywnie ją wykonujących.

6 zjawisko upad­ku państw. Powstaje ono jako rezultat wielu historycznych i współczesnych pro­cesów (kolonializm, globalizacja). Państwa upadłe charakteryzuje całkowity rozkład struktur państwa i zanik władzy suwerennej. Państwo nie ulega rozpadowi, lecz przestaje istnieć.

Wewnętrzny charakter zdecydowanej większości konfliktów zbrojnych jest też przyczyną wykształcenia nowego scenariusza działań, których celem jest wyga­szanie walk. Katalog tych prac jest następujący:
- zaprzestanie walki
- rozbrojenie

-odbudowa praworządności poprzez przywrócenie działania prawa,

- uprawianie polityki łączenia (a nie dzielenia) dla wytworzenia poczucia spo­łeczeństwa państwowego,

- przezwyciężenie strachu i nienawiści poprzez działania prowadzące do za­pewnienia poczucia bezpieczeństwa,

- wspieranie jednostek i grup działających na rzecz przywrócenia pokoju,

- właściwe wykorzystywanie pomocy humanitarnej,

- odbudowa gospodarki i systemu finansowego kraju,

- odtworzenie własnych sił porządkowych.

---