CONTROLLING W ZARZĄDZANIU PODMIOTAMI OPIEKI ZDROWOTNEJ

IZABELA RYDLEWSKA-LISZKOWSKA

CONTROLLING

Problemy dla polskiej opieki zdrowotnej w zakresie controllingu:

1. w jaki sposób ocenić system informacji i planowania?

2. jak zbudować system controllingu?

DEFINICJA

• Controlling jako niezbędna część składowa koncepcji zarządzania

• Różnice w pojmowaniu controllingu (C)

Kontrola ≠ Controlling

• C to instrument sterowania firmą poprzez koordynowanie działań w zakresie planowania, kontroli i gromadzenia informacji.

Informacje

controlling kierownictwo

narzędzia

nawigacja sterowanie

Pożądane

Efekty

Podmiot

Źródło: Controlling, F. Hulsenberg … 1995

• ZADANIA C

Utrzymanie spójności i koordynacja działań w zakresie planowania,

Kontroli i gromadzenia informacji

Powiązania w systemie zarządzania

System Planowanie i System

Zarządzania Controlling

Kontrola informacji

System

wytwarzania

świadczeń

Pojęcie koordynacji może wiązać się z tworzeniem wzajemnie dopasowanych systemów z procesami dopasowywania w systemie - zbiór aktywności dot. koordynacji, który następuje w ramach istniejącej struktury koordynacyjnej służącej rozwiązywaniu problemów oraz reagującej na wszelkie zakłócenia. Aktywności te polegają również na utrzymaniu i dopasowaniu połączeń informacyjnych między podsystemami.

W zakresie pozyskiwania i gromadzenia informacji, zadania C polegają na:

• przekazywaniu informacji dla potrzeb m.in. sprawozdawczości

• ustaleniu potrzeb informacyjnych

• pozyskiwaniu i porządkowaniu informacji poprzez np. rachunkowość

Zadania osób zajmujących się C

- w zakresie planowania - koordynacja i nadzów nad realizacją planów, zgodnie z założonymi celami

• w zakresie sprawozdawczości - porównanie uzyskiwanych wyników z planem, formułowanie wytycznych dla księgowości, przegotowanie danych i sprawozdawczość

• w zakresie czynności oceniających - udział w naradach dot. realizacji zadań firmy, skuteczności założeń, struktury i funkcjon. Org.

• w zakresie podatków - sformułowanie wytycznych w zakresie opłacania podatków

• w zakresie wykonywania sprawozdań do urzędów państwowych - kontrola i koordynacja raportów

• w zakresie ubezpieczania majątku - kontrole i rewizje bezpieczeństwa majątku

• w zakresie oceny wpływu otoczenia na jednostkę - badania procesów społeczno-gospodarczych i ocena ich wpływu na firmę.

BUDOWA SYSTEMU CONTROLLINGU

1. Diagnoza rachunkowości i planowania

2. Określenie potrzeb w zakresie Controllingu

3. Przekształcenie rachunkowości w rachunkowość zarządzania

4. System planowania rocznego

5. Planowanie wieloletnie

6. Planowanie strategiczne

7. Budowa systemu informacyjnego

8. Organizacja Controllingu

9. Rozbudowa systemu Controllingu

Należy utworzyć listę pytań, wg których można przeprowadzić diagnozę

Rachunkowość - system rejestracji informacji, opracowania i

Przechowywania informacje wyjściowe

Informacje - dla kogo?, w jakim celu?

• Potrzeby wewnątrzzakładowe (planowanie, sterowanie, kontrola)

• Potrzeby zewnętrzne - wynikające z przepisów prawnych

Dla potrzeb C - pierwszoplanowa jest rachunkowość wewnętrzna (związana jest z ewidencją , planowaniem zużycia, nadzorem nad gospodarnością)

Najważniejsze dla C - rachunkiem kosztów i

rachunkiem wyników informacja dla systemu planowania i kontroli.

Zadaniem C w tym obszarze jest utworzenie optymalnego powiązania między księgowością a rachunkiem kosztów

Diagnoza rachunkowości odpowiada na pytania:

• jakie funkcje controllingu są uwzględniane w rachunkowości?

• Na jakie elementy należy położyć nacisk przy rozwijaniu rachunkowości zarządczej?

Diagnoza planowania

1. Planowanie strategiczne

2. SWOT

3. System planowania i ustalania budżetu

4. Dokumentacja planistyczna jednoroczna i wieloletnia

5. Zasady i procedura planistyczna

6. Dokumentacja planistyczna jednoroczna i wieloletnia

7. Zasady i procedura planistyczna

2. Określenie optymalnego programu produkcji i zbytu

• Jakie rodzaje świadczeń powinny być wytworzone?

Ile jednostek produktu powinno zostać wytworzonych w danym okresie, przy stałym wykorzystaniu zdolności produkcyjnej, aby marża i zysk max

• Minimalne ceny sprzedaży

• produkcja „u siebie” czy poza firmą?

• Analiza progu rentowności

Koszty stałe Koszty stałe

R ═ ; R═

jedn. koszt zmienny marża brutto produktu

1

cena sprzedaży

3. Rachunek inwestycyjny dostarcza informacji dla planowania, sterowania, kontroli

Kontrola powinna obejmować:

• rozbieżności między rozchodami planowanymi a rzeczywistymi

• kontrolę wyników na podstawie danych rzeczywistych

4. Rachunek rentowności i wypłacalności (przepływy środków finansowych); - stałe

porównywanie przychodów i rozchodów (bieżące, planowane, prognozowane)

Budowa systemu informacyjnego

1.Ustalenie potrzeb informacyjnych

• w układzie przedmiotowym

• w czasie, dla określonych analiz

• dostosowanie systemu informacyjnego do specyfiki dziełalności

• uwzględnienie zmienności potrzeb informacyjnych w czasie

• ocena informacji na podstawie relacji koszt-korzyść

• określenie stopnia dezagregacji informacji

2. Ustalenie sposobów i przetwarzania informacji

• określenie źródeł informacji

• ustalenie zasad koordynacji systemu informacyjnego (wykorzystanie rachunków prowadzonych w zakładzie)

• ustalenie podmiotów i ich zadań w zakresie pozyskiwania, przetwarzania i koordynacji informacji

3. Określenie sposobów przekazywania informacji

• ustalenie struktury systemu sprawozdawczego

• określenie okresów sprawozdawczych

• stworzenie dokumentacji

• określenie podmiotów tworzących sprawozdania i ich odbiorców

• ustalenie zasad analizy odchyleń planu od wielkości rzeczywistych

4. Przechowywanie i przetwarzanie informacji

• określenie systemu przetwarzania danych

• opracowanie wytycznych oprogramowania

Organizacja C

Pytania:

1) kto powinien realizować zadania C jakie zadania C?

2) jakie działania podmiotu powinny być poddane C?

3) jakie kompetencje kontrolera - zależy od firmy?

4) jakie wymagania powinien spełniać kontroler?

5) rganizacja działu C

dział controllingu lub inne jednostki organizacyjne

Od czego zależy organizacja controllingu?

x czynniki wewnętrzne

• 
  wielkość podmiotu duża skala podmiotu wymaga osobnego działu C

• program świadczeń

• technologia wytwarzania świadczeń

• forma prawna, własnościowa

• organizacja

• styl zarządzania

x czynniki zewnętrzne

• struktura gospodarki

• struktura społeczeństwa

• uwarunkowania polityczne

• konkurencja wytwórców świadczeń

• system zaopatrzenia i sprzedaży

• dynamika technologiczna

• rynek pieniężny

Gdzie jest miejsce controllingu w strukturze podmiotu?

• zależy od postawionych zadań, które muszą być rozwiązane

• czy zadania C mogą być realizowane przez istniejące komórki, czy konieczny oddzielny dział?

• Zadania C może realizować dział rachunkowości niebezpieczeństwo nie zrealizowania zadań i ukierunkowania C na przeszłość, a nie na przyszłość

• Zadania C mogą realizować różne stanowiska kierownicze niebezpieczeństwo braku neutralności w ocenie lub niepełnego realizowania zadań C z uwagi na inne zadania; brak motywacji kwalifikacji kadry kierowniczej

• 
  Utworzenie samodzielnego stanowiska C konieczna integracja z istniejącą strukturą organizacyjną oraz określenie uprawnień kontrolera;

Organizacja controllingu

1. Określenie zadań

2. Zaangażowanie kadry specjalistycznej

3. Określenie kompetencji kontrolera

4. Określenie miejsca controllingu w strukturze zakładu

5. Określenie wewnętrznej organizacji controllingu

6. Ustalenie zależności między kontrolerem i innymi pracownikami controllingu a innymi komórkami ogranizacyjnymi zakładu

7. Wykonanie charakterystyki stanowisk

8. Wybór personelu współdziałającego + szkolenie

9. Opracowanie zasad działania controllingu

CONTROLLING

1. C STRATEGICZNY

1. OTOCZENIE (ADAPTACJA)

2. ODNIESIENIE DO PLANOWANIA STRATEGICZNEGO

3. SWOT

4. CEL: ZABEZPIECZENIE FUNKCJONOWANIA I WYNIKÓW

2. C OPERACYJNY

2.1. EFEKTYWNOŚĆ DZIAŁANIA

2.2. PLANOWANIE OPERACYJNE, FINANSOWANIE

2.3. ANALIZA WIELKOŚCI EKONOMICZNYCH

(KOSZTY, PRZYCHODY, WYDAJNOŚĆ ITD.)

2.4. CEL: ZAPEWNIENIE EFEKTYWNOŚCI, RENTOWNOŚCI

Temat 4.

Celem wykładu jest zaprezentowanie metodyki ewaluacji ekonomicznej prowadzonej za pomocą technik typu koszt-korzyść, koszt-efekt, koszt-użyteczność.

Przedstawione zostaną przykłady wykorzystania technik ewaluacyjnych w dokonywaniu wyborów (alternatywy profilaktyczne, diagnostyczne, terapeutyczne).

Ewaluacja ekonomiczna przedsięwzięć na rzecz poprawy stanu zdrowia wspomaga procesy decyzyjne w systemie opieki zdrowotnej i innych sektorach posiadających wpływ na zdrowie.

Wpływ ekonomiki zdrowia na politykę zdrowotną

Problemy:

• czy HE ma wpływ na politykę?

• w jaki sposób płatnicy wykorzystują HE?

• rola HE w kształtowaniu cen

• w jaki sposób świadczeniodawcy wykorzystują HE?

• problem dystrybucji informacji HE

• problem rozłożenia ryzyka

Teza:

Ograniczone zasoby - nieograniczony popyt

EZ: dostarcza informacje wspomagające alokację ograniczonych zasobów zgodnie z zasadą efektywności

Jakkolwiek możliwości wykorzystania EZ są rozpoznane, nie jest wykorzystywana przez polityków.

Najbardziej powszechnym wykorzystaniem EZ jest ocena procesów leczenia w kategoriach „cost - effective” (Australia, Kanada, USA, Europa)

Demografia Popyt

Świadczeniodawców

POPYT

Innowacje Popyt

Technologie konsumentów

System opieki

Zdrowotnej

(brak systemów

motywacyjnych)

EZ potencjalnie powinna dostarczać informacje konieczne do podejmowania decyzji alokacyjnych:

• informacje o ograniczonych zasobach (struktura, stopień ograniczoności)

• umożliwienie ustalenia priorytetów w procesie alokacyjnym zgodnie z zasadą efektywności inwestycji

• podwyższenie efektywności funkcjonowania opieki zdrowotnej

EZ nie jest wykorzystywana w zadowalającym stopniu bo: istnieją bariery wykorzystania w praktyce

• brak zrozumienia

• błędne rozumienie narzędzi

• brak odniesienia do praktyki

• brak elastyczności budżetów w opiece zdrowotnej

• ograniczony dostęp do informacji o uzyskiwanych rezultatach

PODSUMOWANIE

Politycy zdrowotni powinni kreować formalne związki między sferą badawczą a praktyką w zakresie EZ

Zwiększanie efektywności świadczeń zdrowotnych jest poza dyskusją

Rozwój przemysłu farmaceutycznego powinien opierać się o dorobek EZ

Wytyczne w zakresie wykorzystania ekonomiki zdrowia w odniesieniu do nowych produktów:

1. EZ nie może dłużej by- wykorzystywana na zasadzie dowolności

2. Opracowanie scenariuszy rynkowych

3. Oszacowanie kosztu 1 dodanego roku życia dzięki zastosowaniu danego produktu

4. Oszacowanie kosztu 1QALY

5. Ustalenie ceny przy wykorzystaniu analizy ekonomicznej

6. NPV produktu

7. Określenie wpływu metody leczenia na wykorzystanie zasobów

2. ARKUSZ ROZLICZEŃ Z UWZGLĘDNIENIEM ROZLICZEŃ WEWNĄTRZZAKŁADOWYCH

• ARKUSZ UWZGLĘDNIA WSZYSTKIE MIEJSCA POWSTAWANIA KOSZTÓW (PODSTAWOWE, POMOCNICZE, ZARZĄD)

• ANALIZA ODCHYLEŃ KOSZTÓW

• RACHUNEK KOSZTÓW PLANOWANYCH

CONTROLLING W ZARZĄDZANIU

6/6

---