Wzrost gospodarczy - zwiększenie się rocznej produkcji dóbr i usług w kraju. Jeśli w kolejnym roku w całej gospodarce uda się sprzedać więcej towarów i usług niż w roku poprzednim - mamy do czynienia ze wzrostem gospodarczym. Kiedy jesteśmy w stanie więcej zarobić, źródłem wzrostu jest nasza praca. Ale jeśli w tym samym czasie, gdy wzrosły nasze zarobki, o tyle samo podniosły się ceny towarów, które kupujemy, mieliśmy do czynienia tylko ze wzrostem nominalnym. Nie możemy bowiem kupić więcej niż poprzednio. Dlatego cieszyć się można tylko z wzrostu realnego, czyli po uwzględnieniu inflacji. Wzrost gospodarczy odnosi się tylko do zmian ilościowych, przy założeniu, że podstawowe wielkości makroekonomiczne charakteryzują się długofalowym trendem.
Źródła wzrostu gospodarczego
Głównym czynnikiem pobudzającym wzrost gospodarczy w krótkim okresie jest popyt konsumpcyjny i inwestycyjny, krajowy i zagraniczny. W długim okresie natomiast- dostateczna podaż i efektywność czynników wytwórczych. Coraz częściej czynnikiem wzrostu staje się też handel zagraniczny. Tempo wzrostu (lub spadku) produktu krajowego brutto jest (w przybliżeniu) sumą wskaźników obrazujących zmiany stanu zatrudnienia oraz wydajności pracy. Jednym z najważniejszych źródeł wzrostu wydajności jest postęp techniczny oraz dynamika inwestycji.
Mierniki wzrostu gospodarczego
produkt krajowy brutto- całkowita wartość dóbr i usług wytworzonych przez społeczeństwo w ciągu danego roku na terenie danego kraju(kiedy rośnie PKB społeczeństwo staje się bogatsze),
produkt narodowy brutto- całkowita wartość wyrobów i usług wytworzonych przez obywateli danego kraju w ciągu jednego roku, PNB uwzględnia również dochody krajowych firm uzyskane za granicą, nie uwzględnia dochodów obcych firm działających w kraju,
stopa wzrostu dochodu narodowego (lub realnego produktu krajowego brutto). Oznacza ona stosunek przyrostu dochodu narodowego w badanym okresie do wielkości dochodu narodowego w okresie bazowym.
wielkość produktu PKB przypadająca na jednego mieszkańca.
Od niedawna część badaczy kwestionuje PKB jako uniwersalną miarę wzrostu gospodarczego. Nowe sugerowane miary w większym stopniu mają koncentrować się na wzroście wartości posiadanych przez osoby fizyczne i firmy dóbr i oparte są o powiązane ze sobą miary PKB oraz indeksy cen: PPI i CPI.
Bariery wzrostu gospodarczego:
Bariery rozwoju gospodarczego są bardzo zróżnicowane w zależności od: osiągniętego poziomu rozwoju, historycznie ukształtowanego sposobu i poziomu życia ludności, powierzchni i zaludnienia kraju, położenia geograficznego, zasobności w bogactwa naturalne, tradycji wytwórczych i kulturalnych, kierunków specjalizacji produkcji i usług, udziału w międzynarodowym podziale pracy i innych. Bariery rozwoju grupować można według różnych kryteriów. Z reguły wyodrębnia się 4 główne aspekty rozwoju gospodarczego: polityczny, społeczny, techniczny i przyrodniczy.
Bariery polityczno-ekonomiczne
bariera ustrojowo-ideologiczna
bariera braku stabilizacji wewnętrznych stosunków politycznych
bariera politycznego podziału świata
bariera instytucjonalno-organizacyjna
Bariery społeczno-ekonomiczne
bariera demograficzna
bariera konsumpcji (płacy realnej)
bariera infrastruktury społecznej
Bariery techniczno-ekonomiczne
bariera rzeczowej struktury aparatu wytwórczego
bariera surowcowo-materiałowa i energetyczna
bariera infrastruktury technicznej
Bariery przyrodniczo-ekonomiczne
bariera ekologiczna
bariera zasobów naturalnych
bariera żywnościowa
Czynniki wzrostu gospodarczego
Ekonomiści wymieniają cztery podstawowe czynniki wzrostu gospodarczego (cztery „siły napędowe” wzrostu). Są to:
Praca (w ujęciu ilościowym- podaż pracy, jak i jakościowym- dyscyplina pracy, wykształcenie, kwalifikacje motywacja)
Zasoby naturalne (ziemia, zasoby mineralne, paliwa, jakość środowiska)
Kapitał- środki wykorzystywane w procesie produkcji: kapitał rzeczowy (maszyny, fabryki, drogi), kapitał finansowy, kapitał ludzki
Technologia (nauka, technika, zarządzanie, przedsiębiorczość)
Zależność pomiędzy czynnikami wzrostu gospodarczego przedstawia funkcja produkcji:
Q=Af(K,L,R) Gdzie:
Q- produkcja
K- produkcyjne użycie kapitału
L- nakłady pracy
R- nakłady zasobów naturalnych
A- poziom technologii w gospodarce
f- funkcja produkcji
Przykłady krajów o wysokim wzroście gospodarczym
Przykładów wysokiego wzrostu gospodarczego jest wiele. Po drugiej wojnie światowej okres długotrwałego szybkiego wzrostu przeszły Niemcy. Tam najpierw odbudowywano kraj po zniszczeniach wojennych, ale później Niemcom udało się stać największą gospodarką w Europie. Wiele lat wysoką dynamiką wzrostu mogła pochwalić się Japonia, która również wyrosła na jedną z największych potęg gospodarczych. W latach 90. jej sukces powtarzały tzw. azjatyckie tygrysy - kraje takie, jak Korea Południowa czy Tajlandia. Obecnie krajem, który może poszczycić się najwyższą dynamiką PKB są Chiny.
Korzyści ze wzrostu gospodarczego
Korzyścią ze wzrostu gospodarczego i rozwoju gospodarczego jest podwyższenie standardu życia, lepsza sytuacja socjalna, większe bezpieczeństwo publiczne. Jednak sam wzrost PKB nie gwarantuje wzrostu stopy życiowej czy dobrobytu społeczeństwa. Wzrost PKB może iść w parze ze wzrostem biedy, na co wskazują przykłady takie jak Brazylia, gdzie szesnastokrotnemu wzrostowi gospodarczemu po 2. wojnie światowej nie towarzyszyło zmniejszenie nędzy.
Makroekonomia 16.03.08
Dodatkowe info.
- 1 -