ZAĆMA→NAJCZĘSTSZA PRZYCZYNA ŚLEPOTY NA ŚWIECIE
ZACHOROWALNOŚĆ→ 6 MLN OSÓB/1 ROK
OPERACJA ZAĆMY→ NAJCZĘSTSZA PROCEDURA CHIRURGICZNA (W USA 1.5 MLN/ROK)
PACJENCI→ 50 % 65 LAT, 8 MLN WIZYT OKULISTYCZNYCH /ROK Z POWODU ZAĆMY
Polska: ~ 90 000 operacji zaćmy /rok
Zachodniopomorskie: ~ 6000 operacji zaćmy /rok,
~50% w Klinikach Okulistyki PAM
Def. Zaćma Ⴎ utrata przeźroczystości soczewki okaႮzaburzenie przechodzenia swiatła i właściwego zogniskowania na siatkówce
Typy zaćmy
Ⴎ jądrowa ( najczęściej operowana)
Ⴎkorowa
Ⴎpodtorebkowa tylna
Ⴎmieszana
Ważniejsze czynniki ryzyka
Zaćma jądrowa
Ⴎ predyspozycje genetyczne
Ⴎ wiek >65 r.ż.
Ⴎ płeć żeńska
Ⴎ palenie tytoniu
Ⴎ dieta
Ⴎ Ⴏ estrogenów
Ⴎ choroby układu sercowo- naczyniowego
Zaćma korowa
Ⴎ nadmierna ekspozycja na światło słoneczne
Zaćma podtorebkowa tylna
Ⴎ po leczeniu kortykosterydami
Ⴎ u alkoholików
Objawy
Ⴎ bezbolesna
Ⴎ rozmazane widzenie
Ⴎ zwiększona wrażliwość na olśnienie
Ⴎ poświata
Ⴎ zaburzenia widzenia nocnego
Ⴎ podwójne widzenie
Ⴎ Ⴏ percepcja barw
Ⴎ potrzeba jaśniejszego światła przy czytaniu
Ⴎ częste zmiany okularów
Ⴎ w/w objawy dotyczą jednego lub obu oczu jednocześnie
Profilaktyka
Ⴎ suplementacja antyoksydantów (Vit. C, E, Beta- karoten)- kontrowersyjna
Ⴎ leki podawane ogólnie i w kroplach - brak dowodów na skuteczność
Leczenie
Ⴎ zachowawcze- nie ma
Ⴎ operacyjne -obecnie jedyna forma leczeniaႮusunięcie zaćmy metodą fakoemulsyfikacji z jednoczesnym wszczepem sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej
Wskazania do zabiegu operacyjnego
Ⴎ Ⴏ funkcji wzrokowej ograniczającej aktywność w normalnym życiu, pracy zawodowej
Ⴎ nie zaburzona istotnie funkcja wzroku, ale usunięcie konieczne z innych przyczyn (leczenie AMD, retinopatii cukrzycowej, stanów zapalnych oka, jaskry)
P-wskazania do zabiegu operacyjnego
Ⴎ okulary lub szkła kontaktowe poprawiają satysfakcjonująco widzenie pacjenta
Ⴎ ogólne (np. przebyty zawał m. sercowego- do 3 m-cy przed zabiegiem) lub okulistyczne (warunki zmniejszające szanse na bezpieczne i efektywne przeprowadzenie zabiegu np. aktywny stan zapalny)
Badania przedoperacyjne
Ⴎ ogólne- nie są konieczne- ryzyko powikłań śród- i pooperacyjnych taka sama
Ⴎ okulistyczne- badanie ostrości wzroku, siatkówki, krzywizna rogówki, długość gałki, moc soczewki wszczepianej
Współczesne leczenie chirurgiczne
Ⴎwarunki ambulatoryjne lub 1 dniowy pobyt w szpitalu
Ⴎznieczulenie kroplowe i/lub wewnątrzgałkowe
Ⴎmonitorowanie RR, tętna, częstości oddychania, pracy serca
Ⴎoperacja zaćmy metodą ultradźwiękowej fakoemulsyfikacji z jednoczesnym wszczepem sztucznej soczewki do komory tylnej oka z cięcia rogówkowego (2.8-3.5 mm)
Ⴎczas zabiegu- około 20 min.
soczewki: jednoogniskowe, wieloogniskowe (pseudoakomodacyjne), akomodacyjne, toryczne, ze sztuczną źrenicą, zminiaturyzowane teleskopy
Opieka pooperacyjna
Ⴎ krople ( antybiotykowe- fluoroquinolony, sterydowe- prednisolone acetate, niesterydowe-p-zapalne- indometacyna) Ⴎokoło 3 tygodni
Ⴎ badania kontrolne (1 dz., 1-2 tyg., 1m-c, 3 m-ce po zabiegu)
Ⴎ okulary - po 2-3 tygodniach.
Korzyści chirurgii zaćmy
Ⴎ poprawa widzenia kontrastowego
Ⴎ Ⴏolśnienia
Ⴎ poprawa widzenia barwnego
Ⴎ Ⴏzależność od okularów korekcyjnych
Ⴎ poprawa jakości życia
Ⴎ Ⴏczęstość wypadków komunikacyjnych po 65 r.ż.
Powikłania Ⴎ w rękach doświadczonych operatorów są rzadkie ale „ no surgery is without risk”
Ⴎ śródoperacyjne do 4%
krwawienie -0.75%
uszkodzenie tęczówki-4%
rozerwanie tylnej torby soczewki i tylne przemieszczenie materiału soczewkowego-0.75%
Ⴎ pooperacyjne - poważne około 1%
ႭႮ T śródgałkowego
Ⴎ obrzęk przewlekły rogówki-0.5%
Ⴎ zapalenie wewnątrzgałkowe-0.5%
Ⴎ przemieszczenie soczewki sztucznej
do tylnego odcinka oka-1%
Ⴎ odwarstwienie siatkówki-0.75%
Ⴎ przednie zapalenie naczyniówki-0.5%
Ⴎ obrzęk drobnotorbielowaty plamki-1.5%
Ⴎ zaćma wtórna- zmętnienie tylnej torby soczewki (PCO)- najczęstsze powikłanie -30% pacjentów 2 lata po zabiegu
Podsumowanie
W najbliższej przyszłości należy oczekiwać poprawy technik fakoemulsyfikacji, jakości narzędzi oraz sztucznych soczewek. Wydaje się, że główny rozwój dotyczyć będzie soczewek pseudoakomodacyjnych i akomodacyjnych.
W dalszej perspektywie nauki podstawowe i kliniczne pozwolą na dalsze zrozumienie etiologii, dostarczą wiedzy na temat profilaktyki, opóźnienia powstawania oraz progresji już istniejącej zaćmy.