Powstanie Listopadowe- przyczyny, przebieg i znaczenie

Przyczyny wybuchu powstania listopadowego:

-łamanie konstytucji nadanej Królestwu Polskiemu przez cara w 1815 roku

-obsadzanie wysokich urzędów jedynie ludźmi lojalnymi wobec carskich urzędników

-działalność legalnej i nielegalnej opozycji w Królestwie

-utrata nadziei na rozszerzenie autonomii,

-informacje o zwycięstwie rewolucji lipcowej w Paryżu,

-obawa, ze car Mikołaj I wykorzysta polską armie do stłumienia antyholenderskiego powstania w Belgii

-zawiązanie sprzysiężenia podchorążych w 1828 roku w Warszawie, stawiającego sobie za cel odzyskanie przez Polskę niepodległości.

Przebieg nocy listopadowej:

-z 29 na 30 listopada wybuchło w Warszawie powstanie, rozpoczął je atak podchorążych na koszary i arsenał celem zdobycia broni oraz Belweder, gdzie mieszkał ks. Konstanty. Brat cara ostatecznie uszedł z życiem i opuścił stolicę, reszta wojskowych przejęła miasto.

Program społeczny: kaliszanie domagali się oczynszowania chłopów, prawica Towarzystwa Patriotycznego chciała oczynszowania, a lewica uwłaszczenia za odszkodowaniem. Ostatecznie brak zgodnej postawy wobec kwestii chłopskiej i konkretnych rozwiązań spowodował dezaprobatę chłopską. Chłopi w konsekwencji powstania nie poparli uznając je za sprawę szlachecką.

Program polityczny:

-władzę powstania stanowiła Rada administracyjna, która przekształciła się później w Rząd Tymczasowy, radykalny odłam reprezentowało Towarzystwo Patriotyczne, które domagało się od strony rosyjskiej: odzyskania zabranych ziem, liberalizacja (uzyskanie całkowitej wolności) oraz usunięcia z Warszawy ks. Konstantego. Wobec niepowodzenia rozmów z carem, 5 grudnia ogłoszono dyktatorem gen. Józefa Chłopickiego.

Program społeczny: kaliszanie domagali się oczynszowania chłopów, prawica Towarzystwa Patriotycznego chciała oczynszowania, a lewica uwłaszczenia za odszkodowaniem. Ostatecznie brak zgodnej postawy wobec kwestii chłopskiej i konkretnych rozwiązań spowodował dezaprobatę chłopską. Chłopi w konsekwencji powstania nie poparli uznając je za sprawę szlachecką.

-25 stycznia 1831 roku sejm ogłosił detronizację cara, gen. Chłopickiego odwołano a jego miejsce zajął Michał Radziwiłł, podobnie jak jego poprzednik niechętny powstaniu.

-ukonstytuował się Rząd Narodowy z Adamem Czartoryskim na czele

-w lutym 1831 roku armia rosyjska przekroczyła granicę Królestwa,

najważniejsze bitwy: zwycięstwo gen. Dwernickiego pod Stoczkiem 14 lutego, walki o Olszynkę Grochowską 25 lutego, zwycięstwo pod Wawrem, Dębem Wielkim (31 marca) i Iganiami (10 kwietnia), klęska pod Ostrołęką 26 maja.

-15 sierpnia Towarzystwo Patriotyczne zorganizowało w Warszawie manifestację, dokonano samosądów na generałach podejrzanych o zdradę. Władzę dyktatora powierzono gen. Janowi Krukowieckiemu.

-bohaterska obrona Woli przez gen Józefa Sowińskiego

-klęska Modlina i Zamościa

-rozszerzenie powstania na Litwę i Żmudź.

-Przyczyny klęski: przewaga liczebna Rosjan, nieudolne kierownictwo powstania, prowadzące pertraktacje z carem, brak koordynacji działań powstańczych, brak poparcia chłopów i nierozwiązanie kwestii chłopskiej, brak poparcia ze strony państw zachodnich.

Znaczenie powstania: przez około dziesięć miesięcy Polacy bohatersko stawiali czoła armii rosyjskiej. Car w konsekwencji nie wysłał wojsk do Belgii, dzięki czemu ogłosiła niepodległość. Większość oficerów udała się na emigrację, gdzie kontynuowała patriotyczną działalność.

Skutki powstania: jego upadek zapoczątkował rusyfikację Królestwa Polskiego, została zniesiona konstytucja, którą zastąpił tzw. Statut Organiczny, wobec uczestników i zwolenników powstania zastosowano kary więzienia, zsyłki i konfiskaty posiadanych dóbr . Podporządkowano Rosji oświatę, system karny i monetarny Królestwa, na terytorium którego stacjonowała armia rosyjska, przystąpiono jednocześnie do budowy twierdz Modlin i Dęblin

Powstanie krakowskie i Rabacja Chłopska

1.Przyczyny powstania
- walka o niepodległość
- opracowanie trójzaborowego powstania przez centralizację poznań-ską(Mierosławski,Libelt)-plan regularnej wojny pokonanie Austrii, Prus, Rosji.
- społeczno-ekonomiczna-polityczne
Rozwinięta działalność spiskowa, utworzenie siatki konspiracyjnej we wszystkich zaborach. Największą swobodę współpracy ma ludność Kra-kowska.
- zaostrzenie konfliktów społecznych na ziemiach polskich między chło-pami, a szlachtą. Na tle stosunków pańszczyźnianych Galicji, oraz nie-urodzajów

2.Próby powstań we wszystkich trzech zaborach
Od początku lat czterdziestych organizacje spiskowe przygotowywały ogólnopolskie powstania we wszystkich trzech zaborach.
- nieudana próba wystąpienia przez Piotra Ściegiennego w 1844
- na wodza naczelnego zrywu narodowego wyznaczono Ludwika Miero-sławskiego(przeciwnika „wojny ludowej”,walczyć chciał wyłącznie si-łami powstańców)
- aresztowanie Libelta i Mierosławskiego-rozbicie siatki poznańskiej
- przywódca powstań w Królestwie Polskim-Dembowksim -zbiega za granicę
- w Galicji odziały powstańcze 18 lutego zostały rozbite przez chłopów.
Wszędzie na obszarze ziem polskich powstanie załamało się. Jedynie w Krakowie oraz w Tarnowskim kontynuowano walkę.

3. Przebieg powstania krakowskiego 1846r
a) atak ludności krakowskiej na oddział Austriaków20-21/02/1846
b)po dwóch dniach walki Kraków jest wolny, ujawnia się Rząd Narodowy: Gorzowski- przedstawiciel Galicji, Grzegorzewski- przedstawiciel Kró-lestwa, Tyssowski.
c)Rząd wydaje manifest do narodu polskiego, w którym ogłasza:
- proklamowanie wybuchu powstania i utworzenie rzeczpo-spolitej polski
- zniesienie przywilejów stanowych i różnic społecznych
- likwidacja pańszczyzny, uwłaszczenie chłopów
-obietnica nadanie bezrolnym chłopom nadania ziemie w za-mian za pomoc w powstaniu
- opieka społeczna dla ubogich
Mieszkańcy przyjęli manifest z entuzjazmem, natomiast arystokracja i bo-gate mieszczaństwo z niechęcią
f)mimo prób zorganizowania oddziałów, brakowało regularnej armii
g) wystąpienie ograniczyło się tylko do okolic powstania
e) Tyssowski 24/02 mianuje się dyktatorem, jego sekretarzem zostaje Dembowski. Dembowski działa z wielkim zaangażowanie na rzecz po-wstania, aby przekonać chłopów wysyła emisariuszy na wieś, którzy pro-pagują powstanie i obiecują poprawę bytu.
h)Ludność wiejska z okolic Krakowa oraz górale z Chochołowa byli przy-chylni powstaniu i chętni do pomocy. Natomiast nie udał się włączyć do powstania chłopów galicyjskich, którzy ulegli agitacji austriackiej
i) Dembowski 27/02 chcąc przekonać chłopów z Galicji ginie na Podgó-rzu, co oznacza koniec powstania.
j)Powstanie po 9 dnach zakończył się klęską

4. Powstanie chłopów w Galicji
a)Powstanie chłopów w Galicji wybuchło zupełnie z innych powodów. Ludność chłopska buntowała się pańszczyźnie poddaństwu, sytuacje utrudniła jeszcze bardziej klęska żywiołowa 1844-1845.
b)Powstanie utrudniło i było jedną z przyczyn klęski powstania w Krako-wie

5.Przebieg powstania w Galicji
- niechęć do ziemiaństwa, tak silna, że chłopi zawierzają Austrii, która miałaby rzekomo oswobodzić chłopów. Austria chciała w ten sposób zapobiec połączenia się obu grup społecznych
- 18/02/1846 chłopi rozbijają oddziały partyzantów w Tarnowskim
- ruchy chłopskie-rabacja napadały na dwory, bijąc i mordując ich miesz-kańców, paląc posiadłości.
- ruchy najczęściej występowały w Tarnowskim i Sądeckim
- na czele tego ruchu wysunął się Jakub Szela gospodarz ze wsi Smaro-wa, był pełnomocnikiem chłopów. Wprowadził lokalne władze, straże wiejski, wzywał do nieodrabiania pańszczyzny.
- w kwietniu władze austriackie widząc wyłamywanie się od pańszczy-zny spacyfikowały ruch chłopski, Szela internowany, a następnie otrzymuje Bukowinę
- rabacja była nieudana próbą zrzucenia przez chłopów więzów- poddań-stwa i pańszczyzny. Jednak większość szlachty zrozumiała, że utrzyma-nie na wsi anachronicznego systemu na wsi jest niemożliwe

6.Przyczyny klęski powstania krakowskiego
- złe przygotowanie
- słaba agitacja
- brak stałego wojska
- rabacja
- wykorzystanie przez rząd austriacki konfliktów między szlachtą, a chłopami

7.Skutek powstania krakowskiego
- gwałcąc postanowienia kongresu wiedeńskiego,16/10/1846 wcielono Wolne Miasto Kraków do monarchii habsburskiej, tym samym zlikwi-dowano Rzeczpospolita Krakowską. Władze austriackie przystąpiły do germanizacji miasta.

?????

Nie wiem co to sprawdzic!!!@!!!

Przyczyny

Poznańskie Dążenia niepodległościowe pobudzone dodatkowo poprzez uwolnienie Mierosławskiego i Libelta podczas rewolucji w Berlinie. Wpływ Wiosny Ludów w Europie Zachodniej.

Największy zasięg i znaczenie miało powstanie poznańskie, przygotowane przez Ludwika Mierosławskiego i Walentego Stefańskiego. Obaj powrócili z więzienia berlińskiego, wobec rewolucji berlińskiej. W Poznaniu zawiązał się wtedy polski Komitet Narodowy, opanowany jednakże przez konserwatywne elity bogatych mieszczan i arystokracji. Wystąpili oni do władz pruskich jedynie o poszerzenie autonomii Księstwa Poznańskiego. Równocześnie Komitet starał się ograniczać spontaniczne wystąpienia zbrojne żywiołu polskiego. Natomiast Mierosławski namawiał nowy rząd pruski do wspólnego wystąpienia przeciwko Rosji, w czym upatrywał możliwość powstania niepodległego państwa polskiego.

Przebieg

Liberalni ministrowie pruscy na wszystko pozornie się zgadzali. Ale po wzmocnieniu wojsk pruskich w Poznańskiem, przystąpiły one do rozbrajania polskich oddziałów, tłumienia siłą różnych samorzutnych zbrojnych wystąpień chłopskich, a rząd pruski wycofał się z wcześniejszych ugodowych postanowień. Ostatecznie Mierosławski zrezygnował z dowództwa i nastąpiła kapitulacja resztek oddziałów polskich. Nie było już mowy o działaniach wojennych przeciwko Rosji, Księstwo Poznańskie włączono do Rzeszy Niemieckiej, zniesiono jakąkolwiek jego autonomię i zastosowano szerokie represje wobec uczestników powstania i działaczy polskich.

Wiosna Ludów odbiła się również doniosłym echem na Śląsku, Pomorzu, Warmii, Mazurach i w Małopolsce. Na Śląsku chłopi domagali się stanowczo zniesienia ciężarów feudalnych oraz zachowania języka polskiego w kościołach, szkołach, urzędach i sądach. Także w miastach, tej najbardziej zurbanizowanej prowincji w Prusach, mnożyły się strajki robotnicze o poprawę warunków pracy, a liberalni mieszczanie domagali się większego udziału we władzach samorządowych i krajowych. Dużą rolę w utrzymaniu polskości Śląska odgrywała nieliczna inteligencja polska, głównie nauczyciele i księża. Wśród nich wyróżnili się Józef Lompa i Józef Szafranek.

Podobnie silny opór przeciwko poczynaniom germanizacyjnym stawiali Polacy na Pomorzu, Warmii i Mazurach. Mniej zaangażowani niż Poznaniacy w działalność powstańczą, prowadzili uporczywie wszechstronną pracę organiczną, związaną z utrwalaniem postaw demokratycznych i narodowych wśród polskiej ludności. Ostatecznie rząd pruski zniósł feudalną pańszczyznę na wsi i zezwolił na używanie języka polskiego w szkołach podstawowych.

W 1848 r. znacznie nasiliły się niepodległościowe tendencje także w zaborze austriackim. Podsycały je wieści o sukcesach rewolucji ludowych w Pradze i Wiedniu oraz upadku rządu Metternicha. Z Krakowa i Lwowa słano do cesarza petycje, żądające równości wobec prawa, wolności słowa, zwołania sejmu, zniesienia powinności poddańczych, a przede wszystkim pańszczyzny, wreszcie w sprawach narodowych - spolszczenia szkół i urzędów. Równocześnie w Krakowie utworzony został Komitet Narodowy, który przystąpił do organizowania Gwardii Narodowej.

20 III 1848 powołanie Komitetu Narodowego. Powstanie polskich oddziałów wojskowych.
11 IV ugoda w Jarosławcu z Prusakami o zalegalizowaniu oddziałów Polskich.
29 IV - 2 V walki powstańców z wojskami pruskimi (Książ, Mirosław, Sokołów, Rogalin). Przewaga wojsk pruskich doprowadziła do upadku powstania.
9 V podpisanie kapitulacji.

skutki

Przywrócenie stanu sprzed wybuchu rewolucji.

Powstanie styczniowe - było to największe polskie powstanie narodowe wywołane przeciwko Rosji. Wybuchło 22 stycznia 1863 w Królestwie Polskim i 1 lutego 1863 w byłym Wielkim Księstwie Litewskimi trwało do jesieni 1864. Spowodowane zostało narastającym terrorem jaki państwo rosyjskie siało na ziemiach polskich. Objęło tereny Królestwa Polskiego, Litwy, Białorusi i w mniejszym stopniu Ukrainy, poparła je także ludność polska z zaborów pruskiego i austriackiego. Powstanie styczniowe zostało zakończone militarną klęską Polaków.

Przyczyny wybuchu powstania styczniowego

Po przegranej przez Rosję wojnie krymskiej (1853-1856), Polacy zobaczyli słabość wewnętrzną swego zaborcy. Zmarli również car Mikołaj I i Iwan Paskiewicz, który dążył do pełnej rusyfikacji ziem polskich. Organizację powstania ułatwiły również sprzyjające Polakom reformy cara Aleksandra II Romanowa. Wzmocniło to ducha niepodległościowego, szczególnie wśród młodej części społeczeństwa. Zaczęto więc przygotowywać się do powstania pierwsze organizacje spiskowe (Związek Trojnicki w Kijowie, grupa studentów z Akademii Sztabu Generalnego w Petersburgu, konspiracyjne kółka młodzieżowe w Akademii Medyko-Chirurgicznej i Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie).

Społeczeństwo polskie w okresie przedpowstaniowym dzieliło swoje sympatie między trzy ugrupowania polityczne. Arystokracja i burżuazja zmierzały do poszerzenia reform przy współpracy z Rosją i przywrócenia sytuacji sprzed 1830 roku. Przywódcą tego obozu był Aleksander Wielkopolski. Stronnictwo Białych (liberalna szlachta i mieszczaństwo) było przeciwne szybkiemu wybuchowi powstania, dążyli do przeprowadzenia reform w sposób pokojowy. Natomiast Stronnictwo Czerwonych wysuwało program odbudowy państwa polskiego w granicach przedrozbiorowych, które miałoby nastąpić w wyniku powstania zbrojnego. Obóz ten tworzyli oficerowie (Jarosław Dąbrowski, Zygmunt Podlewski, Zygmunt Sierakowski), studenci i inteligenci.

Powstanie styczniowe poprzedziły liczne manifestacje. 11 czerwca 1860 pogrzeb wdowy po gen. Józefie Sowińskim (obrońcy Woli z 1831 roku) wywołał demonstrację patriotyczną z udziałem kilkunastu tysięcy osób. Kolejne przeprowadzono w październiku 1860 roku podczas zjazdu trzech monarchów w Warszawie. W rocznicę wybuchu powstania listopadowego, 29 listopada 1860 roku, zorganizowano następną wielką manifestację. Demonstracyjnie noszono wówczas tradycyjne stroje narodowe i śpiewano pieśni patriotyczne. 25 lutego 1861 tłumy demonstrowały z okazji trzydziestej rocznicy bitwy pod Olszynką Grochowską. Większość manifestacji była krwawo tłumiona przez władze rosyjskie.

W celu uspokojenia nastrojów car Aleksander II zmuszony był do nowych ustępstw. W lutym 1861 przywrócił Radę Stanu oraz Komisję Wyznań i Oświecenia Publicznego, której dyrektorem został Aleksander Wielopolski. Jednak już 8 kwietnia 1861 na Placu Zamkowym Rosjanie ostrzelali bezbronny tłum, co spowodowało ponowne nasilenie manifestacji w Warszawie i na prowincji. 14 października 1861 władze carskie ogłosiły wprowadzenie stanu wojennego w Królestwie. W latach 1861-1862 Polacy coraz bardziej domagali się reform i uniezależnienia państwa polskiego od Rosji. Pod koniec 1862 Stronnictwo Czerwonych, obejmujące już ponad 20 tys. członków, zaplanowało przeprowadzenie powstania na wiosnę 1863.

Aleksander Wielopolski od czerwca 1862 piastował urząd naczelnika rządu cywilnego Królestwa Polskiego. Zdawał on sobie sprawę z istnienia w kraju ruchów niepodległościowych. By pokrzyżować plany organizacjom spiskowym, zarządził przeprowadzenie "branki", czyli poboru do wojska rosyjskiego, obejmującego szczególnie zaangażowaną politycznie młodzież. Termin wyznaczono na połowę stycznia. W tej sytuacji młodzież z Warszawy zaczęła uchodzić do okolicznych lasów. Centralny Komitet Narodowy "czerwonych" przeobraził się w Tymczasowy Rząd Narodowy i 22 stycznia 1863 proklamowano powstanie. Wydano manifest powstańczy wzywający do walki i dekrety o uwłaszczeniu chłopów.

Przebieg powstania styczniowego

Walka od samego początku miała nierówny charakter. Istniała ogromna dysproporcja sił między oddziałami powstańców a wojskiem rosyjskim. Z chwilą wybuchu powstania styczniowego niewielkie oddziały polskie były skoncentrowane w 40 ośrodkach. Nie istniała regularna armia, a jedynie oddziały partyzanckie, z których zaledwie niewielki odsetek walczących był wyszkolony i dobrze uzbrojony.

Tymczasowy Rząd Narodowy początkowo był rozproszony. Działaniami powstańców faktycznie kierował młody naczelnik Warszawy Stefan Bobrowski. Wezwany przez rząd dyktator Ludwik Mierosławski stoczył dwie potyczki (zakończone klęskami) i uszedł z Królestwa. Następnym dyktatorem był gen. Marian Langiewicz. Ten również został pokonany i musiał opuścić Kongresówkę (Austriacy osadzili go w więzieniu). Od maja 1863 powstaniem kierował Rząd Narodowy zdominowany przez "białych", który oczekiwał pomocy z Zachodu. Tymczasem pomoc ta nie nadeszła, choć powstanie styczniowe wywołało ogromnie wrażenie na Europie, a do Polski odnoszono się z wielką sympatią.

We wrześniu powstanie styczniowe zaczęło przeżywać głęboki kryzys. Opanował go dopiero Romuald Traugutt, który objął stanowisko dyktatora 18 października 1863. Romuald Traugutt powołał regularne oddziały wojska, wprowadził dyscyplinę. Władze powiatowe sformował po części z chłopów. Niestety reorganizacja powstania przyszła za późno. Powstanie słabło. Całości dopełniły jeszcze dwa dekrety wydane 2 marca 1864 przez cara Aleksandra II, w których nadawał on chłopom na własność całą ziemię jaka znajdowała się w ich użytkowaniu, w zmian za obowiązek płacenia wieczystego podatku gruntowego. W ten sposób przeciągnął chłopów do obozu antypowstańczego.

11 kwietnia 1864 schwytany został ostatni dyktator powstania Romuald Traugutt i jego współpracownicy. Aresztowanie to wraz z rozproszeniem ostatnich poważniejszych oddziałów partyzanckich na wiosnę 1864 roku oznaczało właściwie koniec powstania styczniowego. Pojedyncze grupy partyzantów działały jeszcze do września 1864, jednak nie posiadając wsparcia stopniowo ulegały rosyjskiemu wojsku. Najdłużej, bo aż do maja 1865 roku, przetrwał na Podlasiu odział księdza Stanisława Brzóski. Ksiądz zginął na szubienicy w Sokołowie Podlaskim.

Skutki powstania styczniowego

Szacuje się, że w powstaniu styczniowym zginęły dziesiątki tysięcy osób. Około 400 osób stracono z wyroków sądów, 700 wcielono do armii carskiej, kilkanaście tysięcy zesłano na Syberię, a dziesiątki tysięcy drobnej szlachty z pogranicza polsko-ukraińskiego przesiedlono. Klęska powstania styczniowego spowodowała ogromne straty materialne, ludnościowe oraz konfiskatę majątków uczestników postania - 1660 majątków w Królestwie i 1800 na ziemiach zabranych.

Następstwem powstania styczniowego była też likwidacja odrębności i autonomii Królestwa Polskiego. Prowadzono w latach 1864-1876 bezwzględną rusyfikację. Zmieniono nazwę kraju na Przywiślański Kraj i podzielono na 10 guberni. Zlikwidowany został odrębny budżet Królestwa (1866), zamknięto Szkołę Główną w Warszawie (1869), w miejsce, którego utworzono uniwersytet rosyjski. Zakazano działalności oświatowej i kulturalnej w języku polskim, do szkół i urzędów administracyjnych wprowadzono język rosyjski jako język oficjalny.

Ostre represje dotknęły również Kościół katolicki i unicki. Dokonano kasacji wszystkich klasztorów w Królestwie, a miastom, które podczas powstania styczniowego czynnie pomagały powstańcom, odebrano prawa miejskie.

Powstanie styczniowe przyspieszyło uwłaszczenia chłopów w Królestwie, ogromnie rozszerzyło i umocniło polską świadomość narodową. W walce z zaborcą zjednoczyło rodzący się nowoczesny naród. Polacy wyszli z powstania styczniowego wewnętrznie wzmocnieni. Pomimo klęski, nie załamał się w nich duch oporu i siła walki (co potem uwidoczniło się w 1918 roku, gdy Polska odzyskała niepodległość). Ten zryw narodowowyzwoleńczy miał wpływ na dążenia niepodległościowe następnych pokoleń, spowodował też ponowne wysunięcie sprawy polskiej na arenę międzynarodową. Miał również swoje odbicie w twórczości literackiej (E. Orzeszkowa, M. Dąbrowska, S. Żeromski, B. Prus) i malarstwie (A. Grottger, J.Matejko, M. Gerymski) XIX i XX wieku.

http://www.bryk.pl/teksty/liceum/historia/xix_wiek/7921-powstanie_listopadowe_przyczyny_przebieg_i_znaczenie.html

http://www.sciaga.pl/tekst/13378-14-powstanie_krakowskie

http://www.historia.org.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=513:wiosna-ludow-1848-1849&catid=128:gospodarka-kultura-i-spoeczestwo&Itemid=557

http://historia.gazeta.pl/historia/1,100060,6745343,Powstanie_styczniowe__przyczyny__przebieg__skutki_.html

Czubiński Antoni, Topolski Jerzy, Historia Polski, Wrocław 1988, ISBN 83-04-01919-1, Ziemie polskie w dobie Wiosny Ludów i powstania styczniowego, s. 334-341

---